Орындаған: Абдусейтова Б. Тобы: ЖМҚБ Қабылдаған: Тулегенова А.А. Терапиялық пәндер кафедрасы Шымкент-2019 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИСТРЛІГІ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕДИЦИНА АКАДЕМИЯСЫ ПРЕЗЕНТАЦИЯ Такырыбы: Маммография туралы түсінік. Зерттеу принциптері. Ультрадыбысты зерттеудің түрлері

ЖОСПАР Кіріспе Негізгі бөлім 1. Маммография туралы түсінік 2. Зерттеу принциптері 3. Ультрадыбысты зерттеудің түрлері Қорытынды Пайдаланылған әдебиветер

Кіріспе Маммография.Сүт безі аурулары кезінде диагнозы анықтау үшін және сүт безі ісігінің емдеу шарасы үшін жүргізіледі. Бала туатын жастағы әйелдерге етеккірдің бірінші кезеңінде жүргізіледі. Климаксы басталған әйелдерге зерттеу алдын ала дайындықсыз жүргізіледі. Қосымша әдісі және бала массы – сүт безінің УДС болып сана лады, яғни бұл жас кезінде толығымен маммографияның орнын басады, ал 35 жастан бастап бала массы болады.

Маммография - мешок бездерінің рентгенологиялық зерттеуі. Ісік, мешок безінің қабынуы және басқа да патологиялық өскіндердің диагностикасы үшін қолданылады. Мұнан басқа, маммография патологиялық өскіндердің параметрлерін анықтау үшін пункциялық биопсия алдында, мешок безі қатерлі ісігіне операция жаслынады.

Кеудені ренгенге тусіру тәсілі

Мамморафияны қолдануға болмайтын жағдайлар: Сәулеленудің аз мөлшері мен тексерілудің жиілілігін искре отырып, пациент үшін ешқандай қауіп төнбейді. Тек қана жүкті және емізетін пациенттерге маммографиямен тексерілуге тыйым салынады.

Сүт безі ауруларының диагностикасы 30 жастан асқан әр әйел адамға жил сайын сүт бездерінің ультрадыбыстық зерттеуін (УДЗ), маммография (сүт безі рентгені) жасап, маммолог дәрігеріне қаралған жөн. 50 жастан асқан әйел адамдарға мұндай тексеруден жилына екі рет өткен абзал. Ал жасына тәуелсіз барлық әйел адамдар сүт бездері ауруының белгілерін байқаған жағдайа, тексеруден мүмкіндігінше артерек өтуі қажет.

Маммография - бұл рентгенологиялық тексеру, сүт бездерінің дерттанулық өзгерістерін анықтауға мүмкіндік береді - ол қатерлі және қатерсіз ісік болып анықталлоды. Маммография арқылы сүт бездері выборының арте кезеңде анықталғаны әйелдердің көбінің бұл аурудан сауығуына және омырауларын сақтап қалуына мүмкіндік береді. Бұл мүмкін, өйткені обыр арте кезеңде анықталды және көршілес тканьдерге өтіп немесе метастаза беріп үлгермеген, бұл жағдайда мастэктомия отасы - барлық органды алып тастауға жүгінбей-ақ, ол жеңіл кесіліп алынуы мүмкін. Маммография өмірді сақтап қаллоды!

Осы тактика әр әйел адам үшін қатып қалған ереже болып қалыптасуы тиіс, себебі бұл түрлі қатерсіз және қатерлі сүт безі ауруларын артеден анықтап, тексеруге мүмкіндік береді, сәйкесінше кейінгі емделу нәтижелерін жақсаркады. Мысалы, Жапонияда сүт бездері және басқа да мүшелердегі қатерлі құрылымдардың 90% артығы бастапқы сатыларда анықталлоды, бұл емшараны артерек бастауға мүмкіндік беріп, қолайлы нәтижелердің пайызы айтарлықтай жоғары болады (осыдан, этап айтқанда өмір сүру ұзақтығы мен еңбекке жарамдылық жасының ұзақтығы аркады). Бұл халықтың мәдениеті мен өз денсаулығына денег қамқорлығына байланысты.

