Тақырыбы: Босануға психопрофилактикалиқ дайындық Факультет: Жалпы медицина Тобы: 24-2 к Орындаған: Алтыбаева А.А. Тексерген: Шаймарданова Л.К. С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА СРС

Жоспары: Кіріспе Босануға психопрофилактикалиқ дайындық Әйелдерге босануға психопрофилактикалиқ дайындық жүргізудің мақсаты Психопрофилактикалиқ дайындық ағымдары

Босануға физико-психопрофилактикалиқ дайындық 1. Босану кезіндегі ауырсыну сезімін түсіндіру 2. Босану актісінің қалипты ағымынында ауырсыну сезімі босануши әйелдің нерв жүйесіне байланыстылиғын түсіндіру

Әйел үшін бала туу өмірінің ең маңызды, негізгі, сонымен қатар қиын кезеңі. Нәрестенің жайли күйі, на мен бала қосылуынан қуаныш пайда болуы әйелдің босануға жақсы дайындығына, көңіл күйіне, эмоциялиқ толқуына байланысты. Босану барысында қауіп-қатер болмаған жағдайда деңі сау әйелдің табиғи мінезіне тән физиологиялиқ босануға жағдай жасалинады.

Босануға жан-жақты және психологиялиқ жағынан дайындалу керек. Бұндайда әйелдер «жеңіл босану» деп айтылатын сезім бастан кешіреді және бұл өмір кезеңі ауырсыну, қорланушилиқ, қорғанышсыздық естеліктерімен күнгірттенбейді. Сондықтан босануға дайындалған уақыт текке кетпейді. Босануға дайындау курстары барлиқ отбасыларына қажет. Тұңғыш бала күтіп жүргендерге ғна қатысты емс. Екінші және келесі бала туу алтында да ата- налар аз уайымдамайды. Кейбір туысқандар әйелдің хал- жайын әдеттегідей, көп назар аударуды қажетсіз деп қабылдайды, кейде жүктілікке, әсіресе үшінші, төртінші бала бокса қарсы болады. Әдетте, үлкен балалары насының өздеріне назар аударуын қажет етеді, сондықтан көпжағдайда оның өзінің күйін қарауға, болашақ нәрестені ойлауға уақыты қалмайды.

Барлиқ айтылған жайттарға қарамай, жүкті әйел өзін рухани және тәні жағынан өмірінің маңызды оқиғасына дайындау қажеттілігін түсіну керек. Ол үшін дәрігерлер босану процесіне қатысты бұлшиқ еттерінің икемділігін дамыту мен жаттықтыруға бағытталған арнайы гимнастикалиқ жаттығулар кешенін орындауды ұсынады. Бұл жағдайда бассейндегі жаттығулар маңызды, олар әйелге дұрыс тыныс алуды үйренуге, босануға қатысатын бұлшиқ еттерінің созылуына және босаңсынуына арналған жаттығуларды орындауға көмектеседі

Жүкті әйелге дұрыс тамақтану, сусин ішу, көп серуендеу, салауатты өмір салтын ұстау өте пайдали. Бақытты на болу үшін әйелге тәнінің дайындығынан басқа, психологиялиқ көңіл керек. Бұл кезде жүкті әйелге үй ішінің қарым-қатынасы өте маңызды, бәрінен бұрын жұбайы мен үлкен балаларының дұрыс көңілі. Қаншалиқты адамдардың қатынасы сыпайы және жили бокса, соншалиқты жүкті әйел өзін қолайли сезінеді, жатыр да босансып, қанмен жақсы қамсызднады, сондықтан іштегі нәресте жақсы домиды. Жүкті әйелдермен сабақ өткізу алтында тұлғаның психоэмоционалдық қалпын анықтау үшін тестілеу өткізіледі. Дайындықтан өтпеген әйелдердің мазасыздығы жеғары деңгейде болады, кейде олардың расында депрессивтік жағдайлар да кездеседі. Тестілеу нәтижелері сабақ кездерінде жеке психологиялиқ коррекция алу үшін пайдалнады. Босануға психологиялиқ жағынан дұрыс дайындалған әйелге медикаментоздық басу қажеттілігі туындамайды, өйткені ауырсынуы бақытты сезімге ауысады. Физиологиялиқ босану барысында туған нәрестелер жыламай дом аллоды және кейде 5-10 минут тан кейін жымия да аллоды Бұл «өмірдің қиын тұсынын» өткендігінің белгісі, және бұндай сәтті жағдайлар тағы да қайта бала көтеруге ықылас туғызады және босану бағдарламасына әлуметтік маңыз береді.

Босануға физико-психопрофилактикалиқ дайындық мақсаты Босану кезіндегі ауырсыну сезімінің психогенді компонентін болдырмау Одан қашип құтылудың жели жеқ турали ойдан арылту Босану қалипты өтетін физиологиялиқ процесс летінде түсіндіру және хонда ауырсыну сезімі болмауы да мүмкіндігін айту.Сонымен қатар босану турали жаңа жақсы ойлар,эмоциялар қалиптастыру Босануши әйелге психо-профилактикалиқ дайындық кезіндегі тәсілдерді дұрыс орындаған жағдайда, босану ағымы ауырсынусыз өтетінін түсіндіру

Психо -профилактикалиқ дайындық түрлері Аутогенді Гемотогенді Бұл әдістердің негізінде эмоциональны жағдайларды төмендету және босану актісі ағымындағы соматикалиқ қызметтердің тиімді орындаллина нервтік энергичны белсендіру жатады

Аутотренинг 9-10 саба қ тан т ұ рады,расы минут тан т ұ рады Ауырсыну сезміні ң табалдыры ғ ы же ғ арлайды Ауырсыну сезіміні ң ұ за қ ты ғ ы ж ә не к ү шін т ө мендеттеді Моторли қ озуды басады

