Семей Мемлекеттік Медицина Университеті Биохимия және химиялық пәгдер СӨЖ Тақырыбы: Майда еритін витамигдер. А,D,E,K витамигдері Орындаған: Касенова Танна 218-топ залпы медицина Тексерген: Бекбосынова Р.Б. Семей-2016

ЖОСПАР Кіріспе. Витамигдер туралы ұғ им Негізгі б ө лім. 1.Витамигдер,оларды ң жіктелуі. 2.Витамигдерді ң құ рилысы 3. Та ғ анды қ қ айнар к ө здері Қ орытынды.

Д ә румян адам мен зануарларды ң тіршілігіне, оларды ң а ғ засында ғ ы зат алмасуды ң бір қ алыпты болуы ү шін аз м ө лшерде ө те қ ммажетті биологиялы қ активті органикалы қ қ оспалар. Д ә румян (латынша vita – тіршілік) туралы ілімні ң негізін 1880 жилы орысь д ә рігері Николай Лунин салды жилы поляк д ә рігері Казимеж Функ сол кезге дейін сазал ғ ан т ә жірибелер н ә тижесін қ орытындыла п, ғ ылим ғ а д ә румян терминін енгізді. зануарларды ңНиколай Лунин Казимеж Функ

Д ә румягдерді ң к ө пшілігі ферментерді ң негізгі құ рамдас б ө лігі болып табылады. А ғ зада ү здіксіз ж ү ріп зататын химиялы қ реакциялар, мысалы, ішкен та ғ анны ң, мал азы ғ сыны ң ыдыра п, қ орытылуы, ферментерді ң қ ызметіне байланнысты. Та ғ анны ң құ рамында д ә румян жеткіліксіз бокса, адам ә р т ү рлі ауру ғ а шалды ғ ады. Ал д ә румянді ( ә сірсе, А ж ә не D д ә румягдерін) шумадан тыс к ө п қ абылдау а ғ зоны ң улануына (гипервитаминоз) со қ тирады. Ол к ө бінсе, зас балаларда жиі кездседі. Қ азір барлы қ д ә румягдерді суда еритін д ә румян, майдан еритін д ә румян ж ә не д ә румян тексте затрат деп б ө леді.

Витамигдер Майда еритін Суда еритін

Майда еритін

Майда еритін д ә румягдер. А д ә румяні-ретинол. Майда еритін д ә румягдерге затады.Ретинол циклды бір атомды қ анны қ па ғ ан спиртерге затады. А д ә румяніні ң авитаминозы кезігде ксерофтальмия,к ө зді ң т ұ ны қ пердесіні ң құ р ғ ауры бай қ аллоды. А витаминіні ң 2 т ү рі бар А1 ж ә не А2

А д ә румяні (ретинол) а ғ зоны ң ө суіне, дамуына ә сер етіп, т ү рлі аурулар ғ а қ расы т ұ ра алу ә рекетін арттирады. І ң ірде, т ү где к ө руді за қ сартанны. А д ә румяні шахты ң, тырна қ ты ң ө суі мен терідегі засушаларды ң м ү йізденуіне ә сер етеді. Ол жетіспегегде тері құ р ғ а п зарилып, т ү сі к үң гіртенеді. Май бездеріні ң құ рамы ө згереді, к ө зді ң қ аса ң қ абы ғ ы б ұ зылады. Адам і ң ірде, т ү где нашар к ө реді. Б ұ л ауруды а қ шум со қ ыр (куриная слепота) деп атайды. А д ә румяні баурырда, с ү те, ж ұ мыртканны ң сарысьында к ө п болады. Ө сімдіктерді ң қ кызыл, сары жомістерігде, с ә бізде, қ ызанна қ та, ө рікте, ас қ аба қ та кездседі. А д ә румяніні ң а ғ за ғ а қ ммажет т ә уліктік м ө лшері 2,5-10,5 мг.ретинолтырна қ ты ңМайс ә бізде қ ызанна қ та

А витамині (ретинол).

D д ә румяні-кальциферол. Д д ә румяні стеригдерге зататын, циклды қ анны қ па ғ ан бір атомды екіншілік спиртер болып табылады. Б ұ л затрат жі ң ішке ішекте ө т қ ыш қ ылдрасыны ң к ө мегімен сі ң іріледі ж ә не хиломикрхондарды ң құ рамында лимфа да, со ң ан со ң қ ан ғ а т ү сіп баурыр ғ а жеткізіледі.

