Қарағанты мемлекеттік медицина университеті Фтизиатрия кафедрасы Сүйек-буын жүйесінің туберкулезінің диагностикасы Орындаған: Төлешева Д.Қ. ЖМФ-4038 топ Тексерген: Мұтайхан Ж.М. Қарағанты 2016

Жоспары: Сүйектік-буынтық туберкулезде амбулаторный жүргізілетін негізгі және қосымша зерттеу әдістері Сүйектік-буынтық туберкулезде стационарда жүргізілетін негізгі және қосымша зерттеу әдістері Диагостиканың 1 кезеңі: шағымдары, анамнезі, физикалиқ тексеру. Диагостиканың 2 кезеңі: Лабораторли, аспаптық зерттеулер Ажыратпали диагностика

Сүйек-буын туберкулезі барлиқ туберкулез ауруының 10 процентке дейіні сүйек-буын туберкулезінің есебіне жататы. Бұлартың ішінде ең жиі кездесетіні омыртқа туберкулезі (40 процент), тізе- буын туберкулезі (40 процент), ал басқа сүйектер туберкулезімен әлгі екеуіне қарағанда сирек ауыраты.

Сүйек-буын туберкулезі өз алтына жекалеп те немсе өкпе туберкулезімен біргеде кездесе береді. Туберкулездің осы түрі негізінен алғанда балалар ауруы болип есептеледі, себебі тез өсіп кале жатқан бала сүйегінің қан айналисы өте жақсы болғантықтан жілік сүйектердің кемік бастеры туберкулез микробы на тамаша ұя болаты. Әріне, бұл айтқанымыз сүйек-буын туберкулезі пересек адамдарда болмайты денег сөз емс, бірақ сүйек- буын туберкулезімен ауырғандар арасында пересектер үлесі өте аз. Сүйектегі ауру туберкулез микробы қан немсе лимфа тамырлары арқыли тарой бастаған кезде басталаты, седан кейін буынға өтеді, ал кейде ауру буында басталип сүйекке өтуі мүмкін.

Амбулаторли деңгейде жүргізілетін негізгі диагностикалиқ әдістер: Науқастың шағымдары, анамнез жинау; Физикалиқ тексеру; Жалпы қан анализі; Жалпы зәр анализі; Туберкулинді диагностика( Манту сына массы 2 ТЕ) Кеуде клеткасының рентгенографиясы; Зақымдалған аймақтың рентгенографиясы; Лимфа түйіндерінің УДЗ; Сүйек-буын жүйесінің КТ, МРТ; Биологиялиқ материалтың ТМБна бактериоскопиясы; Биологиялиқ материалтың екіншілік флораға бактериологиялиқ его;

Амбулаторли деңгейде жүргізілетін қосымша диагностикалиқ әдістер: Буын, лимфа түйіні, абсцесс пункциясы; Пункиялиқ материалты баскатериологиялиқ, молекулярный- генетикалиқ әдіс арқыли, культуралиқ зерттеу жүргізу; Венаішілік урография

Стационарда жүргізілетін негізгі диагностикалиқ әдістер: Антропометрия; Физикалиқ тексеру; Жалпы қан анализі; Жалпы зәр анализі; Биохимиялиқ қан анализі( жалпы белок, оның фракция лары, несепнәр, креатинин, билирубин, АСТ, АЛТ, тимолты сынама) Коагулограмма(ПТИ, фибриноген,ФА) АВО жүйесі бойынша қан тобин, резус-фактор анықтау ; Сифилиске микрореакция ИФА әдісі арқыли АИВ антигенін анықтау, ИФА әдісі арқыли В, С вирусты гепатит маркерлерін анықтау, Цитологиялиқ зерттеу;

Стационарда жүргізілетін қосымша диагностикалиқ әдістер: Нечипоренко бойынша зәр анализі; Реберг сына массы; Визометрия; Офтальмоскопия; Биологиялиқ материалты Candida саңырауқұлақтарына бактериологиялиқ зерттеу; Гистологиялиқ зерттеу; Зақымдалған аймақтың КТ, МРТ

Жалпы шағымдары: Тершеңдік, жалпы әлсіздік;Зақымдалған аймақта ауырсыну Дене температурасының жоғарылауы

Сүйек-буын жүйесінің туберкулезі кезіндегі шағымдар: Аяқ- қолтың күш түскенде ауырсынуы Аяқ- қол қозғалистарының шектелуі Мойында, куеде қуысында, балде, жамбас аймағында суық абсцесс тер, жыланкөздердің болуы; Ісік тәрізді құрылимдартың болуы;Қаңқа деформациясы

Анамнез Бұрын туберкулезбен ауырғаны жайли мәлімет; Туберкулезбен ауырған науқастармен қатынаста болуы; Қосымша сүйек-буын ауруларының болуы (жарақат); Зиянты әдеттер; Материалты-тұрмыстық жағдайының нашар болуы;

Физикалиқ тексеру Жалпы қарауда: Тері жамылғысы бозғылт; Дене массасының жеткіліксіздігі; Мәжбүрлі қалип; Лимфа түйіндерінің ұлғаюы; Ісінулер, терінің бүтіндігінің бұзылуы, тыртықтық өзгерістер; Жұмсақ тіндердің трофикалиқ бұзылистары, жыланкөздердің болуы; Зәр шиғару жүйесінің бұзылистары; Жұлинның қызметтік бұзылистары; Фликтеналар, артқы синехиялар; Сүйек деформациясы; Эрлиз зонасында көздің қасаң қабық эндотелиінде ірі смайли преципитаттартың болуы;

Пальпацияда: – Тығыздалу – Ісінулер; – Қаңқаның зақымдалған аймағының ауырсынуы; – Перифериялиқ лимфа түйіндерінің ұлғаюы

Лабораторли зерттеулер: ЖҚА қалипты немсе анемия белгілері, айқын емс лейкоцитоз, ЭТЖ жоғарылауы,моноцитоз; Биологиялиқ материалтың бактериоскопиялиқ зерттеуі ТМБ табылуы; Биологиялиқ материалты молекулярный- генетикалиқ зерттеуінде препаратқа төзімділігінің анықталуы; Культуралиқ зерттеуде ТМБ колонияларының өсуі;

Аспаптық зерттеулер: Рентгенографияда - сүйек буынтық туберкулезде буын саңылауының тарылуы, сүйек секвестрларымен бірге деструкция аймақтары, жұмсақ тін көлеңкесінің ұлғаюы(абсцесс әсерінен) Фистулографияда – жыланкөздік жолдар, және олартың зақымдалған аймақпен байланыстары анықталаты.

Буынтық туберкулез

Туберкулезді спондилит

Туберкулезді спондилиттің дифференциали диагностикасы: БелгілеріТуберкулезді спондилит Омыртқа денесінің гемангиома сы Метастатикали қ ісіктер Омыртқа денесінің гематогенді остеомиелиті Аурутың басталуы Аз симптомты, ауру біртіндеп демиты. Азсимптомд ы Жедел басталаты Анамнезіне тән мәліметтер Туберкулезбен ауырған науқастармен қатыста болуы, туберкулезбен алтында ауыруы Айқындалм аған Спецификалиқ аурулармен ауыруы, жарақаттар гемограммаЭТЖ жоғарылауыӨзгеріссіз Анемия, лейкопения, ЭТЖ жоғарылауы Лейкоцитоз, ЭТЖ жоғарылауы

БелгілеріТуберкулезді спондилит Омыртқа денесінің гемангиомасы Метастатикал ық ісіктер Омыртқа денесінің гематогенді остеомиелиті Дене температура сы Қалипты немсе субфибрильді Қалипты Гипертермия С дейін Рентгеногра мма және КТ өзгерістер Екі немсе одна көп омыртқа деструкция лары, омыртқа денелері биіктігінің төмендеуі, паравертебралд ы, эпидуральный абсцесс тер, остеопороз, омыртқа аралиқ кеңістіктің тарылуы Омыртқа денесі ісіну типі бойынша сүйек структурасының өзгерістері, паравертебралд ы жұмсақ тіндердің зақымдалмайты, омыртқа аралиқ кеністіктің тарылуынсыз көбіне бір омыртқа зақымдалаты. Бір немсе бірнеше омыртқа денелерінің лизис типі бойынша деструкциялар, паравертебрал ты және эпидуральты жұмсақ тіндер зақымдалаты Бір, екі, бірнеше омыртқалартың зақымдалаты. Айқын остеопороз негізінде остеосклероз ошақтары, сызықтары және де паравертебралты, эпидуральный абсцесс тер анықталаты.

Буын туберкулезінің дифференциали диагностикасы БелгілеріБуын туберкулезі Буының іріңді аурулары Пертес ауруы Жедел буынтық ревматизм Анамнез Бактериятасы малдаушимен қатынас, немсе бұрын туберкулезбен ауырған Спецификали қ аурулармен ауыруы, жарақаттар Айқындалмаға н Жоғары тыныс жолдарының инфекциялиқ аурулары Аурутың басталуы Азсимптомты Жедел, жеделдеу Азсимптомты Жиі жедел ИнтоксикациясубфибрильдіФибрильді немсе субфибрильді Жоқ Зақымдалу көлемі Бір буын Екі жақты зақымдалу

БелгілеріБуын туберкулезі Буының іріңді аурулары Пертес ауруы Жедел буынтық ревматизм ГемограммаЭТЖ жоғарылауы Айқын лейкоцитоз, лейкоцитарный формуланың солға ығысуы, ЭТЖ жоғарылауы Өзгеріссіз Рентгено- грамма, КТ өзгерістер Буын саңылауының тарылуы, локальты остеопороз, асықты жілік басының контакты ли деструкциясы рентгендік буын саңылауының жоғалуы, асықты жілік басының жоғары жіне сыртқа ығысуы, Буын саңылауы сақталған, асықты жілік басының жиектері тегіс емс, склерозтық өзгерістер, асықты жілік басының фрагментация белгілері Буын саңылауы тарылған, диффузты периартикуляр ли қалиңдау, жұмсақтіндерд ің тығыздалуы, кальцификатта ртың болуы

Қолданылған әдебиеттер Өкпеден тыс туберкулез /ред. М.И.Перельман > ши тарау бет В.А.Корякин 20-ши тарау бет И.В.Богадельникова 20-ши тарау бет В.Ф.Москаленко. Фтизиатрия– 2012;