«1916 жылғы ұлт-азаттық көтеріліс » Орындаған: Шайбек Райхан (СКС)

Көтеріліске желеу болған негізгі себепші фактор: 1916 жылғы 25 маусымдағы патша үкіметінің Түркістан мен Дала өлкесінен жас аралығындағы 500 мың адамды қара жұмысқа алу туралы жарлығының шығуы

Революцияшыл-демократияшыл топ өкілдері: Ә.Жангелдин,А.Иманов,Т.Бокин,С.Сейфуллин,Т.Рысқұлов, С.Меңдешов,Б.Алманов,Б.Әшекеев,Ж.Мәмбетов қара жұмысқа алудан бас тартып, халықты көтеріліске шақырды.

Либералдық-демократиялық зиялылар: Ә.Бөкейханов, М.Дулатов, А.Байтұрсынов патша үкіметімен келісімпаздық бағыт ұстанды.

1913 жылдың өзінде А.Байтұрсынұлы: Қазақ ұлтының өмір сүруінің өзі проблемаға айналды деп жазды. М.Дулатұлы: Жұрт сеңдей соғылды, түнде ұйқыдан,күндіз күлкіден айырылды деп жазды жылғы қазандағы үндеу хатында: Тыңдаңыздар,қан төкпеңіздер,қарсыласпаңыздар,-деп жазған болатын.

1916 жылғы 23 тамызда генерал-губернатор А.Куропаткиннің құпия бұйрығымен қара жұмысқа шақырудан босатылғандар: Болыстық,ауылдық басқармалардың лауазымды адамдары Полициялық шенділер Имамдар,молдалар Несие мекемелеріндегі есепшілер Жоғары лауазымды жергілікті бұратаналар Дворяндар

Көтеріліске қатысушы революцияшыл- демократияшыл зиялылар өкілдері: Жетісуда:Т.Рысқұлов,Т.Б окин,Б.Әшекеев,Ұ.Сауры қов,Ж.Мәмбетов,А.Қосақ ов Торғайда:Ә.Жангелдин,А.Иманов Орал облысы мен Бөкей ордасында:С.Меңдешов пен Ә.Әйтиев Маңғыстауда:Ж,Мыңбаев

1916 жылғы көтеріліс бүкіл Қазақстанды,Орта Азияны,Сібір мен Кавказдың бір бөлігін қамтыды

Шерубай-Нұра болысында:Н.Қияшев Қарашақ болысында:О.Шоңов Верный уезінде:Б.Әшекеев

Түркістан өлкесінде 347 адам атылды,168 адам жер аударылды. Жетісуда көтеріліс жасаған ауылдардың 238 мыңнан астам халқы Қытайға ауып кетуге мәжбүр болды.