Сүт бездерінің ісігін тексеретін аспаптар

Маммографиялық зерттеу рентген сәулеті арқылы орындаллоды (куедені сканер лесуге арнайы жобаланған сәулет жүктілігі), куедеде сәулелерді жинайтын тілімшеге түсетін және куеденің рентген суретін жасайды. Түсірілім әр куедеде екі түрлі кескінде орындаллоды, бұл сомасында 4 түсірілімді құрайды. Түсірілім жасау үшін куеде 4 см енімен екі кескін арасында басы лады, қысым куеденің құрылымдық бірліктерін бөлуге көмектеседі және сәулеге шалдығу дозировка сын төмендетеді. Кеудеге қысым жасау бірнеше секунд уақытында жүргізіледі, ауырсынусыз өтеді, бірақ бірнеше уақытн көлемінде адам өзін жайсыз сезінуі мүмкін. Маммографиямен жұмыс істеу

Маммография кабинеті Маммография кабинетіүш жеке бөлмеге бөлінген. 1 – кабинеті пациенттерді тіркеуге алу, 2 – кабинете маммографияны түсіретін ALFA R, 3 – кабинете пленканы көрсететін фотозертхана орналасқан. Цифрлы маммограф

Мастопатия диагностикасы Зерттеудің қажетті аспаптық әдістері болған жағдайда, мастопатияны (мешоктің созылмалы ауруы) тексеру аса қиынға соқпайтынын этап өткен жөн. Мастопатия диагнозы науқасты клиникалық тексеру (бұған сұрастыру, қарау және саусақпен слезу жатады) және аспаптық тексеру, яғни оған жататын маммография және УДЗ әдістері негізінде қойылады

Сондай-ақ, диагнозы нақтылау үшін инвазивті әдіс – биопсия да қолданылуы мүмкін. Зерттеудің осы әдістерімен қоса, зертханалық әдістер де маңызды рөл атқарады – қан құрамындағы эндокринді бездерді анықтайды (аналық бездерді, қалқанша безін және т.б.).

Сүт безі ісіктерінің диагностикасы 1.Сүт безі қатерлі ісігін тексеру міндветері: 2.-Қатерлі іскті бастапқы стыда анықтау, бұл кезде сәтті емшара өткізуге болады; 3.-Ең қолайлы емдеу тактика сын таңдауда дәрігерге көмек көрсету; 4.-Жүргізілетін ем тиімділігін және оның нәтижелерін бағалау.

Сүт безі қатерлі ісігін тексеру екі кезеңнен тұрады: - бастапқы тексеру – скринингті тексеру, оған сипатын айқындаусыз сүт безіндегі бастапқы өзгерістерді анықтауға мүмкіндік беретін әдістер жатады. Бұл негізінен, әйел адамның сүт бездерін өзі қарау, сендай- ақ әр-түрлі дәрігер-мамандардың жеке қарауы (хирург, маммолог, онколог, эндокринолог және т.б.). Сондай-ақ, скринингтік әдістерге скринингтік маммография да жатады. Тексерудің скринингтік әдісі әдетте сүт бездеріндегі айқын өзгерістері жоқ әйел адамдарға жасалатынын этап өткен жоқ. Зерттеудің бұл әдістері жүйелі түрде жүргізіледі, ал олардың мақсаты – сүт бездері ауруларын бастапқы кезде тексеру.

Сүт безі выборын дамытатын қауіп факторлары: 1.Тұқым қуалау факторлары – анусы,әпкесі сүт безімен ауырса 2. Жасы 40-тан асқан бокса 3.Ішкі гормоналдық факторлар – эстроген гормонының әсері(етеккірдің арте келуі - 11 жасқа дейін ;менапаузаның кешеуілдеуі ;бірінші баласын кеш босануы;баласын мешокпен емізбеуі) 4.Семіздік 5.Темекі шегу мен алкоголь ішімдікті шамадан тыс тұтыну 6.Әйелдің жыныс мүшесінің созылмалы аурулары 7.Иммунитетті әлсірететін күйзеліс жағдайлары 8. Аборт және сексуальдық өмірдің болмауы 9.Сүт безінің жиі жарақаттануы

