Êðî²ÚÆÜ ²Ü´²ì²ð²ðàôÂÚ²Ü ²Êî²üƼÆàÈà¶Æ². 1. ê² µÝáñáßáõÙÁ, ѳٳ׳ñ³Ï³µ³ÝáõÃÛáõÝÁ 2. ¸³ë³Ï³ñ·áõÙÁ 3. ´»éÝí³ÍáõÃÛ³Ý ê², ¿ÃÇáÉá·Ç³Ý, å³Ã᷻ݻ½Á 4. ê² ³Ëï³ÍÝáõÃÛ³Ý - презентация

1 êðî²ÚÆÜ ²Ü´²ì²ð²ðàôÂÚ²Ü ²Êî²üƼÆàÈà¶Æ²

2 1. ê² µÝáñáßáõÙÁ, ѳٳ׳ñ³Ï³µ³ÝáõÃÛáõÝÁ 2. ¸³ë³Ï³ñ·áõÙÁ 3. ´»éÝí³ÍáõÃÛ³Ý ê², ¿ÃÇáÉá·Ç³Ý, å³Ã᷻ݻ½Á 4. ê² ³Ëï³ÍÝáõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ÏÇó å³ïÏ»ñ³óáõÙÝ»ñÁ 5. ØÇáϳñ¹Ç³É ê², ¿ÃÇáÉá·Ç³Ý, å³Ã᷻ݻ½Á 6. Îáñáݳñ ³Ýµ³í³ñ³ñáõÃÛáõÝ ¸³ë³ËáëáõÃÛ³Ý åɳÝ

3 êñï³ÛÇÝ ³Ýµ³í³ñ³ñáõÃÛ³Ý ï³ñ³Íí³ÍáõÃÛáõÝÁ ¨ ¿åǹ»ÙÇáÉá·Ç³Ý Ü»ñϳÛáõÙë ëñï³ÛÇÝ ³Ýµ³í³ñ³ñáõÃÛ³Ùµ ï³é³åáõÙ ¿ ßáõñç 15 ÙÇÉÇáÝ Ù³ñ¹ ²Ù»Ý ï³ñÇ ÑÇí³Ý¹Ý»ñÇ ÃÇíÁ 1 ÙÇÉÇáÝáí ³í»É³ÝáõÙ ¿ äáåáõÉÛ³ódzÛáõÙ ï³ñ³Íí³ÍáõÃÛáõÝÁ 1.5-2% ¾ ÐÇí³Ý¹Ý»ñÇ 50%-Á ٳѳÝáõÙ ¿ ÑÇí³Ý¹áõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ ï³ñáõÙ

4 ê³ñï³ÛÇÝ ³Ýµ³í³ñ³ñáõÃÛáõÝ Áëï ͳ·Ù³Ý Àëï ½³ñ·³óÙ³Ý ³ñ³·áõÃÛ³Ý ÙÇáϳñ- ¹Ç³É µ»éÝí³ÍáõÃÛ³Ý Ë³éÁ êáõñÊñáÝÇÏ Àëï ³é³çݳÛÝáõÃÛ³Ý Àëï ³é³í»É³å»ë ³Ëï³Ñ³ñí³Í µ³ÅÝÇ ²é³çݳÛÇÝ (ϳñ¹Çá·»Ý) »ñÏñáñ¹³ÛÇÝ(áã ϳñ¹Çá·»Ý) Àëï ëñï³ÛÇÝ ³ñï³ÙÕÙ³Ý ó³Íñµ³ñÓñ Ò³Ë ÷áñáù³ÛÇÝ ²ç ÷áñáù³ÛÇÝ Ë³éÁ ÎÇÉÇÝÇÏ³Ï³Ý ¹³ë³Ï³ñ·áõÙ ÜÛáõ-ÚáñùÛ³Ý ¹³ë³Ï³ñ·áõÙ I, II, III, IV ³ëïÇ׳ÝÇ

5 àõŻճó³Í ëñï³ÛÇÝ ³ñï³ÙÕáõÙ ¨ ëñï³ÛÇÝ ³Ýµ³í³ñáõÃÛáõÝ ? ²Ûá°: âÝ³Û³Í ëñï³ÛÇÝ ³ñï³ÙÕáõÙÁ áõŻճó³Í ¿, µ³Ûó ûñ·³ÝǽÙÇ Ù»ï³µáÉÇÏ å³Ñ³ÝçÝ»ñÁ ã»Ý ³å³ÑáííáõÙ: ä³ï׳éÝ»ñÁ. ³Ý»Ùdz, ë»åïÇó»Ùdz, µ»ñÇ-µ»ñÇ (íÇï³ÙÇÝ B 1 ³Ýµ³í³ñ³ñáõÃÛáõÝ)

