Тақырыбы : Еңбек үрдісінде орталық жүйке жүйесінің реттеуші ролі. Орталық жүйке жүйесінің рефлекстік, тепе – теңдік және біріктірушілік қызметтері. Тексерген:Амирхожаева. - презентация

1 Тақырыбы : Еңбек үрдісінде орталық жүйке жүйесінің реттеуші ролі. Орталық жүйке жүйесінің рефлекстік, тепе – теңдік және біріктірушілік қызметтері. Тексерген:Амирхожаева Д.А Орындаған:Тасыбаева С.Ж Мамандығы: Б.ж.б 13-1 к

2 * Адамның жүйке жүйесінің құрылыс туралы жалпы түсініктер. * Қозу мен тежеу негізгі физиологиялық үдіріс ретінде. * Орталық жүйке жүйесінің функциялары.

3 * Адамның жүйке жүйесінің құрылыс туралы жалпы түсініктер.

4 Ағзаның барлық ішкі және сыртқы тіршілік етуінде орталық жүйке жүйесі (ОЖЖ) біріктіруші және реттеуші роль атқарады. ОЖЖ барлық қозғалу белсенділігі, ішкі мүшенің жұмысы ткань үдірістері кіреді. Орталық жүйке жүйесі, арқа миынан және бас миынан тұрады.

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16 * Қозу мен тежеу негізгі физиологиялық үдіріс ретінде.

17 * Тежелу физиологияда қозуды басатын немесе әлсірететін белсенді жүйкелік процесс; белгілі бір әрекеттің бәсеңдеуі немесе тоқтауымен сипатталатын құрылымдардың ерекше биологиялық күйі. Тежелу шеткі органдарға да, орталығы жүйке жүйесіне де тән. Орталығы жүйке жүйесіндегі Тежелу процесін алғаш рет И.М. Сеченов ашқан (1862), физиологияда мұны Сеченов тежелуі деп атайды. Орталығы жүйке жүйесінде тежелудің 2 түрі байқалады.физиологиядақозудыИ.М. Сеченовфизиологияда Сеченов тежелуі * бастапқы тежелу орталығы жүйке жүйесіндегі арнаулы тежелу нейрондардың әрекетінің нәтижесінде туындайды; * салдарлық тежелу арнаулы тежелу құрылымдардың қатысуынсыз, қозу процесін тудыратын нейрондарда пайда болады.

18 Тежелу Бастапқы тежелу Салдарлық тежелу

19 * Қоздырғыш немесе стимул – еңбек физиологиясы мен психологиясының негізгі түсініктерінің бірі. Адам ағзасының қабылдайтын көптеген қоздырғыштары әр түрлі ақпаратты хасиды.

20

21 Қозу берілісінің бағыты бойынша жүйке Орталыққа ұмтылу жүйкесі Ортадан тепкіш жүйкесі

22 * Орталыққа ұмтылу жүйкесі, адам денесінің әр түрлі мүшелерінен бастық және арқа миына әр түрлі ақпараттарды жеткізеді, оларды афферентті деп атайды.

23

24 * Үлкен жарты шардың қабығының клетка лары ішкі және сыртқы орталықтардың қозуын талдауды жүзеге эстрады және анализатордың қабықтық соңы деп аталады. Анализатордың жұмыс негізінде әр түрлі сезімдер пайда болады- месту, дәм слезу, ауру.

25

26 Әрбір анализатор заттың белгілі қасиеті мен сапасын сезінуге қабілетті. анализатора және табатын рецепторлар дененің сыртқы бетінде болып жатқан нәрселердің барлығын бейнелейді / месту мүшесі, көру, слезу/; * анализатора, адамның ішіндегі, оның денесіндегі және ағзаның жағдайын анықтауға мүмкіндік беретін /ашығу, шаршау, ауру, ауры күш анализатора, бұлшық ет күшінің дәрежесі мен құрғақ желілер туралы да был береді және кеңістікте болжауға мүмкіндік береді.

27 * Тежеу- адам мүшесінің әрекетіндегі, екінші негізгі үдіріс. Бұл биологиялық үдіріс, қозған мүшенің әрекетін тоқтатады немесе бояулатады.

28 * Орталық жүйке жүйесінің функциялары.

29

30

31

32

33

34

35 Жоғары жүйке әрекетінің қасиет туралы, оқымысты И.П.Павловтың, тиімділік пен әр түрлі еңбек әрекеттерін айыру көптеген шарттарды түсіну үшін қажет: * Күш- қоздырғыш және тежеу үдірістерінің күші көп болған кезде жүйке клетка ларының қабілеттілігін сақтайды. Сондықтан жүйке жүйесі мықты адам, шыдам және стресс кен тұрақты. * Жүйке жүйесінің қозғалмалылығы, бір үдірістен калесі үдіріске лезде ауысу қабілеттілігімен сипатталынады, жүйке жүйесі қозғалмалы (ауыспалы) адам, жаңа шарттарға тез үйренеді, мінез- құлқының жұмсақтығымен ерекшеленеді. * Қалыпты- жүйке жүйелерінің бірдейлігімен білдіріледі (қозу және тежеу). Жүйке жүйесі қалыпты адамдардың мінез құлқы да қалыпты болады.

36 * Қорытындылай кале барлық жүйелер мен ағза мүшелеріндегі басылған әрекеті белгілі мақсатқа жеткен кезде ОЖЖ біріктіруші функциясында қамтамасыз етіледі. Ағзада өздігінен реттелінетін жоғары дәрежелі жүйесі бар, ол өзін - өзі құптайды, өзін -өзі жетілдіреді, өзін -өзі түзетеді, өзін -өзі теңестіреді және өзін -өзі жетілдіреді. Өздігінен реттегіштер негізгі жүйке үдірісі – қозу мен тежеу көмегімен жүзеге асырылады.

37 * Бақылау сұрақтары: * Орталық жүйке жүйсінің рефлекторы функциясының мәні нете? * ОЖЖ біріктіруші және координациялық функция нетен тұрады ? * Қозу мен тежеу үдірістерінің мәні нете?