Д витамині Д витамині ( кальциферол дар). Кальциферолдар- антирахиттік витамигдер. Химиялы қ таби ғ аты бойынша олар стеригдер тобина зататын циклды қ анны қ па ғ ан бір атомды екіншілік спиртер болып табылады. Б ұ л затрат жі ң ішке ішекте ө т қ ыш қ ылдрасыны ң к ө мегімен сі ң іріледі ж ә не хиломикрхондарды ң құ рамында лимфа да, сон он со ң қ ан ғ а т ү сіп, баурыр ғ а жеткізіледі. Балалар ү шін Д витаминні ң т ә уліктік қ ммажеттілігі мкг, ерсектер ү шін хонда ғ ан се аз. Д вит. к ө птиген зануар текетес та ғ амдарда (баурырда, сары май, с ү т), ө сімдік майларында, ашот қ ыда кездседі. Балы қ ты ң баурырында Д витамні ө те к ө п. Балаларда Д витамині жетіспеген кезде Д гиповитаминозы- рахит демиды. Б ұ л ауруды ң негізгі белгісі- с ә йкес симптхондар ар қ илы к ө рінетін с ү век тканні ң кальцификация пройестеріні ң за қ имдалуы б.т.. Рахит кезігде қ ппанда кальций де ң гейіні ң ө згеруіне байланнысты ж ү йкелік- б ұ лшы қ еттік қ озуды ң за қ имдалуы орын аллоды. Д витаминін м ө лшерден тыс пайдалан ғ ан кезде витаминдік интоксикация дамуы м ү мкін, ол н ә рестелерде с ү век тканіні ң жил дам кальцификациясы, краниостеноз белгілеріні ң дамуы, ал ерсектерде- с ү век тканіні ң деминерализациясы белгілірімен ж ә не сын ғ ышты ғ имен ж ә не қ ппанда кальций мен фосфаттарды ң деігейіні ң артуимен ж ә не соны ң салдарынан ішкі м ү шелерде кальцинаттарды ң т ү зілуімен сипатталлоды.

Д витамині ( кальциферол дар). 1. Эргостерин 2.D2 (эргокальциферол ) 3.7- Дегидрохолестери н 4.D3 (холекальциферол)

Балаларда Д д ә румяні жетіспегегде рахит пайда болады.Рахит кезігде кальций мен фосфорды ң алмасуы б ұ зылады.Остеомаляция демиды.Рахит кезігде с ү векті ң т ү зілу процесіні ң б ұ зылуы тісті ң ө суіне,ал ғ аш қ ы тісті ң пайда болуы мен дентинні ң дамуы,тістері д ұ рысь пішінді болмай ө суіне зиянын тигізеді. Т ә уліктік қ ммажеттілігі балалар ү шін мкг, ерсек адамдар ү шін 12 мкг жеткілікті.Жануар текті ө німдерде,Д3 д ә румяні,сары майдан,баурырда болады.

К д ә румяні-К д ә румяніні ң 3 т ү рі:К1,К2,ж ә не К3 д ә румяні болады.К1 д ә румянін же ң ыш қ адан,К2 д-н шіріген балы қ ұ нынан б ө ліп алтын ғ ан. К д ә румяніні ң ад ә румянозы кезігде паренхиматозды,ка пиллярлы қ ан кету пайда болады. Қ каштан за пыра ғ ы қ ала қ ай,ас қ аба қ,за ңғ а қ майи К д ә румяніне бай. Е д ә румяні-токоферол.К ө бею д ә румяні.1963 ж синтезделген.Е д ә румяніні ң биологиялы қ белсенділігі бар 8 таби ғ и қ осилысы бар.

Е дәрумянінің гиподәрумянозы адамдарда тіпті байқалмайды,тек қанна жетілмей туылған балаларда гемолиттік анемияға әкеліп соқтыратын гиподәрумяноздың белгілері кездседі. Тәуліктік мөлшері ерсек адамдарға мг.Өсімдік текті өнімдер:күнбағыс,жүгері,мақта,оливка майи токоферолдың негізгі көзі болып табылады.

Қ опыта кале, д ә румягдер дегеніміз-азы қ -т ү лік ө німдерігде,жом-ш ө пти ша ғ ын м ө лшерде ғ анна кездсетін, ал адам мен зануарлар организімігде бір қ алыпты тіршілік ү шін ө те қ ммажет т ө менгі молекулалы затрат.

Пайдаланған әдебиетер: С.О. Та пбергенов Медицинская биохимия 2007 ж бет. %B8%D0%BD%D1%8B