«Оңтүстік Қазақстан медицина академиясы» АҚ ЖТД – 1 кафедрасы СӨЖ Тақырыбы: Балалар иммунопрофилактикасы. Ұлттық еголердің күнтізбесі. Орындаған: Сейтікәрім И.Т ЖТД Шымкент 2018

Кіріспе Қазақстан Республикасындағы екпе егодің Ұлттық күнтізбесіне 11 жұқпаға қарсы 9 жоспарлы его кіреді: вирус ты гепатит «В», туберкулез, күл ауруы, көкжөтел, сіреспе, полиомиелит, қызылша, қызамық, эпидемиологиялық паротит, пневмококктық жұқпа және гемофильдік жұқпа. Қазақстан екпе его барлық тұрғындарға тегін және қол жетімді болып табылатын аз мемлекеттердің қатарында тұр. Жыл сайтын біздің елімізде тұрғындарды екпе егомен қамту бойынша жоғары көрсеткіштерге қол жеткізіліп, ол 95% және одна жоғары көрсеткішті құрайды. Екпе егодің жоғары деңгейін қамту – ұжымдық иммунитетті қалыптастырады, яғни екпе его тек қана адамның өз денсаулығы ғана емс, қоғамның денсаулығына да әсер етеді.

ужасы БЦЖВГВОПВАКД С HibККПАДСАД- М АДС -М ВГАпнев мо 1-4 күн ++ 2 ай ай ай ай ай ++ 2 жас + 6 жас (1 сыны п) жас + 16 жас және әр 10 жил +

БЦЖ – туберкулезге қарсы ВГВ – В вирус ты гепатитке қарсы ОПВ – полиомиелитке қарсы АКДС – көкжөтел, дифтерия, сіреспеге қарсы Hib – b типті гемофильді инфекцияға қарсы ККП – қызылша, қызамық, паротитке қарсы моновакцина АДС, АДС-М – дифтерия, сіреспеге қарсы АД-М – дифтерияға қарсы ВГА – а вирус ты гепатитке қарсы

Екпелер туралы мәліметтер амбулаториялық карталар немсе его төлқұжаттарынан басқа мынадай құжаттарда кездесуі мүмкін: Профилактикалық кеплер картасы (063/у нисаны) Баланың даму тарихы (112/у нисаны) Баланың медициналық картасы (026/у нисаны) Амбулаториялық науқастың медициналық карта сына жасөспірімге жасалған салым парағы (025-1/у нисаны) Жаңа туылған сәбилерге профилактикалық еголер есебінің журналы (перзентхананың) (064-1/у нисаны) Вакциналар қозғалысы журналы (064-2/у нисаны) Жаңа туған нәрестенің даму тарихы (097/у нисаны)

Екпе салған қызметкер мынадай мәліметтерді тіркеуі тиіс: Препараттың салынған күні Препараттың атауы Сериясының нөмірі Мөлшері Бақылау нөмірі Жарамдылық мерзімі Препаратты енгізуге көрсетілген реакцияның сипоты Өндіруші ел

Жасату керек пе, әлде күте тұрамыз ба? Екпе жасайттын кезде баланың дені сау болуы аса маңызды. Бұл уақытта бала түрлі жұқпалы аурулардың салдарынан туындайтын іш өту, дененің бөртуі, тұмау, дене қызуының көтерілуі сынды келеңсіздіктер болмауы тиіс. Ол неге соншалықты маңызды десеңіз, екпеден кейін ағза барлық күшін белгілі бір инфекцияға қарсы иммунитет тудыруға жұмсайтды. Сондықтан, оған артық «салмақ» жүктеудің қажеті жоқ. Егер бала қандай да бір аурумен ауыратын бокса, оған екпені белгілі бір тәртіппен енгізеді. Аллергиясы бар балаларға екпе жасардың алдында 2-3 күн бұрын және екпеден соң 3-5 күн арнайы гистаминге қарсы тамшыларды береді. Демікпемен ауыратын балаларға екпе кезінде негізгі емнің мөлшерін жоғарылату ұсынылады. 3 айдан 5 жасқа дейін болатын құрысуға шалдыққан балаларға АДС-М (дифтерия мен сіреспеге қарсы екпе) енгізгеннен кейін 1-2 күн және тірі вакцинаны енгізгеннен кейін 5-інші күннен бастап парацетамол береді. Иммунитеті төмен балаларға белсенді емс вакциналар қауіпсіз болғанымен қажетті нәтиже бермеуі мүмкін, ал тірі вакцинаны оларға енгізбейді. Жүйке жүйесінде ақауы бар балаларға вакцина енгізетін бокса, үш күннен соң кері әсері байқалуы мүмкін. Сондықтан, оларға тек невропатолог рұқсат берген кезде ғана екпе жасайтды. Ал уақытша екпені тоқтатуға безгек немсе созылмалы аурулардың өршуі түрткі болады. Мұндайда екпе бала толықтай жазылған соң енгізіледі.

