Қ АЗА Қ СТАН Ж Ә НЕ Ә ЛЕМДІК Қ АУЫМДАСТЫ Қ Орындаған : Ералы Е. ИНФк 18-1 Орындаған : Ералы Е. ИНФк 18-1 Қабылдаған : Әбдіқалық АҚабылдаған : Әбдіқалық. - презентация

1 Қ АЗА Қ СТАН Ж Ә НЕ Ә ЛЕМДІК Қ АУЫМДАСТЫ Қ Орындаған : Ералы Е. ИНФк 18-1Орындаған : Ералы Е. ИНФк 18-1 Қабылдаған : Әбдіқалық АҚабылдаған : Әбдіқалық А

2 ЖОСПАР Қазақстан республикасы халықаралық құқық субъектісі.Қазақстан республикасы халықаралық құқық субъектісі. Қазақстандағы геосаяси жағдай ерекшеліктері.Қазақстандағы геосаяси жағдай ерекшеліктері. Қр - наң көпжақты сыртқы саясаты және қажеттілігі.Қр - наң көпжақты сыртқы саясаты және қажеттілігі.

3 Қ АЗА Қ СТАН Ж Ә НЕ Ә ЛЕМДІК Қ АУЫМДАСТЫ Қ Міне, осы бағытта 1991 жылдан бастап сыртқы саясат пен халықаралық қатынастар саласында көптеген шаралар іске асырылды. Қазақстан өзінің барлық көршілерімен, негізгі әріптес мемлекеттерімен байыпты және болжауға болатындай байсалды қарым - қатынастар орнатты. Сыртқы саясаттың негізгі діңгегі – көпвекторлық жол, яғни көп бағыттылық. Ол – еліміздің геосаяси жағынан орналасуына байланасты өмірдің өзі талап етіп отырған қалыпты жағдай. Өткен уақыт ішінде Қазақстан Республикасын дүние жүзінің 180- не нас там мемлекеті танниды. Қазақстан 120- дан астам елмен дипломатиялық қатынастар орнатты. Шет елдерде 40- тан астам дипломатиялық және консулдық өкілдіктер ашылды. Ал Алматы мен Нур - Султан 50- ден астам шетелдік елшілік пен миссия, халықаралық және ұлтаралық ұйымдардың ондаған өкілдігі жұмыс істейді.Міне, осы бағытта 1991 жылдан бастап сыртқы саясат пен халықаралық қатынастар саласында көптеген шаралар іске асырылды. Қазақстан өзінің барлық көршілерімен, негізгі әріптес мемлекеттерімен байыпты және болжауға болатындай байсалды қарым - қатынастар орнатты. Сыртқы саясаттың негізгі діңгегі – көпвекторлық жол, яғни көп бағыттылық. Ол – еліміздің геосаяси жағынан орналасуына байланасты өмірдің өзі талап етіп отырған қалыпты жағдай. Өткен уақыт ішінде Қазақстан Республикасын дүние жүзінің 180- не нас там мемлекеті танниды. Қазақстан 120- дан астам елмен дипломатиялық қатынастар орнатты. Шет елдерде 40- тан астам дипломатиялық және консулдық өкілдіктер ашылды. Ал Алматы мен Нур - Султан 50- ден астам шетелдік елшілік пен миссия, халықаралық және ұлтаралық ұйымдардың ондаған өкілдігі жұмыс істейді.