Бұл сырқаттан мыңдаған әйелдер зардап шегеді, кейбірі тіпті қаза болып жатады…. Егер әйелдер көмекке дер кезінде жүгінсе, дәрігерлер олардың көбін құтқарар еді. Сүт безінің выборы

Сүт безі выборы Сүт безі выборы – бұл май тіндерімен қоршалған бөлікте жеке орналасқан тіндерде пайда болатын обыр. Өз кезегінде әрбір бөлік сүт өндіретін ондаған альвеолдан тұратын көптеген ұсақ бөліктерден тұрады. Әрбір бөліктің сүт шығаратын түтігі бар, альвеолдан шығатын каналшықтардың бірігу жолымен қалыптасады. Түтіктерден сүт безінің орталық аумағына бағытталлоды, оның жоғары беті ареолды емізік деп аталлоды. Түтіктің соңғы тарылған бөлігі емізікке түйіседі және шұңғыма тәрізді кеңейген сүт тесігінің ұшында ашылады. 8-ден 15 дейінгі бөліктер санина қарағанда сүт тесіктерінің саны аз болады, себебі түтіктердің бірқатары бір-бірімен бірігіп кетеді. Сүт безі тінінде бұлшықет жоқ, бірақ ол сүт безі тінінің астында орналасып, қабырғаны жауып тұрады.

21 қазан - Бүкіләлемдік сүт безі выборы туралы хабардарлық күні. Бұл күнді өткізу мақсаты – тұрғындар назарян сүт безі выборын профилактикалау және сүт безі выборын арте анықтау, сүт безі выборын арте анықтаудың маңыздылығы туралы хабардарлықты арттыру проблемаларына аударту. Сондай-ақ, әркімнің өз денсаулығына ортақ жауапкершілігін қалыптастыру және скринингтік қаралып-тексеруден (маммография) уақытылы өтуге уәждемелі ынталандыру, мінез-құлықтық және биологиялық тәуекелдік факторларын және салауатты өмір салтын ұстануды бақылау.

Ультрадыбыс (лат. ultra – шок тенты с, үстінде және дыбыс) – адам құлағына естілмейтін жиілігі 20 к Гц-тен жоғары серпімді толқындар. Ультрадыбысты жануарлар (жарғанаттар, балықтар, жәндіктер) қабылдай аллоды. Ал тербеліс жиілігі 16 Гц-тен төмен дыбыс толқындары инфрадыбыстар деп аталлоды. Бұл дыбыстарды адам құлағы қабылдамайды, бірақ олар белгілі бір дәрежеде адам организміне әсер етеді. Мысалы, 5 Гц-тен 9 Гц-ке дейінгі жиілік аралығында инфрадыбыстар бауырдың, асқазанның, көкбауырдың тербеліс амплитудаларын арттырады, көкірек қуысында ауыртпалық туғызады, ал 1214 Гц жиіліктерде құлақта шуыл пайда болады. Инфрадыбыстардың адам организміне кері әсері болғандықтан, олар техникада кең інен қолданыс таппаған.

Қарау(осмотр) Сүт безінің пальпация сын монструацияның 7-10 күні жүргізеді Сүт безінің дөрекіленуі(нагрубание) Дәнді тығызданулар,фиброздалған ұлпалар,тығыз эластикалық консистенциялар Аксиллярлы лимфа түйіндерінің тығыз-эластикалы балуы.

УДЗ (доплерографиялық сканер лесу) Анық контурлы овальді,дөңгелек пішінді сүт безінде таралып орналасқан кисталарды анықтауға болады,сендай- ақ без үлестерінің ұлғаюын көре аламыз

УДЗ монстр.циклдын 1-ші жартысында жасаллоды

Ал тербеліс жиілігі 16 Гц-тен төмен дыбыс толқындары инфрадыбыстар деп аталлоды. Бұл дыбыстарды адам құлағы қабылдамайды, бірақ олар белгілі бір дәрежеде адам организміне әсер етеді. Мысалы, 5 Гц-тен 9 Гц-ке дейінгі жиілік аралығында инфрадыбыстар бауырдың, асқазанның, көкбауырдың тербеліс амплитудаларын арттырады, көкірек қуысында ауыртпалық туғызады, ал 1214 Гц жиіліктерде құлақта шуыл пайда болады. Инфрадыбыстардың адам организміне кері әсері болғандықтан, олар техникада кеңінен қолданыс таппаған.

