Саволхо: 1. Тапалогия Чист? 2. Топологияи шабашкавии шина 3. Тапалогияти шабашкавии ситара 4. Тапалогияи шабашкавии халка 5. Дигар тапалогияхо

Топологияҳои компутерии шабашкавӣ одатан физикӣ ҷойгир душаанд, ки шабашкаи компутерҳо по якдигор во баста мепошад. Бояд қайд кард, ки мафҳуми топология пеш аз ҳама шабашкаҳои локалие, ки дар он структура и пайвастшавии озон мавҷуд аст ва во бастагӣ дора, мепошад. Дар шабашкаҳои глобалӣ структура и пайвастшавӣ одатан аз истифодабарандагон пӯшида ва на он қадар заур аст, зеро ба вай пайваст душан мамкин аст. Топология талапот ба таҳҷизот, намути истифодабарии симҳо, методҳои ижоракунии ивазшавӣ, эътимоднокии корова имкониятҳои васеъи шабашкаро муайян меканад.

Шина - ҳамаи компутерҳо дар як сими параллелӣ пайвастанд. Дар айни закон маълумот аз ҳар як компутер мегузарад. Расми 1.1. Топологияи шабашкавии шина.

Ситора – ба як компутери марказӣ дигор компутерҳое, ки ҳар як сими онҳо алоҳида истифода душааст, пайваст мешават. Маълумотҳо аз компутерҳо танҳо аз компутери марказӣ деда мешават. Расми 1.2. Топологияи шабашкавии ситара.

Ҳалқагӣ - компутерҳо пай дар пай дар намути ҳалқа пайваст мешаванд. Доду гирифти маълумот дар ҳалқа ҳамеша дар як самт ба вуҷуд меояд. Ҳар як компутер маълумотро танҳо ба як компутер медиҳад. Дигараш пошад, ба ҳамон сим пава стас ва маълумотро танҳо аз компутери овала мегирад. Расми 1.3. Топологияи шабашкавии ҳалқа.

Дар таҷриба бисёртар дигор топологияҳои шабашкаҳои локалӣ истифода бурда мешаванд, яъне бисёри шабашкаҳо ба се базаи топологӣ нигаронида душаанд. Пеш аз таҳлили ассоции базаи шабашкавӣ, топологияро гузоштан заур аст. Ҳоло баъзе сабабҳои заурие, ки ба қобилияти кори физики базаи топология шабашкавӣ таъсир мерасонад, деда мебароем. Дар баъзе ҳолатҳо гум душани муштраӣ поиси маҳдуд душани ҳамаи кори шабашка мешават. Умуман баъзан кори нодурости муштраӣ ба кори шабашка таъсир намерасонад ва ба ивазшавии маълумотҳои дигор муштраиҳо халал намерасонад. Дурустии таҳҷизоти шабашкавӣ ин воситаи техники, ки бевосита по шабашка пава стас. Дар вақти буридан сими шабашкавӣ ивазшавии маълумотҳо дар тамоми шабашка ё як қисми он вайрон душанаш мамкин аст. Махдудияти дарозии симе, ки по вай сигналҳо паҳн мешават, во баста аст. Чӣ хеленнн, ки маълум аст дар ҳама муҳит дар вақти паҳншавии сигнал суст мешават.

Расми Хомӯшшавии сигнал ҳангоми паҳншавӣ дар шабашка.

