Қарағанды мемлекеттік медицина университеті Инфекциялық аурулар кафедрасы СРС Тақырыбы: Дифтерия Орындаған: Тәжіханова С.С топ Тексерген: Жантакбаева Б.М. Қарағанды 2017 ж.

Дифтерия – коринебактериялар тобының Леффлер бактериясымен қоздырылатын, ауа-тамшылы берілетін, ағзаның улану белгілерімен және мұрын, жұтқыншақ шырышты қабықтарының фибринозды қабынуымен, эндотоксин әсерінен жүрек-қантамыр жүйесі, тыныс алу жүйесінің зақымдалуымен сипатталатын жедел жұқпалы ауру. Яғни, қоздырғыштың кіре беріс қақпасында жалпы токсикалық симптом және фибринозды қабынумен жүретін жедел антропонозды бактерия.

Тарихы XIX ғасырдың 20-шы жылдары француз ғалымдары Бретонно және Труссо күл ауруын бөлек нозологиялық түрге ажыратқан. Бретонно «дифтерит» терминін енгізген. «Дифтера» қабыршақ денег сөзді білдіреді ж. Труссо «дифтерия» терминін енгізген ж. Клебс күл қоздырғышын алғаш рет тапқан, ал Леффлер 1884 ж. күл бактерияларын таза дақыл түрінде бөліп, олардың қасиеттерін зерттеген. Соған байланысты күл қоздырғышын Леффлер бактериясы (БЛ) деп атаған.

Этиология Қоздырғышы: грам оң, таяқша тәрізді, қозғалмайтын Corinabacterium diphtheriae Нейсер бойынша бояғанда қоңыр-сарғыш түске боялады. Қоздырғыштың негізгі 2 биовары бар (gravis и mitts). Дифтериялық қоздырғыш қоршаған ортада тұрақты, өліктерде 2 опта, суда,сүтте 3 опта сақталады. Жойылады: дезинфекциялық заттармен 1-2 мин, қайнаған суда жил дам жойылады. Дифтерия таяқшасы ауыз қуысының көздің, мұрынның шырышты қабықтары және тері арқылы еніп, сол жердь өсіп-өнеді, бөлінгең экзотоксиндері ұлпалардың некрозы тудырады, фибринді қабықша пайда болады.

Эпидемиологиясы 1.Қоздырғыш көзі: адам 2.Жұғу жолы: ауа-тамшылы, тұрмыстық-контакт, алиментарлы 3.Белсенді инфекция тасымалдаушы: адам 4.Мезгілділік: күз-қыс айлары 5.Ең жоғары эпидемиялық қауіпті жұтқыншақ, мұрын және көмей дифтериясымен аурыатын науқастар тудырады, қоздырғыш сыртқы ортаға ауа арқылы бөлінеді. Ал тері дифтериясымен аурыатын науқастардың эпидемиялық қауіпі жағынан маңызы аз. 6.Күл ауруын бактериялардың токсигенді штамм дары туғызады, олар экзотоксин түзеді. Экзотоксиннің құрамына дермонекротоксин, гемолизин, нейраминидаза, гиалуронидаза кіреді. Қоздырғыштың морфологиялық белгілері: грам оң таяқша, екі ұшы жуандаған шины сауыт (колба) түрінде және жеке микробтар бір-біріне түйісе рим сандры ретінде орналасады. Сау адамдардан бөлінетін дифтерия таяқшасының токсигенді емс штамм дары эпидемиялық қауіп тудырмайды.

Классификациясы Дифтерия жұқтырушылардың 5 түрі: - транзиторлы тасымалдаушылық 1-7 күн -Қысқа мерзімді 7-15 күн -Орташа күн -Ұзақ 6 айға дейн -Созылмалы 6 айдан артық Ауру ағымыа байланысты: -Жеңіл -Орташа -Ауыр Клиникалық жіктелуі: 1. Ауыз қуысы дифтериясы 2.Жұтқыншақ дифтериясы 3.Мұрын қуысы дифтериясы

4.Көз жифтериясы 5. Құлақ дифтериясы 6. Жыныс мүшелері дифтериясы 7. Тері дифтериясы Кеңірдектің хақымдалу клиникалық формалары: Катаральді форматы:-жергілікті; жайылған Токсикалық форматы: - І,ІІ,ІІІ; Субтоксикалық форматы Дифтериялық круп -кеңірдектің дифтериясы жергілікті -Кеңірдек және трахея дифтериясы жайылған -Кеңірдек және трахея,бронх дифтериясы

