Астана Медицина Университоті АҚ Орындаған: Алдабергенова Д. Башаева А. Жарылқасын А. Қозыбай Қ. Өтеп М. Тобы:323-ОМ Тексерген:Тохаева М.Б.

I. КІРІСПЕ Гепатит түсінігіГепатит түсінігі ЖіктелуіЖіктелуі Этиологиясы Этиологиясы II. НЕГІЗГІ БӨЛІМ Вирустық гепатит Вирустық гепатит Клиникалық кезеңдеріКлиникалық кезеңдері Гепатит А вирусы Гепатит А вирусы Гепатит В вирусы Гепатит В вирусы Гепатит С вирусы Гепатит С вирусы Гепатит Дельта вирусы Гепатит Дельта вирусы Гепатит Е вирусы, жұғу желдары,симптом дары, клиникалық көріністеріГепатит Е вирусы, жұғу желдары,симптом дары, клиникалық көріністері Хирургиялық практика да вирус тық гепатиттің аллодын алу шаралары Хирургиялық практика да вирус тық гепатиттің аллодын алу шаралары ВИЧ инфекция, жұғу желдары, патогенезіВИЧ инфекция, жұғу желдары, патогенезі III. ҚОРЫТЫНДЫ

Гепатит – баурыдың қабынуы. Гепатит вирусы бір- бірінен биохимиялық, молекулярный көрсоткіштері бойынша ажыратылатын әртүрлі таксондарға жатады. Гепатит – баурыдың қабынуы. Гепатит вирусы бір- бірінен биохимиялық, молекулярный көрсоткіштері бойынша ажыратылатын әртүрлі таксондарға жатады.

Жіктелуі Гепатит Клиникалық белгілеріне қарай: А) жедел Б) созылмалы Этилогиясы бойынша: А) біріншілік (вирус ты, алькогольды,дәрі- дәрмектік Б) екіншілік (инфекция- лық ауртулардан соң,тула- нуға т.б. байланысты) Морфоло- гиясына қарап: А) жедел (экссудативті, продуктивті) Б) созылмалы (активті, персистенциялы, холестазаға байланысты Қабынудың таралу шегіне байланысты: А) ошақты Б) дифузды

Этиологиясы: Гепатитті ту дырушы негізгі себептерге әртүрлі инфекциялардың және улы заттардың әсерлері жатады. Улы заттар қатары на әртүрлі гепатотропты тулар: фосфор, фосфор, сынап, сынап, төртхлорлы көміртек, төртхлорлы көміртек, фосфордың органикалық фосфордың органикалық қосындылары, қосындылары, алкоголь т.б. жатады алкоголь т.б. жатады Көптеген дәрі-дәрмектер, мысалы ПАСК, фтивазид, тотрациклин, сульфаниламидтерді ұзақ уақыт қолданғнада баурыда қабыну үрдісі демиды Көптеген созылмалы инфекциялар: туберкулез туберкулез через через бруцеллез бруцеллез ішек құрттары (эхинококкоз, т.б.) ішек құрттары (эхинококкоз, т.б.) қарапайымдылар (лямблиялар) да баурыдың созылмалы қабуына алып келеді. қарапайымдылар (лямблиялар) да баурыдың созылмалы қабуына алып келеді. Инфекциялардың ішінде вирустардың урны ерекше. Вирусты гепатитті мыннадай қоздырғыштар ту дыру мүмкін: Сары лихорадка вирусы Герпес вирус Қызылша вирусы Коксаки вирусы Маса лихорадка вирусы т.б.

Вирустық гепатит тер баурыдың өзіне тән ауртулары қатары на жатады. Оларды ең алғаш рот С.П. Боткин (1888) инфекциялық сырқат есебінде, жеке бөліп қараған. Вирустық гепатит тер баурыдың өзіне тән ауртулары қатары на жатады. Оларды ең алғаш рот С.П. Боткин (1888) инфекциялық сырқат есебінде, жеке бөліп қараған. Қазіргі кезде олардың 5 түрі белгілі: 1. А 2. В 3. С 4. Е 5. Дельта вирустары Осы вирустардың әрқайсысының өзіне тән клиникалық көріністері, патогенезі, кейбір морфологиялық белгілері бар.