4 Қазақстан өзінің сыртқы саясатында ең жақын және ірі көрші мемлекеттер – солтүстікте Ресеймен, ал шығыста Қытаймен тығыз қарым - қатынас орнатуға ерекше назар аударып келеді. Қазақстан мен Ресей арасында 1992 ж. 25 мамырдағы Достық, ынтымақтастық және өзара көмек туралы шартқа қол қоюдың зорьььь тарихи маңызы бар. Екі халықтың достығы мен ынтымақтастығын нағайтуда 1996 ж. 27- ші сәуірде Ресей Федерациясынаң Президенті Б. Ельцин мен Қазақстан Президенті Н. Ә. Назарбаевтың Алматыда кездесіп, Қазақстан мен Ресей бірлескен Декларациясына қол қоюынаң маңызы өте зорьььь балды. Онда Қазақстан мен Ресейде жүргізіліп жатқан демократиялық қайта құрулар мен саяси - экономикалық реформалардың екі ел халықтарынаң болашағы үшін үлкен мәні бар екендігі этап көрсетілді. Ресей мен Қазақстан арасында ынтымақтастықтың одна әрі дамуында 1998 ж. 6- шілдеде Мәскеуде қол қойылған мәңгілік достық пен ынтымақтастық туралы Декларация маңызды рөл атқарды. Онаң негізінде екі мемлекет арасындағы қаржылық өзара келіспеушіліктерді реттеу және Байқоңыр космодромын бірлесіп пайдалану мәселелері шешілді ж. 25 қаңтарында Қазақстан Елбасы Н. Ә. Назарбаев пен Ресей Президенті В. Путиннің кездесуі балды. Онда екі жақты қарым - қатынасты одна әрі жетілдіре түсуге жете мән берілді. Ал 2002 ж. желтоқсанда Қазақстан Президенті Н. Ә. Назарбаевтың Мәскеуге ресми саперы барысында екі ел арасында қалыптасқан достық байланастарды барынша тереңдетуге күш салынатына баса айтылды. Сондай - ақ, аймақтық және халықаралық көкейкесті проблемалар төңірегінде жан - жақты пікір алмасылды. Екі жақты деңгейдегі, ТМД, Еур АзЭқ, ШЫҰ шеңберлеріндегі ынтымақтастық қарым - қатынастар аймақтағы елдер қауіпсіздігінің, интеграциялануынаң басты кепілі болып табылатына этап көрсетілді.Қазақстан өзінің сыртқы саясатында ең жақын және ірі көрші мемлекеттер – солтүстікте Ресеймен, ал шығыста Қытаймен тығыз қарым - қатынас орнатуға ерекше назар аударып келеді. Қазақстан мен Ресей арасында 1992 ж. 25 мамырдағы Достық, ынтымақтастық және өзара көмек туралы шартқа қол қоюдың зорьььь тарихи маңызы бар. Екі халықтың достығы мен ынтымақтастығын нағайтуда 1996 ж. 27- ші сәуірде Ресей Федерациясынаң Президенті Б. Ельцин мен Қазақстан Президенті Н. Ә. Назарбаевтың Алматыда кездесіп, Қазақстан мен Ресей бірлескен Декларациясына қол қоюынаң маңызы өте зорьььь балды. Онда Қазақстан мен Ресейде жүргізіліп жатқан демократиялық қайта құрулар мен саяси - экономикалық реформалардың екі ел халықтарынаң болашағы үшін үлкен мәні бар екендігі этап көрсетілді. Ресей мен Қазақстан арасында ынтымақтастықтың одна әрі дамуында 1998 ж. 6- шілдеде Мәскеуде қол қойылған мәңгілік достық пен ынтымақтастық туралы Декларация маңызды рөл атқарды. Онаң негізінде екі мемлекет арасындағы қаржылық өзара келіспеушіліктерді реттеу және Байқоңыр космодромын бірлесіп пайдалану мәселелері шешілді ж. 25 қаңтарында Қазақстан Елбасы Н. Ә. Назарбаев пен Ресей Президенті В. Путиннің кездесуі балды. Онда екі жақты қарым - қатынасты одна әрі жетілдіре түсуге жете мән берілді. Ал 2002 ж. желтоқсанда Қазақстан Президенті Н. Ә. Назарбаевтың Мәскеуге ресми саперы барысында екі ел арасында қалыптасқан достық байланастарды барынша тереңдетуге күш салынатына баса айтылды. Сондай - ақ, аймақтық және халықаралық көкейкесті проблемалар төңірегінде жан - жақты пікір алмасылды. Екі жақты деңгейдегі, ТМД, Еур АзЭқ, ШЫҰ шеңберлеріндегі ынтымақтастық қарым - қатынастар аймақтағы елдер қауіпсіздігінің, интеграциялануынаң басты кепілі болып табылатына этап көрсетілді.

