Қазақстан Республикасының Денсаулык сақтау министрлігі Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Фармацевтика акаемиясы Қоғамдық денсаулық сақтау кафедрасы ПРЕЗЕНТАЦИЯ. - презентация

1 Қазақстан Республикасының Денсаулык сақтау министрлігі Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Фармацевтика акаемиясы Қоғамдық денсаулық сақтау кафедрасы ПРЕЗЕНТАЦИЯ Тақырыбы :Акушерлік – гинекологиялық көмекті ұйымдастыру Орындаған: Баймолда Ә.Н Тобы: 206 А ЖМ Қабылдаған:Мүсірепова З.Ж Шымкент-2017

2 Жоспар І.Кіріспе ІІ.Негізгі бөлім Акушерия гинекология салаты ІІ.Акушерлік гинекологиялық көмекті ұйымдастыру. Жүктілік диагностикасы мен диспансеризациясы. Перинатология ғылымы. ІІІ.Қорытынды ІV.Пайдаланылған әдебиеттер

3 Акушерлік ғылымы - жүкті, босанатын және босанған әйелдерге дәрігерлік көмек көрсететін медицина ғылымының бір салаты. Ол француздың accoucher – босану денег сөзінен алынған. Бұл ғылым ұрықтану, жүктілік, босану және босанғаннан кейінгі кезеңдердегі әйел ағзасындағы физиологиялық, патологиялық құбылыстарды және жүктіліктің, босанудың асқынуларын, емін, алдын алу шараларын зерттейді.

4 Жүкті әйелдерге, босанатындарға және босанған әйелдерге медициналық көмек көрсету Әйелдердің жүктілік бойынша және оның сақтау бойынша бірінші акушер-гинеколог дәрігер міндетті түрде: 1. Анамнезбен егжей-тегжейлі танысуы керек 2.Ұрпақты болу функцияларының ерекшелігін зерделеу; 3.Сәйкесінше тіркелімдердің ақпаратын пайдалану, алдыңғы жүктілік ағымын және өлімді анықтау керек

5 Жұбайының денсаулық жағдайын нақтылау, қанының чччтобы және резус құрамы; Өндіріс сипатын зерделеу, ерлі-зайыптылар қайда жұмыс істейді, теріс қылықтары; Ерте есепке тұруды жүзеге асыру және акушер-гинеколог дәрігер жүктілікті анықтаған күні тіркелу; Уақтылы зерттеп-қарау үшін 12 оптаға дейін жүкті әйелдерді арте қамту; Жүктілікті көтеруге қарсы айғақтардың болуын анықтау; Жұбайының денсаулық жағдайын нақтылау, қанының чччтобы және резус құрамы; Өндіріс сипатын зерделеу, ерлі-зайыптылар қайда жұмыс істейді, теріс қылықтары; Ерте есепке тұруды жүзеге асыру және акушер-гинеколог дәрігер жүктілікті анықтаған күні тіркелу; Уақтылы зерттеп-қарау үшін 12 оптаға дейін жүкті әйелдерді арте қамту; Жүктілікті көтеруге қарсы айғақтардың болуын анықтау;

6 Жүктілікті диспансеризациясында : - міндетті зертханалық зерттеп-қараудың бастапқы кешенін (ЖҚА, ЖЗА, қанының чччтобы және резус-фактор, Вассермана, HBsAg (гепатит В) реакцияға қан, АИТВ тексеру пациенттің келісімі бойынша, тамару дәрежесіне бактериоскопия сүртіндісі); - және опта 6 күн және опта 6 күн мерзімінде ұрықтың хромосомды аурулары мен туа біткен аномалияны анықтау үшін сарысу генетикалық маркерлерге қанды зерттеу; - жүктіліктің 10-14, 20-22, опта мерзімінде ультра дыбыстық зерттеудің үш реттік скринингі; - жүктіліктің 30 опта мерзімінде және медициналық айғақтар бойынша бірінші баруда терапевтің тексеріп-қарауы. Терапевт медициналық айғақтар жағдайында жүкті әйелді бейінді мамандарға жібереді, экстрагениталды патология болған жағдайда жүкті әйел акушерлік- гинекологиялық бөлімшенің терапевт дәрігерінде диспансерлеуге жатады - және опта 6 күн және опта 6 күн мерзімінде ұрықтың хромосомды аурулары мен туа біткен аномалияны анықтау үшін сарысу генетикалық маркерлерге қанды зерттеу; - жүктіліктің 10-14, 20-22, опта мерзімінде ультра дыбыстық зерттеудің үш реттік скринингі; - жүктіліктің 30 опта мерзімінде және медициналық айғақтар бойынша бірінші баруда терапевтің тексеріп-қарауы. Терапевт медициналық айғақтар жағдайында жүкті әйелді бейінді мамандарға жібереді, экстрагениталды патология болған жағдайда жүкті әйел акушерлік- гинекологиялық бөлімшенің терапевт дәрігерінде диспансерлеуге жатады

