Тәуелсіздікті жариялау және егемен мемлекет құрылысының стратегиясы презентация - презентация

1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ М.ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ ПРЕЗЕНТАЦИЯ Тақырыбы:« Тәуелсіздікті жариялау және егемен мемлекет құрылысының стратегиясы » Орындаған:Абенова Н. Группа:ЭФ-18-7К2 Қабылдаған:Садыкулова С.С. Шымкент 2019 ж.

2 Жоспар: 1.Егемендік декларация сын қабылдау және тәуелсіздікті жариялау 2.Президенттік институтты нығайту. Саяси құқықтық реформалар 3.ҚР конституциялық заңның қабылдануы 4.Ұлттық валюта және ҚР рәміздерін (ту, елтаңба, әнұранды) бекіту. Қорытынды Пайдаланған әдебиеттер

3 Кіріспе Қазақ елі тәуелсіздігінің көк байрағын өз қолымен тұңғыш көтеріп, тәуелсіз Қазақстан мемлекетін құрған – Елбасымыздың аз жилдың аясында туған елін әлемдік қауымдастыққа танытқандығына, өзгелермен бірге өз халқымыз да куә жилы 1 желтоқсанда қазақстандықтар өздерінің Тұңғыш Президентін сайлап, сенім арты, ел тәуелсіздігін аманат етті, жауапкершілік жүгін арқалатты, халық өздері таңдаған Көшбасшысының не істеу керектігін білетіндігіне, елді адастырмайтынына, тура жолға бастайтынына сенді. Еліміз бен халқымыздың сол сенімін Елбасының толық ақтап отырғандығына да осы күндері көзіміз анық жетіп отыр.

4 Егемендік декларация сын қабылдау және тәуелсіздікті жариялау Бұдан тура 28 жил бұрын жилдың 25 қазаны күні Жоғары Кеңес Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасының Мемлекеттік егемендігі туралы Декларация қабылдады. Қазір бұл Қазақстанның мемлекеттілік негізін қалаған алғашқы заңдық құжаты болып есептеледі. Декларацияда қазақ халқының тілі, салт-дәстүрі және ұлттық намысын қайта жандандыру мен дамыту ең басты міндеттердің бірі болып қойылды. Алайда Кеңес Одағы құрамында қалуды мақсат етіп қойған 1990 жилғы Декларацияны қызыл күн деп жариялап, мейрам ретінде тойлату қоғамда үлкен қолдауға ие болмай отыр. Кейбір тарихшылардың айтуынша, 80-ші жилдардың аяғы мен 90-шы жилдардың басында орын алған үлкен саяси оқиғалар Кеңес Одағы құлауының басы болған. Осы уақытта одақтас республика лорда тәуелсіздікке денег ұмтылыс күшейіп, жер-жерлерде орталық билікке қарсы бас көтеру мен егемендік декларацияларын жариялау сияқты әрекеттер бірінен соң бірі жүріп жаты дейді тарихшылар.

5 Алайда 1990 жилы Жоғарғы Кеңестің төрағасы қызметін атқарған Серікболсын Әбділдин 1991 жилы Қазақстанның тәуелсіздік алуына одна бұрын қабылданған декларация сының ешбір әсері болмады деп, 25 қазан күнінің бүгінде маңыздылығы жоғалғанын айтады. - Кеңес Одағы құрамында қаламын денег Декларация қалай тәуелсіздікке алып келеді? Бұл Декларацияның түйіні Кеңес Одағы құрамында Қазақстан экономикасын өзі жүргізеді деуінде баллоды. 90-шы жилы қабылданған Декларацияда тәуелсіздікке емс, Кеңес Одағы құрамындағы дербестікке ұмтылу қарастырылды. Осы сияқты пікірді бұрынғы «Желтоқсан» партиясының төрағасы, саясаткер Хасен Қожахмет те қуаттап, Кеңес Одағы құрамында болған мемлекеттердің ешбірінде тәуелсіздік мейрамының екі рет тойланбайтынын айтады. - Тәуелсіздік жариялағаннан кейін бұл мейрам артық сияқты болып тұр. Ол тарихта қалар құжат болып. Ал енді мейрамдағанда, тәуелсіздік күнін ғана мерекелеген дұрыс сияқты.

