СӨЖ ТАҚЫРЫБЫ ЗАТ АЛМАСУ(КӨМІРСУ) СӨЖ ТАҚЫРЫБЫ: ЗАТ АЛМАСУ(КӨМІРСУ) Орындаған: Мухамбетов.Б.Н Қабылдаған: Тулепбергенова.С.А Қабылдаған: Тулепбергенова.С.А. - презентация

1 СӨЖ ТАҚЫРЫБЫ ЗАТ АЛМАСУ(КӨМІРСУ) СӨЖ ТАҚЫРЫБЫ: ЗАТ АЛМАСУ(КӨМІРСУ) Орындаған: Мухамбетов.Б.Н Қабылдаған: Тулепбергенова.С.А Қабылдаған: Тулепбергенова.С.А. «Астана медицина университеті» АҚ «Молекулалық биология және медициналық генетика» кафедрасы

2 ЖОСПАРЫ 1.Кіпіспе бөлім 2.Негізгі бөлім Зат алмазу Зат алмазу Зат алмазудың реттелуі Зат алмазудың реттелуі Көмірсулар жалпы түсініктеме Көмірсулар жалпы түсініктеме Көмірсудың жіктелуі Көмірсудың жіктелуі Жай және күрделі Жай және күрделі Көмірсудың қызметі Көмірсудың қызметі 3.Қорытынды 4.Пайдаланылған әдебиеттер

3 ЗАТ АЛМАСУ Зат алмазу (метаболизм)-тірі ағзада өтетін барлық химиялық реакциялардың жиынтығы. Зат алмазу нәтижесінде ағзаға қажет затрат түзіледі және энергия бөлінеді. Бұл организмнің тіршілік қабілетін сақтау және сыртқы ортамен қарым-қатынасын,организме қоректік затратдың еніп,олардың ферментер әсерінен ыдырауын,пайда болған дай затратдың клеткалар мен органдарға тасымалданып,олардың тотығуын,энергия бөлініп шығуын,клетка құрамындағы түзілістердің биосинтезделуін және қорытылған өнімдердің организм не бөлініп шығуын қамтамасыз етеді.Оны 2 процесс құрайды.

4 ЗАТ АЛМАСУ ПРОЦЕССТЕРІ АНАБАЛИЗМ(АССИМИЛЯЦИЯ)- ЖАСУШАЛАР МЕН ҰЛПАЛАРДЫҢ ҚҰРАМДЫҚ БӨЛІКТЕРІ ЖӘНЕ ОРГАНИКАЛЫҚ ҚОСЫЛЫСТАР БИОСИНТЕЗІ. КАТАБАЛИЗМ (ДИССИМИЛЯЦИЯ)- КҮРДЕЛІ МОЛЕКУЛАЛЫ ҚҰРЫЛЫМ БӨЛШЕКТЕРІНІҢ ЫДЫРАУЫ. АНАБАЛИЗМНІҢ БАСЫМ БОЛУЫ АҒЗАНЫҢ ӨСУІН,ДЕНЕ САЛМАҒЫНЫҢ АРТУЫН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТСЕ, КАТАБАЛИЗМНІҢ АРТУЫ ҰЛПАЛЫҚ ҚҰРЫЛЫМДАРДЫҢ ЫДЫРАП,ДЕНЕ САЛМАҒЫНЫҢ КІШІРЕЮІНЕ ӘКЕП СОҒАДЫ АНАБАЛИЗМНІҢ БАСЫМ БОЛУЫ АҒЗАНЫҢ ӨСУІН,ДЕНЕ САЛМАҒЫНЫҢ АРТУЫН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТСЕ, КАТАБАЛИЗМНІҢ АРТУЫ ҰЛПАЛЫҚ ҚҰРЫЛЫМДАРДЫҢ ЫДЫРАП,ДЕНЕ САЛМАҒЫНЫҢ КІШІРЕЮІНЕ ӘКЕП СОҒАДЫ.

