ºä´Ð ²Ëï³ýǽÇáÉá·Ç³ÛÇ ³ÙµÇáÝ ¨ Ã. ²ñÛ³Ý Ñ³Ù³Ï³ñ·Ç ³Ëï³ýǽÇáÉá·Ç³
²ñÛ³Ý Ñ³Ù³Ï³ñ·Ç ïÇå³ÛÇÝ Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñÁ ¨ 黳ÏïÇí ÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ¾ñÇÃñáóÇïá½Ý»ñ ¾ñÇÃñáå»Ýdzݻñ ²Ý»Ùdzݻñ È»ÛÏáå»Ýdzݻñ È»ÛÏáóÇïá½Ý»ñ
¾ñÇÃñáóÇïá½Ý» ñ ²é³çݳÛÇÝ ºñÏñáñ¹³ÛÇÝ ¿ñÇÃñ»Ùdz ÁÝï³Ý»Ï³Ýµ³ó³ñÓ³Ïѳñ³µ»ñ³Ï³Ý Ñ»ÙáÏáÝó»Ýïñ³óÇáÝ í»ñ³µ³ß˳ϳÝ
²Ý»ÙdzÛÇ µÝáñáßáõÙÁ ²Ý»ÙÇ³Ý íÇ×³Ï ¿, áñÁ µÝáõó·ñíáõÙ ¿ ³ñÛ³Ý Ùdzíáñ ͳí³ÉáõÙ Ñ»Ùá·ÉáµÇÝÇ å³ñáõݳÏáõÃÛ³Ý ÷áùñ³óٳٵ, áñÁ áñå»ë ϳÝáÝ áõÕ»ÏóíáõÙ ¿ ݳ¨ ¿ñÇÃñáå»ÝdzÛáí:
²ÜºØƲܺðÆ ¸²ê²Î²ð¶àôØÀ â³ փ ³ÝÇßÝ»ñ ²Ý»ÙdzݻñÇ ï»ë³ÏÝ»ñòáõó³ÝÇßÝ»ñÇ ¹Ç³å³½áÝ I. Àëï ¿ÃÇáÉá·Ç³ÛÇ1. ijé³Ý·³Ï³Ý 2. Ò»éù µ»ñáíÇ II. Àëï å³Ã᷻ݻ½Ç1. äáëïÑ»Ùáé³·ÇÏ 2. лÙáÉÇïÇÏ 3. ¸Çë¿ñÇÃñáåá»ïÇÏ III. Àëï ³ñÛáõݳëï»ÕÍÙ³Ý ïÇåÇ1. ÜáñÙáµÉ³ëï³ÛÇÝ 2. Ø»·³ÉáµÉ³ëï³ÛÇÝ IV. Àëï áëÏñ³ÍáõÍÇ é»³ÏódzÛÇ1. è»·»Ý»ñ³ïáñ 2. ÐÇå»ñé»·»Ý»ñ³ïáñ 3. ÐÇåáé»·»Ý»ñ³ïáñ 4. ²é»·»Ý»ñ³ïáñ 0,2-1% (é»ïÇÏáõÉáóÇï) 1%-Çó Ù»Í 0,2%-Çó փ áùñ 0% V. Àëï ·áõݳÛÇÝ óáõó³ÝÇßÇ1. ÜáñÙáùñáÙ 2. ÐÇå»ñùñáÙ 3. ÐÇåáùñáÙ 0,85-1,05 1,05-Çó ³í»É 0,85-Çó ó³Íñ VI. Àëï ¿ñÇÃñáóÇïÝ»ñÇ ã³ փ »ñÇ 1. ÜáñÙáóÇï³ñ 2. ØÇÏñáóÇï³ñ 3. سÏñáóÇï³ñ 4. Ø»·³ÉáóÇï³ñ 7,2-8,3 ÙÏÙ 7,2ÙÏÙ-Çó փոքր 8,3-12 ÙÏÙ 12-15ÙÏÙ-Çó Ù»Í VII. Àëï ÏÉÇÝÇÏ³Ï³Ý ÁÝóóÃÇ1. êáõñ 2.øñáÝÇÏ
