Қылмыстың обьективті және субьективті жағы
Қ ылмыс дегеніміз – қ ылмысты қ за ң дармен тиым салон ғ ан, қ о ғ ам ғ а қ ауіпті ә рэкет немсе ә рэкетсіздікті айтамыз.
O Қылмыстың құрамы дегеніміз – бұл қылмыстың объективтік және субъективтік жақтарынан құралатын белгілерінің жиынтығын айтамыз. Ондай белгілер 4 топқа бөлінеді: O - қылмыстың объектісі; O - қылмыстың объективтік жағы; O - қылмыстың субъектісі; O - қылмыстың субъективтік жағы.
O Қылмыс құрамының обьективтік жағы қылмыстық- құқықтық нормаларының диспозицияларында көрсетілген қылмыстық әрэкеттердің сыртқы белгілерінің жиынтығында тұжырымдалады. Адам жасаған кез- келген әрэкетте көптеген ішкі және сыртқыбелгілері болады. Нақтылы қылмыстық- жазаланатын әрэкеттер әркезде де жеке- дара сипота болады.
O Қылмыстық нақты құрамының обьективтік жағы- оны қоғамға қауіпті және қылмыстық құқыққа қарсы дап тануға, сендай-ақ оны қылмыстың аралас құрамдарынан ажратуға қажетті белгілердің ғана жиынтығын құрайды. O Бұл жердь адамның дай дене қозғалысын емс, оның каналы қызмет-әрэкетінің қарастыруымыз керек. Адамның мұндай қызметі- егерь хонда оның ойы, сезімі немсе көңіл-күйі емс, тек қимыл- әрэкетті нақты көрініс тапқан жағдайда ғана қандай да бір қылмыстық заң норма сына сәйкес келеді және сол норманың ықпалында болады.
O Мысалы, ұрлықтың обьективтік жағы (ҚК- тің 175-бабы)- бөтеннің мүлкін жасырын ұрлау; O Зорлаудікі- күш қолдану арқылы жыныстық қатынас жасау, жәбірленуші немсе жәбірленушінің дәрменсіздік жағдайын пайдаланып (ҚК-тің 120-бабы); O Қылмыс құрамының обьективтік жағы мы наларды қамтиды: - әрэкет немсе әрэкетсіздік; - қоғамға қауіпті салдар (зардап); - әрэкет (әрэкетсіздік) пен салдар арасындағы себепті байланыс; -қылмыстық жасау уақыты, урны, жағдайы, тәсілі, құралы және қаруы.
O Қылмыстың субьективті жағы-бұл негізінен психикалық іс-әрэкеттің қылмыс істеуге тікелей байланысты жағының көрінісі. O Қылмыстың сытрқы көрінісін бейнелейтің обьективті жаққа қарағанда субьективті жақ қылмыстың ішкі мәнің,мазмұнын білдіреді. Қылмыстық субьективті жағының мазмұны мы на заңдылықтан тұрады : O Кінә, ниеті,мақсаты.
O Қылмыстың арнайы субъектісі O Қылмыстың заңда көрсетілген (ҚК-нің 15 бабы) белгілі кемінде 14 жасқа толу O Қылмыс жасаған адам ҚРҚК ң ерекше бөлімі бабында көрсетілген қосымша белгілер(азаматтығы, жынысы, кәсібі, лауазым т.б) Есі дұрыс адам болуы тиіс, белгілі бір жеста
O Қылмыс құрамы құрастырылуына байланысты материалдық және форма льды болып жіктеледі. O Материалдық құрамда қылмыстың аяқталу сәті қоғамға қауіпті зардаптың тууына байланысты бокса, форма льды құрамда зардапты тосып жатпай-ақ, қоғамға қауіпті әрэкетті жасаудың өзі қылмыстың аяқталғандығын көрсетеді.