ЛЕКЦЫЯ 7 КЛІМАТ БЕЛАРУСІ. ПЛАН ЛЕКЦЫІ 1.Фактары, якія вызначаюць клімат Беларусі. 2. Сонечная радыяцыя. 3. Атмасферная цыркуляцыя. 4. Цеплавы рэжым. 5. - презентация

1 ЛЕКЦЫЯ 7 КЛІМАТ БЕЛАРУСІ

2 ПЛАН ЛЕКЦЫІ 1.Фактары, якія вызначаюць клімат Беларусі. 2. Сонечная радыяцыя. 3. Атмасферная цыркуляцыя. 4. Цеплавы рэжым. 5. Вільготнасць паветра, воблачнасць, атмасферныя ападкі. 6. Агракліматычнае раянаванне.

3 Фактары, якія вызначаюць клімат Беларусі Умераны пераходны ад марскога да кантынентальнага – абумоўлены геаграфічным становішчам. Умераныя широты. Умераныя широты. Раўнінны рельеф. Раўнінны рельеф. Адсутнасць араграфічных перашкод. Адсутнасць араграфічных перашкод. Адноснае удаление ад Атлантычнага акіяна. Адноснае удаление ад Атлантычнага акіяна.

4 Шырата мясцовасцi вызначае занальнасць i сезоннасць у размеркаваннi сонечнай радыяцыi, шырата уплывает на атмосферную цыркуляцыю, паколькi ад яе залежыць сiла Карыолiса. Тэрыторыя Беларусі паміж 56°і 51° п. ш.

5 Блiзкасць Атлантыкi заходнi перенос паветраных мас заходнi перенос паветраных мас частые атлантычныя циклоны циклоны

6 Сонечная радыяцыя Паўночны пункт – 56 о 10 пн.ш. Паўднёвы пункт – 51 о 16 пн.ш. На працягу года: Вугал падзення солнечных прамянёў змяняецца на 47 о. Працягласць дня - больш чем на 10 гадзін (поўнач – з 7 г.10 кв. да 17 г.25 кв.) (поўдзень – з 7 г.42 кв. да 16 г.19 кв.). Прыток сонечнай радыяцыі: Лета - поўнач = поўдзень Зіма - поўнач < поўдзень.

7 сярэдняя працягласць сонечнага ззяння ў Беларусі складае 1815 гадзін у год.

8 Сонечная радыяцыя Сумарная солнечная радыяцыя: Поўнач – 3500 МДж/м 2. Поўдзень – 4150 МДж/м 2. Чэрвень у 15 разоў > снежная. Доля прямой сонечнай радыяцыі: Доля прямой сонечнай радыяцыі: Лета – 52 %, червень – 54 %. Лета – 52 %, червень – 54 %. Зіма - 26 %, снежань – 17 %. Зіма - 26 %, снежань – 17 %. Год – 47 %. Год – 47 %.

9

10 Сонечная радыяцыя Радыяцыйны баланс: Паўночны ўсход МДж/м 2. (43 % ад Q) Паўднёвы заход МДж/м 2. (45 % ад Q) Лістапад – люты (3 - 4 месяцы R адмоўны). 84 % R расходуецца на выпарэнне; 16 % - турбулентный обмен.

11 В среднем за год радиационный баланс на территории Беларуси положительный и увеличивается с СВ на ЮЗ от 1500 до 1800 МДж/м². В среднем за год радиационный баланс на территории Беларуси положительный и увеличивается с СВ на ЮЗ от 1500 до 1800 МДж/м².

12 Атмасферная цыркуляцыя Заходні перенос паветраных мас. Лета – паўночна-заходнія ветры; зіма – паўднёва-заходнія. Паветраныя массы: Марскія ўмераныя, Кантынентальныя ўмераныя, Арктычныя,Трапічныя. Чаргаванне цыклонаў і антыцыклонаў - няўстойлівасць надворья.

13 Цеплавы рэжым Цеплавы рэжым вызначаецца: Летам - притокам сонечнай радыяцыі. Зімой – атмасфернай цыркуляцыяй.

14 Цеплавы рэжым Сярэдняя t паветра за год: Паўночны ўсход +4,4 оС Паўднёвы заход +7,4 оС Сярэдняя t паветра ў ліпені: Паўночны ўсход +17 оС Паўднёвы заход +19,5 оС Максімальная t паветра ў ліпені: Максімальная t паветра ў ліпені: Паўночны ўсход +35 оС Паўднёвы заход +37 оС Сярэдняя t паветра ў студзені: Паўночны ўсход - 8,4 оС Паўднёвы заход - 4,2 оС Мінімальная t паветра ў студзені: Паўночны ўсход - 42 оС Паўднёвы заход - 36 оС

15 Цеплавы рэжым ( гг.) Сярэдняя t паветра ў ліпені: Паўночны ўсход +17,4 оС (+0,4 оС) Паўднёвы заход +20,0 оС (+0, 5 оС) Паўднёвы заход +20,0 оС (+0, 5 оС) Сярэдняя t паветра ў студзені: Паўночны ўсход - 4,3 оС (+4,1 оС) Паўднёвы заход - 1,6 оС (+2,6 оС)

16 Тэмпература паветра (студзень)

17 Тэмпература паветра (ліпень)