7 Зерттеп-қарау нәтижесін алғаннан кейін: 1) мынадай қауіп факторларын: бала көтеру; гестоздың дамуы; ұрықтың дамуының тежелуі; экстрагениталды аурулардың өршуі; қан кету; жатырдың жыртылуы; ірің-септикалық асқынулардың дамуы; ұрықтың туа біткен ақауларының дамуы және хромосомды патология сын есепке ала отырып жүкті әйелдің осы және өзге топқа жататын айқындалады. 2) ана мен ұрықты қазіргі заманғы зерттеп-қарау технологияларын пайдаланумен жүкті әйелдерді бақылаудың жеке жоспары құрылады Зерттеп-қарау нәтижесін алғаннан кейін: 1) мынадай қауіп факторларын: бала көтеру; гестоздың дамуы; ұрықтың дамуының тежелуі; экстрагениталды аурулардың өршуі; қан кету; жатырдың жыртылуы; ірің-септикалық асқынулардың дамуы; ұрықтың туа біткен ақауларының дамуы және хромосомды патология сын есепке ала отырып жүкті әйелдің осы және өзге топқа жататын айқындалады. 2) ана мен ұрықты қазіргі заманғы зерттеп-қарау технологияларын пайдаланумен жүкті әйелдерді бақылаудың жеке жоспары құрылады Одан кейінгі тексеріп-қарау және зерттеулердің қосымша деректері жүкті әйелдердің акушер-гинеколог дәрігерге әр баруы кезінде карта да белгіленеді. Одан кейінгі тексеріп-қарау және зерттеулердің қосымша деректері жүкті әйелдердің акушер-гинеколог дәрігерге әр баруы кезінде карта да белгіленеді.

8 Әйелдер арасындағы сұрату және зерттеп- қараудың барлық деректері, сендай-ақ тағайындаулар мен кеңестер жүкті әйелдер мен босанатын әйелдердің жеке карта сына және алмастыру-хабарлау карта сына ҚР ДСМ 907 бұйрығымен бекітілген әрбір бару кезінде 111/е, 113/е саны бойынша жазылады

9 111/е санында дәрігер немесе акушер әрбір бару уақытында әйелдердің жағдайын айқындайды, әрбір баруы кезінде 20 оптадан бастап гравидограмма (жатыр түбінің биіктігінің графикалық көрінісі) толтырылады. Жүктілік кезінде дене салмағының қосылу мөлшерін бағалау кезінде дене бітіміне қарай жүкті әйелдің бойының-салмағының көрсеткіші ескеріледі (дене салмағының индексі сана лады). Дене салмағының индексінде ауытқулары бар пациенттердің есебін жүргізу қажет. 111/е санында дәрігер немесе акушер әрбір бару уақытында әйелдердің жағдайын айқындайды, әрбір баруы кезінде 20 оптадан бастап гравидограмма (жатыр түбінің биіктігінің графикалық көрінісі) толтырылады. Жүктілік кезінде дене салмағының қосылу мөлшерін бағалау кезінде дене бітіміне қарай жүкті әйелдің бойының-салмағының көрсеткіші ескеріледі (дене салмағының индексі сана лады). Дене салмағының индексінде ауытқулары бар пациенттердің есебін жүргізу қажет. дислексия дислексия