лÙáÉÇïÇÏ ³Ý»Ùdzݻñ Ò»éù µ»ñáíÇ (»ñÏñáñ¹³ÛÇÝ)ijé³Ý·³Ï³Ý ϳ٠µÝ³ÍÇÝ (³é³çݳÛÇÝ) ÇÙáõ Ý ïáùëÇÏٻ˳ÝÇϳϳÝٻٵñ³Ýáå³Ãdz ý»ñÙ»Ýïáå³Ãdz Hb-å³Ãdz 1.êåÇï³ÏáõóϳËÛ³É - ÙÇÏñáëý»ñáóÇïá½ - ëïáÙ³ïáóÇïá½ - ûí³ÉáóÇïá½ ¨ ³ÛÉÝ: 2.ÈÇåǹ-ϳËÛ³É - ³Ï³ÝïáóÇïá½ 1.¶ÉÇÏáÉǽ - Ñ»ùëáÏÇݳ½ -åÇñáõí³ïÏÇݳ½ ¨ ³ÛÉÝ: 2.ä»Ýïá½áýáëý³ï³ÛÇÝ óÇÏÉ -¶-6-ü¸¶ ¨ ³ÛÉÝ: 3. ¶ÉÛáõï³ÃÇáÝÇ Ñ³Ù-· - ·ÉÛáõï³ÃÇáÝëÇÝûﳽ - GSH-黹áõÏï³½ - GSH-å»ñûùëǹ³½ 1.³ɳë»Ùdz α- óɳë»Ùdz β -óɳë»Ùdz 2.¶ÉáµÇÝÇ ßÕóݻñÇ ³é³çݳÛÇÝ Ï³éáõóí³ÍùÇ Ë³Ý·³ñáõ٠ٳݷ³Õ³Ó¨ µçç³ÛÇÝ ³Ý»Ùdz ¨ ³ÛÉÝ:
ػٵñ³Ýáå³ÃdzݻñÇ Å³Ù³Ý³Ï Ñ»ÙáÉÇ½Ç Ù»Ë³ÝǽÙÁ ¾ñÇÃñáóÇïÇ Ã³Õ³ÝÃÇ ¹»ý»Ïï ³ճÝÃÇ Ã³÷³Ýó»ÉÇáõÃÛ³Ý µ³ñÓñ³óáõÙ ÐdzÉáåɳ½ÙáõÙ ûëÙáïÇÏ ³ÏïÇí ÝÛáõûñÇ (Na +, Ca 2+ ) Ïáõï³ÏáõÙ òÇïá½áÉÇ ÑÇå»ñûëÙdz ¾ñÇÃñáóÇïÝ»ñÇ ÑÇå»ñÑǹñ³ï³ódz ¨ áõé×»óáõ٠³ճÝÃÇ ù³Ûù³ÛáõÙ (Ñ»ÙáÉǽ)
лÙáÉÇïÇÏ ³Ý»ÙdzݻñÇ ÑÇÙÝ³Ï³Ý Ñ»Ù³ïáÉá·Ç³Ï³Ý ¹ñë¨áñáõÙÝ»ñÁ àëÏñ³ÍáõÍ̳Ûñ³Ù³ë³ÛÇÝ ³ñÛáõÝ ¾ñÇÃñáǹ ÍÇÉÇ µçÇçÝ»ñÇ ù³Ý³ÏÇ Ù»Í³óáõÙ ¾ñÇÃñáå»Ýdz (µ³ó³é. óɳ- ë»Ùdz) äáÛÏÇÉáóÇ- ïá½ ²ÝáõÕÕ³ÏÇ µÇÉÇ- éáõµÇÝÇ Ù³Ï³ñ- ¹³ÏÇ è»ïÇÏáõÉáóÇïá½ ¾ñÇÃñáóÇïÝ»ñÇ åáÉÇùñáÙ³ïá- ýÇÉdz