6 Ал тарихшы, әрі саясаттанушы Бүркіт Аяған керісінше, Қазақстанға партиоттыққа тәрбиелейтін осы тәрізді мейрамдардың жетіспей жатқандығын айтып, Қазақстанда маңызы зорь мемлекеттік мейрамдардың өзгелерден жоғары деңгейде тойлану керектігіне мән береді. - Қазақстандықтар үшін бұл ең бірінші, ең маңызды мейрам деп ойлаймын. Бұл мейрам мектептерде, университет тер де, мекемелерде арнайы аталып өту керек. Республика күнінің рухани, әрі саяси жағы бар. Басқаларға қарағанда, ол терең, кеңірек тойлану керек. Ал тарих ғылымының докторы, профессор Талас Омарбеков 90-шы жилы үлкен таңдау аллодында тұрған Қазақстанның Ресейге жалтақтауының азаймағандығын айтып, Республика күнін бегілеуде де билік Кеңес Одағын қолдаған коммунистердің ықпалынан шыға алмаған дейді қазанды мен ылғи да мерекелеген кезде, Ұлы Октябрь Социалистік революция сын қайта мерекелеп жатқандай сезінемін. Декларацияны қолдаған сол кездегі біздің Жоғарғы Кеңес, осины ұйымдастырған сол кездегі кісілердің бәрі меніңше, аға буын коммунисттер нарезы болмасын деп, тегінде сатаны тегін алмаған болу керек деп ойлаймын.

7 Сонымен қатар, Талас Омарбеков Декларация Қазақстанның орталық биліктен бөлінуге денег ұмтылысының белгісі баллоды деп, 1990 жилы тәуелсіздікке басқа да жолдармен қол жеткізудің мүмкін болғандығын айтады. - Декларацияны жарияламай-ақ, Қазақстан бірденен тәуелсіздікті жариялау керек еді. Қазақстан 90-шы жилы интеллектуальдық жағынан да, басқа жағынан да Орталық Азиядағы ең мықты республика болатын. Сондықтан да, біз тәуелсіздікті Орталық Азияда бірінші болып жариялауымыз керек еді. Сонда біз Орталық Азия тарихында ең мықты республика ретінде қалатын едік. Қазақстан егемендік туралы Декларация жариялаған 1990 жилы КСРО құрамына кірген балтық елдері өздерінің одақ құрамынан шығатындарын мәлімденег болатын. Ал келесі, 1991 жилдың ортасында Мәскеу Грузия, Молдова және Арменияның тәуелсіздіктерін мойындады. Ал Қазақстан Одақ құрамында болғандардың ең соңында жилдың 16-шы желтоқсанында өзінің тәуелсіздігі туралы декларация қабылдады. [1]

8 Президенттік институтты нығайту. Саяси құқықтық реформалар Тəуелсіздік алған күннен бастап бүгінгі күнге дейін Қазақстанда мемлекеттік жүйе, президенттік институт ядросы қалыптасуда. Бүгін 27 жилға жуық уақытта Қазақстан мемлекеті үлкен асулардан өтті, міне, бұл президенттік институтының мемлекет механизміндегі жетістіктер деп айтуға толық негіз бар деп ойлаймын.Əрине, 1995 жилғы Конституциямызды арқау етеміз.[2] Қазақстанда президенттік институттың қалыптасуы мен дамуы жəне мемлекеттік «құрылыстың» қиын процесінің стратегиялық концепция сын, басқарудың берілген үлгісін таңдауды жүзеге асырғандағы жағдайын, саяси жəне конституциялық табиғатының ерекшеліктерін, барлық заңдылықтарды шығару жоспарында қазақстандық ғалымдар əлі аяғына дейін əзірлеген жоқ. Негізгі өзгерудің шешуші факторы президенттік институт республикасында қазақстан мемлекетінің барлық қалыптасу процесі табысты іс-əрекет болып табылады. Осыған байланысты басқарудың президенттік үлгісінің қазақстандық нұсқасы- шетел мемлекетінің конституциясының тəжірибесі есебімен қалыптасқан процесс, біздің елдің ұлттық дəстүрі актуаллоды болып отыр. Президенттік институт - əр кез ауысып отыратын экономикалық, əлеуметтік, саяси, халықаралық шарттарды көрсететін конституциялық институт болып табылады. Қазіргі таңда, ол- еліміздегі ең жоғарғы институт болып табылады. Ол, сонымен қатар үкіметті, министрліктерді, ведомстваларды жəне бюрократия аппаратын қосатын атқарушы биліктің шыңы. Тарихи кезеңде жақында ғана панда болып, əлемге кең тараллоды. Президентураның классикалық жəне негізгі модельдеріне негізделген көптеген түрлері бар. Қазақстандағы президенттік басқарудың қалыпатасуы мен дамуы барлық елдер үшін ортақ, үлгілі Конституция жасауға болмайтыны сияқты, президенттік институттың да барлығына ортақ нысан болмайды. Əрбір мемлекет басшысының іс-əрекеті оның конституциялық- құқықтық мəртебесімен ғана емс, сендай-ақ жеке басының қасиеттерімен айқындалады.[3]

