Птицы Красной книги Кемеровской области врагов. врагов. 1 Atmosfera havosini muhofaza qillish yollari

Atmosfera yerning himoya qatlami hisoblanadi, u barcha tirik organizmlarni zararli kosmik nurlardan, samodan tushadigan metioritlarning zarrachalaridan himoya qilib turadi. Sayyoramizning issiqligini saqlaydi. Unda bulutlar paydo boladi, yomgir, qor vujudga keladi, shamol hosil boladi, shuningdek yerga namlik berib, tovush otkazadi va hayotbaxsh kislorod manbai hisoblanadi. Biroq atmosferada sodir bolayotgan fizik, kimyoviy biologik ozgarishlar tirik organizmlarga oz tasirini korsatadi. Songgi yillarda inson tasirining kuchayishi natijasida gazlar muvozanatining ozgarishi kuzatilmoqda, sayyoramiz uchun salbiy oqibatlarga olib kelishi aniqlangan.

Buyuk mutafakkirimiz Abu Ali Ibn Sino aytganlaridek, agar havoda chang va tutun bolmasa, inson ming yilgacha umr korgan bolardi.Atmosfera havosini hozir asosan 2 manba : tabiiy omillar va antropogen ( suniy ) manba ifloslantiradi. Tabiiy omillarga : kosmik changlar, vulqonning otilishidan, tog jinslarning yemirilishi va tuproqning nurashidan vijudga kelgan moddalar, osimlik va hayvon qoldiqlari, ormon va dashtdagi yongin, dengiz suvining mavjlanishi bilan chiqqan tuz zarrachalari kabilarni misol keltirish mumkin. 3

4

Пресмыкающиеся и земноводные Красной книги Кемеровской области Их называю « детьми солнца », потому что встретить этих животных мы можем лишь тёплою весною, летном или ранней осенью. Их жизнь тесно связанна с температурой окружающей среды. У одних из них тело покрыто чешуёй. А у других, голое и почти всегда влажное. Живут земноводные в водоемах или недалеко от них. Пресмыкающихся мы можем встретить и в степи и в горах и на лугах. Панова О.Л.6 Korxona va tashkilot ishlab chiqarishi uchinchi orinni (14%),

Липа Qishloq xojaligi ishlab chiqarishi, maishiy komunal xojaligi va boshqolar zimmasiga ishlashning (26%) togri keladi.

Atmosferaning kosmosdan ifloslanishi kosmik changlardan sodir bolmoqda. Yer sirtiga yiliga 10 mln.t. kosmik chang tushadi. 8

Agar havo qobigI bolmaganida yer yuzasida kunduzi harorat +100 C va kechqurun -100 C harorat kuzatilgan bolardi. Atmosferaning yuqori chegarasi taxminan 2000 km balandlikdan otadi, ob-havo va iqlim kop jihatdan atmosferadagi jarayonlar bilan bogliq. 9

Yuqoridagi malumotlardan korinib turibdiki atmosfera havosi inson hayoti, qolaversa tabiatdagi muvozanat uchun katta ahamiyat kasb etadi. Shu bois atmosfera havosini muxofaza qilish, chora-tadbirlaridan ustuvori - bu ekologik talim – tarbiya ishlarini olib borishdir, chunki atmosfera havosining ifloslanishi natijasida sodir boladigan ozgarishlarni toliq anglay olgan inson togri va atroflicha xulosa chiqara oladi..10

11 Atmosfera havosi oz-ozini tozalash xususiyatuga ega.

Atmosfera havosining ifloslanishi turli ijtimoiy – iqtisodiy oqibatlarga olib keladi. Inson sogligining yomonlashuvi, binolar, tarixiy obidalarning yemirilishi, osimlik va hayvonlarning nobud bolishi va boshqa hodisalar katta iqtisodiy zarar yetkazadi. Havo ifloslanishining oldini olish va kamaytirishning turli yollari mavjud. Korxonalarda tozalash qurilmalari ornatiladi, zararli korxonalar shahar chekkasiga chiqariladi. Ishlab chiqarish texnalogiyasini ozgartirish ayniqsa, chiqindisiz texnologiyaga otish ushbu muammoni hal qilishning eng istiqbolli yollari hisoblanadi. Hozirgi vaqtda havoning ifloslanishida avtotransportning hissasi oshib bormoqda. Shuning uchun transport harakatini tartibga solish, metro, elektr transportni rivojlantirish, yoqilgi sifatini yaxshilash va boshqa tadbirlar yirik shaharlar havosining ifloslanishini kamaytirishda muhim ahamiyatga ega. Ekologik toza transport vositalarini yaratish shu kuning ustuvor vazifalaridan hisoblanadi. 12

13 Ozbekistonda atmosfara havosini muhofaza qilish ustuvor masalalardan hisoblanadi. Havo ifloslanishini kuzatish va nazorat qilish monitoringi yaxshi yolga qoyilgan. Korxonalar uchun havoni belgilangan miqdordan ortiqcha ifloslagani uchun yolov va jarimalar brlgilangan. Ozbekistonda atmosferani muhofaza qilish togrisida maxsus qonun qabul qilingan.

Atmosfera havosini muhofaza qilish boyicha nazoratini Tabiatni muhofaza qilish davlat qomitasi, Sogliqni saqlash vazirlikning sanitariya-epidemiologik xizmati (atmosferaga zararli fizikaviy tasir korsatish ustidan) amalga oshiradi. Mazkur davlat organlari va ularning mansabdor shaxslari atmosfera havosini muhofaza qilish ustidan davlat nazoratini olib borganda, malum huquqlariga ega. Doimiy ifloslantiruvchi manbalardan atmosfera havosiga ifloslantiruvchi va biologik organizlar chiqarish uchun hamda atmosfera havosini istemol qilish uchun Tabiatni muhofaza qilish davlat qomitasi tomonidan beriladigan ruxsatnomaga asosan yol qoyiladi. 14

15 Xulosa qilib aytganda, atmosfera havosini muhofaza qilish turli yollari mavjud bolib, kop qismi inson faoliyati bilan bogliq, malum qismi tabiiy muhitimizga bogliq. Atmosfera havosini muhofaza qilaylik, uni ifloslantirishga chek qoyaylik! SHUNDAGINA muhofaza qilish togrisida oylashga togri kelmaydi. Zamonaviy texnalogiyalarni atmosferaga zararsiz holda ishlab chiqarishimiz zarur. Toza atmosfera havosi inson hamda barcha jonzotlar u, osimliklar uchun zarurdir.