Босануға 4-5 опта қалғанда жүргізілетін сабақтың леттілігі мен мазмұны: 1-ші сабақта: 1.Жүкті әйелге адамға жыныс мүшелерінің натомиялиқ құрылисы турали қысқаша мәлімет беріледі 2. жүктілік кезінде жүктілікке байланысты организмде болатын өзгерістерді түсіндіреді. 3. Жүктілікті қарапайым физиологиялиқ акт, босанудың 3 кезеңі турали түсінік береді. 4. Босану кезеңінің 1-ші кезеңінің ерекшелігі, босану кезіндегі субьективті сезімдер,толғақ оның ұзақтығы мен жиілігі турали айтылады. 5. Босану – кқп энергичның жұмсаллимен өтетін акт, сондықтан босануши әйел барлиқ күшін ақырғы маңызды кезең- ұрықты шиғаруға жұмсау керектігін түсіндіру.

2 –ші сабақта : Әйелдің толғағы басталған кезде және босанудың 1-ші кезеңінде өзін қалай ұстау керектігін түсіндіреді. Жүкті әйелдерді дұрыс ағымды босану және ауырсыну сезімін төмендету мақсатында арнайы мынадай физикалиқ тәсілдерге үйлетеді: 1. Тыныш дату. 2. Толғақ кезінде терең және ырғақты дом алу. 3Тыныс алу мен тыныс шиғаруды іштің төменгі бөлігін екі қолдығ саусақтарының ұшимен сипалап,үйлестіріп жасау. 4. Тныс шиғару кезінде сегізкөз аймағын сипау. 5. а) Екі жақ мықынның алдыңғы-жеғарғы қырларына үлкен басбармақпен басу. Б) бел сегізкөз ромбысының сыртқы ұшин басу. 6. Толғақты сынау. 7.Толғақ расындағы үзілістерде дом алу немсе ұйықтау.

3-ші сабақта: 1. Босануши әйелдерге босанудың екінші және үшінші ағымымен таныстыру. 2. Толғақ кезінде тынысты қалай ұстау керектігін үйлетеді. 3. Терең тыныс алғаннан кейін тынысты секундқа ұстап, әр толғақ сайын бұл тәсілді 2-3 лет қайталауды түсіндіреді.

4-ші сабақта: 1. Өткен сабақтағы қысқаша қайталау, әйелдердің үйлетілген тәсілдерді қаншалиқты меңгергенін тексеру. 2. Босану кезіндегі міндетті түрде және болуы мүмкін манипуляцияларымен таныстырады(сыртқы және қынаптық тексеру,көк тамырлиқ дәрі жіберу,02-мен дом алли т.б) 3. Медициналиқ персоналдардың нұсқауынміндетті түрде орындап,дұрыс тамаұтануын түсіндіру.

Ескерту : Егер өткен консультация лорда психопрофилактикалиқ дайындық қажетті деңгейде өткізілмесе және дайындық жүктіліктің 5-36 ши оптасында алғаш жүргізілсе, өткізілетін сабақ саны (4 сабақ ) жеткіліксіз. Мұндай жағдайда 5-6 сабақ жүргізілуі тиіс. Егер 6 сабақ жүргізілетін бокса, оның мазмұны мынындай болады: 1- ші сбақта: Жүкті әйелді қарқынды тексереді,қорқыныш сезімдерінің алтын аллоды. 2- ші сабақта: Босанудың физиологиялиқ негіздері және оның ауырсынуынсыз өтуіне жағдай жасау керектігін түсіндіреді. 3-ші сабақта: 1-ші кезеңнің ерекшеліктерімен жатыр мойнының ашилуындағы ауырсынуды басу тәсілдеріне үйлетеді.

4-ші сабақта: Босанудың II және III кезеңдеріне арналлоды. 5-ші сабақта: Аналиқ қызметін түсіндіреді. 6-ши сабақта: Босанудың басталу белгілерін,перзентхна режимімен таныстырып өткен сабақтарды қайталаумен жүргізіледі.

Босануды ң психологияли қ сипаттары Д ә ст ү рлі босану ж ә не босануды ң қ азіргі та ң да ғ ы т ә жірибелері Шала ж ә не қ ауіп тобина жататын н ә рестелер Н ә рестелерді тексеру Мінез- құ ли қ ты ң нали қ қ ажеттіліктін мотивацияли қ ума ғ ы Баламен ө зара ә рекеттесуді нали қ ж ә не ә келік позиция ерекшеліктері

Психопрофилактикалиқ дайындықты физикалиқ жаттығулармен ілестіріп жүргізу өте нәтижелі болип келеді. Оған: арнайы гимнастикалиқ жаттығулар, ультрафиолет сәулесін қабылдау, санитарли – гигеналиқ ережелерге үйлету жатады.

Пайдаланған әдебиеттер тізімі Мухамедрахимов Р.Ж. Мать и младенец: психологическое взаимодействие. СПб.,1999 Добряков И.В. Позитивный подход в психотерапии семьи, ожидающей ребенка //1-я Всемирная конференция по позитивной психотерапии: Тезисы докл., СПб., С.52. Добряков И.В. Диагностика и лечение невротических расстройств у беременных женщин // Перинатальная психология в родовспоможении: Сб. материалов конф. СПб., С. 57–61. Захаров А.И. Ребенок до рождения и психотерапия последствий психических травм. СПб., Хрестоматия по перинатальной психологии: Психология беременности, родов и послеродового периода / Сост. А.Н. Васина. М.: Изд-во УРАО, 2005