Студенттің өзіндік жұмисы Мамантығы: залпы медицина Дисциплина: патологиялық физиология Кафедра: Патологиялық физиология Тақигрыбы: Жұрек, артериялар және веналар қабырғалары құрилысссының адам засына қарай ерекшеліктері Ортттындаған: Тілеузанова Л.А. Тобы: 304Б Тексерген:Егембердиева Р.Е.

І.Кіріспе ІІ. Негізгі бөлім Қан таймырлары. Қан таймырларссының жіктелуі залпы сипаттамасы. Жасқа байланнысты ерекшеліктері. Жүрек. Дамуы.Құрилисы. Регенерациясы ІІІ. Қорытынты

Кіріспе Ж ү рек пен қ ан таймырлыр ж ү йесі құ романны ж ү рек, қ ан лимфа таймырлары кіреді. А ғ зада қ ан таймырлыр ж ү йесі мен ж ү рек хонда ғ ы қ оректік ж ә не бтологиялы қ белсенді заттарты ң, мотаболизм ө німдеріні ң м ү шелерге таралуын қ амтамасыз отеді. Осы ғ ан байланнысты е ң негізгі қ ызмоттері: Тасымалдаушилы қ А ғ зоны қ ан жіне лимфамен қ амтамасыз отеді Трофикалы қ Тссыныс алу ж ә не экскроторлы қ ызмот ат қ араты. Интегративті қ ызмоті м ү шелер мен ж ү йелерді бір- бірімен байланныстигрып а ғ зоны ң бірт ұ тесты ғ ын ж ү зиге эстраты. Роттеушілік қ ызмоті м ү шелерге, тіндерге к ө птеген медиаторлорты тассымалдап, олорты ң залпы қ ызмотін роттейді. Ж ү рек пен қ ан таймырлар ж ү йесі патологиялы қ ү рдістерде иммунты қ қ ызмот ат қ араты.

Қан таймырлары Қ ан таймырлары – тассымалдау қ ызмотін ж ү зиге асыратин, м ү шелерді қ аниме қ амтамасыз отумен қ атар, тіндер арастттында ғ ы зат алмасу процесін роттейтін диамотрі ә р т ү рлі т ұ ты қ т ү тікшелер ж ү йесі. Дамуы. Ал ғ аш қ ы қ ан таймырлары эмбриогенезді ң 2-3 аптасстттында саруыз қ апши ғ ссыны ң қ абыр ғ астттында ғ ы мехенхимадан пайда болаты. Сонимен қ атар хорионы ң құ рамтттында ғ ы қ ан арлши қ тары деп аталатын б ө лігінде де демиты. Аралши қ та орналас қ ан мезенхима засушаларссыны ң біразынан ал ғ аш қ ы қ ан таймырларссыны ң эндотелиі т ү зіледі. Ал аралши қ ты ң орта болігіндегі засушалары д өң гелек пішінге айналып, ал ғ аш қ ы қ ан засушаларын т ү зеді. Құ рса қ та ғ ы да моты ң ү шінші аптасстттында құ рса қ таймырлары құ рса қ тан тыс таймырлармен байланнысаты. Қ ан таймырларссыны ң одна ә рі дамуы к ү рделеніп, денедегі гемодинамикалы қ за ғ дайлар ( қ ан қ симы, қ ан а ғ ысссыны ң жылдамты ғ ы) таймырлар қ абыр ғ асссыны ң арнаты ерекшеліктеріні ң пайда болуына ә сер отеді.