9 Жас егеменді Қазақстан мемлекеттік-саяси құрылымы тоқсаныншы жилдардың бірінші жартысында қалыптасты жилы қабылданған Конституция бойынша мемлекеттік өкімет билік заңдық, атқару жəне сот билігі болып бөлінеді. Атқарушы өкімет билігінің біртұтас жүйесін басқаратын мемлекет басшысы ретінде президенттік билік оранды. Қазақстан Республикасы-демократиялық, зиялы жəне біртұтас (унитарлық) мемлекеттік сипотын аллоды. Егеменді мемлекеттің күшті президенттік республика құру бағытында дамуы басты стратегиялық мақсатқа айналлоды. Президенттік билікке көшу- объективтік заңдылық. Саяси жүйенің бұл түрдегі ерекшелігі-президент қоғамнан, партиялардан, парламенте жəне барлық билік институттарынан жоғары тұрып, олардың жұмысын үйлестріп, бағыттап отрады. Қоғам өмірінің өтпелі, төтенше кезеңдерінде ол Конституцияның бірден-бір кепіліне жəне мемлекеттік егемендіктің нақты көрінісіне айналлоды. Сонымен қатар əлемдік қауымдастықтың дамуының объективті заңдылықтары, бір партиялық жүйені жою, нарықтық экономикалық қатынастардың қалыптасуы, билікті тармақтарға бөлу, Қазақстанда президенттік институтын орнатуды жəне нығайту талап етті. Қазақстан Республикасында президент институттарының дамуы жəне қалыптасуына бағытталған, мемлекеттік саясатты теориялық жəне методологиялық талдау, мəселені анықтау, Қазақстанда президент институтының қалыптасуы мен дамуы, елде президент институтының қалыптасу процесінде туындаған мəселені шешуді көрсету жəне шығару болып табылады. Қазақстан Республикасы Конституциясына сəйкес Қазақстан Республикасы Президентінің өкілеттіктері оның мемлекеттік механизм мен мемлекеттік билікті бөлісу жүйесінде алатын орны мен рөлі оның конституциялық құқықтық қатынастағы мəртебесін айқындайды. [3,11 б]

10 Қазақстан Республикасындағы Президент институтының қалыптасуының негізінде, оның жоғарғы тұрақтылығының өлшемі алынды жəне əлеуметтік-экономикалық процестерге тиімді ықпал етуі негізделді, билік тармақтары бөлінуінің əмбебаптық сипоты мойындаллоды. Біздің мемлекетіміздің Конституциясында бекітілген Республика қызметінің түбегейлі принциптерін (бұл: қоғамдық келісім мен саяси тұрақтылық, баржа халықтың игілігі үшін экономикалық даму, мемлекеттік өмірдің неғұрлым маңызды мəселелерін демократиялық əдістермен шешу) сақтау мен іске асыру елдің орнықты əлеуметтік-экономикалық жəне саяси-құқықтық дамуын қамтамасыз етуге мүмкіндік берілген осины жүзеге асыру Қазақстандағы президенттік институттың қалыптасуы мен дамуы болып табылады. Қазақстандағы президенттік институттың тіршілік ету барыснда мемлекет үлкен жетістіктерге қол жеткізді, ол-демократиялық саяси жүйенің көрсеткіші ретінде ұлттық егемендіктің орнауы. Еліміздегі саяси жəне экономикалық тұрақтылық пен дамуының көрінісі болып табылады.[3,17 б] Сонымен қатар Қазақстан мемлекеті аллодында əлемдік мемлекеттер арасында бəсекелеске қабілетті 50 ел қатарына кіру үлкен мақсаттары тұр, сондықтан президенттік институт аллодында жаңа міндеттер мен сынақтар посуда.