18 Цеплавы рэжым Працягласць зімы (t ніжэй за 0 оС): Працягласць зімы (t ніжэй за 0 оС): Паўночны ўсход 145 сут. Паўднёвы заход 100 сут. Працягласць адліг (8-9 штогод): Працягласць адліг (8-9 штогод): Паўночны ўсход 25 сут. Паўднёвы заход 50 сут. Пераход прав 0 оС весной: Пераход прав 0 оС весной: Паўночны ўсход Паўднёвы заход Працягласць перыяду з t вышэй за 5 оС: Працягласць перыяду з t вышэй за 5 оС: Паўночны ўсход 180 сут. Паўднёвы заход 208 сут. Працягласць перыяду з t вышэй за 10 оС: Працягласць перыяду з t вышэй за 10 оС: Паўночны ўсход 140 сут. Паўднёвы заход 160 сут. Сума температур вышэй за 5 оС: Сума температур вышэй за 5 оС: Паўночны ўсход Паўднёвы заход Сума температур вышэй за 10 оС: Сума температур вышэй за 10 оС: Паўночны ўсход Паўднёвы заход Гадавая амплітуда температур: 26 оС – усход; 23 оС - заход

19 Цеплавы рэжым ( гг.) Працягласць зімы (t ніжэй за 0 оС): Працягласць зімы (t ніжэй за 0 оС): Паўночны ўсход 132 сут. (-13) Паўднёвы заход 91 сут. (-9) Працягласць перыяду з t вышэй за 5 оС: Працягласць перыяду з t вышэй за 5 оС: Паўночны ўсход 191 сут. (+11) Паўднёвы заход 212 сут. (+4) Працягласць перыяду з t вышэй за 10 оС: Працягласць перыяду з t вышэй за 10 оС: Паўночны ўсход 140 сут. Паўднёвы заход 168 сут. (+8) Сума температур вышэй за 5 оС: Сума температур вышэй за 5 оС: Паўночны ўсход – 2540 (+215) Паўднёвы заход – 3050(+150) Сума температур вышэй за 10 оС: Сума температур вышэй за 10 оС: Паўночны ўсход (+50) Паўднёвы заход – 2640 (+90)

20 Вільготнасць паветра Адносная вільготнасць паветра: Сярэдняя па Беларусі за год - 80 %. Снежань – %, май – 65%. Змяняецца ад 30 % да 100 %. Найбольш спрыяльная %. Сутачны ход - ад 86 % ноччу да 56 % удзень. У 14.00: зіма – 85-90%, лета – 54-65%, май – 45-50%. За год: вільготных суток (больш 80%) – ; сухіх (меньше 30%) – вільготных суток (больш 80%) – ; сухіх (меньше 30%) – Абсалютная вільготнасць паветра: зіма – 1,5 г/м 3; лета - 14 г/м 3. зіма – 1,5 г/м 3; лета - 14 г/м 3. Пругкасць вадзяной пары: ліпень – г Па; студзень – 3,5 – 4 г Па. Туманы: За год сут. з туманамі; 80% - холодная павлова года; на узвышшах у 2 разы частей. на узвышшах у 2 разы частей.

21

22 Воблачнасць Сярэдняя за год – 6-7 балаў, лістапад-снежань – 8-9 балаў, май-червень балаў. Пахмурныя дні: у асенне-зімні перыяд – %; вясенне-летні – %. На паўднёвым усходзе – 135; на паўночным заходзе – 175.

23 Атмасферныя ападкі На нізінах – мм; На ўзвышшах – мм. Навагрудскае ўзвышша – максімум (звыш 750 мм). Засушлівыя гады – 300 мм; вільготныя – 1000 мм. Засушлівыя гады – 300 мм; вільготныя – 1000 мм. Цёплы перыяд – 70% ападкаў (ліпень – мах). Цёплы перыяд – 70% ападкаў (ліпень – мах). Колькасць суток з ападкамі – Колькасць суток з ападкамі – Студзень - снежань дней;Май – дней % ападкаў – додж; 9-16 % - снег; астатнія – змешаныя. За год фіксуецца навальніцы; 1-2 разы град. Снегавое покровал: Магутнасць – см. Колькасць дзён са снеговым покровалм – ад 75 (69) ПдЗ да 130 (115) ПнУ.

24 Среднегодовое количество атмосферных осадков в центральной и северо-восточной частях Белоруссии мм; на возвышенностях 650 мм, местами 700 мм (Новогрудская возвышенность до 706 мм), в Полесье 600 мм и менее. Мах- Ст. Василевичи мм, min-Пинск-310 мм.

25

26 Колькасць дзён са снеговым покровалм у Беларусі ад 75 на пд-з да 125 на спине.-у. Максімальная вышыня снегавога покровал ад 15 да 30 см.

27 Агракліматычнае раянаванне А.Х.Шкляр (1973 г.) Крытэрыі: сумы актыўных температур; Каэфіцыент увільгатнення па Іванову; Каэфіцыент увільгатнення па Іванову; Колькасць суток з t > 5 оС, t > 10 оС, t > 15 оС; Колькасць суток з t > 5 оС, t > 10 оС, t > 15 оС; Умовы перазімоўкі сельскагаспадарчых культур. Умовы перазімоўкі сельскагаспадарчых культур. 3 агракліматычныя вобласці; па 2 падвобласці; 19 раёнаў. Паўночная ўмерана цёплая вільготная. Цэнтральная цёплая ўмерана вільготная. Паўднёвая цёплая няўстойліва вільготная.

28 Агракліматычнае раянаванне