5 Қ АЗА Қ СТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ХАЛЫ Қ АРАЛЫ Қ ҚҰҚ Ы Қ СУБЪЕКТІСІ. Бұл тақырып қазіргі кездің өзекті мәселесі болып отыр. Өйткені Қазақстан Республикасы өз тәуелсіздігін алып, егеменді мемлекет болғалы бері сыртқы саясатын нағайтып, көптеген мемлекеттердің тануымен қолдауын алып, БҰҰ мен басқа да халықаралық ұйымдарға мүше балды. Мемлекеттердің қолдауы және көпжақты немесе екіжақты келісім шарттарға отыру - Қазақстан Республикасынаң егеменді мемлекет ретінде дамуынаң маңызды, қажетті факторы.Бұл тақырып қазіргі кездің өзекті мәселесі болып отыр. Өйткені Қазақстан Республикасы өз тәуелсіздігін алып, егеменді мемлекет болғалы бері сыртқы саясатын нағайтып, көптеген мемлекеттердің тануымен қолдауын алып, БҰҰ мен басқа да халықаралық ұйымдарға мүше балды. Мемлекеттердің қолдауы және көпжақты немесе екіжақты келісім шарттарға отыру - Қазақстан Республикасынаң егеменді мемлекет ретінде дамуынаң маңызды, қажетті факторы. Қазақстан Республикасынаң қазір 180 мемлекет танап отыр және олардың 120- імен дипломатиялық қарым - қатынас орнатылған. Қазақстан БҰҰ мен Халықаралық қайта құру және Даму банкі, сендай - ақ Халықаралық валюталық қор, ЮНЕСКО, МАГАТЭ, ИКАО - на қоса алғанда, 51 халықаралық ұйымға мүше балды. Сондықтан да Қазақстан Республикасын халықаралық құқықтың толық субьектісі қатарына жатқызуға болады.Қазақстан Республикасынаң қазір 180 мемлекет танап отыр және олардың 120- імен дипломатиялық қарым - қатынас орнатылған. Қазақстан БҰҰ мен Халықаралық қайта құру және Даму банкі, сендай - ақ Халықаралық валюталық қор, ЮНЕСКО, МАГАТЭ, ИКАО - на қоса алғанда, 51 халықаралық ұйымға мүше балды. Сондықтан да Қазақстан Республикасын халықаралық құқықтың толық субьектісі қатарына жатқызуға болады.

6 Халықаралық құқықтың субьектілері негізгі субьектілерге мемлекеттер, тәуелсіздігі үшін күресіп жатқан халықтар мен ұлттар, азаматтар ( бірақ бұл даулы мәселе ) жатады туынды субьектілерге мемлекетке ұқсас құрылымдар, еркін қалалар, халықаралық ұйымдар жатады. Халықаралық субъектілерінің бірқатарында мемлекеттер тұрады. Мемлекет бұл - саяси биліктік сипаттағы күрделі ұйым. Жалпы, мемлекеттің өмір сүруі үшін келесі төрт жағдайлардың болуы қажет - Біріншіден, мемлекеттің халқы, яғни нәсіліне, тіліне және діни көзқарасы мен басқа да жағдайларға қарамастан, қоғамда бірге өмір сүретін 2 жынасты адамдар тобынаң болу қажеттігін айтамыз. - Екіншіден, осы халықтың өмір сүруі үшін жері, аумақтың болуы. - Үшіншіден, мемлекетте үкімет, яғни елді басқаратын бір немесе бірнеше тұлғалардан тұратын халықтың өкілдері болуы қажет.

7 - Төртіншіден, сол үкіметтің егемендігі. Егемендік - бұл жер бетіндегі қандай да бір билікке тәуелсіз, ең жоғарғы билік. Үкіметтің егемендігі өз мемлекеті шегінде немесе одна да тыс қандай да билікке тәуелсіз болуы. Егемендік - мемлекеттің өз аумақ шегіндегі жоғарғы билігі. Сондықтанда мемлекеттің қазіргі қауымнаң саяси ұйымы болып табылады. Мемлекет үстінен оған бұйрық беретін жоғарғы билік жоқ. Мемлекеттер бір - біріне бағынбайды. Осы жердин біз мемлекеттің егемендігін көре аламыз. Егемендік – мемлекеттің халықаралық құқық субъектісі ретінде міндетті, керекті белгісі. Мемлекет халықаралық құқықтың субъектісі ретінде үш түрге бөлінеді : 1. Біртұтас мемлекет 2. Конфедерация. 3. Федерация

8 Қ Р-НЫ Ң К Ө ПЖА Қ ТЫ СЫРТ Қ Ы САЯСАТЫ Ж Ә НЕ Қ АЖЕТТІЛІГІ. Қазақстан Республикасынаң сыртқы саясаты. Тәуелсіз мемлекет ретінде Қазақстан Республикасынаң құрылуы мемлекеттің сыртқы саясаттағы бағдары мәселесін алға қойды. Ол келесі проблемалық аспектілерді қамтыды :Қазақстан Республикасынаң сыртқы саясаты. Тәуелсіз мемлекет ретінде Қазақстан Республикасынаң құрылуы мемлекеттің сыртқы саясаттағы бағдары мәселесін алға қойды. Ол келесі проблемалық аспектілерді қамтыды : 1. Әлемдік қауымдастықтың Қазақстан Республикасын халықаралық қатынастардың субъектісі ретінде қабылдауы. 2. Мемлекеттің сыртқы саяси қызметінің негізгі принңиптерін, онаң сыртқы саяси құндылықтары мен басымдықтарын жобалау. 3. Халықаралық қатынас субъектілерімен халықаралық байланастарды жолға қою және дамыту. 4. Халықаралық құқық принциптері мен нормаларын тану және игеру. 5. Халықаралық қатынастар мәдениеті : дипломатия мен дипломатиялық қызметті қалыптастыру.