10 113/е саны жүкті әйелге бірінші бару кезінде беріледі және картотека бақылау урны бойынша және басқа медициналық ұйымдарға ұсыну үшін барлық жүктілік кезінде ххонда болады. Белгіленген күннен кейін 3 күн ішінде қабылдауға келмеген жүкті әйелдер үйінде акушер немесе патронаж мейіргердің патронажные жатады. Патронажды бару нәтижесі туралы деректерді акушер 111/е санына және 113/е санына енгізеді. Айғақтар бойынша үйдегі патронажды акушер- гинеколог дәрігер жүргізеді 113/е саны жүкті әйелге бірінші бару кезінде беріледі және картотека бақылау урны бойынша және басқа медициналық ұйымдарға ұсыну үшін барлық жүктілік кезінде ххонда болады. Белгіленген күннен кейін 3 күн ішінде қабылдауға келмеген жүкті әйелдер үйінде акушер немесе патронаж мейіргердің патронажные жатады. Патронажды бару нәтижесі туралы деректерді акушер 111/е санына және 113/е санына енгізеді. Айғақтар бойынша үйдегі патронажды акушер- гинеколог дәрігер жүргізеді

11 Акушерлік асқынулармен жүкті әйелдер перинаталдық көмекті өңірлендіру қағидатын есепке ала отырып, босандыру ұйымдарында жүктілік патологиясы бөлімшесінде емдеуге жатқызылады. Экстрагениталды аурулары болған жағдайда бейіні бойынша мамандандырылған бөлімшеге жүкті әйелдерді емдеуге жатқызу жүзеге асырылады. Акушерлік асқынулармен жүкті әйелдер перинаталдық көмекті өңірлендіру қағидатын есепке ала отырып, босандыру ұйымдарында жүктілік патологиясы бөлімшесінде емдеуге жатқызылады. Экстрагениталды аурулары болған жағдайда бейіні бойынша мамандандырылған бөлімшеге жүкті әйелдерді емдеуге жатқызу жүзеге асырылады.

12 30 опта мерзімінде міндетті қайта зерттеп-қарау кешеніне: қанның жалпы талдауы, несептің жалпы талдауы, Вассерман реакция сына, пациентті ақпараттандырып келісім бойынша АИТВ-ға тамару дәрежесіне қыноптағы сүртіндіні бактериоскопиялық зерттеу кіреді. Айғақтары бойынша терапевтің, басқа мамандардың қайта консультациясы қажет. 30 опта мерзімінде міндетті қайта зерттеп-қарау кешеніне: қанның жалпы талдауы, несептің жалпы талдауы, Вассерман реакция сына, пациентті ақпараттандырып келісім бойынша АИТВ-ға тамару дәрежесіне қыноптағы сүртіндіні бактериоскопиялық зерттеу кіреді. Айғақтары бойынша терапевтің, басқа мамандардың қайта консультациясы қажет.

13 Халыққа амбулаториялық-емханалық гинекологиялық көмекті ұйымдастыру гинекологиялық аурулардың профилактикасы бойынша, оларды арте анықтау, диспансерлік бақылау, гинекологиялық аурулармен ауыратын науқастарға емдеу және оңалту көмегін көрсету, мамандандырылған және жоғары мамандандырылған медициналық көмекті көрсету үшін жіберу бойынша іс-шаралар жүргізуді көздейді. Халыққа амбулаториялық-емханалық гинекологиялық көмекті ұйымдастыру гинекологиялық аурулардың профилактикасы бойынша, оларды арте анықтау, диспансерлік бақылау, гинекологиялық аурулармен ауыратын науқастарға емдеу және оңалту көмегін көрсету, мамандандырылған және жоғары мамандандырылған медициналық көмекті көрсету үшін жіберу бойынша іс-шаралар жүргізуді көздейді.

14

15 Гинекологиялық ауруларды анықтау акушерлік- гинекологиялық бөлімшеге (кабинете) жүгінген әйелдерді қабылдау, оның ішінде жүктілік бойынша, МСАК ұйымдарының тексеріп-қарау кабинеттерінде әйелдерді тексеріп-қарау, әйелдерді профилактикалық тексеріп-қарау жүргізу бойынша жүзеге асырылады. Акушерлік-гинекологиялық бөлімшеге (кабинете) бірінші рет жүгінген әрбір әйелге ҚР ДСМ 907 бұйрығымен бекітілген 025/е саны бойынша амбулаториялық пациенттің медициналық картасы ашылады. Гинекологиялық ауруларды анықтау акушерлік- гинекологиялық бөлімшеге (кабинете) жүгінген әйелдерді қабылдау, оның ішінде жүктілік бойынша, МСАК ұйымдарының тексеріп-қарау кабинеттерінде әйелдерді тексеріп-қарау, әйелдерді профилактикалық тексеріп-қарау жүргізу бойынша жүзеге асырылады. Акушерлік-гинекологиялық бөлімшеге (кабинете) бірінші рет жүгінген әрбір әйелге ҚР ДСМ 907 бұйрығымен бекітілген 025/е саны бойынша амбулаториялық пациенттің медициналық картасы ашылады.