ºñϳù»ýÇóÇï³ÛÇÝ ³Ý»ÙdzÛÇ å³Ã᷻ݻ½Ç ·É˳íáñ ûÕ³ÏÝ»ñÁ лÙÇ ëÇÝû½Ç ¹³Ý¹³ÕáõÙ úñ·³ÝǽÙáõÙ »ñϳÃÇ ³Ýµ³í³ñ³ñáõÃÛáõÝ Hb-Ç ·áÛ³óÙ³Ý ³ñ·»É³ÏáõÙ ºñϳà å³ñáõݳÏáÕ ÙdzóáõÃÛáõÝÝ»ñÇ (ý»ñÙ»ÝïÝ»ñ, ÙÇá·ÉáµÇÝ) ëÇÝû½Ç ˳ݷ³ñáõÙ ²Ý»Ùdz ÐÛáõëí³ÍùÝ»ñÇ ¨ ûñ·³ÝÝ»ñÇ íݳëáõ٠гϳûùëǹ³Ýï³ÛÇÝ ·áñÍáÝÝ»ñÇ ³ÏïÇíáõÃÛ³Ý Çç»óáõÙ ÈÇåáå»ñûùëǹ³ódzÛÇ áõŷݳóáõÙ
ºñϳÃ-¹»ýÇóÇï³ÛÇÝ ³Ý»Ùdz
ìÇï³ÙÇÝ B 12 ¹»ýÇóÇï³ÛÇÝ ³Ý»ÙdzÛÇ å³Ã᷻ݻ½Á ìÇï³ÙÇÝ B 12 - Ç ³Ýµ³í³ñ³ñáõÃÛáõÝ Üñ³ Ïáý»ñÙ»Ýï³ÛÇÝ Ó¨Çª Ù»ÃÇÉÏᵳɳÙÇÝÇ ³Ýµ³í³ñ³ñáõÃÛáõÝ î»ïñ³ÑǹñáýáɳÃÃíÇ ³Ýµ³í³ñ³ñáõÃÛáõÝ 5,10-Ù»ÃÇÉï»ïñ³ÑǹñáýáɳÃÃíÇ ³Ýµ³í³ñ³ñáõÃÛáõÝ (ýáɳÃÃíÇ Ïáý»ñÙ»Ýï³ÛÇÝ Ó¨) ÂÇÙǹÇÝýáëý³ïÇ ³Ýµ³í³ñ³ñáõÃÛáõÝ ¸ÜÂ-Ç ëÇÝû½Ç ¹³Ý¹³ÕáõÙ ¾ñÇÃñáåá»½Ç ÁÝÏ×áõÙ
Ø»·³ÉáµÉ³ëï³ÛÇÝ ³Ý»Ùdz
È»ÛÏáå»Ýdzݻñ ²é³çݳÛÇÝ (ųé³Ý·³Ï³Ý)ºñÏñáñ¹³ÛÇÝ (Ó»éùµ»ñáíÇ) 1.гëáõݳóÝáÕ ·áñÍáÝÝ»ñÇ ¹»ýÇóÇï -Ùßï³Ï³Ý ųé³Ý·³Ï³Ý Ý»Ûïñáå»Ýdz - å³ñµ»ñ³Ï³Ý ųé³Ý·³Ï³Ý Ý»Ûïñáå»Ýdz 2. ØÇ»Éáå»ñûùëǹ³½Ç, ¶-6- ü¸¶-Ç ¹»ýÇóÇï - ųé³Ý·³Ï³Ý ÙáÝáóÇïáå»Ýdz ý³·áóÇï³ñ ³Ýµ³í³ñ³-ñáõÃÛ³Ùµ (⻹dzÏ-ÐÇ·³ßÇÇ ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝ) 1.È»ÛÏáåá»½Ç ÁÝÏ×áõÙ 2.È»ÛÏá¹Ç»ñ»½Ç áõŻճóáõÙ 3.È»ÛÏáóÇïÝ»ñÇ ÏáñëïÇ Ù»Í³óáõÙ 4.àëÏñ³ÍáõÍÇó É»Û- ÏáóÇïÝ»ñÇ ³ñï³- ·³ÕÃÇ ÃáõɳóáõÙ 1. ì»ñ³µ³ßË³Ï³Ý ûñ.ª ßáÏ»ñÇ, ͳÝñ ÙϳݳÛÇÝ ³ß˳- ï³ÝùÝ»ñÇó Ñ»ïá ¨ ³ÛÉÝ: 2. лÙá¹ÇÉÛáõóÇáÝ ûñ.ª ³ñÛ³Ý åɳ½Ù³- ÛÇ, Ýñ³ ÷á˳ñÇ- ÝÇãÝ»ñÇ ÷áËÝ»ñ³ñ-ÏáõÙ, Ñǹñ»Ùdz ¨ ³ÛÉÝ: ´³ó³ñÓ³Ïгñ³µ»ñ³Ï³Ý