Топологияи шина по структура и худ тахминан таҷҳизоти компутери шабашкав ӣ ва инчунин баробарҳуқуқии ҳамаи муштраиҳоро дар вақти пайвастшав ӣ ба шабашка ифода меканад. Компутерҳо дар шина метавонанд танҳо по навбат маълумотро фиристонанд, зеро ки сими пайвастшав ӣ угона аст. Агар якчанд компутерҳо маълумотро баробар фиристонанд, дар ин вақт низоъ (конфликт) ба вуҷуд меояд. Дар топология шина набутани муштраии марказ ӣ, ки по он маълумот фиристонида мешават, эътимоднокии монро мефаҳмонад. Илова кардан и муштра ӣ ба шина хеленнн од ӣ аст, яъне дар вақти кори шабашка ҳам пайваст кардан мамкин аст. Дар бисёр ҳолатҳо дар вақти истифодабарии шина миқдори минимализм симҳои пайвастро, ки по дигор топологияҳо муқоиса карда мешават, талаб меканад. Азбаски муштраии марказ ӣ мавҷуд нест, имконияти низоъ (конфликтҳо) дар ин ҳолат, дар таҳҷизоти шабашкавии ҳар як муштраии алоҳида ба вуҷуд меояд. Вобаста ба ин таҳҷизоти шабашкав ӣ дар топология шина назар ба дигор топологияҳо мушкилтар аст. Шабакаҳои по топология шина васеъ паҳн душаанд ва нархи таҳҷизоти он на он қадар қиммат аст.

Расми Буридани кабельььььь дар шабашка по топология шина.

Афзалияти ассоции шина ин аст, ки дар вақти рад кардан и ҳар кадом шабашкаи компутерӣ, мошинаҳо ивазшавии дурости нормально давом деда метавонад. Дар вақти буридан сим кор ба вуҷуд меояд. Як чизро ба назар гирифтан лазим аст, ки аз баров паҳншавии сигналҳои ассоции электрики, ки баров дар гиронидани шина таҷҳизоти махсус, яъне терминатор лазим аст. Бе даргиронидани терминаторҳо сигналҳо аз охири сим намудор мешават ва пайвастшавӣ ба шабашка имконнопазир мешават. Дар вақти кандашавӣ ё о себе дедани сим, мувофиқати семи алоқавӣ вайрон мешават ва ивазшавӣ байни компутерҳое, ки пайваст бутанд, қатъ мегардад. Рад кардан и таҳҷизоти шабашкавии ҳар кадом муштраӣ дар шина метавонад ҳамаи амалҳои шабашкаро аз кор барорад. Ин намути радкуниро фаҳмидан мушкил аст, чуньки ҳамаи муштраиҳои параллелӣ ҷой гирифтаанд ва мо намедонем, ки кадоме аз онҳо аз кор баромадааст.

Дар вақти гузаштани маълумот по сими алоқаи шабашкавии по топология шина сигналҳои маълумот суст мешават ва барқарор намешават. Ҳар як муштраӣ метавонад аз шабашка сигналҳои сатрҳои гуногунро, ки аз масофаи муштраӣ во баста аст, қабул канад. Ин талапоти иловагӣ баров қабулкунии таҷҳизоти шабашкавӣ ёрӣ мерасонад. Агар қабул конем, сигнал дар симӣ шабашкавӣ дар сатҳи дарозии LPR суст мешават. Ҳамин тавр, шина дарозии камтаринро, ки по дигор базаи топологияҳо муқоиса карда мешават, таъмин менамояд. Барои афзудани дарозии шабашкаи по топология шина одатан якчанд сегментҳоро истифода мебарем, ки байни худ по ёрии усилителҳои махсус ва сигналҳои барқарорӣ, яъне репитер пайваст душааст. Маҳдудияти дарозӣ по охирин суръати паҳншавии сигналҳо по сими алоқавӣ во баста аст.

Расми Пайвастшавии сегментҳои шабашкаи намути шина по ёрии репитер.