11 ҚР Конституциялық заңның қабылдануы 1991 жилы 16 желтоқсанда «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңының қабылдануы Қазақстан Тәуелсіздігінің маңызды кезеңі баллоды. «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңының қабылдануы Қазақстан халқының тағдырын анықтаушы құжат баллоды. «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Заңның қабылданғанынан бастап елдің тәуелсіз даму жолы басталлоды. Оның мазмұнында ұлттардың өзін-өзі басқару құқығы, жеке тұлғалардың құқығы мен бостандығына басымдық беру, саяси тұрақтылық, билікті бөлісу, ұлтаралық келісім т.б. іргелі демократиялық қағидалар көрініс тапты. Шынайы егемендікті жариялау елді сыртқы әлемнің мойындауына мүмкіндік берді. Мемлекеттік егемендік туралы декларация мен «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Конституцилық заң мемлекет Конституциясының негізі баллоды. Олар саяси және әлеуметтік-экономикалық салада тиісті реформалар жүргізу үшін құқықтық база баллоды. «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Қазақстан Республикасы Конституциялық заңы дәуір құжаты болып табылады. Аталған заң 1991 жилдың 16 желтоқсанында Алматы қаласында қабылданды. [5]

12 «Қазақстан Республикасы тәуелсіз мемлекет» деп аталатын оның бірінші тарауында былай жазылған: «1-бап. Қазақстан Республикасы тәуелсіз, демократиялық және құқылық мемлекет. Ол өз территориясында өкімет билігін толық иеленеді, өзінің ішкі және сыртқы саясатын дербес белгілеп, жүргізеді. 2-бап. Қазақстан Республикасы барлық мемлекеттермен өзара қатынасын халықаралық құқық принциптері бойынша құрады. 3-бап. Өзінің мемлекеттік тәуелсіздігін басқа мемлекеттер тануы үшін Қазақстан Республикасы ашық. 4-бап. Қазақстан Республикасының бүкіл территориясында Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдары, сендай-ақ ол таныған халықаралық құқық нормалары қолданылады. 5-бап. Қазақстан Республикасының территориясы қазіргі шекараларында біртұтас, бөлінбейтін және қол сұғуға болмайтын территория болып табылады». «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Қазақстан Республикасы Конституциялық заңы 7 тараудан тұрады. Міне, осылай 1991 жилдың 16 желтоқсанында Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесi Қазақстан халқының еркiн бiлдiре отырып, Адам құқыларының жалпыға бiрдей Декларациясында, халықаралық құқықтың жалпы жұрт таныған өзге де нормаларында баянды етілген жеке адамның құқылары мен бостандықтарының үстемдігін мойындай отырып, қазақ ұлтының өзiн-өзi билеу құқын растай отырып, азаматтық қоғам және құқылық мемлекет құруға бел байлағандығын басшылыққа ала отырып, бейбітшiлiк сүйгiш сыртқы саясат жүргiзе отырып, ядролық қаруды таратпау принципi мен қарусыздану процесіне адаллодығын мәлiмдей отырып, Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсiздiгiн салтанатты түрде жариялады. [5]