ØÇ»ÉáïáùëÇÏ ÆÙáõÝ ²¶ð²ÜàôÈàòÆî༠1. òÇïáÉÇïÇÏ ³½¹»óáõÃÛáõÝ ûñ.ª ÇáÝǽ³óÝáÕ ×³é³·³ÛÃáõÙ ¨ ³ÛÉÝ: 2. ²ÝïÇٻﳵáÉÇÏ ³½¹»óáõÃÛáõÝ ûñ.ª óÇïáëï³ïÇÏÝ»ñ ¨ ³ÛÉÝ: 1. ²áõïáÇÙáõÝ ûñ.ª ëÇëï»Ù³ÛÇÝ Ï³ñÙÇñ ·³ÛɳËï, é¨Ù³ïáǹ ³ñÃñÇï 2. лï»ñáÇÙáõÝ
üǽÇáÉá·Ç³Ï³Ý ²Ëï³µ³Ý³Ï³Ý ´³ó³ñÓ³Ïгñ³µ»ñ³Ï³Ý´³ó³ñÓ³Ïгñ³µ»ñ³Ï³Ý È»ÛÏáóÇïá½Ý»ñ È»ÛÏáåá»½Ç ËóÝáõÙ - ÑÕÇÝ»ñÇ É»ÛÏáóÇïá½ (ÑÕÇáõÃÛ³Ý 5-6 ³ÙÇë) ²ÝáóÛÇÝ ÑáõÝáõÙ É»ÛÏáóÇïÝ»ñ Ç í»ñ³µ³ßËáõÙ - ³ÉÇÙ»Ýï³ñ, - ¿ÙáóÇáݳÉ, - ÙÇá·»Ý, - ëï³ïÇÏ 1. È»ÛÏáåá»½Ç Ëó- ÝáõÙ 2. àëÏñ³ÍáõÍÇó É»Û- ÏáóÇïÝ»ñÇ ³é³ùÙ³Ý áõŻճóáõÙ 3. È»ÛÏá½Ý»ñÇ Å³Ù³- Ý³Ï É»ÛÏáåá»½Ç áõ- éáõóù³ÛÇÝ µÝáõÛÃÇ áõŻճóáõÙ 1.лÙáÏáÝ- ó»Ýïñ³óÇáÝ 2. ì»ñ³µ³ß-˳ϳÝ
лÙáµÉ³ëïá½Ý»ñ лٳïáë³ñÏáٳݻñÈ»ÛÏá½Ý»ñ Ù»ï³ëﳽݻñÇ ³é³ç³óáõÙ È»ÛÏ»Ùǽ³ódz
àõéáõóù³ÛÇÝ åñá·ñ»ëÇ³Ý Çñ»ÝÇó Ý»ñϳ۳óÝáõÙ ¿ áõéáõóù³ÛÇÝ µçÇçÝ»ñÇ í³ñùÇ ¨ ÙáñýáÉá·Ç³ÛÇ ³ÛÝ ÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, áñáÝù ³é³ç³ÝáõÙ »Ý Ýñ³Ýó ·»Ý»ïÇÏ ³å³ñ³ïÇ µ³ñÓñ³ó³Í ÷á÷á˳ϳÝáõÃÛ³Ý Ñ»ï¨³Ýùáí, µ»ñ»Éáí åáÉÇÏÉáÝáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý ¨ ³é³í»É ÇÝùÝáõñáõÛÝ (³íïáÝáÙ) ëáõµÏÉáÝÝ»ñÇ ÁÝïñáõÃÛ³Ý:
̳Ûñ³Ù³ë³ÛÇÝ ³ñÛ³Ý å³ïÏ»ñÁ É»ÛÏá½Ç ųٳݳÏ