Скачать презентацию
Идет загрузка презентации. Пожалуйста, подождите
Презентация была опубликована 8 лет назад пользователемНикита Загоровский
1 Улусная научно-практическая конференция учителей начальных классов «Этноматематика в обучении математики в младших классах» Учителя начальных классов МОУ «Жемконской СОШ им.Н.А.Кондакова» Жирохова Валентина Афанасьевна, Константинова Ирина Алексеевна
2 Төгүл таблицатын сабарай ахсаанынан үөрэтии Саха сабарай ахсаана
3 Сыала-соруга: Өй-санаа мунар кэмигэр, сабарай ахсаан ньымалара, толкуйу тобулан сайдыы суолун тыырарга көмө буолуута Кэнэђэски кэмнэри маннык хаалан сытар ньымаларбытын, билиилэрбитин мунньан, чөкөтөн олоххо киллэрии Сахалар инникибитигэр эрэллээх буолуубут
4 Хайа бађарар омук бэйэтэ туспа ураты холооһун кээмэйдэрдээх буолар. Олору олођор-дьаһађар туһанар. Харыс Сүөм
5 Му ҥ ур сүөм Суор холото Тутум
6 Сири бэлиэтээһин – сир торума «Сири тос гыммыта – тойон» Уон Сүүрбэ Отут Түөрт уон Биэс уон Сүүс Холобур: - бу сүүс сүүрбэ сыарђа диэн буолар
7 Сахаларга тарбађы ытыска хам баттаан аађыы көрү ҥ э баар. Бу ахсаан – сабарай ахсаанынан биллэр.
8 Сабарай, баппађай, табађай – Э.К.Пекарскай тылдьытыгар биир сођустук тылбаастаммыт – длань, ладонь, лапа дэммит.
9 Л.Н.Толстой «Ясная полянађа» бааһынай ођолоругар эбиини- көђүрэтиини тарбахха аахтара үөрэппит
10 Алын кылаастарга төгүл таблицатын үөрэтии ньымата Ођо айылђаттан ураты тус-туһунан айдарыылаах буолар: сорох ођо көрбүтүн өйүгэр хатыыр сорох – нойосуус билэр сорохтор тутан-хабан билэллэр- өйдүүллэр
11 Сабарай ахсаана. Биэстээх ахсаан биэс = 10
12 Холобур: 54 – икки илиигэр иккилии тарбађы туруоран таһаарађын. Икки + икки = уопсайа түөрт. Биэстээх, уоннуулаах ахсаа ҥҥ а а ҥ арын этэр. Икки тарбах хаалар уонна уоннуулаах ахсаанын этэр. Икки уон – сүүрбэ. 54=20 Ол аата, 56=30, 6-ђа үс тарбах тахсар уонна үс уон буолар (30). 58=4 тарбах (түөрт уон) 6 тарбах=12 төгүлэ (512=60) 510=5 тарбах (биэс уон) 7 тарбах=14 төгүлэ (514=70) 8 тарбах=16 төгүлэ (516=80)
13 Чуотунайа суох ахсааннарга киирсэллэр: 1, 3, 5, 7, 9, 11… Холобур, 53, а ҥ аарданара 2-ки, онон сођотох уоннуулаах 1 тарбах тахсара уон дэнэр. Чорбохтоох ахсаан, ордор биирин оннугар, а ҥ аар илии ҥ тарбађа барыта турар уонна биирдиилээх ахсаанынан биэс дэнэр. Холбоон уон биэс буолла. 55-кэ а ҥ аарданара 4 – онон икки уоннуулаах тарбађы таһаарађын 2 тарбах5 тарбах 57 – Υс уоннуулаах, биир биэстээх ахсаан – 35 буолла 59 – түөрт уоннуулаах, биир биэстээх ахсаан – 45 буолла 5 11 – биэс уоннуулаах, биир биэстээх ахсаан – 55 буолла
14 Биэстэн үөһээ суот Биэстэн үөһэ ахсаан төгүллэһиитэ тарбах хас биирдиитин аатын- суолун билиини ирдиир. 1, 10 – эрбэх 2, 9 – сөмүйэ 3, 8 – орто тарбах 4, 7 – аата суох 5, 6 – ылгын чы ҥ ыйа
15 66 төгүлгэ, икки ылгын чы ҥ ыйа чорбойор, икки уоннуулаах ахсааны биэрэн – сүүрбэ дэнэр. Ылгын чы ҥ ыйаттан орпут тарбахтар хам баттаналлар уонна бэйэ-бэйэлэригэр төгүллэһэллэр, 4 4=16 буолар, холбоон = (3 уоннаахха эбэбин 2 уоннаађы, =50 онтон 23=6, 50+6=56 буолар)
16 Сабарай ахсаан тү ҥ этиитэ Тү ҥ этиигэ тарбахха төгүл утарытын о ҥ оруунан ситиһиллэр. Холобур, 72:8 буоллун. 8 9 Биллибэт ахсааны көрдүүргэ ађыс ахсаа ҥҥ а 5-тэн ордор 3 тарбађы чорботорбутун төгүлгэ үөрэппиппит. Онно үс уоннуулаах баарын буллубут, билигин 7 уонн-ха хас тарбах тиийбэтин иккис илиибитигэр таһаарабыт. Эбии түөрт тарбах чорбойдођуна, уоннуулаах ахсаан 7 буоларын биллибит. Аны баттана сылдьар тарбахтарбытын төгүллүүбүт, оччођо икки буолар. Итинэн эбии чорбоппут тарбахпыт 9 ахсааны этэрин булан ыллыбыт. Ол аата, 72:8=9 буолар :8=7
17 Биэстээх ахсаан тү ҥ этиитэ Икки тарбах тахсар. Икки уоннуулаах – сүүрбэ ахсааммыт сылдьарын билэбит. 5 ахсаан 10 ахсаан а ҥ аара эрэ буоларынан, иккис илиибитигэр итиччэ тарбађы эбии таһаарабыт :5= А ҥ аардаммат ахсаан 1,3,5,7,9 суота а ҥ аарданар ахсааныгар 1 ахсааны эбэн биэриинэн 35:5=7 ситиһиллэр, холобур: 35:5=? 30 а ҥ аарданар ахсаан эбиллиитинэн ситиһиллэр уонна 6 тарбах буолла. Ордор биэһэ – 1 ахсааны биэрэр, онон 6+1=7.
18 Тођустаах тү ҥ этиитэ саамай түргэн суот буолар. Уоннуулаађы ҥ кэнниттэн кэлэр тарбађы хам баттааһынынан булуллар. 2 18:9=2 3 27:9=3 4 36:9=4
19 Түмүк Ођо сабарай ахсаанынан суоттуу үөрэннэђинэ ахсаан уруогар салгыы чэпчэкитин үөрэниэ Болђомтођут иһин, баһыыбалары ҥ !
Еще похожие презентации в нашем архиве:
© 2024 MyShared Inc.
All rights reserved.