13 Ұлттық валюта Қазақстан Республикасы – егеменді, тәуелсіз демократиялық мемлекет. Оның өз Ата Заңы, мемлекеттік рәміздері, ұлттық валютасы бар. Тәуелсіздік алған елдің ең бірінші айрықша белгісі – ұлттық валюта. Ол – Қазақстан Республикасы көлемінде пандаланылатын заңды төлем құралы. Ақша – асыл қазына, халық байлығы. Халқымыз теңгені бұрын да пандаланған. Ерте замандарда теңгелерді Түркістан, Тараз қалаларындағы арнаулы шеберханаларда жасаған. Ұлттық валютамыз Қазақстан Республикасы Президентінің 1993 жилғы 12 қарашадағы жарлығымен 1993 жилы 15 қараша күні таңертеңгі сағат 8:00-ден бастап енгізілді. Қазақ теңгесі Англияда басылды. Ұлттық теңгеміздің шеттері қазақтың ою-өрнектермен безендірілген. Бірінші бетінде қазақ халқының әйгілі ұлы тұлғаларының бейнелері басылды. Екінші бетінде ою-өрнектер, табиғат көріністері бейнеленіп, елтаңбамыз салынған. Теңгенің 16-ға жуық құпия қорғанысы, белгісі бар. Ұлттық валютамыздың дизайнын жасаушы авторлық топтың жетекшісі Тимур Сұлейменов баллоды. Теңге – біздің дербес ел болғанымыздың белгісі. Басқаның валютасына тәуелді болу – барлық байлығыңды біреудің билігіне беру. Ұлттық валюта – еліміздің даму көзі, әлемдік деңгейге теңелудің алғашқы факторларының бірі. Ол барлық уақытта тәуелсіздігімізді қамтамасыз етеді. Теңге тарихында дизайнын екі рет өзгертті. Бастапқыда тарихи тұлғалардың портреттері берілді. Мұның тәрбиелік, саяси мәні зорь болатын. Дегенмен, халықаралық стандартқа сай ұлттық валютаның дизайнын өзгертуге тура келді. Сөйтіп, теңгенің қорғаныс элементтері көбейтілді.[6]

14 Айта кету керек,ТМД елдерінің арасында біздегі банк жүйесі алда келеді.Біз бірінші болып зейнетақы реформасын енгіздік. Банктердің депозиттерге кепілдік беру ісін де ең аллодымен біз қолға аллодық.ТМД аумағында өз банкнот фабрикалары бар ел санаулы:Қазақстан,Өзбекстан, Ресей,Украина.1995 жилдан бері теңге Алматыдағы банкнот фабрикасында басылып шығады.Ал темір ақшалар Өскемендегі Монета сарайында соғылады.Жетістіктердің бәріне,сайып келгенде Елбасы Нұрсултан Назарбаевтың саясатының арқасында қол жеткізіп отырмыз.

15 ҚР рәміздері Н. Назарбаев 1992 жилы 4 маусымда «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туы туралы», «Қазақстан Республикасының елтаңбасы туралы» және «Қазақстан Республикасы Мемлекеттік әнұранының музыкалық редакциясы туралы» Заңға қол қойды. Сол күні Президент резиденциясы мен Қазақстан Республикасы Жоғары Кеңесінің аллодына Мемлекеттік ту тігіліп, елтаңба ілінді жилдың 11 желтоқсанында Мемлекеттік әнұранның мәтіні бекітілді. Сонынан мемлекеттік рәміздер туралы ереже 1996 жилғы 24 қаңтардағы «Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері туралы» арнайы конституциялық заң күші бар Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен айқындаллоды. Тудың авторы суретші Шакен Ниязбеков, елтаңбаның авторлары Жандарбек Мәлібеков пен Шохан Уәлиханов. Қазакстан Республикасынын мемлекеттік негізгі рәміздерінің бірі - әнұран, мемлекеттік ту мен мемлекеттік елтаңбаның поэтикалық музыкалық баламасы. Әнұран салтанатты рәсімдерде, мемлекеттік органдарда өткізетін өзге де шараларға байланысты орындалады. Алғашқы мемлекеттік әнұранды жазу үшін шығармашылық байқау жарияланды. Оған Қазақстан ақын, композиторлары қатысты. Мемлекеттік рәміздер жөніндегі үкіметтік комиссияның шешімімен ақындар: М. Әлімбаев, Қ.Мырзалиев, Т. Молдағалиев, Ж. Дәрібаева шығарған өлен сөзі бекітілді. Әуені кеңестік кезеңде М. Төлебаев.Е. Брусиловский, Л. Хамиди жазған бұрынғы мемлекеттік әнұран болып белгіленді жилдың 6 қаңтарында Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісі мен Сенатының бірлескен отырысында жаңа әнұран қабылдау туралы айтылды. Заң жобасына талқылау барысында бірқатар депутаттар («Менін Қазақстаным») жаңа әнұранның авторлар құрамына Н.Ә.Назарбаевты ресми түрде қосу туралы ұсыныстарын білдірді. Парламент депутаттары жаңа әнұран мәтінінің авторлары Жұмагелді Нәжімеденов пен Н.Ә.Назарбаевты бір ауыздан қолдады. Ал әні бұрынғы қалпында сақталлоды жилдың 10 қаңтар күні Қазақстанның тарихына еліміздің жаңа әнұранының туған күні ретінде кірді. Алғаш рет жаңа әнұран ресми түрде 11 қаңтарда, Ақордада Президент Н.Ә. Назарбаевтың кезекті президенттік сайлауда жеңіске жетуіне байланысты ұлықтау рәсімінде орындаллоды.[7]