16 Анамнезді анықтау кезінде тұқым қуалаушылық, бастан өткерген аурулар және операцияларға (соның ішінде гинекологиялық), менструалды функция, жыныстық өмір, ерінің денсаулығы, жүктіліктің ағымы және одан болған өлім, контрацепция әдістерін қолдану және еңбек жағдайы мен тұрмыстық жағдайы, қазіргі ауруларының дамуы ерекшелігіне назар аудару қажет. Ұрпақты болу жасындағы әйелдерді акушер- гинеколог дәрігер контрацепция әдістері туралы ақпарат және әйелдердің денсаулық жағдайын есепке ала отырып жеке әдістерді таңдауға көмек береді. Анамнезді анықтау кезінде тұқым қуалаушылық, бастан өткерген аурулар және операцияларға (соның ішінде гинекологиялық), менструалды функция, жыныстық өмір, ерінің денсаулығы, жүктіліктің ағымы және одан болған өлім, контрацепция әдістерін қолдану және еңбек жағдайы мен тұрмыстық жағдайы, қазіргі ауруларының дамуы ерекшелігіне назар аудару қажет. Ұрпақты болу жасындағы әйелдерді акушер- гинеколог дәрігер контрацепция әдістері туралы ақпарат және әйелдердің денсаулық жағдайын есепке ала отырып жеке әдістерді таңдауға көмек береді.

17 Әйелдердің барлық зерттеп-қарау, манипуляциялар мен операциялар, тағайындаулар мен кеңестердің деректері амбулаториялық пациенттің медициналық карта сына акушер-гинеколог дәрігер жазады ( 025/е саны). Әйел жүгінген кезде оны міндетті сүртінділердің цитологиялық бактериоскопиялық зерттеулермен, қанның RW-ға зерттеп-қараумен акушер-гинеколог дәрігер тексеріп-қарайды. Акушерлік-гинекологиялық бөлімшеге (кабинет) жүгінген барлық пациенттердің сүт бездерін тексеріп-қарау және пальпациялау жүргізіледі Әйелдердің барлық зерттеп-қарау, манипуляциялар мен операциялар, тағайындаулар мен кеңестердің деректері амбулаториялық пациенттің медициналық карта сына акушер-гинеколог дәрігер жазады ( 025/е саны). Әйел жүгінген кезде оны міндетті сүртінділердің цитологиялық бактериоскопиялық зерттеулермен, қанның RW-ға зерттеп-қараумен акушер-гинеколог дәрігер тексеріп-қарайды. Акушерлік-гинекологиялық бөлімшеге (кабинет) жүгінген барлық пациенттердің сүт бездерін тексеріп-қарау және пальпациялау жүргізіледі

18 Түпкілікті диагнозды белгілеу кезінде диагностика және емдеудің клиникалық хаттамаларына сәйкес науқасты емдеу және диспансерлік бақылау туралы мәселе шешіледі. Диспансерлік бақылауға жататын әрбір әйелге ҚР ДСМ 907 бұйрығымен бекітілген 030/е саны бойынша диспансерлік қадағалау бақылау картасы толтырылады. Түпкілікті диагнозды белгілеу кезінде диагностика және емдеудің клиникалық хаттамаларына сәйкес науқасты емдеу және диспансерлік бақылау туралы мәселе шешіледі. Диспансерлік бақылауға жататын әрбір әйелге ҚР ДСМ 907 бұйрығымен бекітілген 030/е саны бойынша диспансерлік қадағалау бақылау картасы толтырылады.