6 ¶»ñµ»éÝí³ÍáõÃÛ³Ý ëñï³ÛÇÝ ³Ýµ³í³ñ³ñáõÃÛ³Ý Ù»Ë³ÝǽÙÁ I. ܳ˳µ»éÝí³ÍáõÃÛ³Ý Ù»Í³óáõÙ ( ͳí³É³ÛÇÝ) Ñ»ÕáõÏÇ µ»éÝí³ÍáõÃÛáõÝ »ñÇϳÙÇ íݳëáõÙ ÑÇå»ñ³É¹áëï»ñáÝǽ٠ÙÇïñ³É ³Ýµ³í³ñáõÃÛáõÝ ÑÇå»ñíáÉ»Ùdz åáÉÇóÇï»Ùdz ëñïÇ ÷³Ï³ÝÝ»ñÇ ³ñ³ïÝ»ñ ³ñÛ³Ý Ëï³óáõÙ II. лﵻéÝí³ÍáõÃÛ³Ý Ù»Í³óáõÙ (×ÝßÙ³Ý, ¹ÇÙ³¹ñáճϳÝáõÃÛ³Ý ) ÑÇå»ñï»Ý½Ç³ ³áñï³É ëï»Ýá½ (Ñ»ïÑáëùÇ ¹Åí³ñ³óáõÙ) ³áñï³ÛÇ Ïá³ñÏï³ódz Ãáù»ñÇ ÑÇåûùëÇÏ ³Ýáóë»ÕÙáõÙ Ãáù³ÛÇÝ ½³ñÏ»ñ³ÏÝ»ñÇ Ý»Õ³óáõÙ ÷³Ï³Ý³ÛÇÝ ³Ýóù»ñÇ ëï»Ýá½

7 III. êñï³ÙϳÝÇ ÏÍÏáճϳÝáõÃÛ³Ý Çç»óáõ٠ϳñ¹Çá·»Ý ÇÝý³ñÏï Çß»Ùdz µÝ³ÍÇÝ ³ñ³ïÝ»ñ ÷áñáù³ÛÇÝ ÑÇå»ñïñáýdz ϳñ¹ÇáÙÇáå³Ãdz µ³ó³ë³Ï³Ý ÇÝáïñáå ¹»Õ»ñ I-³ÛÇÝ ÝÛ³ñ¹³ÙϳݳÛÇÝ Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñ ¹ÇëéÇÃÙdz

8 øñáÝÇÏ ëñï³ÛÇÝ ³Ýµ³í³ñ³ñáõÃÛ³Ý ¿ÃÇáÉá·Ç³ ÙÇáϳñ¹Ç³É ¹ÇëýáõÝÏódz ÙÇáϳñ¹Ç³É ¹ÇëýáõÝÏódz ³éÇÃÙdz ³éÇÃÙdz å»ñÇϳñ¹Ç ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñ å»ñÇϳñ¹Ç ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñ ¿Ý¹áϳñ¹Ç ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñ ¿Ý¹áϳñ¹Ç ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñ Ëáßáñ ³ÝáÃÝ»ñÇ ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñ Ëáßáñ ³ÝáÃÝ»ñÇ ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñ ½³ñÏ»ñ³Ï³ÛÇÝ ÑÇå»ñï»Ý½Ç³ ½³ñÏ»ñ³Ï³ÛÇÝ ÑÇå»ñï»Ý½Ç³ µÝ³ÍÇÝ ³ñ³ïÝ»ñ µÝ³ÍÇÝ ³ñ³ïÝ»ñ ëñïÇ ÷³Ï³ÝÝ»ñÇ ³Ëï³Ñ³ñáõÙÝ»ñ ëñïÇ ÷³Ï³ÝÝ»ñÇ ³Ëï³Ñ³ñáõÙÝ»ñ ϳñ¹ÇáÙÇáå³Ãdz (áã Çß»ÙÇÏ, ǹÇáå³ÃÇÏ, ¹Çɳï³óÇáÝ) ϳñ¹ÇáÙÇáå³Ãdz (áã Çß»ÙÇÏ, ǹÇáå³ÃÇÏ, ¹Çɳï³óÇáÝ) ï³ñµ»ñ áõÕ»ÏóáÕ ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñ ï³ñµ»ñ áõÕ»ÏóáÕ ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñ ¿ÃÝÇϳϳÝ, ëáódzÉ-ïÝï»ë³Ï³Ý, ³ß˳ñѳ·ñ³Ï³Ý ·áñÍáÝÝ»ñ ¿ÃÝÇϳϳÝ, ëáódzÉ-ïÝï»ë³Ï³Ý, ³ß˳ñѳ·ñ³Ï³Ý ·áñÍáÝÝ»ñ

9 êñï³ÙϳÝÇ ³Ëï³Ñ³ñÙ³Ý ·É˳íáñ ·áñÍáÝÝ»ñÁ 1. ÆÝý»Ïódz íÇñáõë éÇÏ»ïëdz ëáõÝÏ ËɳÙǹdz µ³Ïï»ñdz ݳ˳ϻݹ³ÝÇ

10 êñï³ÙϳÝÇ ³Ëï³Ñ³ñÙ³Ý ·É˳íáñ ·áñÍáÝÝ»ñÁ 2. ÂáõÛÝ»ñ As ³ÉÏáÑáÉ ÑǹñáϳñµáݳïÝ»ñ CO Ïáµ³Éï óÇÏÉáýáëý³Ùǹ ÉÇÃÇáõ٠ϳï»ËáɳÙÇÝÝ»ñ

11 êñï³ÙϳÝÇ ³Ëï³Ñ³ñÙ³Ý ·É˳íáñ ·áñÍáÝÝ»ñÁ 3. ػﳵáÉÇÏ ÑÇå»ñÃÇñ»á¹Ç½Ù ÑÇåáÃÇñ»á¹Ç½Ù ÑÇåá-, ÑÇå»ñϳɻÙdz ëÝݹ³ÛÇÝ ¹»ýÇóÇï (åñáï»ÇÝ, íÇï³ÙÇÝ B1)B1) Ñ»ÙáùñáÙ³ïá½

