Сабақтың тақырыбы: §45 Көлдер Сабақтың мақсаты: Білімділік мақсаты – Оқушыларға көлдер мен олардың пайда болу ерекшеліктерімен, маңыздылығы жайлы білім. - презентация

1 Сабақтың тақырыбы: §45 Көлдер Сабақтың мақсаты: Білімділік мақсаты – Оқушыларға көлдер мен олардың пайда болу ерекшеліктерімен, маңыздылығы жайлы білім беру. Дамытушылық мақсаты – Оқушыларға Қазақстан көлдерін кескін картаға түсірте отырып, құрлыстық ерекшеліктері жайлы білімдерін дамыту. Тәрбиелік мақсаты – Көлдердің құрлым ерекшеліктеріне тоқталу барысында басты мақсат экологиялық тәрбие екенін ескеру. Сабақтың түрі: Аралас Сабақ беру әдісі: Сұрақ – жауап, ауызша, интерактивті әдіс. Сабақтың көрнекілігі: Қазақстанның физикалық картасы, Дүние жүзінің физикалық картасы, интерактивті тақта.

2 Үй тапсырмасы 1. Өзен бастауы дегеніміз не? 2. Өзен саласы дегеніміз не? 3. Өзен сағасы дегеніміз не? 4. Өзен аңғары дегеніміз не? 5. Өзен алабы дегеніміз не? 6. Шоңғалдар дегеніміз не? 7. Картадан Ертіс, Есіл, Еділ, Сырдария, Іле өзендерін көрсет.

3 1. Көлдер. Жер бетіндегі суға толған табиғи ойыстарды көл деп атайды. Көлдің теңізден айырмашылығы оның мұхитпен тікелдей байланысының жоқтығы. Көлдер тауда да жазықтада кездесе береді.Табиғатта ауданы бірнеше метр ғана болатын кішкентай көлдерде кездеседі. Көлдер тереңдігі жағынан да әр түрлі болады.

4 Еуразиядағы Байкал көлі - дүние жүзіндегі ең терең көл. Оның ең терең жері 1620 метр. Байкал көлінің көріністері Картасы

5 Қазақстан көлдерінің ішіндегі ең ірілері: Каспий, Арал, және Балқаш. Каспий – дүние жүзіндегі ең ірі көл. Ол солтүстікпен оңтүстікке қарай 1000 км қашықтыққа созылып жатыр. Біздің елімізге бұл көлдің солтүстік-шығыс бөлігі кіреді. Оның ең терең жері 1025 метрден асады.

6 Картасы Каспий көлінің көріністері

7 Арал аумағы жөнінен екінші орын алады. Сырдария мен Әмудария өзендерінің суы жер суаруға көп жұмсалуына байланысты Арал теңізі тартылып бара жатыр. Оның жағасы км дейіе шегініп босаған жерлерін тұз бен құм басуда. Қазіргі кезде көл Үлкен және Кіші Аралға бөлінген.

8 Арал теңізінің экологиясы

9 Қазақстанда көлемі жағынан үшінші орында – Балқаш көлі. Бұл көлдің басты ерекшелігі – оның батыс бөлігінің суы тұщы, шығыс бөлігінің суы ащы. (Неліктен?) Картасы Балқаш көлінің көріністері

10 2. Көл қазан шұңқыры қайдан пайда болады? Жер шарындағы көлдер тау жасалу үрдісінен пайда болған. Мұндай көлдер тектоникалық көлдерге жатады. (Байкал, Ыстықкөл, Зайсан) БайкалЫстықкөлЗайсан

11 Кейбір жағдайда тау опырылып, өзен аңғарын бөгеп тастағанда бөген көлдері пайда болады.( Сарез, Үлкен Алматы) СарезҮлкен Алматы

12 Бір кездегі теңіздің орынынан қалдық көлдер қалады. (Каспий, Арал) Кейбір көлдер сөнген жанартаулардың кратерінде пайда болады. Оларды жанартаулық көлдер деп атайды. Мұндай көлдер Камчаткада, Ява аралдарында бар. Ескі арналардың орындарында қарасу көлдері қалыптасады.

13 Жанартаулық көлдер

14 3. Ағынды және ағынсыз көлдер. Көлден өзен ағып шықса ағынды көл болады. Оның қасиеті суы тұщы болады. Өзен ағып шықпайтын өзендер ағынсыз көлге жатады. Олардың суында тұз мөлшері көп болады.

15 4. Көлдердің шаруашылықтағы маңызы. Көлдердің шаруашылықтағы маңызы үлкен. Олардың ең бірінші байлығы – тұщы суы. Көл суын адам ауыз су ретінде, мал суаруға, егін егуге, түрлі өндіріске жұмсайды. Көлдер кеме қатынасы үшін маңызды. Мысылы, Каспий көлі арқылы Қазақстан, Ресей, Әзірбайжан, Түркіменстан, Иран мемлекеттерімен байланысып тұрады.

16 Каспий көлі арқылы Қазақстан, Ресей, Әзірбайжан, Түркіменстан, Иран мемлекеттерімен байланысып тұрады

17 Жаңа сабақты бекіту. 1. Көл дегеніміз не? 2. Көл қазан шұңқыры қайдан пайда болады? Оның түрлері. 3. Ағынды және ағынсыз көлдер? 4. Көлдердің шаруашылықтағы маңызы? 5. Мына кескіндердің қай көл екенін анықта

18 Мына кескіндердің қай көл екенін анықта

19 Үйге тапсырма. §45 Көлдер Каспий теңізі, Арал теңізі, Балқаш көліне реферат жазу. Кескін картаға Қазақстандағы ірі көлдерді түсіру