19 Жүкті әйел жүктілікті жасанды үзу үшін жолдама алуға жүгінген кезде жүктілік мерзімін анықтағаннан кейін және медициналық абортқа медициналық қарсы айғақтардың болмауын акушер-гинеколог дәрігер жүктілікті үзу қаупі мен зиянын түсіндіреді, ұрпақты болу денсаулығын сақтау және контрацепцияның қазіргі заманғы құралдар мен әдістерін жеке таңдау мәселелері бойынша консультация жүргізеді. Жүктілікті жасанды үзу (аборттар) үшін зерттеп-қарау және емдеуге жатқызу заңнамада белгіленген тәртіпте жүргізіледі. Жүкті әйел жүктілікті жасанды үзу үшін жолдама алуға жүгінген кезде жүктілік мерзімін анықтағаннан кейін және медициналық абортқа медициналық қарсы айғақтардың болмауын акушер-гинеколог дәрігер жүктілікті үзу қаупі мен зиянын түсіндіреді, ұрпақты болу денсаулығын сақтау және контрацепцияның қазіргі заманғы құралдар мен әдістерін жеке таңдау мәселелері бойынша консультация жүргізеді. Жүктілікті жасанды үзу (аборттар) үшін зерттеп-қарау және емдеуге жатқызу заңнамада белгіленген тәртіпте жүргізіледі.

20 1)Антенатальды кезең – босануға дейінгі уақыт 1)Антенатальды кезең – босануға дейінгі уақыт 2)Интранатальды кезең-босану кезіндегі уақыт 2)Интранатальды кезең-босану кезіндегі уақыт 3)Неонатальды кезең-босанғаннан кейінгі уақыт 3)Неонатальды кезең-босанғаннан кейінгі уақыт Перинатальды кезең бұл әрі қарайадамның дамуы үшін аса маңызды бар кезеі,себебі жүктіліктің соңында нәрестенің құрсақ ішілік қалыптасуы бітеді,босану үрдісі кезінде нәресте көп факторлардың әсеріне ұшырайды, ал бірінші 7 күнде сыртқы өмірге бейімделу үрдісі жүреді Перинатальды кезең бұл әрі қарайадамның дамуы үшін аса маңызды бар кезеі,себебі жүктіліктің соңында нәрестенің құрсақ ішілік қалыптасуы бітеді,босану үрдісі кезінде нәресте көп факторлардың әсеріне ұшырайды, ал бірінші 7 күнде сыртқы өмірге бейімделу үрдісі жүреді Перинатальды кезең бөлінеді

21

22 Ана өлімі Ана өлімі әйелдің жүктілікпен (оның ұзақтылығына және орын алған жеріне байланыссыз) себептелген, жүктілік кезеңінде немесе ол аяқталған соң 42 күннің ішінде жүктілікпен байланысты себептен, сонымен немесе соны алып жүрудің ауырлығы түскеннен, бірақ сәтсіз жағдайдан немесе кездейсоқ пайда болған себептен емес, болған өлімі ретінде белгіленеді. Кеш болған ана өлімі Кеш болған ана өлімі әйелдің тікелей акушерлік себептен немесе сонымен жанама түрде байланысты себептен, босанудан кейін 42 күннен асатын, бірақ босанудан кейін 1 жыл өтпеген кезеңде болған өлімі ретінде белгіленеді. Ана өлімі Ана өлімі әйелдің жүктілікпен (оның ұзақтылығына және орын алған жеріне байланыссыз) себептелген, жүктілік кезеңінде немесе ол аяқталған соң 42 күннің ішінде жүктілікпен байланысты себептен, сонымен немесе соны алып жүрудің ауырлығы түскеннен, бірақ сәтсіз жағдайдан немесе кездейсоқ пайда болған себептен емес, болған өлімі ретінде белгіленеді. Кеш болған ана өлімі Кеш болған ана өлімі әйелдің тікелей акушерлік себептен немесе сонымен жанама түрде байланысты себептен, босанудан кейін 42 күннен асатын, бірақ босанудан кейін 1 жыл өтпеген кезеңде болған өлімі ретінде белгіленеді.

23 Жүктілікпен байланысты өлім, себебіне байланыссыз, әйелдің жүктілік кезінде немесе босануынан кейінгі 42 күннің ішінде болған өлімі ретінде белгіленеді. Ана өлімі жағдайларын екі топқа бөлу қажет: Акушерлік себептермен тікелей байланысты өлім: жүктілік күйінің (жүктіліктің, босанудың және босанудан кейінгі кезеңінің) акушерлік асқынулар нәтижесінде, сонымен қатар араласулардың, аңғармай жіберілген қателердің, дұрыс емдемеудің немесе аталған себептердің кез келгенінің соңынан болған оқиғалар тізімінің нәтижесінде болған өлім. Жүктілікпен байланысты өлім