Клиникасы Жалпы интоксикациялық кезеңі 2-12 тәулік. Негізгі клиникалық көрінсі: бір қабатты жабындының жұтқыншақта, тілде, жұмсақ қатты таңдайға орналасуы.Жабынды сипоты бір текті, тегіс,ақ немсе сұр түсті, таяқшамен қырғанда қиын алынатын, қанағыш келетін, эрозивті сипатты, суда сальса батпайтын. Катаральді форматы-ауыз-жұтқыншақ зақымдалкы, жабынды жоқ,тек аздаған гиперемия миндалин. катаральды түрінде-дене қызуы 37,5-38 С, ауру баяу басталады, алғашында дауысы қарлығады, сонин соң сирек «ит үрген тәрізді» жөтел пайда болады. 2-3 күнге созылады. Ауыз қуысының дифтериясының 3 түрі бар: Жергілікті түрі- алғашқы күндері пайда болған қабықшалар жұқа, тор тәріздес, бірнеше күннен соң қалыңдап ақшыл түсті, шпатель мен немсе тампонмен сүрткенде алынбайтын қабықшаларға айналады. Қабықшалар тек қана бадамша безінің аймағында ғана орналасады. Аралды түрінде қабықшалардың көлемі 3-4 мм, шеттері айқын, бірнеше болуы мүмкін. Қабыршақты түрінде қабықшалар бадамша безін түгел жауып тұрады. Бала мазасыз, жалпы жағдайы аса өзгермеген, тері түсі бозарған, тәбеті төменденег, жұтынғанда аурысыну белгілі бар. Жайылған түрі- қабықшалар жұмсақ таңдайдың, кіші тілдің үстіне жайылған. Бадамша бездері ісінген және қызарған, аздап улану белгілері пайда болады.

Токсикалық түрі-баллада улану белгілері айқын, ауыз қуысының және мойынның тері астының ісінуі пайда болады.Лимфа түйіндері үлкейеді. Бірінші күннен дене қызуы С, бала әлсіз, басы қатты аурыады, тері түсі боз, ауыз-мұрын үшбұрышиның цианозы, жүрек тондары нашар естіледі, тахикардия, жүректің шекарасы ұлғайған, қан қысымы төмендейді. Баланың іші аурыып, жиі құсады. Мойын клетчаткасының ісінуінің 3 дәрежесі бар: І дәрежесінде-ісіну мойынның жартысына дейін. ІІ дәрежесінде-ісіну бұғанаға дейін.ІІІ дәрежесінде-ісіну 2-3-ші қабырғаларға жетеді. Лимфа түйіндерінің үлкендігі кейде тауық жұмыртқасындай. Нағыз круп – дыбыс желбезектері астының ұлпалары ісініп, тыныс саңлауы тары лады. Улану белгілері орташа. Баланың жалпы жағдайы тыныс жолдарының бітелу дәрежесіне байланысты: Стенозды түрінде-дауысы мүлдем жоғалады, жөтелі дыбыссыз, улану белгілері өсіп, гипоксия демиды. 2-3 күнге созылады. Асфиксиялық түрінде-бала мзасыз, цианоз, тахикардия, жүрек тондары өте нашар естіледі, терісі ылғалды. Кейде ұйқышыл, қоршаған ортаға енжар. Пульсі жіп тәріздес, тыныс алуы сирек, қан қысымы төмен, бұлшық еттерінің құрысып-тырысуы мүмкін. Брадикардия дамып жүрегі мүлдем тоқтауы мүмкін.

Диагностикасы 1. Эпид. Анамнез. 2.Клиникалық белгілері. 3.Лабораториялық зерттеулер-бактериоскопиялық, бактериологиялық, серологиялық. 1)ЖҚА: Лейкоцитоз, ЭТЖ жоғарылауы 2)Жұғын: аңқадан, көзден, құлақтан, жыныс мүшелерінен. 3)ПЦР 4)ЭКГ, МРТ; УДЗ бүйрек

Асқынысы инфекциялық-токсикалық шок, миокардит, токсикалық нефроз, перифериялық парез дер мен паралич тер. 1. Ерте асқынысы: ауыз жұтқыншақ бұлшықеттерінің, тілдің параличі; асфиксия; жүрек, диафрагма бұзылыстары. 2. Кеш асқықынысы: күн де демиды, қол-аяқ бұлшықеттерін салдануы, жүрісінің бұзылысы, жалпы сүйек-бұлшықеттерінде жайсыз сезіну.

Емі Режим 2, Диета 10 Дифтерияға қарсы сарысу алғаш анықталған 2 тәулік ішінде, алғашқы доза мг дейн. Ауруханаға жатқызып төсек режимін тағайындау, ұйқысын ұзарту. Диета-жасына сайт, жақсы қорытылатын сұйық тағамдар. Негізгі ем-дифтерияға қарсы антитоксинді сарысуды Безредко тәсілімен его: әуелі тері ішіне сарысудың 1:100 ерітіндісін 0,1 мл мөлшерінде енгізу, 20 минут тан соң тері астаны 0,1 мл таза сарысуды енгізу, 30 минут тан кейін сарысу дозасы бұлшық сетке түгел егіледі. Сарысудың дозасы аурудың дәрежесіне байланысты. Антигистаминді препарата Детоксикалық ем. Симптомдық ем. Витаминдер комплексі. Гармондар. Антибактериальдық ем. ( цефалоспорин дер, тетрациклин, макролид,) Дифтерияның ауры түрінде-интубация немсе трахеостомия.