Түрк кагандыгы - миң жылдыктын экинчи жаримы – Түштүк Сибирде, Казакстппанда, Орто Азия жана Борбордук Азиянын чек арасында алгачкы түзүлгөн байыркы феодладык түрк мамлекеттеринин түзүлүшүнө жана өнүгүшүнө таандык. Түрк кагандыгы - миң жылдыктын экинчи жаримы – Түштүк Сибирде, Казакстппанда, Орто Азия жана Борбордук Азиянын чек арасында алгачкы түзүлгөн байыркы феодладык түрк мамлекеттеринин түзүлүшүнө жана өнүгүшүнө таандык.
Түрк уруссу IV-V кытлымдар. Борбордук Азия хуннуларынын чөйрөсүндө түзүлгөн. Алар өздөрүнүн ата-баба лары дешип лифте айтылган карышкыр уулу Ашинаны ("Ашина" денег талыш "асыл бөрү" денегди түшүндүрөт) эсептешет. V кытлым орто ченинде түрктөр жуан-жуандык (авардык) кагандыкка баш ийишкен. Жуан-жуандык (жужппандар деп да атлант) кагандык болсо ал учурда Борбордук Азияда үстөмдүк кылышып, Алтайга отурукташкан. Түрк уруссу IV-V кытлымдар. Борбордук Азия хуннуларынын чөйрөсүндө түзүлгөн. Алар өздөрүнүн ата-баба лары дешип лифте айтылган карышкыр уулу Ашинаны ("Ашина" денег талыш "асыл бөрү" денегди түшүндүрөт) эсептешет. V кытлым орто ченинде түрктөр жуан-жуандык (авардык) кагандыкка баш ийишкен. Жуан-жуандык (жужппандар деп да атлант) кагандык болсо ал учурда Борбордук Азияда үстөмдүк кылышып, Алтайга отурукташкан.
Турк каганатынын микены-Катун району.
Түрк уруссу IV-V кытлымдар. Борбордук Азия хуннуларынын чөйрөсүндө түзүлгөн. Алар өздөрүнүн ата- баба лары дешип лифте айтылган карышкыр уулу Ашинаны ("Ашина" денег талыш "асыл бөрү" денегди түшүндүрөт) эсептешет. V кытлым орто ченинде түрктөр жуан-жуандык (авардык) кагандыкка баш ийишкен. Жуан- жуандык (жужппандар деп да атлант) кагандык болсо ал учурда Борбордук Азияда үстөмдүк кылышып, Алтайга отурукташкан. Бул жердь түрктөр бай кэнди өздөштүрүп, темир эритип турушкан. Түрк уруссу IV-V кытлымдар. Борбордук Азия хуннуларынын чөйрөсүндө түзүлгөн. Алар өздөрүнүн ата- баба лары дешип лифте айтылган карышкыр уулу Ашинаны ("Ашина" денег талыш "асыл бөрү" денегди түшүндүрөт) эсептешет. V кытлым орто ченинде түрктөр жуан-жуандык (авардык) кагандыкка баш ийишкен. Жуан- жуандык (жужппандар деп да атлант) кагандык болсо ал учурда Борбордук Азияда үстөмдүк кылышып, Алтайга отурукташкан. Бул жердь түрктөр бай кэнди өздөштүрүп, темир эритип турушкан.
Түрк денег этноним (китайларда "туцзие" деп атлант) китай летописи где биринчи жолу 546-жылы эскерилген болчу. Согдулар, персилер жана византиялыктар жаңы тела багынтуучуларын "түрк" деп наташка. Бул сөз элдин өз аты, руна сымал текст боюнча легенда "тирүү", "тур", " түбөлүктүү", "күчтүү", "бекхем" денегди билдирип, этностук мааниге карагппанда социладык манчини көбүрөөк түшүндүргөн. "Түрк" дешип лады меня аскердик аристократиянын өкүлдөрүн гана наташка. Акырындап итуруп булат башында аристократия курган круга гана эмес, ага баш эйген көптөгөн тектеш элге да өткөн. Түрк денег этноним (китайларда "туцзие" деп атлант) китай летописи где биринчи жолу 546-жылы эскерилген болчу. Согдулар, персилер жана византиялыктар жаңы тела багынтуучуларын "түрк" деп наташка. Бул сөз элдин өз аты, руна сымал текст боюнча легенда "тирүү", "тур", " түбөлүктүү", "күчтүү", "бекхем" денегди билдирип, этностук мааниге карагппанда социладык манчини көбүрөөк түшүндүргөн. "Түрк" дешип лады меня аскердик аристократиянын өкүлдөрүн гана наташка. Акырындап итуруп булат башында аристократия курган круга гана эмес, ага баш эйген көптөгөн тектеш элге да өткөн.
.
552-ж. түрктөр жуан- жуппандарга кол салышып, ларга баш көтөргүс соку урушкан. 552-ж. түрктөр жуан- жуппандарга кол салышып, ларга баш көтөргүс соку урушкан. Жеңишке жеткен Бумын Жуан-жуандык мамлекет башчысынын "Илиг каган" денег титулун алган. Ошентип, Борбордук Азияда Түрк кагандыгы ( жж.) түзүлгөн. Каган өз ордосун Орхонго (Түндүк Монголияга) көчүргөн, ал жер бара-бара жаңы мамлекеттин административдик саясий борборуна айланган. Жеңишке жеткен Бумын Жуан-жуандык мамлекет башчысынын "Илиг каган" денег титулун алган. Ошентип, Борбордук Азияда Түрк кагандыгы ( жж.) түзүлгөн. Каган өз ордосун Орхонго (Түндүк Монголияга) көчүргөн, ал жер бара-бара жаңы мамлекеттин административдик саясий борборуна айланган.
Өлкөнүн чыгыш бөлүгүн башкарып курган Бумындын туугппандары кагандын бийлигин жөн эле улантымыш болгону меня тышкы саясатты толук бой дон өз ладынча жүргүзүшкөн. Өлкөнүн чыгыш бөлүгүн башкарып курган Бумындын туугппандары кагандын бийлигин жөн эле улантымыш болгону меня тышкы саясатты толук бой дон өз ладынча жүргүзүшкөн. Эгерде Илиг-каган Мухан ( жж.) – Түштүк Сибирди жана Түштүк Кытайды багынтуу меня убора болсо, ппанда он уруунун каганы Истеми Орто Азия жергесин жана Казакстандын кеңири теласын багынтып алу саясатын жүргүзгөн. Ал учурда Орто Азияны эфталиттер бийлеп турушкан. 555-ж. түрктөр меня ирандыктар эфталиттерге карши союз түзүшкөн. Эгерде Илиг-каган Мухан ( жж.) – Түштүк Сибирди жана Түштүк Кытайды багынтуу меня убора болсо, ппанда он уруунун каганы Истеми Орто Азия жергесин жана Казакстандын кеңири теласын багынтып алу саясатын жүргүзгөн. Ал учурда Орто Азияны эфталиттер бийлеп турушкан. 555-ж. түрктөр меня ирандыктар эфталиттерге карши союз түзүшкөн.
.
.
.
Турк создору-орус тилинде да коп кездешет: Книга СывороткаИшак КарппандашИзюм БашмакУтюг АршинЯмщик КремльСтакан ЖестьАлмаз Арык УрюкАрбуз БарабанШаровары СарафанБогатырь ЧердакКафтан ТесьмаПодушка ДеньгиТаможня
«Турк аялынын скульптору».