ÒZBEKSTAN MAMLEKETLIK KORKEM ÒNER HÀM MÀDENIYAT INSTITUTI NÒKIS FILIALI MÁDENIYAT HÁM KÒRKEM ÒNER MEKEMELERIN SHÒLKEMLESTIRIW HÀM BASQARIW QÀNIYGELIGI. - презентация

1 ÒZBEKSTAN MAMLEKETLIK KORKEM ÒNER HÀM MÀDENIYAT INSTITUTI NÒKIS FILIALI MÁDENIYAT HÁM KÒRKEM ÒNER MEKEMELERIN SHÒLKEMLESTIRIW HÀM BASQARIW QÀNIYGELIGI STUDENTI JANNAZAROV RUSTEMNIN MÚZEYTANIW PÀNINEN ÒZBETINSHE JUMISI 2021-JIL ÒZBEKSTAN MAMLEKETLIK KORKEM ÒNER HÀM MÀDENIYAT INSTITUTI NÒKIS FILIALI MÁDENIYAT HÁM KÒRKEM ÒNER MEKEMELERIN SHÒLKEMLESTIRIW HÀM BASQARIW QÀNIYGELIGI STUDENTI JANNAZAROV RUSTEMNIN MÚZEYTANIW PÀNINEN ÒZBETINSHE JUMISI 2021-JIL

2 AMET HÀM AYIMXAN SHAMURATOVLAR UY MÚZEYI

3

4 Ómir joldaslar Amet hám Ayimxan Shamuratovlar úy muzeyi - bul Ózbekstanda ǵ ı birinshi jeke muzeylerden biri, Qaraqalpaqstan paytaxtı Nókistiń dıqqatqa iye jayı bolıp tabıladı. Ol 1999 jılda Shamuratovlar perzentleriniń jeke qarjları esabına jaratıl ǵ an. Muzeyde teatr saqnasında payda bol ǵ an jazıwshı, shayır, dramaturg, mámleket ǵ ayratkeri Amet Shamuratov ( ) jáne onıń zayıpı Ayimxon Shamuratova ( ) eń bay kompleksine iye., júzden artıq rolda oyna ǵ an, ayriqsha dawısqa iye bol ǵ an.

5

6 1993 jılda Ayimxan Shamuratova oliminen keyin, onıń perzentleri Amet hám Ayimxan Shamuratovlar úy-muzeyin qurıw ǵ a qarar qıladı. Onıń ushın Ayimxan Shamuratova jasa ǵ an úydiń janında Qaraqalpaqstan húkimeti, atap aytqanda, respublika basshısı Ubbiniyaz Ashirbekov tárepinen 12 sotixlik uchastka ajıratıladi. Qurılıstı Ayimxan Shamuratavanin kúyew balasi, Qaraqalpaqstanda xızmet kórsetken qurıwshı - Tuybaldiev Sultamurat Karlybaevich basqargan.

7

8 Taubaldiev Sultamurat Karlybaevich 1947 jıl 9-mayda Ayimxannin ózi tuwıl ǵ an Leninabad rayoni ( házirgi Qanliko'l rayoni ) Sverdlov savxozinda dıyxan - jarlı shańara ǵ ında tuwıl ǵ an. Shamuratov muzeyi qurıwshısı Sultamurat Taubaldiev húrmetine Tashkent hújjetli film dóretiwshileri tárepinen hújjetli film súwretke alındı hám " Tá ǵ dir sınaqlari" kitapı jazıldı, 2012 jıl Tashkentte baspa etildi. Taubaldiev Sultamurat Karlybaevich 1947 jıl 9-mayda Ayimxannin ózi tuwıl ǵ an Leninabad rayoni ( házirgi Qanliko'l rayoni ) Sverdlov savxozinda dıyxan - jarlı shańara ǵ ında tuwıl ǵ an. Shamuratov muzeyi qurıwshısı Sultamurat Taubaldiev húrmetine Tashkent hújjetli film dóretiwshileri tárepinen hújjetli film súwretke alındı hám " Tá ǵ dir sınaqlari" kitapı jazıldı, 2012 jıl Tashkentte baspa etildi.