5 Зат алмазу

6 ЗАТ АЛМАСУДЫҢ 4 КЕЗЕҢІ 1.Қоректік затратдың ішек-қарындағы гидролизі – қоректік затратдың ферменттік ыдырауы. 2. Гидролиз өнімдерінің қанға және лимфаға сіңуі. 3.Қоректік затрат мен оттегі жасушаларға тасымалдануы-затрат мен энергияның жасуша ішілік алмазуы. 4. Заттар алмазуының соңғы өнімдерінің сыртқа шығарылуы.

7 ЗАТ АЛМАСУДЫҢ РЕТТЕЛУІ Организмге қажетті энергия және құрылыс(пластикалық материалдар) тағам құрамымен күнделікті үздіксіз сырттан түсіп тұруы шарт. Негізгі 3 түрлі макронутриенттер: белоктар, май, көмірсулар организмде тотыққанда энергия бөледі. Ол организмнің әртүрлі қажеттілігіне жұмсалады.

8 Көмірсулар» – деген не? « Көмірсулар» – деген не? Жартылай функциональды қосылыстар. Бұлар молекула құрамында көміртек,суток және оттек атомдары болатын,сонымен бірге хондағы суток пен оттек атомдарының қатынасы дәл су молекуласындағыдай (2:1) болып келетін органикалық затрат. Көмірсудың жалпы формуласы: С n (H 2 O) m

9 Көмірсулардың өкілдері Көмірсулардың өкілдері Глицероалдьдегид Диоксиацетон Глицероалдьдегид Диоксиацетон

10 Көмірсудың қызметі 1.Жасушадағы барлық процестерде энергияның негізгі көзі болып табылады. 1 г глюкоза 17,1 к Дж (4,2 ккал) энергия бөледі 2.Құрылымдық қызмет атқарады. Өсімдіктерде жасуша жарғақшасы құрамына целлюлоза кіреді. 3.Қор жинау қасиеттеріне ие. Крахмал мен гликоген глюкоза көзі. 4.ДНҚ, РНҚ және АТФ компоненттері.

11 Моносахаридтер

12 Көмірсулардың алмазуы

13 КӨМІРСУЛАРДЫҢ АҒЗАДАҒЫ МАҢЫЗЫ Көмірсулар энергия көзі. Ауыр дене жұмысында эмоциялық қозу кезінде тез арада ыдырап, тотыға алтын,депо дантес жеткізілетін құрылым.Пластикалық құрылым. Жасуша мембранасының, РНҚ мен ДНҚ құрамына енеді. Негізгі гомеостаз көрсеткіші –глюкоза мөлшері 4,4 – 6,7 ммоль /л

14 КӨМІРСУЛАР АЛМАСУЫ Көмірсу –энергия көзі,деньги диполисахаридтер түрінде түседі,қанға моносахарид тер глюкоза түрінде сіңеді. Қанға сіңген глюкоза қақпа ванессы арқылы бауырға жетеді, хонда гликогене айналып қор ретінде сақталады. Қандағы қант деңгейі төмендей баста, гликоген арқылы глюкоза бауырдан босап шығады да, қанға өтеді.

15 КӨМІРСУ АЛМАСУЫНЫҢ РЕТТЕЛУІ Көмірсу алмазуына ми қыртысы,гипоталамус, ішкі секреция бездер әсер етеді. Симпатикалық жүйке жұйесінің қозуынан адреналин глюкозаның қанға өтуін күшейтеді бауырдағы гликогенолиз үдерісін актив тему арқылы. Парасимпатикалық жүйке гликоген түзілуін күшейтеді (гликогенез үрдісін жоғарылатады).