9 Жас тәуелсіз Қазақстан Республикасы үшін сыртқы саясаттағы негізгі мәселе мемлекеттер мен әлемдік қауымдастықтың она дербес, тәуелсіз мемлекеттік құрылым ретінде тануын, онаң территориялық түтастығын, халықаралық істердегі құқықтық субъектілігін тануын қамтитын легитимділік проблемасы балды. Қазақстан Республикасы тәуелсіздіктің 10 жылы ішінде осы түрғыда біркатар табыстарға қол жеткізді. БҰҰ - ға мүше болып қабылданды, әлемнің негізгі мемлекеттерінің барлығымен дерлік дипломатиялық байланастар орнатты. Қазақстан Республикасынаң табысты легитимделуі бірқатар ішкі және сыртқы жағдайларға мүмкіндік туғызды. Біріншіден, КСРО - наң құлауы, осы алып мемлекеттің жойылуы қазіргі кездегі әлемнің басты мемлекеттерінің үкіметтері тарапынан оң құбылыс ретінде қабылданды. КСРО құлағаннан кейінгі онаң территориясында пайда болған тәуелсіз мемлекеттерді басқа мемлекеттердің үкіметтері, БҰҰ және онаң құрылымдары тез арада танниды. "

10 Екіншіден, ел басшылығынаң бастамасы бойынша Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің анақ құқықтық негізі қалыптасты жылдың қазананда Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасынаң Жоғарғы Кеңесі мемлекеттік тәуелсіздік туралы Декларацияна қабылдады. Осы құжаттың негізгі ережелері Қазақстан Республикасынаң мемлекеттік тәуелсіздігі туралы Конституциялық занда, 1993 жылғы Конституцияда және жалпыхалықтық референдум арқылы кабылданған 1995 жылғы Конституцияда дамытылған және нақтыланған. Осы құжаттарда Қазақстан Республикасынаң сыртқы саясатынаң негізгі принциптері көрсетілген : ашықтық, бейбітшілікті жақтау, тату көршілік, тең серіктестік, қарулы күшті бірінші болып қолданудан бас тарту, басқа елдердің ішкі істеріне араласпау, ядролық қарусыз ел мәртебесі, екіжақты және көпжақты келісім негізінде, сендай - ақ БҰҰ және онаң құрылымдары шеңберінде қабылданған барлық халықаралық міндеттерді орындау. Үшіншіден, әлемдік қауымдастыққа кіруде Қазақстан Республикасынаң ішкі саяси түрақтылығы ерекше мәнге ие балды. Осынаң нәтижесінде Қазақстанды әлеуметтік қауымдастыққа, алдыңғы қатарлы елдерге жақындататын инновациялық мәселелерді жүзеге асыруда берік болатын елдегі әлеуметтік жағдайды болжауға болады.

11 Төртіншіден, Қазақстан Республикасынаң халықаралық беделін көтеру және онаң легитимділігі экономикалық және саяси реформаларды табысты жүргізуге : қоғамдық өмірдің мемлекеттен тыс және дербес болуына, демократиялануына мүмкіндік береді. Осы экономикалық және саяси процестердің негізінде қазақстандық қоғамды консолидациялау Қазақстан Республикасын халықаралық аренаға іргелі жалпы адами құндылықтарды ( нарық жүйесі және баламалы айырбас, тату көршілік және күш қолданбау, тұлғанаң құқықтары мен қадір - қасиеті, хдлықаралық келісімдер нормаларынаң басымдығы және т. б.) танитын тең құқықты серіктес ретінде алып шықты. Қазақстан Республикасы тәуелсіз мемлекет ретінде сыртқы саяси қызметтің нақты принциптері негізінде қызмет етуі және мүдделерін халықаралық аренада бейнелейтін жеке сыртқы саяси құндылықтары мен басымдықтарын жобалауы керек. Әрине, осы сыртқы саяси принциптер, құндылықтар мен басымдықтар өлемдік қауымдастық үшін деструктивті болмауы шарт. Олар халықаралық қатынастар принциптеріне және халықаралық құқық нормаларына қайшы келмеуі қажет. Қазақстан Республикасынаң тәуелсіз мемлекет ретіндегі легитимделуінде, онаң негізгі сыртқы саяси принциптерін, құндылықтары мен басымдықтарын жобалау мен дамытуда елдің алғашқы Президенті Н. Ә. Назарбаевтың көрнекті рөл атқарғандығын ескере кеткеніміз жөн.