9 50-jıllarda Qaraqalpaq ádebiyatında áne sonday adamlardan biri Amet Shamuratov bol ǵ an, ol belgili wákil hám mámleket ǵ ayratkeri, jazıwshı, shayır, dramaturg, awdarmashı hám 20 -ásir ádebiyatınıń uqıplı wákillerinen biri bolıp, onıń ijodiga úlken úles qosqan insan. Belgili jazıwshı hám mámleket ǵ ayratkeri Amet Shamuratov ( ) haqqında ma ǵ lıwmat

10 Ol 1912 jılda kolxoz ayma ǵ ında tuwıl ǵ an. Xodjeyli wálayatı Kalinin, jarlı dıyxan shańara ǵ ında erte sa ǵ ır qldı jıl ǵ a shekem ol shańaraq menen jasap, eski musulmanlar mektepte oqıdı, jıllarda Shımbay da ǵ ı Kommuna mektepte o'qidi, keyin Orenburgdagi qazaq mektepte oqıwdı dawam ettirdi. Miynet iskerligin baslan ǵ ısh mektepte oqıtıwshılıqtan baslaydı, uchastka inspektorı, Xojeli qalasi komitetiniń xatkeri bolıp isleydi.

11 1932 jılda ol Moskva Zoologiya hám veterinariya institutında Rabfakka oqıw ǵ a kirdi, ol erda 1933 jıldan 1936 jıl ǵ a shekem oqıdı, keyingi ómiriniń derlik barlı ǵ ı dóretiwshilik tarawdıń menen baylanıslı edi. Sonday etip, 1938 jıldan 1940 jıl ǵ a shekem ol Qaraqalpaqstandıń kórkem ádebiyat bólimin basqargan jıldan 1941 jıl ǵ a shekem Tashkent degi Ózbekstan SSR Mámleket kórkem ádebiyat baspasınıń direktorı. Amet Shamuratov ushın eń nátiyjeli - bul onıń KKASSR Xalıq Komissarlari Keńesi baslı ǵ ınıń orınbasarı ( ) iskerligi bolıp, ol materiallıq ilimiy mákemeler, dóretiwshilik shólkemler hám xalıq tálimi iskerligin qada ǵ alaw, pútkil xalqni jóneltiriwde aktiv qatnas etedi jılda ol Moskva Zoologiya hám veterinariya institutında Rabfakka oqıw ǵ a kirdi, ol erda 1933 jıldan 1936 jıl ǵ a shekem oqıdı, keyingi ómiriniń derlik barlı ǵ ı dóretiwshilik tarawdıń menen baylanıslı edi. Sonday etip, 1938 jıldan 1940 jıl ǵ a shekem ol Qaraqalpaqstandıń kórkem ádebiyat bólimin basqargan jıldan 1941 jıl ǵ a shekem Tashkent degi Ózbekstan SSR Mámleket kórkem ádebiyat baspasınıń direktorı. Amet Shamuratov ushın eń nátiyjeli - bul onıń KKASSR Xalıq Komissarlari Keńesi baslı ǵ ınıń orınbasarı ( ) iskerligi bolıp, ol materiallıq ilimiy mákemeler, dóretiwshilik shólkemler hám xalıq tálimi iskerligin qada ǵ alaw, pútkil xalqni jóneltiriwde aktiv qatnas etedi.

12

13 A. Shamuratovning Qaraqalpaqstan mádeniyatı hám ekonomikasın rawajlandırıw da ǵ ı xızmetlerin húkimet tárepinen joqarı bahalandı. Eki ret " Eń húrmetli nıshan" ordeni, medallar hám eń húrmetli jarlıqlar menen tá ǵ dirlengen. Amet Shamuratov qısqa, biraq mol hasıl turmıs keshirdi. Jıllar ótip de, onıń miyneti, sırtqı túsi mudami kewilimizde joqarıdan sawlelenip turadı. A. Shamuratovning Qaraqalpaqstan mádeniyatı hám ekonomikasın rawajlandırıw da ǵ ı xızmetlerin húkimet tárepinen joqarı bahalandı. Eki ret " Eń húrmetli nıshan" ordeni, medallar hám eń húrmetli jarlıqlar menen tá ǵ dirlengen. Amet Shamuratov qısqa, biraq mol hasıl turmıs keshirdi. Jıllar ótip de, onıń miyneti, sırtqı túsi mudami kewilimizde joqarıdan sawlelenip turadı.

