Алтай таулары Алтай, Алтай тау жүйесі Азия құрлығының орта тұсындағы таулы өлке. Ұзындығы баты стан шығысқа қарай 2000 км-ге созылып жатыр.Азия Алтай таулары 4 мемлекеттің шекараласқан территорияларында орналасқан: Қазақстан (Кенді Алтай Шығыс Қазақстан облысы), Моңғолия (Гобь Алтайы Баян-Өлгей аймағы, Ховда аймағы, Алтай аймағы, Увс аймағы ) Ресей (Алтай өлкесі, Алтай Республикасы), Қытай (Шыңжаң- Ұйғыр аутономиялы өлкесінің, Алтай аймағы).Кенді Алтай Шығыс Қазақстан облысы Гобь Алтайы Баян-Өлгей аймағы Ховда аймағы Увс аймағы Алтай Республикасы Шыңжаң- Ұйғыр аутономиялы өлкесініңАлтай аймағы

Географиялы қ горны Алтай солтүстік-баты стан оңтүстік- шығысқа қарай Батыс Сібір ойпатынан Гобь шөліне дейін жан-жаққа таралған. Оңтүстіктегі табиғи шекарасы Қара Ертіс өзені мен Зайсан көлі, ал батыс бөлігі Сарыарқадан Қалба жотасы арқылы бөлінеді. Солтүстік- шығыста Шығыс Алтайдың Шапшалы жотасы Батыс Саянмен жалғосады Батыс Сібір ойпатынан Гобь шөліне ЗайсанСарыарқаданҚалба жотасы

Алтай қ ырандары Оспан батыр (Оспан Исламұлы) (қаз. Оспан батыр; وسپان باتىر ; түр. Osman Batur; қыт. · ; ( ) 20 ғ. алғашқы жартысында Шығыс Түркістанның тәуелсіздігі үшін күрескен ұлт азаттық қозғалысының көсемі. Алтай қазағы.қаз.түр.қыт.20 ғ.Шығыс ТүркістанныңАлтай Қанат Исламұлы (13 қыркүйек 1984 жил, Шыңжаң, Қытай) қазақ кәсіпқой боксшысы, WBA FedeCaribe тұжырымының чемпионы. Яғни, Қанат Ислам орташа жеңіл салмақ бойынша Кариб аймағының үздігі. Әуесқой боксшы ретінде Қытай Халық Республикасы Ұлттық құрама командасының құрамында Пекин Олимпиадасының қола жүлдегері, Чикагода өткен Әлем чемпионатының (2007) және Азия ойындарының (2006) қола жүлдегері. Қытайдың 10 дүркін чемпионы. Ұлты - қазақ жилы азаматтығын ауыстырып, атамекені Қазақстанға көшіп келіп "Астана Арландары" кәсіби клубының мүшесі болып 2012 жилға дейін өнер көрсеткен. Қазір кәсіпқой боксшы, Нельсон промоутерлік клуб атынан шығып 12 жекпе жек өткізіп онын нокаут пен жеңіске жеткен. Лақап аты - Қазақ.13 қыркүйек 1984 жилҚытай ЧикагодақазақАстана Арландары. Таңжарық Жолдыұлы ( ҚХР, Іле аймағы, Күнес ауд , сонда) - ақын. Кейін Қытай мектебінде (1917), Қазақстанда Кеген, Нарынқол аудандарында жеті жилдық мектепте ( ) оқыған. Қазақ жазушыларының еңбектерімен кеңінен таныс болған. Өзі де өлең жазып, айтысқа катысқан. Т. Шыңжаңда мұғалім, "Іле" газетінде редактор (1936) болып кызмет істеген. Таңжарық ж. Қытайдағы солақай саясаттың кесірінен тұтқындалып, түрмеге жабылған. Оның "Жастарыма", "Осы таң кімнің таңы?", "Оқып көр газетімді", "Көңілім қалды, торықты", "Абақтыда кім жатыр?", "Ақын сыры", "Еліме" өлеңдері осы кезде жазылған. "Өткен күндерім" (1942), "Қоштасу"( ), "Қасқыр мен Бөрібасар" ( ), т.б. толғау жырлары мен "Назигүл" (1943) дастанының авторы. "Алғашкы жинақ" (Құлжа, 1948), "Армантау" (А, 1974) жинақтары жарық көрген. [1]ақын Кеген Нарынқолөлеңдері [1]