Ситора - ин угона топология шабашкавиест, ки маркиза ҷудокардадуша дора, ки ба ҳамаи муштраиҳо пайваст душааст. Ивазшавии маълумотҳо аз компутери марказӣ мегузарад. Таҷҳизоти шабашкавии муштраии марказӣ назар ба таҷҳизоти муштраии периферӣ мушкилтар аст. Одатан компутери марказӣ аз ҳама пурзӯртар аст, ки дар он ҳамаи функсияҳои ижоракунии ивазшавӣ мавҷуд аст. Дар ин топологияҳо задухӯрдҳо ба вуҷуд намеояд. Дар вақти буридан сим хомӯшшавии деду гирифт дар топология ситара танҳо дар як компутер вайрон мешават. Дигар компутерҳо пошад, кори худро давом медиҳанд. Нисбати топология шина дар топология ситара, дар ҳар як кати алоқа танҳо ду муштраӣ, яъне марказӣ ва ғайримарказӣ ҷойгир аст. Дар бисёр вақт баров пайваст кардан и ҳардуи ин, ду кати алоқа истифода бурда мешават, ки ҳар яки он ахпоротро ба як самт фиристонида метавонад. Дар ҳар як кати алоқа як фиристонанда ва як қабулкунанда мавҷуд аст. Масъалаи хомӯшшавии сигналҳо дар кати алоқа дисбат ба топология шина, дар топология ситара озонтар аст. Ҳар як қабулкунанда сигнал радар як сатҳ қабул меканад. Ҳудуди дарозии шабашкаи по топология ситара аз топология шина ду маротиба зиёдтар аст. Азбаски ҳар як кабельььььь аз марказ по муштраии ғайримарказӣ пайваст душааст, он дарозии LPR –ро дорост.

Камбудии ҷиддии топология ситара ин миқдори маҳдуди муштраӣ мепошад. Одатан муштраии марказӣ метавонад ба зиёда аз 8-16 муштраии ғайримарказӣ хизмат меканад. Дар топология ситара ба ҷои муштраии ғайримарказӣ поз як муштраии маркизаро пайваст кардан мамкин аст. Топологияи ситара дар расми 1.6 нишан деда душааст ва он нами ситараи фаъолро гирифтааст. Боз топология пассив низ вуҷуд дора, ки танҳо по намути берунӣ ба ситара монандӣ дора. Ин топология дар шабашкаҳои ҳозиразаконаи машхур, яъне Ethernet истифода мешаванд. Дар маркиза шабашка ба ҷои компутер таҳҷизоти махсус, яъне концентраторҳо ҷойгир аст. Рис Топологияи ситараи пассив ва схема и эквиваленты он.

Топологияи шинае, ки дар он маълумот аз ҳар як компутер якпора ба дигор компутерҳо фиристонида мешават, муштраии маркизаро надора. Ситораи пассив аз шина одӣ қиматтар буда, дар ин ҳолат концентратор талаб карда мешават. Намуди топология кӯтоҳмуддатро байни ситараи пассив ва актив тақсим кардан мамкин аст. Дар ин ҳолат концентратор на фақат сигналҳои ба он дохилдушаро «ретрансляция» меканад, балки ивазшавиро низ ижора меканад. Афзалияти колони ситара аз он ипорат аст, ки нуқтаи пайвастшавӣ дар як ҷо ҷамъ мегардад ва ин кори шабашкаро озон меканад. Ба муштраии ғайримарказӣ дар ҳолати топология ситара як ё ду кабельььььь рост меояд. Камбудии умумӣ баров ҳама намудҳои топология ситара (пассив ва актив) назар ба дигор топологияҳо хеленнн калон мепошад. Агар компутер дар як ҳолат ҷойгир пошад, ҳангоми интихоби топология ситара назар ба топология шина якчанд маротиба зиёд кабельььььь лазим аст.

Ҳалқа - ин топологияе мепошад, ки дар он ҳар як компутер по ду хатҳои алоқавӣ пава стас ва аз яке маълумот гирифта ва ба дигораш фиристонида мешават. Топологияи ҳалқа мысли топология ситара дар ҳар як кати алоқа танҳо як қабулкунанда ва як фиристонанда дора. Хосияти ассоции ҳалқа аз он ипорат аст, ки ҳар як компутере, ки ба он сигнал меояд, «ретрансляция» меканад ва роли репитерро мепозад. Агар ҳудуди дарозии кабельььььь маҳдудияти хомӯшшавиаш Lпр, дарозии суммарии ҳалқа NLпр-ро ташкил канад, ки дар ин ҷо N миқдори компутер дар ҳалқа мепошад, хомӯшшавии сигнал ба ҳамаи ҳалқа таъсир мерасонад. Тақсимшавии марказӣ дар ҳалқа мавҷуд нест. Ҳамаи компутерҳо якхела ва баробарҳуқуқанд. Компутер дар ҳалқа ба пуррагӣ баробар душа наметавонад. Барои он ки яке аз онҳо ҳатман пояд аз компутер маълумотро по навбат гирад. Маҳз дар хосияти резины топология методҳои ивазшавӣ дар шабашка мавҷуд аст. Доду гирифт байни компутерҳо по навбат ва пай дар пай иҷро мешават. Пайвастшавии муштраии нав дар ҳалқа одӣ аст, лекин ҳатман ҳамаи кори шабашкаро поз медора. Дар ин топология мысли ҳолати шина миқдори муштраии максималӣ дар ҳалқа зиёд мепошад. Топология одатан по маълумотҳои колоне, ки по шабашка деду гирифт меканад, таъмин меканад.