12 êñï³ÙϳÝÇ ³Ëï³Ñ³ñÙ³Ý ·É˳íáñ ·áñÍáÝÝ»ñÁ 4. Ü»ÛñáÙϳݳÛÇÝ ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñ üñǹñÇãÇ ³ï³ùëdz ÙϳݳÛÇÝ ¹Çëïñáýdz ųé³Ý·³Ï³Ý ³ïñáýdz

13 êñï³ÙϳÝÇ ³Ëï³Ñ³ñÙ³Ý ·É˳íáñ ·áñÍáÝÝ»ñÁ 5. Îáõï³ÏÙ³Ý ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñ ·ÉÇÏá·»Ýá½ ³ÙÇÉáǹὠü³µñÇÇ ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝ Å³é³Ý·³Ï³Ý ÉÇåáǹá½

14 êñï³ÙϳÝÇ ³Ëï³Ñ³ñÙ³Ý ·É˳íáñ ·áñÍáÝÝ»ñÁ 6. ÆÝýÇÉïñ³ïÇí ˳óñáõÙÝ»ñ É»ÛÏ»Ùdz ϳñóÇÝáÙ³ïá½ ë³ñÏáǹὠ׳鳷³ÛóÛÇÝ ³Ëï³Ñ³ñáõÙ ýǵñá½

15 êñï³ÙϳÝÇ ³Ëï³Ñ³ñÙ³Ý ·É˳íáñ ·áñÍáÝÝ»ñÁ 7. ÆÙáõÝáÉá·Ç³Ï³Ý ÙÇáϳñ¹Çï Ñ»ïïñ³ÝëåɳÝï³óÇáÝ 8. γñ¹ÇáÙÇáå³Ãdz

16 I. Ðñ³ï³å ÏáÙå»Ýë³ïáñ ٻ˳ÝǽÙÝ»ñª ÎáÙå»Ýë³ódzÛÇ Ñ»ï»ñáÙ»ïñÇÏ Ï³Ù ýñ³ÝÏ-êï³ñÉÇÝ·Ç Ù»Ë³ÝǽÙÁ (·»ñͳí³Éáí µ»éÝí³ÍáõÃÛ³Ý ¹»åùáõÙ) ÎáÙå»Ýë³ódzÛÇ ÑáÙ»áÙ»ïñÇÏ (ȳåɳëÇ ûñ»Ýù) (·»ñ¹ÇÙ³¹ñáճϳÝáõÃÛ³Ùµ µ»éÝí³ÍáõÃÛ³Ý ¹»åùáõÙ) î³ËÇϳñ¹Ç³ (ѳ׳˳ëñïáõÃÛáõÝ) êñïÇ íñ³ ëÇÙå³Ãá-³¹ñ»Ý³É³ÛÇÝ Ñ³Ù³Ï³ñ·Ç ³½¹»óáõÃÛ³Ý áõŻճóáõÙ ÏÍÏáճϳÝáõÃÛ³Ý Ù»Í³óáõÙ êñïÇ ÏÍÏáõÙÝ»ñÇ áõÅÇ, ³ñ³·áõÃÛ³Ý, ÙÇáϳñ¹Ç ÃáõɳóÙ³Ý ³ñ³·áõÃÛ³Ý µ³ñÓñ³óáõÙ: II. ºñϳñ³Å³ÙÏ»ï ÏáÙå»Ýë³ódz ª êñïÇ ÑÇå»ñýáõÝÏódz êñïÇ ÑÇå»ñïñáýdz - ÏáÙå»Ýë³ïáñ ٻ˳ÝǽÙÝ»ñÇ ³ëïÇ×³Ý³Ï³Ý ÑÛáõÍáõÙ, ϳéáõÛóÝ»ñÇ ¹Ç뵳ɳÝë ¹»ÏáÙå»Ýë³ódz - ê² ³Ýµ³í³ñáõÃ. ê² ÏáÙå»Ýë³óÙ³Ý Ù»Ë³ÝǽÙÝ»ñÁ

17 êáõñ ê² å³Ã᷻ݻ½Á ä³Ãá·»Ý ·áñÍáÝ ØÇáϳñ¹Ç íݳëáõÙ ØÇáýǵñÇÉÝ»ñÇ ÑÇå»ñýáõÝÏódz ØÇáϳñ¹Ç ÏÍÏáճϳÝáõÃÛ³Ý µ³ñÓñ³óáõÙ ØÇïáùáݹñÇáõÙÝ»ñ Ç ÑÛáõÍáõÙ, ù³Ûù³ÛáõÙ ØÇáϳñ¹Ç ÏáÕÙÇó ¿Ý»ñ·Ç³ÛÇ å³Ñ³ÝçÇ Ù»Í³óáõÙ ¾Ý»ñ·Ç³ÛÇ ¹»ýÇóÇï êåÇï³ÏáõóÇ ëÇÝû½Ç ÃáõɳóáõÙ ØÇïáùáݹñÇáõÙÝ»ñÇ ëÇÝû½Ç ÁÝÏ×áõÙ êñï³ÛÇÝ ³Ýµ³í³ñ³ñáõÃÛáõÝ ØÇáϳñ¹Ç ÏÍÏáճϳÝáõÃÛ³Ý Çç»óáõÙ ¾Ý»ñ·³·áÛ³óÙ³Ý áõŻճóáõÙ (ÙÇïáùáݹñÇáõÙÝ»ñÇ ÑÇå»ñýáõÝÏódz) ÎÉÇÝÇÏ³Ï³Ý Ó¨»ñª ëñï³ÛÇÝ ³ëÃÙ³, ÃáùÇ ³Ûïáõó, ϳñ¹Çá·»Ý ßáÏ