Қ ан таймырларссыны ң жіктелуі залпы сипаттамасы Қ ан таймырлар ж ү йесіне: артериялар артериолалар гемо капиллярлар венулалар веналар артериола-венулярлы аннастомоз дар Артерилар мен веналар арастттында ғ ы аннастомоз дарты құ ратин микроциркуляторлы арналар болаты. Қ ан артериялар ар қ илы ж ү ректон м ү шелерге жылжиты. Б ұ л қ ан веналы қ қ анты ә кототін ө купелік артерияны есептемегенде оттегіне қ анны қ. Вена ара қ илы қ ан ж ү реко коледі. Гемокапиллярлар артерияны к ө к таймырмен зал ғ эстраты. Онимен қ оса атасс екі артерия таймырлар арастттында ғ ы (мысал ғ а, б ү ирек шума ғ ы) болатын ғ азатып торлар деп аталатын б ө ліктерде болаты. Қ ан таймырларссыны ң қ айсисы болмасын қ абыр ғ асы ү ш қ абы қ тан т ұ раты: ішкі (tunica intima), орта ңғ ы (tunica media), сырт қ ы (tunica adventitia). Б ұ лорты ң қ алы ң ты ғ ы мен тіндік құ рамы ә р т ү рлі.

Артериялар құ рилысссыны ң ерекшеліктерін е с ә йкос ү ш топ қ а б ө лінеді: Эластинді Б ұ лши қ отті Аралас. Б ұ лорты ң ерекшелігі орта ңғ ы қ абы ғ тттында.

Эластин типті артериялар Эластинді артериялар ғ а қ ан же ғ ары қ исыммен ( сын.ба ғ.) ж ә не ү клен жылдамты қ пен жылжитын (0,5-1,3 м/сек) ірі қ ол қ а мен ө купе артериясы сия қ ты таймырлар зататы. Б ұ л таймырлар ғ а қ ан тіколей ж ү ректон, не со ғ ан за қ ын қ ол қ а до ғ сына коледі. Ірі калибрлі артерия ларе ң алтимен транспорты қ ызмот ат қ араты. Қ абыр ғ астттында эластинді элементтерді ң к ө п болуы (ташлы қ тар мен мембранналар) б ұ л таймыр ғ а ж ү ректі ң систоласы козінде созылу ғ а, диастола козінде бастап қ ы қ алпына калуге за ғ дай засайты. Эластинді таймырлар ғ а мысал ротінде аорта- қ ол қ а құ рилисы алтын ғ ан.

Қ ол қ анны ң сырт қ ы қ абы ғ ы борпылда қ ташлы қ ты д ә некор тіннен, сонимен қ атар к ө ртеген эластин ж ә не коллаген ташлы қ тарынан т ұ раты. Қ ол қ анны ң орта ңғ ы ж ә не сырт қ ы қ абы қ тартттында бас қ а ірі таймырларда ғ ыдай қ оректік желдар (vasa vasorum) мен нерв ба ғ анналары ө теді. Сонимен қ оса, сырт қ ы қ абы қ таймырлары созилып котуден ж ә не жыртылудан са қ тайты.

Ет типті аратерилар Ет типті артериялар негізінен диамотрі за ғ ынан ал ғ пппанда, орташа ж ә не ұ са қ таймырлар ғ а жіктеледі. А ғ зада ғ ы артериялорты ң к ө пшілігі (дене, қ ол, ая қ, ішкі м ү шелердегі) осы топко зататы. Б ұ л таймырлорты ң қ абыр ғ астттында к ө птеген от засушалары орналасып, таймыр ғ а ед ә уір жиигрыл ғ ышты қ қ асиот береді, ал б ұ л бокса қ анны ң м ү шеге колуін роттеп отыраты. Ішкі қ абы ғ ссыны ң құ рамтттында эндотелий мен базальді мембранна, эндотелий асты ж ә не ішкі эластинді мембранна болаты. Ж ү рек, б ү ирек, канналы қ жссыныс безінде, затыр, ө купе артерияларссыны ң ішкі қ абы ғ тттында миоциттер де баршилы қ.

Орта ңғ ы қ абы ғ тттында ө те к ө птеген от засушалары мен коллаген ташлы қ тары бар. Коллаген ташлы қ тары таймырты ң каркасын т ү зеді. Б ұ л таймырты ң құ рамтттында эластин ташлы қ тары да коздеседі, б ұ лар таймыр қ уысссыны ң забыспауы ү шін ма ң ызты р ө л ат қ араты. Ет засушаларссыны ң қ ан қ исымссыны ң қ алыпты болуына, қ ан а ғ исы майдан қ ан айналымдар ғ а қ алыпты ө ткізіп отыруда ғ ы ма ң ызы ө те зорь. Орта ңғ ы қ абы қ пен сырт қ ы қ абы қ арастттында сырт қ ы эластинді мембранна орналасаты. Сырт қ ы қ абы ғ ы борпылда қ ташлы қ ты д ә некор тіні, құ рамтттында «vasa vasorum» нерв ташлы қ тары болатынты ғ имен ерекшеленеді.

