3-БЎЛИМ. ИНТЕРНЕТ ВА АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ ZIYONET порталида ахборотларнинг тар қ алиши Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қ. - презентация

1 3-БЎЛИМ. ИНТЕРНЕТ ВА АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ ZIYONET порталида ахборотларнинг тар қ алиши Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қ ошидаги ZiyoNET бўлимининг 1-тоифали мутахассиси Каримова Лаълихон Максудовна

2 Интернет (Интернатионал Network – хал қ аро компютер тармо ғ и) -бутун дунёни қ амраб олган ягона тилда муло қ от қ илувчи компютерларнинг глобал тармо ғ идир. Ўозирги кунда Интернет дунёнинг 150 дан орти қ мамлакатларида 100 миллионлаб абонентларга эга. Ўар ойда тармо қ ми қ дори 5-10% ортиб бормо қ да. Интернет дунёдаги турли хил маълумотга оид ахборот тармо қ лари ўртасидаги ўзаро ало қ ани амалга оширувчи ядрони ташкил қ илади. Таълим жараёнида талабаларни ҳ ар томонлама билимини муста ҳ камлаш, мураккаб жараёнларни я ққ ол кўз олдиларига келиши ва визуал қ абул қ илишни амалга ошириш борасида компютер ва ахборот технологияларининг ҳ иссаси катта. Ахборот технологияларини ў қ ув жараёнида қ ўллаш нафа қ ат талабалар ўзлаштириш кўрсаткичларининг ю қ ори бўлишини, балки таълим самарадорлигининг ҳ ам ю қ ори бўлишини кўрсатади. Бундан таш қ ари ҳ озирги кунда ҳ ар бир олий ў қ ув юрти ёки касб- ҳ унар коллежларини битирувчилари ю қ ори малакали ва замон талабларига мос келадиган мутахассис бўлиб етишишлари лозим. Шундай экан, ҳ ар бир мутахассис ўз ихтисослиги бўйича чу қ ур билимга эга бўлиши билан бирга ҳ озирги кунда барча со ҳ аларни кенг қ амраб олаётган компютер билан бевосита муло қ от қ ила оладиган, замонавий ахборот технологияларини иш жараёнига татби қ эта олиш малакасига эга бўлиши керак. Бунинг учун дастлаб ў қ итиш жараёнида ҳ ар бир фанни замонавий ахборот технологиялари билан биргаликда бо ғ лаб ўргатиш зарур бўлади. Ушбу қ ўлланмада компютер ва замонавий ахборот технологиялари ҳ а қ ида асосий тушунчалар ва уларни ишлатиш жараёнлари, яъни хал қ аро Интернет тармо ғ ида ишлаш бўйича маълумотлар киритилган.

3 Интернет тармо ғ идан чексиз равишда фойдаланиш, дунёнинг турли хил мамлакатидаги янгиликлардан бир зумда ба ҳ раманд бўлиши мумкин. Тара ққ иёт жараёнида интернет ахборот-коммуникация давридаги имкониятлар эшигини очиб бераяпти десак мубола ғ а бўлмайди. Шу туфайли интернет ахборотлар манбаига айланиб улгурди. Ҳ озирги кунда аксарият давлатларнинг сайтларидаги ахборотлар ҳ а ққ оний ёритилиб келинмо қ да. Интернет тармо ғ идаги маълумотларининг фактлари нотў ғ ри кўрсатилади ёки гегемон давлатнинг таъсир қ ўрсатаётганлигини инобатга олиб, яъни таъсир кўрсатаётган мамлакат томонига фойдали тарафларини бўрттириб ёритилади. Шунингдек, ахборот асрида гегемон мамлакатлар бош қ а бир давлатнинг тара ққ иётга эришганлигини кўриб ғ аразли ма қ садда берилган ахборотларни кузатиш мумкин. Юртбошимиз томонидан, мамлакатимиз ёшларига кенг имкониятлар яратилаётганлиги бежизга эмас. Республикамизнинг аксарият таълим муассасаларда интернет тармо ғ и мавжуд. Ҳ озирги ёшлар дунёда содир бўлаётган ижобий ахборотдан хабардор бўлиш, веб-са ҳ ифалардаги грант, лойи ҳ алар билан ишлаши, масофавий ў қ ишлар, изо ҳ лар ёки бош қ а керакли бўлган маълумотлардан фойдаланиши мумкин. Ўзбекистонда ҳ озирги кунда кенг тармо қ ли ва кўп бос қ ичли оммавий коммуникация тизимлари мавжуд эмас. Аммо фу қ аролик жамиятини барпо этиш жараёнларига хизмат қ иладиган эркин муло қ от усуллари ва анъаналари мавжуд. Улардан бири сифатида тў ғ ридан-тў ғ ри эфирни, ҳ амда интернетдаги электрон сайтларнинг келтириш мумкин.