12 Қ АЗА Қ СТАНДА Ғ Ы ГЕОСАЯСИ ЖА Ғ ДАЙ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ. Қазақстан Республикасы - Еуразия құрлығындағы мемлекет. Құрлықтың орталық бөл i г i нде орналасқан. Республика жер i батыстан шығысқа 3000 км - ге, солтүстіктен оңтүстікке 1600 км - ге созылған. Коңыржай белдеуд i ң нег i з i нен орталық және оңтүстік енд i ктер i н, ал қиыр оңтүстігінде субтропикке өтпел i белдеуд i қамтиды. Солтүстігінде Ресей Федерациясымен ( ұз км ), оңтүстігінде Түр i кменстан (380 км ), Өзбекстан (2300 км ) және Қырғызия (980 км ) республикаларымен, шығысында Қытаймен (1460 км ) шектесед i, батысында Каспий т. (600 км ) орналасқан.Қазақстан Республикасы - Еуразия құрлығындағы мемлекет. Құрлықтың орталық бөл i г i нде орналасқан. Республика жер i батыстан шығысқа 3000 км - ге, солтүстіктен оңтүстікке 1600 км - ге созылған. Коңыржай белдеуд i ң нег i з i нен орталық және оңтүстік енд i ктер i н, ал қиыр оңтүстігінде субтропикке өтпел i белдеуд i қамтиды. Солтүстігінде Ресей Федерациясымен ( ұз км ), оңтүстігінде Түр i кменстан (380 км ), Өзбекстан (2300 км ) және Қырғызия (980 км ) республикаларымен, шығысында Қытаймен (1460 км ) шектесед i, батысында Каспий т. (600 км ) орналасқан. Жер аумағы 2724,9 мың км 2. Халқы 18 млн.- нан астам адам. Онаң 12 млн - ға жуығы немесе 60%- дайын қазақтар құрайды. Республикада 131 ұлт пен ұлыстың өк i лдер i тұрады. Астанасы - Астана қаласы. Әк i мшілік жағынан 14 облыстан және республикалық маңызы бар 2 қаладан тұрады. Одан басқа Қазақстанда 85 қала, 160 аудан, 176 кент, 2237 ауылдық округке б i р i ккен 7719 ауылдық елд i мекендер бар (2003; кестен i қ.). Мемлекетт i к т i л i - қазақ т i л i. Ұлттық валютасы - теңге, 1993 жылы 15 қарашада енг i з i лген.Жер аумағы 2724,9 мың км 2. Халқы 18 млн.- нан астам адам. Онаң 12 млн - ға жуығы немесе 60%- дайын қазақтар құрайды. Республикада 131 ұлт пен ұлыстың өк i лдер i тұрады. Астанасы - Астана қаласы. Әк i мшілік жағынан 14 облыстан және республикалық маңызы бар 2 қаладан тұрады. Одан басқа Қазақстанда 85 қала, 160 аудан, 176 кент, 2237 ауылдық округке б i р i ккен 7719 ауылдық елд i мекендер бар (2003; кестен i қ.). Мемлекетт i к т i л i - қазақ т i л i. Ұлттық валютасы - теңге, 1993 жылы 15 қарашада енг i з i лген.

13 Мемлекетт i к құрылысы. Қазақстан жылғы 30 тамыздағы республикалық референдумда қабылданған Конституция бойынша - өз i н демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет рет i нде орнақтырды. Қазақстан Республикасы - президентт i к басқару насанандағы б i ртұтас мемлекет. Республиканаң ең жоғарғы өк i лд i органа - Парламент. Ол республиканаң заң шығару қызмет i н жүзеге асырады. Парламент тұрақты жұмыс i стейт i н ек i Палатадан : Сенаттан және Мәж i л i стен тұрады. Сенатқа әр облыстан және республикалық маңызы бар 2 қаладан ек i адамнан сайланады. Сенаттың 7 депутатын Парламент өк i летт i г i мерз i м i не Республика Президент i тағайындайды. Мәж i л i с республиканаң әк i мшілік - аумақтық бөл i н i с i ескер i ле отырып құрылған, сайлаушылар сана шамамен тең болатын б i р мандатты аумақтық сайлау округтары бойынша сайланатын алпыс жет i депутаттан және партиялық т i з i м бойынша сайланатын 10 депутаттан тұрады. Президент Үк i метт i Конституцияда белг i ленген тәрт i ппен құрады. Тағайындалғаннан кей i нг i он күн мерз i м i ш i нде Премьер - Министр Үк i метт i ң құрылымы мен құрамы туралы республика Президент i не ұсынас енг i зед i. Қазақстан Республикасынаң Конституциялық Кеңес i жет i мүшеден тұрады, олардың өк i летт i г i алты жылға созылады. Конституциялық Кеңест i ң төрағасын республика Президент i тағайындайды.