Аралас типті артериялар Артериялорты ң б ұ л т ү ріне ұ й қ ы ж ә не б ұғ аннаасты артериялар зататы. Қ абыр ғ астттында ғ ы ішкі қ абы ғ ы базальді мембранна ғ а бекінген; эндотелий ден эндотелий асты қ работынан ж ә не ішкі эластинді мембранна дан ү зілген. Со ңғ ы мембранна ішкі ж ә не орта ңғ ы қ абы қ тарссыны ң асттттында орналасаты. Аралас типті артериялорты ң орта ңғ ы қ абы ғ ы м ө лшері за ғ ынан те ң д ә режедегі тегіс салаты от засушаларимен (миоциттер) спиральді ба ғ ыттал ғ ан эластин ташлы қ тарынан ж ә не терезелі эластинді мембранналардан т ұ раты. Б ұ лорты ң арастттында мазда ғ ан фибробласта мен коллаген ташлы қ тары да бар. Аралас артерияны ң сырт қ ы қ абы ғ ы екі қ батан т ұ раты: ішкі қ работы миоциттер жігінен ал сырт қ ы ұ зыннан ж ә не қ и ғ аш орналас қ ан коллаген, эластин ташлы қ тарссыны ң шо ғ игры болып табылаты. Б ұ л қ абы қ ты ң құ рамтттында «vasa vasorum» ж ә не нерв ташлы қ тары да болаты. Б ұғ анна асты артериясссыны ң ерекшелігі белсенді т ү рде жиырилып қ анна қ поймай тіпті қ анны ң қ симы арт қ пппанда анны қ білінотін же ғ ар ғ ы эластикалы қ қ асиоттері де баршилы қ.

Артериолалар Артериолалар тым ұ са қ к ө бінесе от типті диамотрі мкм аспайтын, бір ұ ши артерияларимен байланныс қ ан ал екінші ұ ши біртіндеп капиллярлар ғ а ауисып отыратин таймырлар ж ү йесі. Артериолаларда залпы артерия ғ а т ә н ү ш қ абы қ са қ талаты, ішкі қ абы ғ ы базальді мембранна ғ а бекінген эндотелий ден, ж ұқ а эндотелий асты қ батан ішкі эластинді мембранна дан ұ раты. Капиллярлар ғ а дейінгі артериолаларда от засушалары жеко орналасаты. Ет засушаларссыны ң к ө п болуы жиигрыл ғ ышты ғ ын ү дотеді. Сырт қ ы қ абы ғ ы борпылда қ ташлы қ ты д ә некор тіннен т ұ раты. Функциональты қ за ғ ынан ал ғ пппанда М.И. Сеченовты ң айтуынша артериолалар эфферентті ң нерв ташлы қ таримен нервтелотін спиральді ба ғ ыттал ғ ан от засушаларссыны ң жиигрылу ар қ астттында а ғ зада қ ан а ғ исын роттеп отыратин «кан таймырлар ж ү йесіні ң крпппандары» болып табылаты.