4 Масалан, ZiyoNET портали уч хил тилда – ўзбек, рус, инглиз тилларда ўз ў қ увчиларини ахборот билан таъминлайди. Сайтнинг та ҳ лили шуни кўрсатадики, бугунги кунда ZiyoNET портали сўнгги янгиликлардан мунтазам равишда хабардор этиб бормо қ да, талаба-ёшларга оид турли фанлар бўйича маълумотлар чоп этиб боради, билимларини муста ҳ камлашда му ҳ им а ҳ амият касб этади. Шу ўринда портал маъносига изо ҳ бериб ўтамиз. Портал (portal) эса, сўзма-сўз таржимасига кўра «дарвоза» маъносини билдиради. Бош қ а интернет са ҳ ифалардан фар қ ли ўларо қ, веб-портал ўзида бир неча сайтларга тенг манбаларни бирлаштирувчи йирик ресурс ҳ исобланади. Бундай информацион ресурсни ташкил этган мута ҳ ассислар одатда унга бир неча вазифани юклайди. Ўз навбатида улар қ идирув, корпоратив, информацион порталларга бўлинади. Бу ўринда ZiyoNET портали ҳ ам ю қ орида кўрсатилган хусусиятларга эканлиги билан фар қ ланади.

5 ZiyoNET порталида Таълим, Абитуриент, Имкониятлар, Кутубхона, Сайтлар, Арбоблар, Тадбирлар, Ўйинлар ва Муассасалар деб номланган рукнлар мавжуд. Ушбу ҳ ар бир рукнда ўз мавзулари бўйича и ҳ тисослашган маълумотлар ёритилади. Таълим рукнида асосан таълимга оид материаллар чоп этилади. Ушбу рукнда Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ва Ўзбекистон Республикаси Хал қ таълими вазирлиги тў ғ рисида маълумотлар олиш мумкин. Таълим рукнининг ичида бўлимлар ҳ ам мавжуд. Ушбу са ҳ ифалардан таълимга керакли бўлган маълумотларни олиш имконияти мавжуд.

6 ZiyoNET портали интернет ресурсига эга бўлиб, ундаги жамланган материал ва сервислар таълимга йўналтирилган. Ziyonet.uz порталига ташриф буюрсангиз, uTube.uz видеопорталидан таълимга оид охирги янгиликлардан бохабар бўлиш билан бир қ аторда, Tanlov.uz сайтидан танловлар борасида акция ва грантлар тў ғ рисида маълумотларни ZiyoNET бўлимидан ҳ амда унга бириктирилган uForum.uz дан ва бош қ а таълим лойи ҳ аси ZiyoNET ресурс маркази тармо ғ идан билиб оласиз. Барча энг қ изи қ арли лойи ҳ алар автомат тарзда ziyonet.uzнинг биринчи са ҳ ифасида нашр этилади, бундан таш қ ари барча ахборотлар яхлит ҳ олатда та қ дим этилади, сизга керакли материални осон ва тезда порталдан топиб беришга ёрдам беради.

7 ZiyoNET порталида яна қ андай бўлим ва сервислар мавжуд? Кутубхона – турли йўналишлардаги ахборот-таълим материалларини ўз ичига олади. Уларнинг орасидан рефератлар, услубий қ ўлланмалар, докладлар, авторефератлар ва кўпгина бош қ а таълимга оид материалларни топиш мумкин.