24 Акушерлік себептермен жанама түрде байланысты өлім: тікелей акушерлік себеппен байланыссыз, бірақ жүктіліктің физиологиялық ықпалымен ауырлатылған, бұрын соңды болған аурудың немесе жүктілік кезеңінде пайда болған аурудың нәтижесінде болған өлім. Ана өлім-жітімі туралы деректердің сапасын көтеру және жүктілік кезінде немесе сонымен байланысты өлім жағдайлары туралы деректерді жинаудың альтернативтік әдістерін енгізу, сонымен қатар жүктілік аяқталған соң 42 күннен астам уақытта акушерлік себептер салдарынан болған өлім туралы деректерді тіркеуге алады. Акушерлік себептермен жанама түрде байланысты өлім: тікелей акушерлік себеппен байланыссыз, бірақ жүктіліктің физиологиялық ықпалымен ауырлатылған, бұрын соңды болған аурудың немесе жүктілік кезеңінде пайда болған аурудың нәтижесінде болған өлім. Ана өлім-жітімі туралы деректердің сапасын көтеру және жүктілік кезінде немесе сонымен байланысты өлім жағдайлары туралы деректерді жинаудың альтернативтік әдістерін енгізу, сонымен қатар жүктілік аяқталған соң 42 күннен астам уақытта акушерлік себептер салдарынан болған өлім туралы деректерді тіркеуге алады.

25 Акушерлік ғылымы - жүкті, босанатын және босанған әйелдерге дәрігерлік көмек көрсететін медицина ғылымының бір салаты. Жұбайының денсаулық жағдайын нақтылау, қанының чччтобы және резус құрамы; Өндіріс сипатын зерделеу, ерлі-зайыптылар қайда жұмыс істейді, теріс қылықтары; Ерте есепке тұруды жүзеге асыру және акушер-гинеколог дәрігер жүктілікті анықтаған күні тіркелу; Уақтылы зерттеп-қарау үшін 12 оптаға дейін жүкті әйелдерді арте қамту; Жүктілікті көтеруге қарсы айғақтардың болуын анықтау; Қорытынды

26 Рыманов, Д. М. Денсаулық сақтауды басқару этикасы : оқу-әдістемелік кешен = Этика управления в здравоохранении : учебно-методическиий комплекс / - Алматы : Эверо, бет. с.60 экз. Рыманов, Д. М. Денсаулық сақтауды басқару этикасы : оқу-әдістемелік кешен = Этика управления в здравоохранении : учебно-методическиий комплекс / - Алматы : Эверо, бет. с.60 экз. Бөлешов, М. Ә. Қоғамдық денсаулық және денсаулықты сақтау : оқулық. - Алматы : Эверо, – 220 экз. Бөлешов, М. Ә. Қоғамдық денсаулық және денсаулықты сақтау : оқулық. - Алматы : Эверо, – 220 экз. Кэмпбелл, А. Медициналық этика: оқу құралы: - М. : ГЭОТАР - Медиа, бет-151 экз. Кэмпбелл, А. Медициналық этика: оқу құралы: - М. : ГЭОТАР - Медиа, бет-151 экз. Жақсыбергенов, А. М. Биомедициналық әдеп: оқулық "Оңтүстік Полиграфия" Баспа үйі ЖШС-і, бет.-300 экз. Жақсыбергенов, А. М. Биомедициналық әдеп: оқулық "Оңтүстік Полиграфия" Баспа үйі ЖШС-і, бет.-300 экз. Кәсіби қарым-қатынас этикасы оқу-әдістемелік құралы / К. А. Абдуллин ; Фармацияны ұйымдастыру және экономикасы және дәрілік қалыптар технол. каф. - Алматы : Эверо, бет.-30 экз. Кәсіби қарым-қатынас этикасы оқу-әдістемелік құралы / К. А. Абдуллин ; Фармацияны ұйымдастыру және экономикасы және дәрілік қалыптар технол. каф. - Алматы : Эверо, бет.-30 экз. Кэмпбелл, А. Медицинская этика: учеб. пособие: пер. с англ. - М. : ГЭОТАР - Медиа, с.-20 экз. Кэмпбелл, А. Медицинская этика: учеб. пособие: пер. с англ. - М. : ГЭОТАР - Медиа, с.-20 экз. Яровинский, М. Я. Медицинская этика (биоэтика) : учеб. пособие. - М. : Медицина, – 1 экз. Яровинский, М. Я. Медицинская этика (биоэтика) : учеб. пособие. - М. : Медицина, – 1 экз. Пайдаланылған әдебиеттер: