АСТАНА МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ СӨЖ Электр тоғымен зақымдану. Алғашқы көмек қағидаттары. Тақырыбы: Электр тоғымен зақымдану. Алғашқы көмек қағидаттары. Орындаған: 201-фармация Қабылдаған: Құтыбаева Б.С.

ЖОСПАР: I.Кіріспе II.Негізгі бөлім 1) Электр жарақаты белгілері 2) Электр жарақаты дәрежелері 3) Алғашқы көмек III.Қорытынды

Электр тоғының немсе найзағайдың- атмосфералық электр түйісінің әсерінен болатын зақым электр жарақаты деп аталлоды. Электр тоғының немсе найзағайдың электр ұшқынының организм арқылы өтуі жергілікті және ортақ бұзушылықты туғызады.

Жалпы: Электрлік соққы Тыныстың тоқтауы Жүрек соғысының тоқтауы Жергілікті: Күйік Терінің қабыршақтануы Механикалық зақымдану электроофтальмия

ЭЖ СЕБЕПТЕРІ Ашық электр сымдарына дененің тікелей жанасуы. Оқшаулағыш қаптамасы зақымдалған электр желілерімен жұмыс жасау. Электр кернеуі бар металл құрылғыларға кездейсоқ дененің жанасуы. Электрлік қондырғыларды пайдалану кезінде күтімсіздік салдарынан кейбір жерлерінде иллюзия кедергісі төмендеп, ток жүрмеуге тиісті жерлерде кернеу пайда болуы. Жұмыс орнын нашар даярлау салдары. Қондырғы конструкциясындағы, оны монтаждаудағы жіберілген қателіктер.

Белгілері: Белгілері: тері жамылғыларының ағаруы, сілекейдің көп бөлінуі, құсықтың келуі, жүрек төңірігінің сырқырауы. Тоқтың әсерінін жойғаннан кейін зардап шегуші шаршауды, бүкіл денесіндегі аурылықты, еңсесін басуды немсе қозуды сезінеді. Электр жарақаты кезіндегі жүйкі жүйесіне электр тоғының әсері нәтижесінде пайда болған ортақ құбылыстар аса қауіпті. Тоқ соққан адам бірден есінен айырылады, бұлшық еттің қысқаруынан кейде зардап шегушіні электр тоғы бар өткізгіштен ажырату өте қиынға түседі. Жүйке клеткаларының зақымдалу ның нәтижесінде сырқаттар ауры күйде бастан өткереді. Естен айырылу, дене температура сын төмендеуі, тыныс алу ның тоқтауы, жүрек қызметінің әлсіреуі, дененнің құрысуы.

Электр жарақаты төрт дәрежеге бөлінеді: I-дәрежеде зардап шегуші есінен айырылмай бұлшық етінің дірілін сезінеді; II-дәрежеде зардап шегушінің бұлшық еті дірілдеп, артынша есінен айырылады; III-дәрежеде зардап шегушіде есінен айырылумен қатар жүрек қызметі мен тыныс алуы бұзылады; IV-дәрежеде зардап шегуші клиникалық өлім жағдайында болады.

ТОК, мА ЭЛЕКТР ТОГЫНЫҢ АШЫҚ ҚОЛҒА ТИГЕНДЕГІ БЕЛГІЛЕРІ 3–5 Денеде тактың тітіркендіргіш әсері білінеді 8–10 Ауырсыну бірден күшейеді. Қолдың барлық жерін аллоды. Бұлшықеттің еріксіз жиырылуы 10–15 Ауырсынуға төзу қиын. Қолды ашып жұму мүмкін емс. 25–50 Тыныс бұлшықветерінің қатты жиырылуы, тыныстың қиындауы. Клиникалық өлім Жүрек соғысы тоқтауы мүмкін более 200 Жүрек соғысы мен тыныстың тоқтауы

Тоқтың деньги кіретін нүктесінен шығатын жеріне дейінгі жолы тоқ ілгегі деп аталлоды.Ол төменгі, жоғары толық ілгек болып бөлінеді: Төменгі ілгек-аяқтан-аяққа (онша қауіпті емс). Жоғарғы ілгек – қолдан-қолға (қауіптірек). Толық ілгек- өте қауіпті.Бұл жағдайда тоқ міндетті түрде аяқ-қол мен жүрек арқылы өтеді, нәтижесінде жүрек қызметі бұзылуы мүмкін.

ЭЛЕКТР ЖАРАҚАТЫНЫҢ АУЫРЛЫҒЫ МЫНАҒАН БАЙЛАНЫСТЫ: Организмнің токқа қарсылығына, Токтың күшіне, жиілігіне, әсер ету ұзақтығына, Организмдегі өту жолына, Ішкі орта жағдайына, Адамның жалпы физикалық жағдайына.