14 Қазақстан Республикасында сот төрел i г i н тек сот қана жүзеге асырады. Ол заңмен құрылған Қазақстан Республикасынаң Жоғ. Соты және республиканаң жерг i л i кт i соттары болып табылады. Жерг i л i кт i мемл. басқаруды ти i ст i аумақтағы i ст i ң жай - күй i не жауапты жерг i л i кт i өк i лд i к ( мәслихат ) және атқарушы органдар ( әк i мд i к ) жүзеге асырады.Қазақстан Республикасында сот төрел i г i н тек сот қана жүзеге асырады. Ол заңмен құрылған Қазақстан Республикасынаң Жоғ. Соты және республиканаң жерг i л i кт i соттары болып табылады. Жерг i л i кт i мемл. басқаруды ти i ст i аумақтағы i ст i ң жай - күй i не жауапты жерг i л i кт i өк i лд i к ( мәслихат ) және атқарушы органдар ( әк i мд i к ) жүзеге асырады. Қарулы Күштер i. Қазақстан Республикасынаң әскери құрылымы әскери басқару органдарын, Қарулы Күштерд i ң түрлер i н, арнайы әскерлерд i, тыл, әскери оқу орындары мен ғыл. мекемелерд i қамтиды. Соғыс уақытында құрамына қорғанас мин - не қарайтын әскер түрлер i нен басқа I шк i i стер мин - н i ң i шк i әскерлер i, Ұлттық қау i пс i зд i к комитет i н i ң шекара қызмет i және басқа да әскерлер i, респ. " Ұлан ", азаматтық және аумақтық қорғанасты басқару мен құру органдары к i ред i.Қарулы Күштер i. Қазақстан Республикасынаң әскери құрылымы әскери басқару органдарын, Қарулы Күштерд i ң түрлер i н, арнайы әскерлерд i, тыл, әскери оқу орындары мен ғыл. мекемелерд i қамтиды. Соғыс уақытында құрамына қорғанас мин - не қарайтын әскер түрлер i нен басқа I шк i i стер мин - н i ң i шк i әскерлер i, Ұлттық қау i пс i зд i к комитет i н i ң шекара қызмет i және басқа да әскерлер i, респ. " Ұлан ", азаматтық және аумақтық қорғанасты басқару мен құру органдары к i ред i. ҚР Қарулы Күштер i н i ң басты мақсаты - елд i ң егеменд i г i н, аумағынаң тұтастығын, экономикасын, мемлекеттік институттары мен азаматтарын соғыс қатер i нен қорғау, жаугерш i л i к немесе әскери қақтығыстар туғызудың алдын алу, Қазақстаннаң орнақты дамуы үш i н қолайлы жағдай туғызу. Республика Қарулы Күштер i не бейб i т кезеңде мынандай нег i зг i м i ндеттерд i орындау жүктелген : әскери күшт i, жауынгерл i к даярлықты қамтамасыз ет i п, басқару органдары мен әскерлерд i ел i ш i ндег i қақтығыстарды, ҚР - наң мемлекеттік шекарасында немесе аумағынаң шег i нде туған кез келген заңсыз қарулы күш көрсетуд i тұмшалап, тойтара алатын деңгейде ұстау ; әуе кең i ст i г i н күзету, сендай - ақ, мемл. шекаранаң жедел - стратег. тұрғыда маңызды өң i рлер i н жабу ; маңызды әскери насандарды күзету ; елд i ң кез келген аудананда жағдайды тұрақтандыру жөн i ндег i батыл i с - қимылға әз i р болу ; халықар. м i ндеттемелерге сәйкес б i т i мгерш i л i к және өзге де операцияларға қатысу.ҚР Қарулы Күштер i н i ң басты мақсаты - елд i ң егеменд i г i н, аумағынаң тұтастығын, экономикасын, мемлекеттік институттары мен азаматтарын соғыс қатер i нен қорғау, жаугерш i л i к немесе әскери қақтығыстар туғызудың алдын алу, Қазақстаннаң орнақты дамуы үш i н қолайлы жағдай туғызу. Республика Қарулы Күштер i не бейб i т кезеңде мынандай нег i зг i м i ндеттерд i орындау жүктелген : әскери күшт i, жауынгерл i к даярлықты қамтамасыз ет i п, басқару органдары мен әскерлерд i ел i ш i ндег i қақтығыстарды, ҚР - наң мемлекеттік шекарасында немесе аумағынаң шег i нде туған кез келген заңсыз қарулы күш көрсетуд i тұмшалап, тойтара алатын деңгейде ұстау ; әуе кең i ст i г i н күзету, сендай - ақ, мемл. шекаранаң жедел - стратег. тұрғыда маңызды өң i рлер i н жабу ; маңызды әскери насандарды күзету ; елд i ң кез келген аудананда жағдайды тұрақтандыру жөн i ндег i батыл i с - қимылға әз i р болу ; халықар. м i ндеттемелерге сәйкес б i т i мгерш i л i к және өзге де операцияларға қатысу.