8 Таълим – Ўзбекистон Республикасидаги таълим тизимининг та ҳ лили олиб борилган бўлиб, ҳ ар бир таълим бос қ ичининг мактабгача бўлган таълимдан бошлаб, олий ў қ ув юртидан кейинги таълимгача, статистик маълумотлар ва қ онунчилик базаси келтирилган.

9 Арбоблар – Хал қ имиз тариxида фан ва маданият со ҳ асида ўчмас из қ олдирган инсонлар бе ҳ исобдир. Ушбу бўлимда айнан уларнинг ҳ аёти ва ижоди, фаолияти, бизга колдирган маънавий бойликлари ҳ а қ ида маълумот берилади. Муассасалар – Ушбу бўлимда сиз Ўзбекистондаги Олий таълим муассасалари, илмий-тад қ и қ от институтлари, мактаб, лицей, коллежлар, Камолот ЁИ Ҳ ва музейлар ҳ а қ ида батафсил маълумотга эга бўлишингиз мумкин. Шунингдек, Кутубхона рукнида эса кичик ихтисослашган са ҳ ифалар ҳ ам ўрин олган. Бу са ҳ ифаларга маълумот берувчилар ҳ а қ ида батафсил ёритилган. Умуман олганда, ZiyoNET порталида талаба-ёшларга керакли бўлган маълумотлар жойлаштирилиб келинмо қ да. Порталнинг қ уйи қ исмида ZiyoNET ҳ амкорлик қ илаётган портал ва сайтларнинг манзиллари берилган. Ундан керакли бўлган портал ва сайтларга кириш мумкин. ZiyoNET порталининг ўзига хос сайтлари мавжуд. Масалан, Fikr.uz сайти. Бунда илмий-оммабоп ма қ олалар, тезислар, анонслар ва шеърлар чоп этилиб келинмо қ да. Бугунги кунда ZiyoNET порталида маълумотлар мунтазам янгиланиб турилади ва ҳ ар бир рукнларда эзгуликка бошловчи а ҳ ло қ ий мавзулар чоп этилмо қ да.

10 Умуман олганда, инсон шахсини тарбиялашда маънавият билан бирга маърифий-ахло қ ий қ арашлар ҳ ам му ҳ им а ҳ амиятга эга. Шунинг учун ҳ ам ахло қ ий-маърифий қ арашларни кенг жамоатчилик ўртасида тар қ атишда эса бевосита порталдаги материаллардан самарали фойдаланиш мумкин, тамойилларга асосан материаллар ёритиб келинмо қ да Булар: объективлик; ани қ лик; тезкорлик; холислик; интерфаоллик ва бош қ алар.

11 Жа ҳ он бўйича ягона ТВ ёки босма нашрлар мавжуд эмас. Интернет эса, ана шу масала ечимини таклиф этади. YuoTube тармо ғ и ор қ али жанубий Кореялик PSY та ҳ аллуси билан чи қ иш қ илган реппер бир- неча ой ичида дунёга маш ҳ ур бўлди. Унинг ўзига хос ижоди намунасини 1млрддан орти қ одам томоша қ илган бўлса, охирги клипи бир кеча-кундузда 22 млн.дан орти қ фойдаланувчи эътиборини ўзига жалб этди. Оммавийлик шакли билан бир қ аторда кўлами мезонларига таянилса, интернетни ҳ ам ОАВнинг му ҳ им кўринига айланиб улгурганини тан олиш лозим. Хулоса қ илиб айтганда, замоннинг ўзгаришига қ арамай ёшларни шахс сифатида шакллантиришда миллий қ адриятлар ҳ а қ ида ZiyoNET порталида со ҳ ага ихтисослашган материаллар ёритилаётгани бежиз эмас. Бу эса ўз навбатида ёш мутахассислар ва талабаларнинг ZiyoNET порталидан унумли фойдаланишида имкон яратиб беради.

12 Эътиборингиз учун миннатдорчилик билдираман!