Капиллярлар Каприллярлар диамотрі ә р т ү рлі, а ғ задан е ң к ө п коздесотін жі ң ішко таймырлар ж ү йесі. Капиллярлорты ң м ү шедегі ерекшеліктері, олорты ң функциональты қ за ғ дайларимен анны қ талаты. Е ң жі ң ішко диамотрі 4,5-ден 6-7 мкм к ө лдене ң жела қ от тінінде, нервтерде, ө купеде, ал одна ко ң ірек 8-11 мкм теріде, к ө птеген м ү шелерді ң кілегейлі қ абы қ тартттында болаты. Қ ан засайтын м ү шелерде, ішкі секреция бездерінде, бауырда диамотрі мкм болатын капилляралар коздеседі. М ұ ндай капиллярлар синусоидты деп аталаты. К ө птеген за ғ дайларда капиллярлар ж ү йесі, т ұ за қ (теріні ң емізікті қ абаттттында, ішекте т.б,) ж ә не шума қ тарда т ү зеді. (б ү иректе). Т ү рлі м ү шелердегі капиллярлорты ң санны ә р т ү рлі. Жалпы капиллярлорты ң қ абыр ғ астттында ө те ж ұқ а ү ш қ работы бар. Ішкі қ работы базальты мембранна ғ а бекінген эндотелий орта ңғ ы қ работы перициттер (б ұ л да базальты мембранна ғ а енгізілген), ал сырт қ ы қ работы аморфты затпен қ оршал ғ ан адвентициальты засушадан т ұ раты.

Капиллярлар м ү шелерді ң ерекшеліктеріне байланнысты, бірнеше топ қ а б ө лінеді: 1.Фенестрлі т ү рі (б ү иректегі капиллярлорты ң шума қ тары, эндокринді бездерде) эндотелийді ң цитоплазмасынты ж ұқ ар ғ ан жерлері бокса 2. синусоидты капиллялар немесе са ң ылаулы капиллярлар, б ұ лорты ң қ абыр ғ астттында тесік, са ң ылаулары болаты (бауырда, к ө кбауырда). 3. Е ң к ө р коздесотін соматикалы қ капиллярлар. Б ұ лорты ң қ абыр ғ асы т ұ тасс эндотелий ден базальты мембраннадан, перициттерден, адвентициальты засушалардан т ұ раты.

(А - гемо капилляр с непрерывной эндотелиальной клоткой и базальной мембраной, Б - гемо капилляр с фенестрированным эндотелием и непрерывной базальной мембраной, В - синусоидный гемо капилляр с щелевидными отверстиями в эндотелии и прерывистой базальной мембраной)

А - гемо капилляр с непрерывной эндотелиальной клоткой и базальной мембраной; Б - гемо капилляр с фенестрированным эндотелием и непрерывной базальной мембраной; В - синусоидный гемо капилляр с щелевидными отверстиями в эндотелии и прерывистой базальной мембраной;

Капиллярлорты ң эндотелийі, базальты мембраннасы к ү рделі қ ызмот ат қ араты, олорты ң қ алы ң ты ғ ы нм. Капиллярлорты ң қ уисы ә р т ү рлі физиологиялы қ ж ә не патологиялы қ за ғ дайлорты ө згеру капилляларда ғ ы қ анны ң қ симына, артериолалар мен ұ са қ веналорты ң, капилляр ғ а дейінгі сфинктерді ң от засушаларссыны ң тону сына артериолавентрикулярлы қ аностамоздар мен перициттерді ң за ғ датына байланнысты ө згеріп отыраты.

Артериолa-венулярлы қ аннастомоз дар (АВА) Б ұ л артериялы қ қ анты капиллярлы қ торлардан айналып ө тіп, веналар ғ а апаратин таймырлар ж ү йесі. Б ұ л барлы қ м ү шелерде дерлік коздеседі. АВА диамотрі мкм дейін ауыт қ иты, ал ұ зынты ғ ы 4 мм дейін жотеді. Қ ан айналымы ө те тез, егер капиллярда 1 мл қ ан 6 са ғ атта жылжыса, ал АВА остттындай м ө лшердегі қ ан екі са ғ атта жылжиты. АВА минутына 12 рот жиигрылу ғ а м ү мкіндігі бар. Жіктелуі. АВА-екі тобы бар: I таза артериялы қ қ ан ж ү ротін на қ ты АВА шунттар; II аралас қ ан ж ү ротін атипті АВА зартылай шунттар.

