© Cisco Systems, 2007–2015. Все права защищены. Общедоступная информация Cisco ITE PC v4.1 Глава тарау. Желілерді ұйымдастыру принциптері IT Essentials 6.0 Чалимбекова Айжан Аулалимовна 44 ОМ

7 тарау, тармақшасы компютерлік желі 7 тарау Желі түрлері

Компьютерлік желі Компьютерлік желі дегеніміз – ресурстарды (дискі, файл, принтер, коммуникациялық құрылғылар) тиімді пайдалану мақсатында бір – бірімен байланыстырылған компьютерлер тізбегі. Жергілікті желі- бірнеше компьютерлерді біріктіру үшін қолданылады. Жергілікті желі шектеулі аймақтағы (бір бөлмеде, бір мекемеде, зауыт немсе беккгете т.с.с) компьютерлерді біріктіреді. Жергілікті желі құрудағы себеп өндірістік процестерді автоматтандыру, әр түрлі құжаттарды жедел өңдеу. Жергілікті желіге қосылған әрбір компьютер арнайы тақшамен желілік адаптер жабдықталуы керек. Компьютерлер (желілік адаптерлер) бір- бірімен кабельдердер арқылы байланысады.

Біз күн сайын желілерді пайдаланамыз: Пошта жеткізу жүйесі Телефон жүйесі Қоғамдық көлік жүйесі Корпоративтік компьютерлік желі Интернет

Компьютерлік желілер әртүрлі құрылғылардан тұрады. Кейбір құрылғылар түйін ретінде немсе перифериялық құрылғы ретінде қызмет гете баллады. Түйін (хост) желі бойынша ақпаратты жіберетін және алтын кез келген құрылғы. Ноутбукке қосылған Принтер- перифериялық құрылғы. Егер принтер желіге тікелей қосылған бокса, ол торап ретінде жұмыс істейді.

Коммутатор бірнеше құрылғыларды желіге қосу үшін қолданылады. Маршрутизатор әр түрлі желілер арасында трафикті жіберу үшін пайдаланылады. Сымсыз маршрутизатор желіге бірнеше сынсыз құрылғыларды қосады. Сонымен қатар, сынсыз маршрутизаторда сынды құрылғылар желіге қосылуы үшін коммутатор жиі болады. Кіру нүктесі (AP) сынсыз байланысты қамтамасыз гетеді, бірақ сынсыз маршрутизатордан аз мүмкіндіктер бар. Модем шағын немсе үй кеңсесін Интернетке қосу үшін қолданылады. Бұл құрылғылар осы труда одна әрі егжей-тегжейлі қарастырылады.

Желілік құрылғылар әр түрлі директор ортасынен қосылуы мүмкін. Суретте көрсетілгендей. 1, доллар қамтиды: Мыс кабельдері- құрылғылар арасында директорді беру үшін электр сигнал дары қолданылады. Талшықты-оптикалық кабельдер-Жарық импульс тері түріндегі ақпаратты беру үшін шины талшығы немсе пластмасса талшығы пайдаланылады. Сымсыз қосылымдар- директорді беру үшін радиосигнал дар, инфрақызыл технология немсе жерсеріктік байланыс қолданылады.

Мыс кабельдері бойынша директор электрлік импульс тер түрінде беріледі.Өшу-сигнал беру қашықтығы көп болған сайын, соғұрлым ол қатты бұрмаланады.Барлық мыс тасығыштар беру қашықтығына қатаң шектеулерді сақтауы тиіс.Электрмагниттік кедергілер (ЭМП) немсе радиожиілік кедергілері (РЧП) - мыс кабелі бойынша берілетін директор сигнал дарын бұрмалауы және бұзуы мүмкін.Қорғау үшін мыс кабельдері металл экрандаушы қабықпен орбаллады.Айқас кедергілер-көрші кабельдің сигналына бір кабель сигналының электр немсе магниттік өрістерінің әсерінен туындаған кедергілер.Айқас кедергілерді өтеу үшін, жұптар бірге бұралған.

Медный кабель Кабель на основе неэкранированной витой пары UTP являются самым распространенным средством подключения. –Используются с разъемами RJ-45. –Используется для соединения сгетевых хостов с сгетевыми устройствами, такими как коммутаторы. –Состоит из четырех пар цветных проводов, скручивание проводников снижает влияние помех от других проводников. –Цветовая маркировка позволяет идентифицировать пары и проводники, а также облегчает концовку кабелей.

Медный кабель Кабель на основе экранированной витой пары STP лучше защищены от помех, чем кабели UTP. Кабель STP значительно дороже, и их сложнее монтировать. Использует разъем RJ-45. В кабелях STP применяется как экранирование для защиты от ЭМП и РЧП, так и скручивание проводников для защиты от переходных помех. Состоит из четырех пар проводников, обернутых в отдельные экраны из фольги, которые сверху еще вместе обернуты общей экранирующей оплеткой или фольгой.

