Сабақтың мақсаты: 1.Білімділігі: Жаңа сабақты меңгеру, білімдерін жетілдіру. 2.Дамытушылығы: Жаңа сабақпен өткен тақырыптарды ұштастыра отырып оқушылардың. - презентация

1 Сабақтың мақсаты: 1.Білімділігі: Жаңа сабақты меңгеру, білімдерін жетілдіру. 2.Дамытушылығы: Жаңа сабақпен өткен тақырыптарды ұштастыра отырып оқушылардың білімдерін одан әрі дамыту және білімге деген ынтасын арттыру, есте ұстау қабілетін жетілдіру. 3.Тәрбиелілігі: Оқушыларды ұқыптылыққа, инабаттылыққа, тазалыққа, шыдамдылыққа тәрбиелеу, қауіпсіздік ережесін есте ұстау.

2 а) Төмендегі сұрақтарға сәйкес келетін жауаптарын табыңдар. 1. Оксидтер дегеніміз не?- 4.Сутек атомдарынан және қышқыл қалдықтарынан тұратын күрделі заттар. 2. Негіздер дегеніміз не?- 1. Екі элементтен тұрып оның біреуі міндетті түрде оттегі болып келетін күрделі заттар. 3.Тұздар дегеніміз не?- 2. Металл атомымен және бір немесе бірнеше гидроксотоптардан құралған күрделі заттар. 4.Қышқылдар дегеніміз не?- 3. Металл атомдарымен және қышқыл қалдықтарынан құралған күрделі заттар б) Формулалар бойынша қосылыстардың кластарын айыру. 1.Оксидтердің химиялық формулалары?- 2.КОН,Са(ОН) 2,Cu(OH) 2, 2.Негіздердің химиялық формулалары?- 4. Н 2 SO 4,HNO 3,H 2 CO 3, 3.Тұздардың химиялық формулалары?- 1. Al 2 O 3,ZnO,CaO, 4.Қышқылдардың химиялық формулалары?- 3. MgSO 4,Na 2 SО 4,Ca(NO 3 ) 2

3 III. Жаңа сабақты түсіндіру. 1.Негіздердің жіктелуі Негіздер дегеніміз-молекулалары металл атомдарынан және бір немесе бірнеше гидроксо-тобынан тұратын күрделі заттар. Суда еритін (сілтілер) LiOH, Ca(OH)2, Ba(OH)2; Екідайлы Zn(OH)2, Al(OH)3, Be(OH)2, Cr(OH)3; Суда ерімейтін Cu(OH)2,Fe(OH)2, Fe(OH)3; Негіздерді ң жіктелуі

4 2.Негіздердің құрылымдық формуласы: - O-H - O-H Na-O-H, K-O-H, Ca Al - O-H - O-H - O-H 3.Негіздердің алынуы: Суда еритін негіздерді алу. а) Белсенді металдарды тікелей сумен әрекеттестіреді. 2 Na+2H 2 O=2NaOH+H 2 Ca+2H 2 O=Ca(OH) 2 +H 2 Тәжірибе жасау: 1 1. Ca+2H 2 O=Ca(OH) 2 +H 2 2. Ca(OH) 2 + фенолфталеин = малина түске боялады. Егер кальции гидроксиді малина түске боялса реакция жүріп жатыр дегені. б) Белсенді металл оксидтері сумен қосылғанда түзіледі. Na 2 O+H 2 O=2NaOH CaO+H 2 O=Ca(OH) 2

5 в) Суда ерімейтін және екідайлы гидроксидтерді алу үшін металлдардың ерімтал тұздарына CuCl 2, FeSO 4 AlCl 3 сілті қосады. CuCl 2 + 2NaOH = Cu (OH) 2 + 2NaCl FeSO 4 + 2NaOH = Fe(OH) 2 + Na 2 SO 4 AlCl 3 + 3NaOH = Al(OH) 3 +3NaCl г) Өнеркәсіпте өздеріне сәйкес тұздарының балқымаларын электролиздеп алады. Электр тогы 2NaCl 2Na+Cl 2 4. Негіздердің физикалық қасиеттері: Негіздердің түстері әр түрлі болады және қатты күйде кездеседі. Суда еритін сілті ерітінділері қолға тигенде сабын тәрізді білінеді және терімен матаны күйдіреді, сондықтан да күйдіргіш сілтілер деп аталады.(Сақтық ережесін еске түсіру) 5. Негіздердің химиялық қасиеттері: Сілтілер индикатор түсін өзгертеді. Қызыл лакмус көгереді, метилорнж сары түске өзгереді, ал түссіз фенолфталеин таңқурайдың түсін береді.

6 Тәжірбие жасау 2 1.NaOH + лакмус = көк 2. NaOH + метилоранж = сары 3. NaOH + фенолфталеин = малина а) Сілтілер қышқылдық окситтермен әрекетесіп, тұз бен су түзеді. 2NaOH+SiO 2 =Na 2 SiO 3 +H 2 O натрии силикаты Тәжірибе жасау 3 2NaOH+СO 2 =Na 2 СO 3+ H 2 O натрии карбонаты б) Негіздермен қышқылдар арасында бейтараптану реакциясы жүреді. 2NaOH+Н 2 О=Na 2 SO 4 +2H 2 O Fe(OH) 2 +2HNO 3 =Fe(NO 3 ) 2 +2H 2 O в) Сілті мен металл тұздары әрекеттесіп, жаңа тұз және ерімейтін негіз алынады. 3NaOH+FeCl 3 =Fe(OH) 3 +3NaCl г) Ерімейтін негіздер қыздырғанда айырылады. 2Fe(OH) 3 Fe 2 O 3 +3H 2 O

7 Негіздердің химиялық қасиеттері төмендегі сызбанұсқада көрсетілген. қышқылдық оксид қышқыл ерімтал тұз Негіздер (сілті) ерімейт ін негіз тұз жаңа тұз су д) Екідайлы гидроксидттер негіздік қасиет көрсетіп қышқылмен, сол сияқты қышқылдық қасиет көрсетіп негіздермен әрекеттеседі. Al(OH) 3 +HCl=AlCl 3 +3H 2 O H 3 AlO 3 +3NaOH= Na 3 AlO 3 +3H 2 O

8 IV.Сергіту сәті: «Жұмбақ» 1. Аспандағы айды осы элементпен теңестіреді Салмақты адамды мақтауды да келістіреді. (күміс, металл) 2. Осы затпен ескі үйді аластайды, Түріне караса алтынға ұксайды (күкірт, бейметалл) 3. Ең жеңіл элемент саналады, Периодтық жүйе осыдан бастау алады. (сутек, бейметалл) 4. Өзі жылтыр күмістей, Жұмсақтығы тағы бар. Жеңілдігін ескерсең, Пайдаланар жері табылар. (Алюминий, металл)

9 VI. Ойын қызығушылықты ояту. «Сақиналарды жинау, берілген жапыраққа орналастыру» NaS O K Fe PAlSnPbC Cl Металдар Бейметалдар Екідайлы элемент