18 ²Ëï³ÍÇÝ ³½¹³Ï ØÇáϳñ¹Ç íݳëáõÙ ØϳݳûɻñÇ ÑÇå»ñýáõÝÏódz ØÇïáùáݹñÇáõÙÝ»ñÇ ÑÇå»ñýáõÝÏódz ¾Ý»ñ·³·áÛ³óÙ³Ý áõŻճóáõÙ ÎÍÏáճϳÝáõÃÛ³Ý áõŻճóáõÙ êåÇï³ÏáõóÇ ëÇÝû½Ç ѳٳñ ¿Ý»ñ·»ïÇÏ Í³ËëÇ Ù»Í³óáõÙ êåÇï³ÏáõóÇ ëÇÝû½ êåÇï³ÏáõóÇ ëÇÝû½ ØÇïáùáݹñÇáõÙÝ»ñÇ ëÇÝû½Ç ØÇïáùáݹñÇáõÙÝ»ñÇ ëÇÝû½Ç ØÇáϳñ¹Ç ÑÇå»ñïñáýdz ØÇïáùáݹñdzÉ, ³¹ñ»Ý¿ñ·ÇÏ, Ù³½³ÝáóÛÇÝ ½³Ý·í³ÍÇ ³×Ç Ñ»ï ÙݳÉÁ ÙÇáýǵñÇÉÝ»ñÇ ½³Ý·í³ÍÇó ØÇáϳñ¹Ç ¿Ý»ñ·³³å³ÑáíÙ³Ý Çç»óáõÙ ÐÇå»ñïñáýÇÏ ëñïÇ é»Ùá¹»ÉÇÝ· ¾Ý»ñ·Ç³ÛÇ Ñ³Ý¹»å å³Ñ³ÝçÇ Ù»Í³óáõÙ ê² ÊðàÜÆÎ ê² ¼²ð¶²òØ²Ü ä²Âයܺ¼À êñïÇ ³ñï³ÙÕÙ³Ý ÃáõɳóáõÙ

19 êñïÇ ýáõÝÏódzÛÇ ¨ Ñ»Ùá¹ÇݳÙÇϳÛÇ Ë³Ý·³ñáõÙÁ ê²-Ç Å³Ù³Ý³Ï 1. êñïÇ ñáå»³Ï³Ý ³ñï³ÙÕÙ³Ý ÷áùñ³óáõÙ 2. ²ñÛ³Ý Ùݳóáñ¹³ÛÇÝ ëÇëïáÉÇÏ Í³í³ÉÇ Ù»Í³óáõÙ 3. êñïÇ ÷áñáùÝ»ñáõÙ í»ñçÝ³Ï³Ý ¹Ç³ëïáÉÇÏ ×ÝßÙ³Ý Ù»Í³óáõÙ 4. öáñáùÝ»ñÇ É³ÛݳóáõÙ 5. êñïÇ ³Ëï. µ³ÅÝÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ëË³Ý (³ç, Ó³Ë ê²) ×ÝßÙ³Ý µ³ñÓñ³óáõÙ ³ÝáóÛÇÝ ÑáõÝáõÙ ²ñÛ³Ý Ù»Í ßñç³Ý³éáõÃÛ³Ý ÙÕÙ³Ý

20 ê² ³Ëï³ÍÝáõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ÏÇó å³ïÏ»ñ³óáõÙÝ»ñ (å³ñ³¹Ç·ÙÝ»ñ) I. Ü»ÛñáÑáõÙáñ³É Ùá¹»É è²²Ð, ܲ, ì³½áåñ»ëÇÝ ¨ ³ÛÉÝ 1. öáñáùÇ é»ÙṻɳóáõÙ »ñÏñ³ã³÷³Ï³Ý ÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñ ÑÇå»ñïñáýdz, ɳÛݳ óáõÙ, ëý»ñÇÏ ÷áñáù 2. öáñáùÝ»ñÇ Ñ»Ùá¹ÇݳÙÇÏ ëÃñ»ëÇ áõŻճóáõÙ, 3. êñïÇ íñ³ áõÕÕ³ÏÇ ïáùëÇÏ ¿ý»Ïï 4. ¶»Ý»ïÇÏ Ù»Ë³ÝǽÙÝ»ñÇ Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñ ÙÇáóÇïÝ»ñÇ ³×Ç Ë³Ý- ·³ñáõÙ 5. ²åáåïá½-³ïñáýdz 6. γñ¹ÇáÙÇáóÇïÝ»ñÇ Ï»ÝëáõݳÏáõÃÛ³Ý Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñ, 7. üáõÝÏóÇáÝ³É Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñ ³) ÙÇáϳñ¹Ç³É ýǵñá½ ³) ÙÇáϳñ¹Ç³É ýǵñá½ µ) çñÇ, ³ÕÇ å³ÑáõÙ µ) çñÇ, ³ÕÇ å³ÑáõÙ ê²-Ç åñá·ñ»ëÇíáõÙ II. Üáñ Ùá¹»ÉÝ»ñª ³. γñ¹ÇáÙÇáå³Ãdz µ. ¶»Ý»ñÇ ¿ùëåñ»ëdzÛÇ Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñ ·. ²Ëï³µ³Ý³Ï³Ý ³åáåïá½ ¹. òÇïáÏÇÝÝ»ñ ÆÉ-6, àõܶ- ¹. òÇïáÏÇÝÝ»ñ ÆÉ-6, àõܶ- 1. ÐÐØ ³é³Ýó- ùÇ ³ÏïÇíáõ- ÃÛáõÝ, 2. ÑÛáõëí³Íù - Ý»ñÇ íݳëáõÙ, 2. ÑÛáõëí³Íù - Ý»ñÇ íݳëáõÙ, 3. ³áõïá ÇÙáõÝ åÃ. ³ÏïÇíáõ- ÃÛáõÝ 1.êñïÇ ÏÍÏáÕáõÃÛ³Ý