Алтай қ ырандары

Ө зен-к ө лдері мен м ұ езды қ тары Алтайда өзен де, көл де көп. Олар басын таудағы қар суынан, мұездықтардан аллоды. Ең үлкені - Ертіс. Оған Кендірлік Күршім, Бұқтырма, Үлбі, Үбі, т.б. өзендер кұяды. Ертіс бойында Өскемен, Бұқтырма, Шүлбі электр стансалары салынған. Олар бүкіл Шығыс Қазақстанға жәнe республиканың басқа жерлеріне электр қуатын береді. Шағын өзендер көп. Олардың ішінде Ақ Берел, Тұрғысын, Березовка, Көкпекті, Кіші Үлбі, Қалжыр, Қалғұты, Ұлан, Білезікті, Қызылсу, Алқабек, Аққаба, Қайыңды, Бөкен, Бұлғын т.б. өзендерді атауға болады. Олар Ертіске, Бұқтырмаға, Нарын мен Күршімге құяды.ЕртісКүршімБұқтырмаҮбіӨскеменБұқтырма Шығыс ҚазақстанғаАқ БерелКіші ҮлбіҚалжырБілезіктіҚызылсу АлқабекАққабаҚайыңдыБұлғын Нарын Алтай көлге де бай. Бұқтырма, Зайсан, Тұранғыкөл, Марқакөл, т.б. көлдердің ауданы 1 км 2 -ден осады. Көлдердің ең үлкені - Зайсан (ауданы 5510 км 2 ), Марқакөл (ауданы 455 км 2 ). Марқакөл тектоникалық қазаншұңқырда орналасқан.Бұқтырма Марқакөл Қазақстандық Алтайдың тауларында 328 мұездық бар. Олардың жалпы ауданы 89,6 км 2. Мұездықтар негізінен 2600 м-ден жоғары тау биіктіктерінде жатады. Олар Қатын, Холзун, Иванов, Оңтүстік Алтай, Сарымсақты тау жоталарында көбірек сакталған. Қазақстандық

М ұ зтау Мұзтау - Алтай тау жүйесінің Ресей және Қазақстан жеріндегі ең биік шыңы (4506 м). Қатын жотасының шығыс жағын ала, Қазақстан мен Алтай өлкесінің (Ресей) әкімшілік шекарасы маңында жатыр. Ұшар басында Үлкен, Кіші Берел, Меңсу, т.б. мұездықтары бар, бұлардан Қатынсу өзені бастау аллоды. Мұзтауды қазақтар Ақсүмбі, Ақтайқы деп атоса алтайлықтар Үч сумер деп атайды. Алтайдың Мұзтаудан кейінгі екінші биік шыңы - Бесбоғда теңіз деңгейінен 4374 м биіктікте, Қытай мен Моңғолия шекарасында орналасқан. Үшінші биік шыңы теңіз деңгейінен 4362 м биіктіктегі Мөнххайрхан тауы.РесейҚазақстанКіші БерелҚатынсуалтайлықтар Бесбоғда

К ө кто ғ ай ауданы Көктоғай ауданы (ұйғ. خْكتْكاَي ناھىيىسى ; Köktoqay nahiyisi, қаз. كوكتوعاي اۋدانى ; Көктоғай ауданы) немесе Фуюнь уезі (қыт. ) Қытай Халық Республикасы Шинжәң Ұйғыр автономиялық районы Іле Қазақ аутономиялық облысыныңАлтай аймағына қарасты әкімшілік-территориялық құрылым. Әкімшілік орталығы Қуертіс кенті.ұйғ.қаз.қыт.Қытай Халық Республикасы Шинжәң Ұйғыр автономиялық районыІле Қазақ аутономиялық облысыныңАлтай аймағына

Тарихы ж ә не Географиясы Көктоғай 1937 жилы Бурылтоғай ауданынан жеке бөлініп шықты жилы әкімшілік орталығы Көктоғай кентінен Қуертіс кентіне ауысты.1937 жилы Бурылтоғай ауданынанКөктоғай Аудан солтүстігінде Моңғолиямен, шығысында Шіңгіл ауданымен, батысында Бурылтоғай ауданымен, оңтүстігінде Чанцзы-Хуэй автономиялық аймағымен шекаралосады.МоңғолияменШіңгіл ауданымен Бурылтоғай ауданымен Чанцзы-Хуэй автономиялық аймағымен

2012 AAAAA.