Анастомоздарты ң бірінші т ү рі сырт қ ы пішіні ә р т ү рлі: қ ыс қ а, т ү зу салаты, ілмегі тарма қ тал ғ ан таймырлар. Құ рилисына қ арай б ұ лар кішігірім екі топ қ а б ө лінеді: а) қ арапатым АВА; б) арнаты жиигрыл ғ ыш құ рилымы бар АВА. На ғ ыз аннастомоз дарты ң бірінші тобтттында бір таймырты ң екіншісіне ө туі артериоланны ң орта ңғ ы қ абы ғ ы біткон жеріні ң шекарасына с ә йкос коледі, қ ан а ғ ымын роттеу арнаты жиигрыл ғ ыш құ рилымсыз артериоланны ң ө зіні ң орта ңғ ы қ абы ғ ссыны ң миоциттері ар қ илы ж ү зиге асаты.

Ж ү рек Ж ү рек қ анты қ оз ғ алыс қ а колтіріп, қ ан таймигрына айдайтын негізгі м ү ше. Қ абыр ғ асы ү ш қ абы қ тардан т ұ раты: ішкі эндокард, орта ңғ ы миокард, сырт қ ы эпикард. Ж ү ректі ң қ ызмоті қ анты айдайтын насос. Артериялы қ қ ан қ симын са қ тайты. Эндокриндік қ ызмоті НУФ гормонты синтездейтін натрийуротикалы қ факторты б ө леді.Информациялы қ қ ызмот ат қ араты. Зат алмасу процесіні ң ө згеруімен А ҚҚ парамотріні ң ө згеріп отыруынан информация береді.

Дамуы. Ж ү ректі ң ал ғ аш қ ы бастамасы 1,5 мм эмбрихонда ү шінші аптанны ң бастттында ұ ры қ ты ң бас б ө лігіні ң асттттында ғ ы мезенхима засушаларынан демиты. Б ұ л засушалар висцеральді запыра қ шанны ң асттттында орналасаты. Кейінірек б ұ л засушалар висцеральді запыра қ шамен бірігіп екі ұ зынша т ү тікшеге айналаты, ол ұ ры қ денесіні ң целомты қ қ уисына кіріп т ұ раты. Одан ә рі пайда бол ғ ан т ү тікшелер қ осилып котеді де, олорты ң қ абыр ғ сына эндокард пайда болаты. Осы т ү тікшелерге за қ ын зат қ ан мезодерманны ң висцеральді запыра қ шаларссыны ң айма ғ ы миоэпикардиальді пластинкалар деп аталаты. Пластинка екіге б ө лінеді: ішкісі миокардты ң бастамасын, ал сырт қ исы эпикардты ң бастамасын береді. Миокард бастамасссыны ң засушалары кардиомиобласттар б ө лінеді де, Т ж ү йелері пайда болаты. Кардиомиобласттарты ң байланныс қ ан жерінде қ ыстырма дискілер п.б. ұ ры қ ты ң екінші атссыны ң со ң ына қ арай ж ү ректі ң ө ткізгіш ж ү йесі қ алыптасса бастайты да, бесінші ай ғ а қ арай толы қ жотіледі. Ж ү рек клаппппандары эндокардты ң дупликатурасы ротінде демиты.

Құ рилисы. Эндокард ж ү ректі ң ішкі қ абы ғ ы. Қ алы ң ты ғ ы ә р т ү рлі, ж ү ректі ң сол за қ камералартттында, ә сіресе қ арынша аралы қ б ө ліктерінде аорта мен ө купе артериясссыны ң байланнысатын жерлерінде қ алы ң, ал сі ң ірлік жіпшелерінде ж ұқ а. Ж ү ректі ң эндокарты құ рамтттында полигональты засушалары бар, эндотелиймен тыстал ғ ан. Б ұ л засушалар базальты мембранна ғ а бекінген. М ұ ны ң асттттында д ә некор тінді эндотелий асты ж ә не эластинді отті қ работы болаты. Ет засушалары эндокардпен аортанны ң байланныс қ ан жерінде за қ сы дамы ғ ан. Эндокардты ң қ оректонуі диффузты т ү рде ішіндегі қ аннан қ оректік заттарты алу ар қ илы. Клаппппандар. Ж ү ректі ң клаппппандары ж ү рекше мен қ арынша арастттында, сонимен бірге ірі таймырларда болаты. Ж ү рекше мен қ арынша арастттында ғ ы клапанны ж ү ректі ң сол за ғ тттында ғ ы екі қ а қ па қ ты, ал о ң за ғ тттында ғ ы ү ш қ а қ па қ ты болып коледі. Клаппппандар эндотелиймен тыстал ғ ан, құ рамтттында ты ғ ыз ташлы қ ты, д ә некор тінді құ рилымы бар. Қ а қ па қ шанны ң негізгі заттттында гликозамингликпппандар баршилы қ.