21 êñïÇ ëÇëïáÉÇÏ ·»ñµ»éÝí³ÍáõÃÛ³Ý Ý»ÛñáÑáõÙáñ³É ¨ µáñµáù³ÛÇÝ Ù»Ë³ÝǽÙÝ»ñÁ Ü»ÛñáÑáõÙáñ³É Ùá¹»É 1) ²¹ñ»Ý³ÉÇÝÇ ³½¹»óáõÃÛáõÝ Î² - ëϽµÝ³Ï³Ý ßñç³ÝáõÙ ÏáÙå»Ýë³ïáñ ¹»ñ áõݻݪ ëñïÇ ÑñáóÇ Ù»Í³óáõÙ Ç Ñ³ßÇí ѳ׳˳ëñïáõÃÛ³Ý ¨ ͳÛñ³Ù³ë³ÛÇÝ ³ÝáÃÝ»ñÇ é»½Çëï»ÝïáõÃÛ³Ý µ³ñÓñ³óÙ³Ý: Üñ³Ýó ß³ï³óáõÙÁ áõÝÇ ÙÇ ß³ñù íݳ- ë³Ï³ñ ³½¹»óáõÃÛáõÝÝ»ñ ÙÇáϳñ¹Ç íñ³, ³Û¹ ÃíáõÙ êñïÇ ëÇëïáÉÇÏ ·»ñµ»éÝí³ÍáõÃÛ³Ý Ý»ÛñáÑáõÙáñ³É ¨ µáñµáù³ÛÇÝ Ù»Ë³ÝǽÙÝ»ñÁ Ü»ÛñáÑáõÙáñ³É Ùá¹»É 1) ²¹ñ»Ý³ÉÇÝÇ ³½¹»óáõÃÛáõÝ Î² - ëϽµÝ³Ï³Ý ßñç³ÝáõÙ ÏáÙå»Ýë³ïáñ ¹»ñ áõݻݪ ëñïÇ ÑñáóÇ Ù»Í³óáõÙ Ç Ñ³ßÇí ѳ׳˳ëñïáõÃÛ³Ý ¨ ͳÛñ³Ù³ë³ÛÇÝ ³ÝáÃÝ»ñÇ é»½Çëï»ÝïáõÃÛ³Ý µ³ñÓñ³óÙ³Ý: Üñ³Ýó ß³ï³óáõÙÁ áõÝÇ ÙÇ ß³ñù íݳ- ë³Ï³ñ ³½¹»óáõÃÛáõÝÝ»ñ ÙÇáϳñ¹Ç íñ³, ³Û¹ ÃíáõÙ

22 ²) àõÕÕ³ÏÇ ïáùëÇÏ ³½¹»óáõÃÛáõÝ ¸ñ³Ï³Ý ùñáÝáïñáå ¨ ÇÝáïñáå ¿ý»Ïï ÙÇáϳñ¹Ç ·»ñýáõÝÏódz O 2 -Ç ¨ ëáõµëïñ³ïÝ»ñÇ áõŻճó³Í ͳËë ÈÇåáÉÇ½Ç áõŻճóáõ٠ϳñ¹ÇáÙÇáóÇïÝ»ñáõÙ µ³ñÓñ³Ï³ñ· ׳ñå³ÃÃáõÝ»ñÇ Ïáõï³ÏáõÙ ¹»ï»ñ·»Ýï ³½¹»óáõÃÛáõÝ µçç³ÛÇÝ Ã³Õ³ÝÃÝ»ñÇ íñ³ ²ºü-Ç ÑǹñáÉÇ½Ç áõŻճóáõÙ, ëÇÝû½Ç ÃáõɳóáõÙ ÙÇáϳñ¹Ç ¿Ý»ñ·³³å³ÑáíÙ³Ý Çç»óáõÙ ÏÍÏáÕ³Ï³Ý ýáõÝÏódzÛÇ Ë³Ý·³ñáõÙ ²¹ñ»Ý³ÉÇÝÇ åñáûùëǹ³Ýï³ÛÇÝ ¿ý»ÏïÝ»ñª ÉÇåǹݻñÇ ·»ñûùëǹ³óÙ³Ý, ³½³ï é³¹ÇϳɳÛÇÝ ·áñÍÁÝóóÇ áõŻճóáõÙ ²) àõÕÕ³ÏÇ ïáùëÇÏ ³½¹»óáõÃÛáõÝ ²¹ñ»Ý³ÉÇÝÇ Ï³ñ¹ÇáïáùëÇÏ ¿ý»ÏïÝ»ñÁ ¸ñ³Ï³Ý ùñáÝáïñáå ¨ ÇÝáïñáå ¿ý»Ïï ÙÇáϳñ¹Ç ·»ñýáõÝÏódz O 2 -Ç ¨ ëáõµëïñ³ïÝ»ñÇ áõŻճó³Í ͳËë ÈÇåáÉÇ½Ç áõŻճóáõ٠ϳñ¹ÇáÙÇáóÇïÝ»ñáõÙ µ³ñÓñ³Ï³ñ· ׳ñå³ÃÃáõÝ»ñÇ Ïáõï³ÏáõÙ ¹»ï»ñ·»Ýï ³½¹»óáõÃÛáõÝ µçç³ÛÇÝ Ã³Õ³ÝÃÝ»ñÇ íñ³ ²ºü-Ç ÑǹñáÉÇ½Ç áõŻճóáõÙ, ëÇÝû½Ç ÃáõɳóáõÙ ÙÇáϳñ¹Ç ¿Ý»ñ·³³å³ÑáíÙ³Ý Çç»óáõÙ ÏÍÏáÕ³Ï³Ý ýáõÝÏódzÛÇ Ë³Ý·³ñáõÙ ²¹ñ»Ý³ÉÇÝÇ åñáûùëǹ³Ýï³ÛÇÝ ¿ý»ÏïÝ»ñª ÉÇåǹݻñÇ ·»ñûùëǹ³óÙ³Ý, ³½³ï é³¹ÇϳɳÛÇÝ ·áñÍÁÝóóÇ áõŻճóáõÙ