Төмен вольты ЭЖ (1000 В дейінгі кернеу) Бұл В. арасындағы көп кездесетін тұрмыстық техникалар мен эл. токтарынан алтын жарақат. Бұл жарақат жүректің тоқтауына, қанайналым бұзылысына, одна әрі өлімге соқтыруы мүмкін ЭЖ ның күші ток күшіне және оның әсер ету уақытына байланысты. Жоғары вольты ЭЖ (1000 В жоғары кернеу) Бұл ЭЖ тек тері емс, терең орналасқан тіндерді, бұлшық ет, ішкі ағзалар мен сүйектерді толығымен күйдіреді. Ішкі терең қан кетулер, сүйектер сыну мүмкін. Жоғары вольты жарақат алған зардап шегуші аз уақыт ішінде жағдайы нашарлауы мүмкін.

I дәрежелі күйік – терінің қызаруы II дәрежелі күйік – терінің ісінуі III дәрежелі күйік – жұмсақ тіндердің зақымдануы IV дәрежелі күйік – тері мен бұлшық еттің көмірленуі, күюі

АЛ Ғ АШ Қ Ы К Ө МЕК Алғашқы көмектің халықаралық белгісі

1. Электр тогының әсерін шұғыл тоқтау: такты ажырату, зардап шегушіден электр сымын аулақ әкету. 2. Жеңіл жалпы құбылыстармен (қысқа мерзімді стен тану, бас айналу, бас ауру, жүрек тұсының аурыуы) бірге жүретін зақымдануларда зардап шегушіні тезірек ауруханаға жеткізу. 3. Ауыр құбылыстарда, тыныс алу бұзылғанда немсе тоқтағанда жасанды тыныс алдыру (ЖТА). 4. Зардап шегуші есін жиғанда оған су, шәй, кофе беріледі және жилы қымталлоды. 5. Жүрек тоқтағанда жүректің жанама массажный (ЖЖМ) алғашқы 5 минуте жүзеге асыру керек. 6. Науқасты жатқан күйде тасымалдайды. Бұл кезде жүрек қызметі мен тыныс алу н жіті қадағалау қажет.

Алғашқы көмек көрсеткен кездегі басты сәттердің бірі- зардап шегушіні электр тоғынан тез босату. Бұны қауіпсіздік тәртіптерін сақтай отырып, өте мұқият жасаған жөн. Бұған бүкіл тізбектен тоқты ажырату, рубильникті, қосқышты, тығынды ажырату, өткізгіштерді кису, зардап шегушінің денесінен электр өткізгіштерді құрғақ таяқпен алып тастау арқылы қол жеткізіледі.

ЖЕКЕ ҚОРҒАНЫС ҚҰРАЛДАРЫ Электроизолияциялаушы дулыға Изолияциялаушы сабы бар қысқыш құралдар Латекстелген диэлектрикалық қолғап

Изоляциялаушы тақтай Диэлектрикалық бәтеңке Диэлектрикалық галош Диэлектрикалық кілемше

1. Есін жоғалту дәрежесін, тері қабатының түсін және тыныс алу жағдайын 1 минуттан аспайтын уақытты алтын тамырды ұстау арқылы бір мезгілде анықтауға болады. Қарашықтарды бірнеше секунд ішінде қарауға болады. 2. Егер зардап шеккен есін жоғалтса, тыныс алмаза, тамары соқпаса, тері қабаты көгерген, қарашықтары (диаметрінде 0,5 см) жалпақ бокса оны өлім аузында жатыр деп есептеуге болады, яғни клиникалық өлім және дереву «ауыздан ауызға» немсе «ауыздан мұрынға» тәсілімен қолдан дом алдырудың және жүректі сыртынан массаждаудың көмегімен ағзаны тірілтуге кіріседі. Зардап шеккенді шешіндіріп, уақытты жоғалтудың керегі жоқ. 3. Егер жасанды тыныс алдыру мен жүректі сылау кезінде мүмкіндігі бокса оны жүрек дәрі-дәрмектер (ішкі бұлшық ет кордиаминның 2-4 мл 25 пайыз ерітіндісі, кофеиннің 1 мл 5 пайыз ерітіндісі ) және тыныс алуды қоздыратын дәрмектерді (1 мл цититон, терінің астаны лобелиннің 1 мл 1 пайыз ерітіндісі ) беремен орайластыру қажет.

ҚОРЫТЫНДЫ Электрден жарақаттану – ағзаға электр тоғынан зақым келуі. Электрлік жарақаттану бір жердь және жалпы (күйіктер) болады. Қысқа тұйықталу нәтижесінде дененің бір бөлігіне тоқтың әсерінен бір жердь электрден жарақаттану болады. Жалпы электрлік жарақаттану электр тоғының ағза арқылы өтіп, тікелей әсер етуінен пайда болады. Жалпы зақымға ұшырауда бұлшық ветер тамырларының тартылуы, жүрек қызметінің нашарлауы, тыныс алу жолдарының бұзылуы байқаллоды. Найзағай жарақаты, жалпы аталған электр жарақаты белгілеріне ұқсас, месту қабілеті нашарлайды, сөйлеу қабілеті төмендеп, теріде қара-көк түсті дақтар пайда болады..