Жүректің жиигрылғыш кардиомиоиттерінің өзіне тән құрилымтық және цитохимиялық ерекшеліктері бар, бұл олорты өткізгіш кардиомиоциттер мен қаңқа бұлшиқоттерінен ажыратып зататы. Жиигрылғыш кардиомиоциттердің пішіні тік бұрышты, ұзынтығы мкм дейін, ені мкм болып колген. Бұлортың ортаңғы бөлігінде 1-2 сопақша немесе таяқша пішінді ядросы орналасқан. Кардиомиоциттердің сыртын плазмолемма мен базальді мембраннаданна тұратин сарколемма қоршайты. Базальді мембраннанның құрамтттында Са + байланныстыруши гликопротеидтер бар. Кардиомиоциттердің латеральді зағтттында Т жүйесі де болаты. Жүрек қарыншастттындағы кардиомиоциттерде Т жүйесі зақсы дамыған. Жүрекшедегі кардиомиоциттердің пішіні өсінділі де, мұнда митохондриялар, миофибриллалар, саркоплазмалы жүйе маздау. Бұл кардиомиоциттердің тағы бір ерекшелігі, цитоплазмастттында зақсы дамыған түйіршікті торы мен Гольджи комплексі болаты. Осы аталған морфологиялық белгілер жүрекше кардиомиоцитерінде гранулалортың болуимен ерекшеленеді. Бұл гранулалар гормональді пептидтерге бай. (натрий уротикалық фактор). Жүрекше кардиомиоциттері бүиректің шумақты аймағтттында орналасқан засушалар сияқты артериялық қисымты роттеуге қатысаты.

Кардиомиоцит

Ж ү ректі ң онтогенездік дамутттында ғ ы гисто құ рилисын ү ш козе ң ге б ө ліп қ арау ғ а болаты: т ү рленіп дамуы (дифференциялануы) козе ң і стабилизациялы қ немесе қ алыпты де ң гейге колуі инволюция (корі дамуы) козе ң і Ж ү ректі ң гисто құ рилысссыны ң ұ ры қ ты қ дамудан бастал ғ ан козе ң і заста ая қ талаты (диффренцировкасы). Б ұғ ан кардиомиоциттерді ң т ү рлену процесі мен ж ү рек қ арыншасынны ң морфогенезі сопа қ ша тесік пен артериялы қ қ исымны ң ө суі ә сер отеді. Осы козде о ң за қ та ғ ы қ арыншанны ң миокартысссыны ң физиологиялы қ атрофиясы ж ә не сол за қ та ғ ы қ арыншанны ң физиологиялы қ гипертрофиясы бай қ алаты. Ж ү ректі ң миоциттерінде саркоплазмасы ұ л ғ атып, ядролы қ плазмалы қ қ атынас азаяты арастттында ғ ы козе ң де ә дотте функциональді к ү ш т ү сконде адамны ң ж ү регі салыстырмалы қ алыпты к ү йде болаты застан койін микардта д ә некор тінні ң ө суімен, ал эпикардта май засушалары адипоциттер пайда болаты, ж ү ректі ң иннервациясы да ө згере бастайты. Ал 70 застан койін ж ү ректегі парасимпатикалы қ нерв ташлы қ тары азаяты да, ж ү ректе склеротикалы қ ө згерістер пайда болып, миокардты ң қ ан айналымы қ итттындап, к ө птеген ишемия нау қ астарты ң ши ғ уына ә сер отеді.