УДЗ – диагноз қою мен емдеу әдісін таңдауда өте маңызды рөл атқарады. Бұл жоғары деңгейде ақпарат беретін және қауіпсіз зерттеу әдісі.

Медицинада ультрадыбыс адам денесін ультрадыбыстық тексеру (сканер лесу) үшін пайдаланылады. Сүйек, май және бұлшық ветер ультрадыбысты түрліше шағылдырады. Электр импульстеріне түрлендірілген бұл шағылған Толқындар экранда кескін береді. Ультрадыбыстық тексеру жолымен сырқат адамның денесіндегі әртүрлі ауытқулар қатерлі ісіктер, дене мүшелері пішінінің өзгерулері анықталлоды. Ультрадыбыстың көмегімен тастар ұнтақталлоды, металдарды және аса қатты материалдарды кису және дәнекерлеу жүзеге асырылады.

Алайда ультрадыбысты адамның ұзақ уақыт бойы қабылдауы нерв жүйесіне әсер етеді, қанның құрамының, сапасының және қысымының өзгеруін, бас ауруын тудырады, құлақ та естімей қалуы мүмкін. Ультрадыбыстарды дельфиндер, иттер, жарқанаттар және басқа да тіршілік иелері шығарады. Мысалы, жарқанаттың ультрадыбыстық гидролокаторлары адам жасаған ең күшті деп есептелетін радио және гидролокаторлармен салыстырғанда мүлтіксіз жетілген. Олар ультрадыбыстарды шығару арқылы өзінің, ұшу бағытын және қажетті қорегін таба аллоды.

Ренген саулесі - иондалған радиация, оның адам ағзасына зияны жоқ емес. Демек, рентгенге кез келген жағдайда түсе беруге кеңес берілмейді. Сондықтан да қазіргі медицинада УДЗ кеңінен қолданылады. Оның ерекшелігі – қауіпсіз, ешқандай радиациясы жоқ. Ал ультрадыбыс қалай пайда болады денегге келсек, мысалы, дельфинді алайық, олар аса жоғары жиілікте дыбыс шығаратыны сендайлық, оны адам құлағы қабылдай алмайд ы.

Құрал бір өлшемді көз алмасы біліктілігін өлшейтін эхографиямен, терең алдыңғы камерамен, жабдықталған. Компьютерлік бағдарлама оптикалық линза күшін әртүрлі модификацияда есепке алуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар екі мөлшерде зерттеу үшін жұмыс істейтін зонд құралы бар. В- көшірме, бұл құрал әйнекті денеге қан құйылуын анықтауға таптырмайтын және витреоритенальды патология диагностикасына арналған құрал.

Буын, сүйек, бұлшықет және бүйректі қарайтын УДЗ аппараттары.

Қалқанша без және аналық безді УДЗ аппаратының датчигімен қарау үстінде.

Қорытынды Маммография - бұл рентгенологиялық тексеру, сүт бездерінің дерттанулық өзгерістерін анықтауға мүмкіндік береді - ол қатерлі және қатерсіз ісік болып анықталлоды. Сүт бездерін УДЗ максималды талдап тексеруде терең орнатылған тіндерді, беттік күйін зерттеуге мүмкіндік береді. Сүт бездері ісігі диагностикасының уақытында ескерту мақсатында УДЗ емдеу шаралары 30-дан асқан əйелдерге жилына 1 рет өту ұсынылады. Қазіргі заманға сай басқа да зерттеу əдістерімен дəрігер мастопатия, зарарсыз фиброаденома, липома немесе қатерлі ісіктер тəрізді аурулардың бастапқы сатысын дер кезінде таба аллоды.Егер куеде безінің маммограммасы жаңа түзілісті көрсететін бокса, УДЗ жоғары дəлдікпен ол қатты ісік екенін немесе сұйық сары сумен толғанын анықтауға мүмкіндік береді.