Екпеге ағзаның үн қатуы – қалыпты жағдай. Ол ағзаның дұрыс жұмыс істеп тұрғанын, өз жұмысын тыңғылықты атқарып жатқанын білдіреді. Екпенің ағзаға әсерін ортақ және жергілікті белгілерден байқауға болады. Ортақ белгілер – дене қызуының көтерілуі (қалыпты жағдайда 37,5 0 С-ден аспауы тиіс), баланың әлсіреп, тәбетінің төмендеуі. Ортақ белгілерге сонымен қатар жергілікті ерекшеліктерді де жатқызуға болады. Мұндайда екпенің урны қызарып, ісініп тұрады және бала ауырсынуды сезінеді. Сондықтан, баланың жағдайын үнемі қадағалап отыру керек. Балаға қызуды басатын және гистаминге қарсы препараттарды беріңіз. Оларды алдын ала дәрігер тағайындауы тиіс. Дене қызуын үнемі қадағалап, баланың психологиялық және физиологиялық өзгерістеріне ден қою керек. Сәбидің температурасы 38 0 С-ден жоғары көтерілмеуі қажет. Сондықтан, қызуды түсіретін дәріні келесі қызу көтерілгенше күтпей, анықтамада көрсетілген жиілікке сайт беріп отыру керек. Балаға жиі- жиі су беріңіз. Тек судың аса салқын емс, жилы болуын қадағалаңыз. Қатты қызу болған жағдайда баланың денесін жилы сумин сүртіп, жеңіл киіндіріп қою керек. Егер жергілікті реакцияны байқасаңыз, сол жерге дымқыл, салқын шүберек басыңыз. Ине енгізілген жерге жақпа май жағуға болмайды. Егер бір тәуліктен кейін баланың жағдайы жақсармаса, міндетті түрде дәрігерге көрсетіңіздер. Дене қызуы қалыпты бокса, баланы серуенге алып шығуға, шомылдыруға болады. Тірі вакциналарды енгізіп екпе жасағаннан кейін балаға 7 күн бойы антибиотик берего болмайды. Екпеден кейін болатын жергілікті және ортақ белгілер ары китсе 3 күнге созылады. Тірі вакцина енгізілген соң 5-12 күннен кейін де әсер байқалуы мүмкін. Егер осындай әсер байқалып, бірақ енгізілген вакцина тірі болмаса, бұл жағдайға екпенің ешь қатысы болмауы мүмкін.

Екпеге кері әсердің болғанын баланың дене қызуы 40 0 С-ден асып, өзі есінен танып, денесі құрысып, екпенің урнын бөртпелер басып кеткен жағдайда байқауға болады. Екпеден кейін болатын кері әсердің басталу уақыты мен қиындықтары: Екпеден кейін болатын тырысулар, дене қызуының көтерілуі көбіне АКДС, АДС және АДС-М вакцина лары енгізілгеннен кейін 48 сағаттан соң байқалады. Ал делбенің (менингит) белгілері эпидемиялық паротитке қарсы вакцина жасалған соң 3-4 опта ішінде байқалуы мүмкін. Аллергиялық реакция екпе жасалғаннан кейін 24 сағат ішінде пайда болады. Жоғарғы тыныс жолының талаурап ауыруы қызылшаға қарсы екпе жасалғаннан кейін 2 оптадан соң байқалуы мүмкін. Ине салған орынның қызарып, ісінуі 4 күннен асып китсе, бұл да кері әсердің алғашқы белгісіне жатады. Есіңізде болсын, тұншығу, құрысу, есінен тану сынды белгілер байқалған сәтте-ақ жедел жәрдем шақыру керек.

Қорытынды Инфекция адам таңдамайды. Егер его жұмыстары жаппай жүргізілмесе, ұлттық генофонға кері әсерін тигізеді. Сондықтан бірен – саран қарсылық көрсеткендерге де мұқият түсіндіру жұмыстарын қолға алып, міндетті түрде его жұмыстарын жүргізу керек.