16 Рәмiздiк тұрғыдан ҚР мемлекеттік гербiнiң негiзi шаңырақ. Ол елтаңбаның жүрегi. Шаңырақ мемлекеттiң түп-негiзi отбасының бейнесi. Шаңырақ Күн шеңберi. Айналған Күн шеңберiнiң қозғалыстағы суретi iспеттi, Шаңырақ киiз үйдiң күмбезi көшпелi түркiлер үшiн үйдiң, ошақтың, отбасының бейнесi. Тұлпар дала дүлдiлi, ер-азаматтың сәйгүлiгi, желдей ескен жүйрiк аты, жеңiске денег жасымас жiгердiң, қажымас қайраттың, мұқалмас қажырдың, тәуелсiздiкке, бостандыққа ұмтылған құлшыныстың бейнесi. Қанатты тұлпар қазақ поэзиясындағы кең тараған бейне. Ол ұшқыр арманның, самғаған таңғажайып жасампаздық қиялдың, талмас талаптың, асыл мұраттың, жақсылыққа құштарлықтың кейпi. Қанатты тұлпар Уақыт пен Кеңiстiктi бiрiктiредi. Ол өлмес өмiрдiң бейнесi. Бiр шаңырақтың астында тату-тәттi өмiр сүретiн Қазақстан халқының өсiп-өркендеуiн, рухани байлығын, сан сырлы, алуан қырлы бет- бейнесiн паш етедi. Бес бұрышты жұлдыз гербтiң тәжi iспеттi. Әрбiр адамның жол нұсқайтын жарық жұлдызы бар. Шаңырақкөшпелi түркiлерошақтыңТұлпарсәйгүлiгiжүйрiк атыҚанатты тұлпарҚазақстан халқының Мемлекеттік ту көгiлдiр түстi тiк бұрышты кездеме. Оның ортасында арайлы күн, күннiң астында қалықтаған қыран бейнеленген. Ағаш сабына бекiтiлген тұста ұлттық оюлармен кестеленген тiк жолақ өрнектелген. Күн, арай, қыран және ою-өрнек алтын түстi. Тудың енi ұзындығының жартысына тең. Бiрыңғай көк-көгiлдiр түс төбедегi бұлтсыз ашық аспанның биiк күмбезiн елестетедi және Қазақстан халқының бiрлiк, ынтымақ жолына адаллодығын аңғартады. Бұлтсыз көк аспан барлық халықтарда әрқашан да бейбiтшiлiктiң, тыныштық пен жақсылықтың нышаны болған. Геральдика (гербтану) тiлiнде көк түс және оның түрлi реңкi адаллодық, сенiмдiлiк, үмiт сияқты адамгершiлiк қасиеттерге сай келедi. Ежелгi түркi тiлiнде көк сөзi аспан денег ұғымды бiлдiредi. Көк түс түркi халықтары үшiн қасиеттi ұғым. Нұрға малынған алтын күн тыныштық пен байлықты бейнелейдi. Күн қозғалыс, даму, өсiп-өркендеудiң және өмiрдiң белгiсi. Күн уақыт, замана бейнесi. Қанатын жайған қыран құс бар нәрсенiң бастауындай, билiк, айбындылық бейнесi. Ұлан-байтақ кеңiстiкте қалықтаған қыран ҚР-ның еркiндiк сүйгiш асқақ рухын, қазақ халқының жан-дүниесiнiң кеңдiгiн паш етедi. Түркi және әлемнiң өзге де халықтарындағы көк түстiң мәдени- семиотикалық тарихына сүйене отырып, мемлекеттік тудағы көгiлдiр түс Қазақстан халқының жаңа мемлекеттiлiкке ұмтылғанниет-тiлегiнiң тазалығын, асқақтығын көрсетедi деп қорытуға болады. [8]Күнарайқыранашық аспанныңбiрлiкынтымақкөк аспан Геральдикагербтанутүркi халықтарыниет-тiлегiнiң