15 Бұл м i ндеттерд i орындауды Қарулы Күштер ҚР - наң басқа да әскерлер i мен әскери құрылымдарымен өзара тығыз i с - қимылда жүзеге асырады. Бұл ретте ҚР Ұлттық қау i пс i зд i к комитет i н i ң шекара қызмет i не құрлықта, тең i зде, көлдерде және өзге де су айдындарында мемл. шекарана күзету мен қорғау, сендай - ақ, лаңкест i кке ( террорға ), қару мен ес i ртк i саудасына қарсы күреске қатысу жүктелед i. ҚР Үк i мет i н i ң 2000 ж. 23 қарашадағы ғ 1579 қаулысына сәйкес ел i м i зде Оңтүстік, Батыс, Шығыс, Орталық әскери округтер i құрылған. Оңтүстік әскери окуруг i н i ң қорғайтын жер аумағына : Алматы, Жамбыл, Оңтүстік Қазақстан, Қызылорда облыстары к i ред i.Бұл м i ндеттерд i орындауды Қарулы Күштер ҚР - наң басқа да әскерлер i мен әскери құрылымдарымен өзара тығыз i с - қимылда жүзеге асырады. Бұл ретте ҚР Ұлттық қау i пс i зд i к комитет i н i ң шекара қызмет i не құрлықта, тең i зде, көлдерде және өзге де су айдындарында мемл. шекарана күзету мен қорғау, сендай - ақ, лаңкест i кке ( террорға ), қару мен ес i ртк i саудасына қарсы күреске қатысу жүктелед i. ҚР Үк i мет i н i ң 2000 ж. 23 қарашадағы ғ 1579 қаулысына сәйкес ел i м i зде Оңтүстік, Батыс, Шығыс, Орталық әскери округтер i құрылған. Оңтүстік әскери окуруг i н i ң қорғайтын жер аумағына : Алматы, Жамбыл, Оңтүстік Қазақстан, Қызылорда облыстары к i ред i. Округт i ң орт. штабы Тараз қаласында. Шығыс әскери округ i қорғайтын жер аумағына : Шығыс Қазақстан, Павлодар облыстары к i ред i. Округт i ң орталық штабы Семей қаласында. Батыс әскери округ i н i ң қорғайтын аумағына : Ақтөбе, Атырау, Батыс Қазақстан, Маңғыстау облыстары к i ред i. Округт i ң орт. штабы Ақтөбе қаласында. Қазақстаннаң қалған облыстары Орт. әскери округ i не қарайды. Орталық штаб - Қарағанды қаласында.Округт i ң орт. штабы Тараз қаласында. Шығыс әскери округ i қорғайтын жер аумағына : Шығыс Қазақстан, Павлодар облыстары к i ред i. Округт i ң орталық штабы Семей қаласында. Батыс әскери округ i н i ң қорғайтын аумағына : Ақтөбе, Атырау, Батыс Қазақстан, Маңғыстау облыстары к i ред i. Округт i ң орт. штабы Ақтөбе қаласында. Қазақстаннаң қалған облыстары Орт. әскери округ i не қарайды. Орталық штаб - Қарағанды қаласында.