Клиникада вирус тық гепатит тердің : I.Жасырын кезеңін II.Продромальды немсе сарғаю аллоды кезеңін Сарғаю аллоды кезеңінде баурыдағы өзгерістер купфер жасушаларының көбеюінен басталлоды. Осы кезеңнің соңында гепатоциттердің ядро мен ядрошықтары үлкейіп, РНҚ, ДНҚ синтезі күшейеді, жасушалар көптеп бөліне бастарды. III. Сарғаю немсе аурудың өршу кезеңін, Сарғаю кезеңінің басында-ақ баурыда дистофиялық (вирус тық гепатит тер үшін баллонды дистрофия дамуы мүмкін) өзгерістер демиды. Баурыды эндоскоп пен қарағнада, ол қызыл-сары немсе қызыл ала түрде көрінеді. IV. Реконвалесценция кезеңдерін Сауығу кезеңінде жедел өзгерістер басылып, некроз ошақтары жейылады. Баурыда регенерация құбылыстары көріне бастарды. ажыратады.

Цитолиздік ж ә не бауры - жасушалы қ жеткіліксіздік синдромы Мезенхималы қ қ абыну синдромы Холестатикалы қ синдром Клиникасы дене t, ары қ тау, сар ғ аю, эстроген дер ж ә не вазоактивті заттарды ң баурыда қ сайта өң делуіні ң б ұ зылыстары нан оларды ң м ө лшері қ нада же ғ арлайды да:телеангиоэктазия, баурылы қ ала қ ан, а ғ ар ғ ан тырна қ тар, жылтыра ғ ан баурылы қ тіл белгілерімен к ө рінеді. - дене t - қ изба -артралгия -терілік, ө кпелік, баурылы қ, ішектік васкулиттер -лимфаденопатия -гепатомегалия -спленомегалия -теріні ң қ ышынуы; -сар ғ аю; -теріні ң қ о ң ыр пигментациясы; -ксантелазма, ксантомаларды ң пайда болуы. Лабараторлы қ диагностикасы АЛТ,АСТ,ЛДГ4,5, СДГ, альдолаза, фруктоза-1-фосфатаза, билирубин, В12, Fe же ғ арлауы бай қ аллоды. Ɣ -глобулин, α2-глобулиндерді ң же ғ арылауы; Ig G,M,A же ғ арылауы; Гиперпротеинемия; тимолды cынаманы ң же ғ арылап, сулема сынамасыны ң т ө мендеуі; Митохондрийге, тегіс от талшы қ тары на, ДНК- ғ а қ расы АД т ү зіліп LЕ-волчанкалы қ жасушалар т ү зіледі; Комплемент титрлеріні ң т ө мендеуі. Экскроторлы ферменттерді ң : СФ, ГГТП, 5-нуклеотидазаны ң же ғ арылауы бай қ аллоды; ХС, ботта ЛП, ФЛ, ө т қ ыш қ ылдарыны ң же ғ арылауы;

Симптомдары, клиникалық көріністері Вирусты гепатиттің әр түрінде инкубациялық кезең ұзақтығы әртүрлі болады: Ең аз уақыт А гепатиті кезінде – 2-4 опта, Ең ұзақ уақыт В гепатиті кезінде – жарты жил дай Инкубациялық кезең өткеннен кейін алғашқы симтомдар пайда болады. Аурудың қарқыны жіті, созылмалы, симптомсыз өтеді. Ең қауіптісі созылмалы түрі( В,Д,Д гепатит теріне тән) Ауыртпалылық дәрежесіне қарай жеңіл, орташа ауры, ауры формата өтеді. Сонымен қатар фульминантный, яғни тез өте шығатын форматы болады. Нақты сиптомдар вирус тың түріне қарай әртүрлі болады. Негізгі ортақ сиптомдар ол: Диспепсиялық өзгерістер Диспепсиялық өзгерістер Оң жақ қабырға тұсының аурыуыОң жақ қабырға тұсының аурыуы Талақ пен баурыдың тығыздалуы мен ұлғаюы Талақ пен баурыдың тығыздалуы мен ұлғаюы Бауры қызмотінің бұзылуы Бауры қызмотінің бұзылуы Зәр мен нәжіс түсінің өзгеруіЗәр мен нәжіс түсінің өзгеруі Сарғаю Сарғаю