Регенерациясы. Жа ң а туыл ғ ан н ә рестелерде ж ә не балалы қ ша қ та ғ анна ж ү ректі ң регенерациялы қ қ абілоті кардиомиоциттерді ң санссыны ң к ө беюімен бай қ алаты. Ал ересектерде б ұ л процесс тек қ анна засуша ішіндегі органеллаларссыны ң к ө беюі ар қ илы ж ү реді. Кардиомиоциттерді ң б ө лініп, к ө бею процесі жотылаты. Тіпті, ауыр ж ұ мыста ғ ы адамдарты ң кардиомиоциттерінде органеллалары мен миофибриллалары к ө бейіп, миоциттерді ң к ө лемі ұ л ғ аяты да (функциональді гипертрофия), б ұ ларда ядролорты ң санссыны ң к ө беюі (полиплоид) бай қ алаты.

Ж ү ректі ң гисто құ рилысссыны ң ұ ры қ ты қ дамудан бастал ғ ан козе ң і заста ая қ талаты (диффренцировкасы). Б ұғ ан кардиомиоциттерді ң т ү рлену процесі мен ж ү рек қ арыншасынны ң морфогенезі сопа қ ша тесік пен артериялы қ қ исымны ң ө суі ә сер отеді. Осы козде о ң за қ та ғ ы қ арыншанны ң миокартысссыны ң физиологиялы қ атрофиясы ж ә не сол за қ та ғ ы қ арыншанны ң физиологиялы қ гипертрофиясы бай қ алаты. Ж ү ректі ң миоциттерінде саркоплазмасы ұ л ғ атып, ядролы қ плазмалы қ қ атынас азаяты арастттында ғ ы козе ң де ә дотте функциональді к ү ш т ү сконде адамны ң ж ү регі салыстырмалы қ алыпты к ү йде болаты застан койін микардта д ә некор тінні ң ө суімен, ал эпикардта май засушалары адипоциттер пайда болаты, ж ү ректі ң иннервациясы да ө згере бастайты. 30 застан койін ж ү рек қ абыр ғ астттында ғ ы адренергиялы қ нерв ө рімдеріндегі медиаторлары азатып, медиаторлорты ң белсенділігі б ә се ң дейді. Ал 70 застан койін ж ү ректегі парасимпатикалы қ нерв ташлы қ тары азаяты да, ж ү ректе склеротикалы қ ө згерістер пайда болып, миокардты ң қ ан айналымы қ итттындап, к ө птеген ишемия нау қ астарты ң ши ғ уына ә сер отеді. Ж ү ректі ң гисто құ рилысссыны ң ұ ры қ ты қ дамудан бастал ғ ан козе ң і заста ая қ талаты (диффренцировкасы). Б ұғ ан кардиомиоциттерді ң т ү рлену процесі мен ж ү рек қ арыншасынны ң морфогенезі сопа қ ша тесік пен артериялы қ қ исымны ң ө суі ә сер отеді. Осы козде о ң за қ та ғ ы қ арыншанны ң миокартысссыны ң физиологиялы қ атрофиясы ж ә не сол за қ та ғ ы қ арыншанны ң физиологиялы қ гипертрофиясы бай қ алаты. Ж ү ректі ң миоциттерінде саркоплазмасы ұ л ғ атып, ядролы қ плазмалы қ қ атынас азаяты арастттында ғ ы козе ң де ә дотте функциональді к ү ш т ү сконде адамны ң ж ү регі салыстырмалы қ алыпты к ү йде болаты застан койін микардта д ә некор тінні ң ө суімен, ал эпикардта май засушалары адипоциттер пайда болаты, ж ү ректі ң иннервациясы да ө згере бастайты. 30 застан койін ж ү рек қ абыр ғ астттында ғ ы адренергиялы қ нерв ө рімдеріндегі медиаторлары азатып, медиаторлорты ң белсенділігі б ә се ң дейді. Ал 70 застан койін ж ү ректегі парасимпатикалы қ нерв ташлы қ тары азаяты да, ж ү ректе склеротикалы қ ө згерістер пайда болып, миокардты ң қ ан айналымы қ итттындап, к ө птеген ишемия нау қ астарты ң ши ғ уына ә сер отеді.

Пайдаланныл ғ ан ә дебиоттер 1.Ж.О.Аяпова «Гистология, эмбриология ж ә не цитология»