17 Қорытынды Нұрсұлтан Назарбаев мемлекет басшылығына келген алғашқы сәттен бастап айрықша ерекшелігі бар өзгеше бір халықаралық және ұлтаралық мәселелер шиеленісінің шешуін асығыстыққа салмай, уақыттың талабына, қазақстандық жолдың ерекшелігіне үйлес­тіре, жан- жақты мүдделердің түйісу нүктесін таба біліп шешудегі даралығымен бірден әлем назарын аударды. Нұрсұлтан Назарбаев тәуелсіздіктің бетбұрысты кезеңдерінде Мемлекет басшысы ретінде әсіресе экономикалық және саяси дамудың үлгілерін талдау мәселесіндегі біліксіздікке қатаң қарсы тұра білді. Ешкімнің ойына келмеген және де бәріне бірдей жаға бермейтін, бірақ өміршең маңызы бар шешімдерді батыл қабылдап жаты. Елбасының өз кезінде: – Кейде адамдарды еркінен тыс қазір барғысы келмейтін, бірақ объективті түрде баруға тиіс жаққа жетелеуге тура келді, – деп айтқанын осы күндері еске ала отырып, яғни, билік үшін күрес­тегі батылдық пен билік басындағы батылдықтың екеуі екі басқа екендігін өз ісімен дәлелдей білгендігі еріксіз сүйсіндіреді. Нұрсұлтан Назарбаев мемлекет басшылығына келген алғашқы сәттен бастап айрықша ерекшелігі бар өзгеше бір халықаралық және ұлтаралық мәселелер шиеленісінің шешуін асығыстыққа салмай, уақыттың талабына, қазақстандық жолдың ерекшелігіне үйлес­тіре, жан-жақты мүдделердің түйісу нүктесін таба біліп шешудегі даралығымен бірден әлем назарын аударды. Нұрсұлтан Назарбаев тәуелсіздіктің бетбұрысты кезеңдерінде Мемлекет басшысы ретінде әсіресе экономикалық және саяси дамудың үлгілерін талдау мәселесіндегі біліксіздікке қатаң қарсы тұра білді. Ешкімнің ойына келмеген және де бәріне бірдей жаға бермейтін, бірақ өміршең маңызы бар шешімдерді батыл қабылдап жаты. Елбасының өз кезінде: – Кейде адамдарды еркінен тыс қазір барғысы келмейтін, бірақ объективті түрде баруға тиіс жаққа жетелеуге тура келді, – деп айтқанын осы күндері еске ала отырып, яғни, билік үшін күрес­тегі батылдық пен билік басындағы батылдықтың екеуі екі басқа екендігін өз ісімен дәлелдей білгендігі еріксіз сүйсіндіреді. Қорытындылай келе, жетістіктердің бәріне,сайып келгенде Елбасы Нұрсултан Назарбаевтың саясатының арқасында қол жеткізіп отырмыз.

18 Пайдаланған әдебиеттер 1) html 2) Қазақстан Республикасы Конституциясы:1995 жилғы (2007 ж өзгертулер мен толықтырулар енгізілген). -Астана: Елорда, Қазақстан Республикасының Конституциясы. -Алматы, 3) Мадалиева А.А. Қазақстанда Президенттік билік жүйесінің қалыптасуы: Автореферат –Алматы, б. 4) Нургалиева М.М. Роль института президенства в процессе конструирования национальной идентичности Казахстана//Известия С ) Б.Аяған«Қазақстанның жаңа тарихы: Кеңес жүйесінің дағдырысы және ыдырауы» кітабынан алынған мақала Алматы, 2012 ж., 1-ші том, 107 б. 6) 7) «Қазіргі Қазақстан тарихы» Алматы «Раритет», 2010 ж. 129 бет. Б.Ғ. Аяған, Х.М. Әбжанов, Д.А. Махат 8) Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007.