Қанның жалпы анализінде бұзылыстар болмауы мүмкін жəне жиірек вирусқа қрасы терапияның жанама əсерлері байқаллоды. Қанның биохимиялық өзгерістері: - цитолиз синдромы (АЛТ, АСТ белсенділігінің артур, альдолаза, ЛДГ,4,5 - орнитинкарбамилтрансфераза); - холестаз синдромы (ЩФ 5-нуклеотидаза белсенділігінің/құрамының артур, ГГТП, билирубин (тура фракция), өт қышқылдары, холестерин, b-ЛП, фосфолипидтер); - баурылық-клоткалық жеткіліксіздік синдромы (альбумин, холинэстераза, протромбин, проконвертин құрамының төмендеуі, бромсульфалеин бөлінуінің тежелуі); - иммундық қабыну синдромы (g-глобулиндер IgA, IgM, IgG құрамының артур, тимол сынамасының жеғарылауы, сулема сынамасының төмендеуі, аутоантиденелердің болуы кіреді: антинуклеарлық (ANA), антитегісбұлшықоттік (ASMA), бауры жəне бүйрек микросомаларына 1 тип (LKM-1), баурыдың ерігіш антигендеріне (SLA)); - шунта синдромы (аммиак, фенол, бос амин қышқылдары құрамының жеғарылауы). Вирустарды идентификация лоу серологиялық маркерлердің негізінде жүргізіледі: - HBsAg, HBeAg, анти-HBc, HBe IgG, анти-HBc IgM, анти HBe IgG, DNA HBV; - анти-HCV total, RNA HCV; - анти-HDV, RNA HDV.

ХВГВ МаркерлеріИнтерпротация anti-HBs Иммунитоттің қалыптасуымен реконвалесценция, жетісті вакцинация anti-HBc IgG Иммунитоттің қалыптасуынсыз реконвалесценция HBsAg, HBeAg, anti-HBc IgM, HBV-DNAЖабайы штамсыз репликация фазаны HBsAg, anti-HBe IgM/IgG, anti-HBc IgM, HBV- DNA Мутантты штамм репликация фазаны HBsAg, anti-HBc IgG Иммунды толеранттылық фазаны

Гепатит А вирусы Гепатит А вирусы Вирус РНҚ вирустары на кіреді, клиникалық ағымы жедел. А вирустар қоздыратын гепатиттің басқа ішек инфекция лары тәрізді жуылмаған қол арқылы (яғни асқазан-ішек арқылы) жұғатыны белгілі. Сондықтан оның эпидемиясы джаз, күз айларында байқаллоды. Симптомдары науқастың ужасына байланысты. Неғұрлым ужасы үлкен болған сайын, соғұрлым ауры өтеді. Инкубациялық кезең: 7-50 күн расы. Продромальды кезең симптом дары: бастың ауруы, жөтел, әлсіздік, буындардың ауруы, терінің бөртуі, тәботтің болмауы, құсу. Сарғаю кезеңінде зәрдің түсі қарайып, нәжіс түсі түссізденеді. Бұл кезеңде науқастың жағдайы жақсара бастарды.

Гепатит В вирусы Гепатит В вирусы Вирустың 3 антигені анықталған: Вирус ДНҚ вирусы на кіреді, қан құйғнада, вакцинация кезінде, операциядан соң шанышқнада ауру адамант сау адамға өтеді, сондықтан оны сарысу гепатиті деп атайды. Сонымен қатар вирус сөлде, ұрықтық сұйықтықта, қынаптың секротінде, несепте табылған. Іштегі ұрыққа инфекция плацента арқылы түседі немсе тылу кезінде жұғады. Клиникада бұл гепатиттің түрі ауры өтіп өлім- жітімге көбірек алып келеді және де созылмалы түрде өтеді. Вирустың 3 антигені анықталған: сыртқы қабығында боткей антиген – HbsAg бар, өзінің қабығында екі антиген -HbsAg және HbeAg табылған. Осы антигендерге қрасы организмде антиденелер түзіледі. Сиптомдары гепатит А вирусы на ұқсас. Инкубациялық кезең – жарты жил дай. Продромальды кезеңде жүректің айнуы, құсу, іштің оң жақ жеғарғы бөлімінде аурысыну сезімі, жөтел, бас ауру, буындардың қақсауы болады. Сарғаю кезеңінде әлсіздік, ұйқы басып адамның терісі сарғаяды. Көкбауры, бауры ұлғаяды. Баурыдың зақымдануына байланысты бауры циррозы, рагі, жедел бауры жетіспеушілігі демиды.