23 ²) àõÕÕ³ÏÇ ïáùëÇÏ ³½¹»óáõÃÛáõÝ (ß³ñáõݳÏáõÃÛáõÝ) êñïÇ Ñ³Ï³ûùëǹ³Ýï³ÛÇÝ å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý ÁÝÏ×áõ٠г׳˳ëñïáõÃÛáõÝ ¹Ç³ëïáɳÛÇ Ï³ñ׳óáõÙ ²ñÛ³Ý Ó¨³íáñ ï³ññ»ñÇ ³·ñ»·³ódzÛÇ áõŻճóáõÙ ÃñáÙµ³·áÛ³óáõÙ: ´) ØÇáóÇïÝ»ñÇ ³åáåïá½Ç ÇݹáõÏódz ¶) ØÇáϳñ¹Ç³É é»Ùá¹»ÉÇÝ· ¸) ²¹ñ»Ý¿ñ·ÇÏ ÁÝϳÉÇãÝ»ñÇ í³ÛñÁÝóó (down) ϳñ·³íáñáõÙ º) ²éÇÃÙdzݻñÇ ½³ñ·³óáõÙ ¼) êñïÇ ÙϳÝÝ»ñÇ íñ³ ³áõïáÇÙáõÝ åñáó»ëÝ»ñÇ áõŷݳ- óáõÙ

24 2) ²Ý·Çáï»Ý½ÇÝ II – è²²Ð-Ç ³ÏïÇí³óáõ٠ݳ˳- ¨ ѻﵻé- Ýí³ÍáõÃÛ³Ý µ³ñÓñ³óáõÙ ²Ý·Çáï»Ý½ÇÝ II ÙÇáϳñ¹Ç íñ³ áõÕÕ³ÏÇ ïáùëÇÏ ³½¹»óáõÃÛáõÝ, ÷áñáùÇ å³ïÇ é»Ùá¹»ÉÇÝ·ª ½áõ·áñ¹í³Í ÏÍÏáÕáõݳÏáõÃÛ³Ý ÏáñëïÇ Ñ»ï ÙÇáϳñ¹Ç ÑÇå»ñïñáýdz ¨ ýǵñá½ 3) ²¸Ð (³ñ·ÇÝÇÝ-í³½áåñ»ëÇÝ) ³) ͳÛñ³Ù³ë³ÛÇÝ µ) Ñ»ÕáõÏÇ ³Ýáóë»ÕÙáõÙ é»ï»Ýódz ÐÇåáݳïñ»Ùdz, ³Ûïáõó 4) Na-áõñ»ïÇÏ å»åïǹݻñ ݳ˳µ»éÝí³ÍáõÃÛ³Ý Çç»óáõÙ (áñáß åñáï»ÏïÇí ¿ý»Ïï) 5) ¾Ý¹áûÉÇÝÝ»ñ (¿Ý¹áûÉÇ³É ÑáñÙáÝÝ»ñ) ³Ýáóë»ÕÙÇã ¿ý»ÏïÇ åáï»ÝóáõÙ ( ѳí»ÉáõÙ )

25 ØÇáϳñ¹Ç³É é»Ùá¹»ÉÇÝ· NO-Ç ³ñï³¹ñáõÃÛ³Ý ØÇáóÇïÝ»ñÇ ³åáåïá½Ç Ññ³ÑñáõÙ ê² áõÝ»óáÕÝ»ñÇ Ùáï ù³ßÇ Ïáñáõëï, ÃáõÉáõÃÛáõÝ (ëñï³ÛÇÝ Ï³Ë»ùëdz) íݳë³Ï³ñ ÇÙáõÝ ³ÏïÇ- íáõÃÛáõÝ íݳë³Ï³ñ ÇÙáõÝ ³ÏïÇ- íáõÃÛáõÝ Ï³ñ¹Çá·»Ý ßáÏ Ï³ñ¹Çá·»Ý ßáÏ 6) ¾Ý¹áïáùëÇÝÝ»ñ ѳÛïݳµ»ñí³Í »Ý ê² áõÝ»óáÕ ß³ï ÑÇí³Ý¹Ý»ñÇ Ùáï (ѳïϳå»ë Ý߳ݳϳÉÇ ³ÛïáõóÇ ¹»åùáõÙ) ¨ ½áõ·³ÏóíáõÙ »Ýª ³) ³åáåïá½Ç, µ) àõܶ -Ç ¨ É»ÛÏáïñÇ»ÝÝ»ñÇ ³ñï³¹ñáõÃÛ³Ý Ñ»ï: 7) àõܶ- ÆÉ-6