16 Қазақстаннаң геосаяси жағдайы үлкен өзгер i стерге ( экстремизм, шекараға таяу жерлерде әскери қақтығыстардың өршу i, жаңадан ядр. мемлекеттер пайда болуы, т. б.) ұшырауда. Осыған байланасты ҚР Қарулы Күштер i н i ң әскери доктринасы орташа мерз i мд i кезеңге есептел i п жасалған ( ) қорғанастық сипатқа ғана ие. Ол әлемдег i және аймақтағы әскери - саяси жағдайды кешенд i бағалауға, мемлекетт i ң экон. болмысы мен материалдық қорынаң мүмк i нд i ктер i не сүйенед i. Доктрина Қазақстаннаң ұлттық қау i пс i зд i г i стратегиясынаң нег i зг i ережелер i н нақтылайды және шабуыл жасалған жағдайда елд i ң қорғанасын ұйымдастыруға, ұжымдық әскери қау i пс i зд i кт i қамтамасыз ету жөн i ндег i одақтас мемлекеттермен б i рлескен күш - ж i герд i үйлест i руге бағытталған.Қазақстаннаң геосаяси жағдайы үлкен өзгер i стерге ( экстремизм, шекараға таяу жерлерде әскери қақтығыстардың өршу i, жаңадан ядр. мемлекеттер пайда болуы, т. б.) ұшырауда. Осыған байланасты ҚР Қарулы Күштер i н i ң әскери доктринасы орташа мерз i мд i кезеңге есептел i п жасалған ( ) қорғанастық сипатқа ғана ие. Ол әлемдег i және аймақтағы әскери - саяси жағдайды кешенд i бағалауға, мемлекетт i ң экон. болмысы мен материалдық қорынаң мүмк i нд i ктер i не сүйенед i. Доктрина Қазақстаннаң ұлттық қау i пс i зд i г i стратегиясынаң нег i зг i ережелер i н нақтылайды және шабуыл жасалған жағдайда елд i ң қорғанасын ұйымдастыруға, ұжымдық әскери қау i пс i зд i кт i қамтамасыз ету жөн i ндег i одақтас мемлекеттермен б i рлескен күш - ж i герд i үйлест i руге бағытталған. Табиғаты. Қазақстан Республикасынаң аумағы батысында Ед i л өз. алабынан шығысында Алтай тауы шыңдарына дей i н, солт - нде Батыс С i б i р жазығынан ( Солт. Қазақстан жазығы ) оңт - нде Тянь - Шань тауына дей i н созылып жатыр.Табиғаты. Қазақстан Республикасынаң аумағы батысында Ед i л өз. алабынан шығысында Алтай тауы шыңдарына дей i н, солт - нде Батыс С i б i р жазығынан ( Солт. Қазақстан жазығы ) оңт - нде Тянь - Шань тауына дей i н созылып жатыр. Географиялық зерттелу тарихы. Еуропа мен Азия елдер i арасындағы қарым - қатынастың көпш i л i г i ( керуен жолдары, елш i л i к көштер i, т. б.) ежелг i заманнан - ақ қаз i рг i Қазақстан аумағындағы жер арқылы өткен. Осыған байланасты Қазақстаннаң кейб i р табиғи насандары туралы жазба деректер өте ерте кезден белг i л i болған. Мысалы, Геродот ( б. з. б. 5 ғ.) Каспий теңізін i ң шығысында шекс i з жазық өң i р жатқандығын және она массагеттерд i ң мекендейт i нд i г i н баяндаған.Географиялық зерттелу тарихы. Еуропа мен Азия елдер i арасындағы қарым - қатынастың көпш i л i г i ( керуен жолдары, елш i л i к көштер i, т. б.) ежелг i заманнан - ақ қаз i рг i Қазақстан аумағындағы жер арқылы өткен. Осыған байланасты Қазақстаннаң кейб i р табиғи насандары туралы жазба деректер өте ерте кезден белг i л i болған. Мысалы, Геродот ( б. з. б. 5 ғ.) Каспий теңізін i ң шығысында шекс i з жазық өң i р жатқандығын және она массагеттерд i ң мекендейт i нд i г i н баяндаған.

17

18 Қ ОРЫТЫНДЫ Қорыта келгенде, тәуелсіз Қазақстан дүние жүзінің көптеген елдерімен тең деңгейде дипломатиялық және экономикалық қарым - қатынастар орнатты. Тәуелсіздік жылдары еліміздің сыртқы саясаттағы күш - жігерінің арқасында орасан зорьььь тарихи маңызы бар міндеттер орындалды. Қазақстан дүниежүзілік қауымдастықта лайықты өз орнан алды. Егер 1991 жылы әлемдік қоғамдастықтың іс жүзінде Қазақстанға қандай да бір ықыласы аумай келсе, бүгінгі күні Қазақстанды әбден танап, құрметтеп отыр. Қазақстан Орталық Азиянаң көшбасшысына, халықаралық құрметті әріптеске, халықаралық лаңкестікке, есірткінің жайылуы мен ядролық қарудың таралуына қарсы белсене күресетін мемлекетке айналды. Тәуелсіздік жылдарында Қазақстан әлемдік қауымдастықтың толыққанды мүшесі балды, онаң бастамалары тәжірибе жүзінде әрқашан кең қолдау тапты және нақты іс жүзіне асырылып отырды. Бүгін біздің еліміз халықаралық дәрежеде таналудың жаңа сапалық деңгейіне көтерілді. Қазақстаннаң 2010 жылы Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына төрағалық етуі туралы шешім онаң сенімді дәлелі балды.