Медный кабель Коаксиальный кабель Коаксиальный кабель состоит из : – Медный проводник, используемый для передачи электрических сигналов. – Слой гибкой пластиковой изоляции вокруг медного проводника. – Медная оплетка или металлическая фольга, окружающая слой изолирующего материала и выступающая в качестве второго провода в цепи, а также экрана для внутреннего проводника. – Снаружи кабель покрыт кабельной оболочкой для защиты от незначительных физических повреждений. В современных сетях Ethernet коаксиальные кабели фактически уступили место кабелям UTP, кабели коаксиальной структуры используются в: – Оборудование беспроводных сгетей: Коаксиальные кабели используются для подключения антенн к устройствам беспроводной связи. – Сети кабельного телевидения с доступом в Интернет

Өткізу қабілеті және кідіріс Деректерді компьютерлік желі арқылы беру кезінде доллар пакет тер деп аталтын шағын фрагменттерге бөлінеді. Әрбір пакет көзі мен мақсаты туралы ақпаратты қамтиды. Пакеттер бит желісі бойынша жіберіледі. Деректер көзінің алушыға берілуіне кгететін уақыт Саны кідіріс деп атбаллады. Автокөлік жолында қала бойынша бағдаршамның қызыл сигнал дары немсе айналып өту жолдары кездеседі. Деректерді беру желілік құрылғыларға және кабельдердің ұзындығына байланысты баяулайды. Желілік құрылғылар директорді өңдеу және жіберу кезінде кідірісті арттырады. Интернетте іздеу немсе файлды жүктеу кезінде кідіріс, әдетте, кез келген проблема туғызбайды. Жылдам әрекет эту маңызды бағдарламалар, мысалы, Интернет арқылы телефон және бейне қоңырауларға арналған қосыншалар, сендай-ақ бейне ойындар кідірістен қатты зардап шегуі мүмкін.

Деректерді жіберу Бұл желі бойынша үш режимнің бірінде берілуі мүмкін: симплексті (бір жақты), жартылай комплексті немсе толық комплексті (дуплексті екі жақты). 1.Симплексті режим бір бағытта директорді бірыңғай ағын арқылы беруді білдіреді. Әр уақытта кабарды тек бір бағытта жіберуге болатын директорді беру жартылай кешенді деп атбаллады. Бұл жағдайда байланыс арнасын екі бағытта да, бірақ бір уақытта да орындауға мүмкіндік береді. Толық күмбезді желілік технология желінің өнімділігін арттырады, өйткені директорді бір уақытта алуға және жіберуге мүмкіндік береді. Цифрлық абоненттік желі (DSL) және кабельді қосылу сияқты кеңжолақты технологиялар толық кешендік режимде жұмыс істейді. Кеңжолақты технологиялар бір уақытта бірнеше сигналдарды бір сын арқылы жіберуге мүмкіндік береді. Мысалы, DSL байланысын пайдаланған кезде пайдаланушылар директорді компьютерге жүктеуге және телефон арқылы сөйлесуге болады.

Желі түрлері Желілердің негізгі түрлері: Жергілікті желілер (LAN) Сымсыз жергілікті желілер (WLAN) Дербес желілер (PAN) Муниципалдық желілер (MAN) Жаһандық желілер (WAN)

Дәстүрлі түрде жергілікті желі (LAN) шағын географиялық аймақты қамтитын желі ретінде анықтбаллады. Алайда, қазіргі заманғы жергілікті желінің өзіндік ерекшелігі-ол әдетте бір адамға тиесілі, мысалы үй немсе шағын кәсіпорын иесі немсе АТ бөлімі, мысалы мектеп немсе компания басқарылады. Бұл адам немсе топ желіге қауіпсіздік және қолжетімділікті бақылау саясатын қолданады.

Сымсыз жергілікті желілер екі режимде жұмыс істей баллады. Инфрақұрылымдық режимде (Infrastructure) сынсыз тұтынушылар сынсыз маршрутизаторға немсе кіру нүктесіне (AP) қосылады. Суретте көрсетілген кіру нүктесі. 1, желінің қалған бөлігіне және Интернетке қатынауды қамтамасыз гететін коммутаторға қосылған. Сонымен қатар, байланыс нүктелері желіге мыс кабельдері арқылы қосылады. Мыс кабелі арқылы барлық желі тұтынушылары емс, тек кіру нүктесі қосылады. WLAN типтік жүйелерінің әрекет эту қашықтығы (радиусы) қолданыстағы технологияға байланысты үй- жайдан тыс өрістэту кезінде 30 м- ден әлдеқайда үлкен қашықтыққа дейін түрленеді.