Гепатит С вирусы Гепатит С вирусы Бірспираллоды РНҚ-вирусы қатары на жатады. Бұл инфекция қан құюды, вена ішілік иньекцияларға (наркомнадарда), ағзалар трансплантация сына байланысты демиды. Клиникалық ағымы жеңіл болғанымен 30-60% жағдайда созылмалы гепатит түрінде өтеді, сондықтан гепатит С-дан кейін бауры циррозы немсе гепатоцеллюларлық рак дамуы мүмкін. Инкубациялық кезең – 2-26 опта. Ауру сыртқы клиникалық көріністерсіз өтеді, баурыдың зақымдануы демиды. Сарғаю көп жағдайда тән емс. Жедел форматы кезінде науқас құсады, жүрегі айныйды, буындары қақсайды, астың қорытылуы бұзылады. Қауіптілігі 70-80% жағдайларда аурудың жедел форматы созылмалы түрге айналуында. Ол өз кезегінде бауры рагіне немсе циррозы на әкелуі мүмкін. Ең қауіптісі гепатиттің басқа түрімен бірігіп көрініс беруі, ол өлімге әкеледі.

Гепатит Д вирусы Гепатит Д вирусы Вирус РНҚ- вирустары қатары на жатып, оның сыртқы қабаты HbAg-мен қоршалған. Вирустың организмде көбеюі үшін В-гепатитінің вирусы болуы шарт. Дельта-вирустар В-гепатитімен қатар демиды немсе осы инфекцияға қосылады. Сөйтіп, В-гепатиттің клиникалық ағымын аурылатады, баурыдың зақымдануын күшейтеді. Инкубациялық кезеңі – 1,5-6 ай Симптомдары В гепатитіне ұқсас. Е,Д және В вирусын жұқтыру бір уақытта өтеді, себебі Д вирусы адам ағзасында өз еркімен тіршілік оте алмайды. Біріккен инфекциядан ауру ауры түрде өтіп, бауры циррозы демиды.

Гепатит Е вирусы Гепатит Е вирусы РНҚ-вирустар тобына кіреді. Жұғу желдары, клиникасы гепатит А-ға ұқсас. Бірақ, екіқабат әйелдерде ауры түрде өтіп, өлім себебі болуы мүмкін. Негізгі симптомы сарғаюдың пайда болуы. Ерекшелігі сарғаю кезінде науқастың жағдайы жақсармайды. Инкубациялық кезең – күн Продромальды кезең симптом дары: астың қорытылуы бұзылады, жалпы хал-жағдай нашарлайды, температура жеғарлауы мүмкін. Өте ауры формаларында вирус тек баурыды ғана емс бүйректі де зақымдайды.

Ағзаға екі желмен түседі: 1. Энтеральды (ауа-тамшылы) 2. Парентеральды (қан арқылы) Энтеральды жел арқылы А,Е вирустары жұғады. Вирус науқас адамант ауа-тамшылы желмен түсіп, су, ас арқылы сау адам ағзасына түседі және жеке бас гигиенасын, тазалықты сақтамаудан жұғады. Парентеральды жел арқылы В,С,Д,G вирустары жұғады. Соның ішінде В,С вирустары өте қауіпті. Көбінесе науқаспен тікелей байланысқа түскенде, қан құйғнада, операция жасағнада қаны арқылы жұғады. Сондықтан С гепатиті - посттрансфузионды гепатит деп аталлоды. Сонымен қатар гепатит вирусы татуаж жасағнада, стерильді емс инелермен құлақ тескенде, жыныс желдарымен де жұғады, наркомнадар расында жиі кездеседі. В,С,Д,G вирустары вертикальды желмен, яғни анадан балаға жұғады. Ана сүті арқылы жұқпайды. 40% жағдайларда жұғу желы белгісіз қаллоды.

Негізгі диагностикалы қ шаралар тізімі: - Қ ан мен з ə рді ң жалпы анализдері; - Копрограмма; - Баурыды ң биохимиялы қ сынамалары (АЛТ, АСТ, сілтілік фосфатаза, ГГТП немсе ГГТ, билирубин, қ ан сарысуыны ң белогы, коагулограмма немсе протромбиндік уа қ ыт, креатинин немсе мочевина), серологиялы қ маркерлер (HBsAg, HBeAg, анти-HBc, HBe IgG, анти-HBc IgM, анти HBe IgG, DNA HBV, анти-HCV total, RNA HCV, анти-HDV, RNA HDV; - Гепатобилиарлы ж ү йені ультрадыбысты қ зерттеу; - Өң еш, ас қ азанды эндоскопты қ зерттеу. -Тікелей емс эластография Қ осымша диагностикалы қ шаралар тізімі: - Баурылы қ ж ə не порталлоды қ қ ан келуді доплерграфиялы қ зерттеу; - Компьютерлік томография – бауры құ рылымын аны қ ба ғ алау ү шін; - Магниттік-резонансты қ томография; - Бауры биопсиясы; - Өң ешті баримен зерттеу.