14 Ayimxan Shamuratova (Kazymbetova) 1917 jılda Kanlikul rayonındagi awildin 7-sanlı bóleginde jarlı dıyxan shańara ǵ ında tuwıl ǵ an. Ol atasınan erte ayrildi. Onıń ákesi tiriliginde de duwtardı qolına alıp, xalıq qosıqların shertip atqarip kelgen. Ayimxan Kazimbetovanin ómirbayanı (Shamuratova)

15 Ol Qońırat kolxoz teatri saqnasına usınıs etildi, ol erda ol ele jaslı qızlı ǵ ında qosıq kuyladi. Baslan ǵ ısh mektepti tamamla ǵ annan keyin, ol Turtkulge (Qaraqalpaqstandıń burın ǵ ı paytaxtı ) oqıw ǵ a ketti. Onıń birinshi ustazı hám oqıtıwshı Abdiraman Otepov edi. Ol birinshi qaraqalpaq teatrinin tiykarlawshisi edi. Qaraqalpaq hayalları milliy kiyimleri, kiyip - bul jańa turmısqa jol ashqan, birinshi márte saqna ǵ a shı ǵ ıwdan qorqpa ǵ an batır qızlarinin biri edi. Ol Qońırat kolxoz teatri saqnasına usınıs etildi, ol erda ol ele jaslı qızlı ǵ ında qosıq kuyladi. Baslan ǵ ısh mektepti tamamla ǵ annan keyin, ol Turtkulge (Qaraqalpaqstandıń burın ǵ ı paytaxtı ) oqıw ǵ a ketti. Onıń birinshi ustazı hám oqıtıwshı Abdiraman Otepov edi. Ol birinshi qaraqalpaq teatrinin tiykarlawshisi edi. Qaraqalpaq hayalları milliy kiyimleri, kiyip - bul jańa turmısqa jol ashqan, birinshi márte saqna ǵ a shı ǵ ıwdan qorqpa ǵ an batır qızlarinin biri edi.

16

17

18 1950 jılda ol Ózbekstan SSR xalıq artisti ata ǵ ına iye boldı hám 1968 jılda óziniń xızmetlerin ulıwma milliy shaqırig'i belgisi retinde A. Shamuratova " SSSR xalıq artisti" joqarı ata ǵ ına iye boldı, birden-bir súwretshi bul sıylıqtı alıw ushın Qaraqalpaqstanda. Sonıń menen birge, ol eki márte " Miynet mabai" ordeni, " Eń húrmetli nıshan" ordeni hám " Miynette ajralıp turıwı ushın", " Ana mabai" ordeni menen tá ǵ dirlengen jılda, Ózbekstan Ǵ árezsizliginiń 13 jıllı ǵ ı kúni, A. Shamuratova opatınan keyin " watan aldında ǵ ı ullı xızmetlerin ushın" ordeni menen tá ǵ dirlandi jılda ol Ózbekstan SSR xalıq artisti ata ǵ ına iye boldı hám 1968 jılda óziniń xızmetlerin ulıwma milliy shaqırig'i belgisi retinde A. Shamuratova " SSSR xalıq artisti" joqarı ata ǵ ına iye boldı, birden-bir súwretshi bul sıylıqtı alıw ushın Qaraqalpaqstanda. Sonıń menen birge, ol eki márte " Miynet mabai" ordeni, " Eń húrmetli nıshan" ordeni hám " Miynette ajralıp turıwı ushın", " Ana mabai" ordeni menen tá ǵ dirlengen jılda, Ózbekstan Ǵ árezsizliginiń 13 jıllı ǵ ı kúni, A. Shamuratova opatınan keyin " watan aldında ǵ ı ullı xızmetlerin ushın" ordeni menen tá ǵ dirlandi.

19