26 1. ê²-Ç Ä²Ø²Ü²Î ÐºØà¸ÆܲØÆΠʲܶ²ðàôØܺðÆ Ð²æàð¸²ÚÜàôÂÚàôÜ 2. èºÜÆÜ ²Ü¶ÆàîºÜ¼ÆÜ-²È¸àêîºðàÜ Ð²Ø²Î²ð¶ 2. èºÜÆÜ ²Ü¶ÆàîºÜ¼ÆÜ-²È¸àêîºðàÜ Ð²Ø²Î²ð¶ øê² Ý»ÛñáÑáñÙáÝ³É Ùá¹»É Ò³Ë ÷áñáùÇ ÑÇå»ñïñáýdz, ³åáåïá½, Çß»Ùdz, ³éÇÃÙdz, ëñïÇ é»ÙṻɳóáõÙ, ýǵñá½ Na-Ç- ¨ çñÇ å³ÑáõÙ øñáÝÇÏ ê²-Ç ³é³ç³¹ÇÙáõÙ ³Ý·Çáï»Ý½ÇÝ ¹³ñÓÝáÕ ý»ñÙ»Ýï + Øݳóáñ¹³ÛÇÝ ëÇëïáÉÇÏ ×ÝßÙ³Ý Ý»ñ÷áñáù³ÛÇÝ ¹Ç³ëïáÉÇÏ ×ÝßÙ³Ý ëñïÇ ïáÝá·»Ý ÏáÙå»Ýë³ódz ÙÇá·»Ý É³ÛݳóáõÙ ¹»ÏáÙå»Ýë³ódz

27 ê² ÐºØà¸ÆܲØÆÎ îºÔ²Þ²ðĺðÆ ²Êî²ÌÜàôÂÚàôÜÀ öáñáù³ÛÇÝ é»Ùá¹»ÉÇÝ· ØÇáϳñ¹Ç ÑÇå»ñïñáýÇÏ Ñ³ëï³óáõÙ, ÙÇáóÇïÝ»ñÇ ÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñ + ÎáÉɳ·»ÝÇ ³éϳÛáõÃÛáõÝ ÙÇáóÇïÝ»ñÇ ÙÇç¨ ÎáÉɳ·»ÝÇ ³éϳÛáõÃÛáõÝ ÙÇáóÇïÝ»ñÇ ÙÇç¨ êñï³ÙϳÝÇ ÇÝï»·ñ³ódzÛÇ Ë³ËïáõÙ êñï³ÙϳÝÇ ÇÝï»·ñ³ódzÛÇ Ë³ËïáõÙ ØÇáϳñ¹Ç ÏÍÏáճϳÝáõÃÛ³Ý Çç»óáõÙ öáñáùÝ»ñÇ ÙÇá·»Ý É³ÛݳóáõÙ êñï³ÛÇÝ ÑñáóÇ ÷áùñ³óáõÙ ºñÇϳٳÛÇÝ å»ñýáõ½Ç³ÛÇ Çç»óáõÙ è²²Ð-Ç ³ÏïÇí³óáõ٠̳Ûñ³Ù³ë³ÛÇÝ ³ÝáÃÝ»ñÇ é»½Çëï»ÝïáõÃÛ³Ý ¨ ³ñÛ³Ý Í³í³ÉÇ µ³ñÓñ³óáõÙ êñïÇ Ñ»ïµ»éÝí³ÍáõÃÛ³Ý ¨ ݳ˳µ»éÝí³ÍáõÃÛ³Ý ´³éáé»ó»åïáñÝ»ñÇ Áݹ·ñÏáõÙ (å»ñýáõ½Ç³ÛÇ Çç»óÙ³Ý Ù³ëÇÝ Ñ³Õááñ¹áõÙ) êÇÙå³ïÇÏ ÜÐ ËóÝáõÙ ²Ýáóë»ÕÙÇã ¿ý»ÏïÇ áõŻճóáõÙ, ²¸Ð-Ç ³ñï³¹ñáõÃÛ³Ý ²Þ²Þ ²Þ²Þ

28 öáñáùÝ»ñÇ é»É³ùë³ódzÛÇ Ë³Ý·³ñáõÙ öáñáùÝ»ñÇ éÇ·ÇïáõÃÛ³Ý µ³ñÓñ³óáõÙ ÷áñáùÇ ÃáõɳóÙ³Ý ¨ ³ñÛáõݳɻóÙ³Ý Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñ ä³ï׳éÝ»ñÁ -ÙÇáϳñ¹Ç ÑÇå»ñïñáýdz, ß³ù³ñ³Ëï, ׳ñå³Ï³ÉáõÙ, å»ñÇϳñ¹Çï, ³ÙÇÉáǹá½, ë³ñÏáǹὠ²Ëï³ÍÝáõÃÛáõÝÁ -ÙÇáϳñ¹Ç ٻﳵáÉǽÙÇ Ë-Ù, ÇáÝÝ»ñÇ ïñ³ÝëåáñïÇ Ë-Ù (Ca-Ç), ÙÇáóÇïÝ»ñÇ ÏÍÏÙ³Ý ¿Ý»ñ·»ïÇÏ ³å³ÑáíÙ³Ý Ë³Ý·³ñáõÙ êñï³ÛÇÝ ³Ýµ³í³ñ³ñáõÃÛ³Ý ÏÉÇÝÇÏ³Ï³Ý ï»ë³ÏÝ»ñÁ 1. êñïÇ µ»éÝí³Í.-Ý ×Ýßٳٵ, ͳí³Éáí 2. ØÇáϳñ¹Ç ³Ë ï³Ñ³ñÙ³Ý Ñ»ï¨³Ýùáí 3. ʳéÁ 3. ʳéÁ 4. ²éÇÃÙdz 4. ²éÇÃÙdz ³. áã Ïáñáݳñ᷻ݵ. Ïáñáݳñá·»Ý (ϳñ¹ÇáÙÇáå³Ãdz) I. ê² ëÇëïáÉÇÏ Ó¨ II. ê² ¹Ç³ëïáÉÇÏ Ó¨