Вирусты гепатиттің аллодын алу Соңғы 10 жыл ішіндегі алынған негізгі ғылыми деректер вирус ты гепатит туралы қалыптасқан тұжырымдарды қсайта қарауға негіз болды. Сонымен бірге герпатит вирусының медициналық практика дағы маңызы жөнінде және теориялық мәлімоттерін қарастыруда көптеген қиыншылықтар туындады. Негізгі қиыншылық жұмыс істеу барысында медицина қызмоткерлерінің вирус ты жұқтырып алуы. Жүргізілген зерттеулер бойынша белгілі бір медицина саласындағы қызмоткерлердің ішінде гемодиализ бөлімінің қызмоткерлерінің, медбикелердің, тіс дәрігерінің әсіресе хирургтардың ауруды жұқтыру қаупі жеғарғы екені анықталлоды. Медицина қызмоткерлерінің вирус ты жұқтыруы емдеу мекемелерінде қан арқылы жүзеге асады. Сонымен қатар гепатит вирусы сілекей, жас құрамында, вагинальды сөлде,спермада, зәрде болуы мүмкін. Қнада вирус өте көп мөлшерде және толыққынды жағдайда болады. Сыртқы ортада вирус, бөлме температурасы жағдайында қан құрамында 7 айға дейін тіршілік отеді. Өкінішке орай қазіргі уақытқа дейін қолданылып келе жатқан санитарлы, эпидемияға қрасы шаралар медицина қызмоткерін бұл аурудан сақтай алмайды.

Гепатит вирусының жиі анықталу себебі: - дәрігердің қоздырғыштың тараған ортасы – сілекей, әсіресе қанмен жиі тікелей қатынаста болуы; - операция барысында сызаттар алу; - медициналық құралдармен жұмыс істеу барысында жарақаттар алу; - ауа-тамшылы желмен. Вирусты гепатиттің аллодын алу аллодымен асептика және антисептика ережелерін сақтаудан басталлоды. Құралдарды дезинфекциялаудың, стерилизациялауға дейінгі өңдеудің маңызы өте зор. Дезинфекциялаушы заттарды таңдағнада, сол заттың бактерицидті, вирулицидті, фунгицидті, спорацидті әсеріне мән беру керек. Вирулицидті әсері жеқ және I-II топтағы қатер қаупі бар дезинфекциялаушы заттарды қолдануға болмайды. Стерилизациялаудың тиімді тәсілі автоклавтау (120С, 15 мин), құрғақ-ауалы стерилизация(180С, 1 сағат). Хирургиялық бөлмелерді ультракүлгін сәулемен сәулелендіру керек.

Емдеу-профилактикалық мекемелеріндегі медицина қызмоткерлерін гепатит вирусын жұқтыру қаупінен сақтандыруға бағытталған арнайы иммунопрофилактика: 1.Әрбір медицина қызмоткеріне вирусқа қрасы вакцина жасалуы керек 2. Егер медициналық манипуляциялар жасау барысында науқастың қаны арқылы вирус ты жұқтырса, тез арада ВГВ қрасы иммуноглобулин, (жұқтырған уақыттан 24 сағат ішінде) кейін 7 күн ішінде ГВ қрасы вакцина жасау керек. Ревакцинация 1 немсе 6 айдан кейін жасаллоды. ГВ қрасы жеспарлы вакцинацияның тек 3 рот егу жасағаннан кейін ғана әсері болады.

Қорытындылай келгенде: Қорытындылай келгенде: ГВ вирус тасушы науқастан ауа-тамшылы, парентеральді желмен, операциялар кезінде науқаспен тікелей қатынасқа түскен кезде қаны арқылы жұғады; Вирусқа қрасы арнайы иммунитотті қалыптастыру үшін медицина қызмоткерлеріне әрдайым уақытында егулер жасап отыру керек; Айтылған екі жағдайда да: Әрдайым толықтай тексеруден өтіп отыру керек Асептика және антисептика әдістерін жетілдіру керек.

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР: 1.Т. Қасенов, Қ. Дүрманов Жалпы хирургия 1992 ж 2.В.И. Стручков, Ю.В. Стручков Общая хирургия, Москва 1988 г 3. Гостищев В.К Общая хирургия, М Потров С. В. Общая хирургия, С-П Интернот сайттары