16 КӨМІРСУ АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛЫСТАРЫ Ішек-қарында көмірсулардың ыдыратылуы мен сіңірілуінің бұзылыстары Гликоген түзілу мен ыдыратуының бұзылыстары Көмірсулардың аралық алмазу бұзылыстары

17 ІШЕК-ҚАРЫНДА КӨМІРСУЛАРДЫҢ Ыдырауының бұзылыстары Сіңірілуінің бұзылыстары Ішек-қарын сөлінде амилолиздік ферментер азаюынан (панкреатин,энтерит кедерінде) Глюкозаны фосфорлайтын гексокиназа ферментінің белсенділігі төмен болғанда(энтерит кезінде Глюкозаны фосфорлайтын гексокиназа ферментінің белсенділігі төмен болғанда(энтерит кезінде)

18 ГЛИКОГЕН ТҮЗІЛІСІ МЕН ЫДЫРАУЫНЫҢ БҰЗЫЛЫСТАРЫ Гликоген түзілуі азаюы мен оның ыдырауы артур: Гликоген түзілуі азаюы мен оның ыдырауы артур: Гипоксия Гипоксия ОЖЖ мен симпатикалық жүйке жүйесінің қозуы ОЖЖ мен симпатикалық жүйке жүйесінің қозуы Стресс Стресс Инсулинге қарсы гормхондар өндірілуі көбеюі Инсулинге қарсы гормхондар өндірілуі көбеюі Бауыр жасушаларының бүліністері Бауыр жасушаларының бүліністері

19 КӨМІРСУЛАРДЫҢ АРАЛЫҚ АЛМАСУЫ БҰЗЫЛЫСТАРЫ Қанда сүт және пирожүзім қышқылдарының көбеюі Себептері: Анаэробтық гликолиз әсерленуі Анаэробтық гликолиз әсерленуі Бауыр жасушаларының бүліністері Бауыр жасушаларының бүліністері В1 витаминінің тапшылығы В1 витаминінің тапшылығы

20 КӨМІРСУ АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛЫСТАРЫНАН: Дене сұйықтықтарында және қанда сүт қышқылы жиналып қалуынан метаболизмдік ацидоз демиды Дене сұйықтықтарында және қанда сүт қышқылы жиналып қалуынан метаболизмдік ацидоз демиды Ішкі ағзаларда энергия тапшылығы болып,олардың қызметтері бұзылады Ішкі ағзаларда энергия тапшылығы болып,олардың қызметтері бұзылады

21 Қорытынды Күрделі көмірсу адам ағзасында қорытылмайды, бірақ ішек жұмысын жақсартады, пайдалы бактериялардың дамуына жағдай жасайды. Азық-түлік өнімдерінде міндетті түрде болуы қажет(көкөністер, жемістер, бидай кебектері). Көмірсу жетіспеушілігі нәруыз бен майлардың заталмазуының бұзылуына, тағам және ұлпа нәруыздарының шығынына әкеліп соғады. Қанда кейбір аминқышқылдарының және май қышқылдарының толық емс қышқылдануынан зиянды затрат жена лады. Қатты жетіспегенде әлсіздік, ұйқышылдық, бас айналуы, бас аурулары, аштық сезім, жүрек айнуы, терлегіштік пайда болады. Күрделі көмірсу адам ағзасында қорытылмайды, бірақ ішек жұмысын жақсартады, пайдалы бактериялардың дамуына жағдай жасайды. Азық-түлік өнімдерінде міндетті түрде болуы қажет(көкөністер, жемістер, бидай кебектері). Көмірсу жетіспеушілігі нәруыз бен майлардың заталмазуының бұзылуына, тағам және ұлпа нәруыздарының шығынына әкеліп соғады. Қанда кейбір аминқышқылдарының және май қышқылдарының толық емс қышқылдануынан зиянды затрат жена лады. Қатты жетіспегенде әлсіздік, ұйқышылдық, бас айналуы, бас аурулары, аштық сезім, жүрек айнуы, терлегіштік пайда болады.

22 ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР Березов Т.Т, Коровкин Б.Ф. Биологическая химия Полосухина Т.Я., Аблаев Н.Р Материалы к курсу биологической химии Сеитов З.С Биохимия Зайяик А.Ш, Чурилов Л.П Основы патохимии

23 Назарларыңызға рахмет!