Сигнал дар ҳалқа пай дар пай аз тамоми шабашкаи компутер мегузарад. Барои ҳамин ҳам дар вақти аз он ҷо баромадан, умуман кори шабашка вайрон мешават. Ин камбудии ассоции ҳалқа ба шумер меравад. Ҳангоми буридан кабельььььь ва васлкунии кӯтоҳ дар ҳама гуна кабелььььььҳои ҳалқа, кори шабашкаро имконпазир меканад. Шабака дар топология дар асоси ду кати алоқаи мутаносибии халқагӣ иҷро мешават ва ахпорот ба самтҳои мухолифӣ деда мешават. Расми 1.8. Шабака по ду ҳалқа.

Ба ғайр аз се топология базавии деда баромада душа, поз як топология шабашкавии дарахтӣ ба истифода деда душааст. Монанди ҳолати ситара топология дарахтӣ метавонад, активӣ ё ҳақиқӣ ва пассивӣ шават. Дар топология дарахтии активӣ дар маркиза пайвастшавии кати алоқа компутери марказӣ ҷой гирифтааст ва ҳангоми пассив бутан концентраторҳо ҷойгир аст. Расми 1.9. Топологияи дарахтии активӣ.

Расми Мисоли топология ситара- шина. Расми Мисоли топология ситара- ҳалқа.

Дар топология ситара–шинагӣ (star-bus) комбинасияи шина дар ҳалқаи пассив истифода бурда мешават. Ба концентратор ҳам компутери алоҳида ва ҳам сегментҳои шина пайваст мешават. Дар ин топология мо метавонем якчанд концентраторҳоро истифода барем. Ба ҳар яки концентраторҳо компутери алоҳида ва ҳам сегментҳои шина пайваст мешават ва дар натиҷа топология дарахтии ситара–шинагӣ ҳосил мешават. Ҳамин тариқ истифодабаранда метавонад афзалияти ба ҳамдигор пайвасткунии шина ва топология ситараро истифода барад ва инчунин миқдори компутерҳое, ки ба шабашка пайвастанд, тағйир диҳад. Паҳншавии ахпорот дар ин топология ба топология шина классикӣ баробар аст. Дар ҳолати топология ситара-ҳалқагӣ дар ҳалқа компутерҳо мавҷуд набуда, балки концентраторҳои махсус пайвастанд.

Ин топология имконияти пайваст кардан и топология ситара ва ҳалқагиро медиҳад. Агар дар пораи паҳншавии ахпорот сухан ронем, ин топология ба топология ҳалқа баробар аст. Дар охир пояд дар пораи топология шабашкавие, ки дар он компутерҳо байни худ на ин ки ба як, балки ба бисёр кати алоқа во бастагӣ дора, сухан меронем.

Дар ин типи топология ҳар як компутер по ҳамдигор рост пайваст душааст. Дар ҳолати афзудани рақами компутер якпора миқдори кати алоқавӣ зиёд мегардад. Ба ғайр аз ин тағйирот дар конфигурасияи шабашка по тағироти таҷҳизоти шабашкаи ҳамаи компутерҳо оварда мешават. Барои ҳамин ҳам топология тӯрин васеъ паҳн надушааст. Топологияи тӯрин имконияти интихоби маршрутро баров бурда расонидани ахпорот аз муштраӣ ба муштраии қитъаҳои гуногун медиҳад. Расми Топологияи тӯрин (сеточная).