Дербес желілер Дербес желі (PAN) тінтуір, пернетақта, принтерлер, смартфон дар және планшеттік ДК сияқты құрылғыларды жеке пайдаланушиның қол жетімділігіне қарай қосады. Бұл құрылғылардың барлығы бір түйінге, көбінесе Bluetooth технологиясы арқылы қосылады. IEEE стандарттарында сипатталған Bluetooth құрылғылары дауыс пен директорді өңдеуге қабілетті. Bluetooth қолдайтын құрылғылар 2,4 тен 2,485 ГГц-ке дейінгі радиожиілік ауқымында, яғни өнеркәсіптік, ғылыми және медициналық мақсаттарда (Industrial, Scientific, and Medical-ISM) пайдалану үшін деп аталтын ауқымда жұмыс істейді.

Муниципалдық желілер (MAN) Муниципалдық желі (Metropolitan Area Network-WAN) - бұл ірі ғимараттар кешенінде немсе тұтас қаланың аумағында орналасқан желі. Осы типті желі сынсыз немсе талшықты- оптикалық магистральді арналардың көмегімен бір-біріне қосылған түрлі ғимараттардан тұрады. Байланыс арналары мен жабдықтар, әдетте, пайдаланушыларға қызметтерді сатаны пайдаланушылар немсе желілік қызмет провайдері (провайдер) бірлестігінің меншігі болып табылады. Муниципалдық желі аймақтық ресурстарға жалпы қолжетімділікті ұсынатын жоғары жылдамдықты желі ретінде жұмыс істей баллады.

Жаһандық желі (WAN) әртүрлі географиялық жерлерде орналасқан бірнеше жергілікті желілерді қосады. Ғаламдық желінің өзіндік ерекшелігі- ол байланыс операторы на тиесілі. Жекелеген тұлғалар мен ұйымдар WAN сервистерін пайдалануға келісім-шарттар жасасады. WAN желісінің ең көп тараған мысалы- Интернет. Интернет-бұл миллион өзара қосылған желілерден тұратын ірі WAN желісі. Суретте бір-біріне Интернет арқылы қосылған Токио мен Мәскеу желілері бейнеленген.

Клиент-серверлік желілер Серверлерге клиенттерге файлдарды басқару, электрондық пошта немсе веб-биттер сияқты қызметтерді ұсынуға мүмкіндік беретін бағдарламалық жасақтама орнатылады. Әрбір қызметтің жұмысы үшін жеке серверлік бағдарламалық қамтамасыз эту қажет. Мысалы, күріш сервері. 1 және 2 клиенттерге файлдарды алуға және сақтауға мүмкіндік беру үшін файлдық сервер арқылы талап етіледі. Клиент-серверлік желіде ресурстар орталықтандырылған желілік әкімшілендіру жолымен бақыланады. Желі әкімшісі директордің сақтық көшірмесін жасайды және қауіпсіздікті қамтамасыз эту шараларын қолданады. Желі әкімшісі сервер ресурстарына пайдаланушылардың кіруін бақылайды.

Қортынды Бұл труда Компьютерлік желілер жұмысының принциптері қарастырылды. Міне, осы тараудың негізгі ұғымдары, есте сақтау қажет:Құрылғылар мен компоненттер тораптық құрылғыларға, аралық құрылғыларға және директорді беру ортасына бөлінеді.Желілердің негізгі түрлері: жергілікті желілер (LAN), сынсыз жергілікті желілер (WLAN), дербес желілер (PAN), муниципалды желілер (MAN), жаһандық желілер (WAN), біррангты желілер және "клиент-сервер"желілері.Желілік стандарттар концептуалды екі эталондық модельде ұйымдастырылған: OSI және TCP / IPСымдар желісінің жартылай дуплексті режимінде жұмыс істеу кезінде CSMA/CD әдісі қолданылады. Сымсыз желілерде CSMA/CA әдісі қолданылады.Желілік құрылғылар санына модемдер, коммутаторлар, сынсыз қатынау нүктелері, маршрутизаторлар және желіаралық экрандар кіреді.Сонымен қатар, оптикалық кабельдер мен талшықты-оптикалық кабельдер де қолданылады. Сымсыз сигналдар беру ортасы болып санбаллады.Бұралған жұптың екі схемасы бар: T568A және T568B.Құрылғы желісі бойынша директор алмасу үшін екі мекен- жай қажет: физикалық мекен-жай (MAC) және логикалық мекен-жай (IP).Көлік деңгейінде екі хаттама әрекет гетеді: TCP және UDP. TCP ХАТТАМАСЫ сенімді, бірақ бұл үшін UDP қажет емс қосынша үстеме шығындар бар.Транспорттық деңгейде қосыншалар арасындағы байланыс сеанстары бақыланады,ол үшін көз және тағайындау порттарының нөмірлері пайдаланылады.