29 Îáñáݳñ ßñç³Ý³éáõÃÛ³Ý ³Ýµ³í³ñ³ñáõÃÛáõÝ öá÷áË»ÉÇ öá÷áË»ÉDzÝ÷á÷áË³Ï³Ý Îáñáݳñ ½³ñÏ»ñ³ÏÝ»ñÇ Ï³Ù ëñïÇ Çß»ÙÇÏ ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝ (ÃÇí 1 ùÇÉÉ»ñ) ¸ÇëÉÇåÇ»Ùdz¸ÇëÉÇåÇ»Ùdz ÐÇå»ñÑáÙáóÇëï»ÇÙ»ÙdzÐÇå»ñÑáÙáóÇëï»ÇÙ»Ùdz ÐÇå»ñï»Ý½Ç³ÐÇå»ñï»Ý½Ç³ Ì˳ËáïÇ û·ï³·áñÍáõÙÌ˳ËáïÇ û·ï³·áñÍáõÙ ¸Ç³µ»ï ¨ ÇÝëáõÉÇݳÛÇÝ é»½Çëï»ÝïáõÃÛáõݸdzµ»ï ¨ ÇÝëáõÉÇݳÛÇÝ é»½Çëï»ÝïáõÃÛáõÝ Ö³ñå³Ï³ÉáõÙÖ³ñå³Ï³ÉáõÙ Üëï³ÏÛ³ó Ï»Ýë³Ï»ñåÜëï³ÏÛ³ó Ï»Ýë³Ï»ñå ²Ã»ñá·»ÝÇÏ ëÝݹ³Ï³ñ·²Ã»ñá·»ÝÇÏ ëÝݹ³Ï³ñ· èÇëÏÇ ·áñÍáÝÝ»ñ èÇëÏÇ ·áñÍáÝÝ»ñ î³ñÇùî³ñÇù îÕ³Ù³ñ¹Ï³Ý ë»é îÕ³Ù³ñ¹Ï³Ý ë»é γϳÝó Ùáï Ù»Ýáå³áõ½³Î³Ï³Ýó Ùáï Ù»Ýáå³áõ½³ ÀÝï³Ý»Ï³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝÀÝï³Ý»Ï³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝ Üáñ ѳëï³ïí³Í ·áñÍáÝÝ»ñ ýǵñÇÝá·»ÝýǵñÇÝá·»Ý ßÇ×áõϳÛÇÝ ³ÙÇÉáǹßÇ×áõϳÛÇÝ ³ÙÇÉáǹ Chlamydia pneumoniaeChlamydia pneumoniae Helycobacter pyloriHelycobacter pylori

30 êÜÐ ëñïÇ íñ³ ³½¹»óáõÃÛ³Ý áõŻճóáõÙ, ³¹»Ïí³ï ýǽÇÏ³Ï³Ý Í³Ýñ³µ»éÝí³ÍáõÃÛáõÝ ³é³Ýó ³Ã»ñáëÏÉ»ñáïÇÏ íݳëÙ³Ý ØÇáϳñ¹Ç ͳÝñ³µ»éÝí³ÍáõÃÛ³Ý ³¹»Ïí³ï ٻͳóáõÙ êñïÇ íñ³ ÇÝïáïñáå ³½¹»óáõÃÛáõÝÝ»ñÇ áõŻճóáõÙ O 2 O 2 CO 2 CO 2 ÜáñÙ³É Ïáñáݳñ ³ÝáÃÝ»ñÇ ¿Ý¹áÃ»É ¼Ö ¼Ö ²ºü ²Îü ²Øü ³¹»Ýá½ÇÝ Ca-³Ï³Ý ³ÝóáõÕÇÝ»ñÇ ÷³ÏáõÙ Îáñáݳñ ßñç³Ý³éáõÃÛ³Ý Ï³ÝáݳíáñáõÙÁ ÝáñÙ³Ûáõ٠β ɳÛݳóáõÙ

31 ÜáñÙ³É Ïáñáݳñ ³ÝáÃÝ»ñÇ ¿Ý¹áÃ»É Na-áõñ»ïÇÏ ÑáñÙáÝÇ ³ñï³¹ñáõÃÛáõÝ ÜáñÙ³É ù³Ý³ÏÝ»- ñáí ¿Ý¹áû- ÉÇÝÇ ³ñ- ï³¹- ñáõÃÛáõÝ ÜÇïñÇÉûùëǹëÇÝ- ûﳽ L-³ñ·ÇÝÇÝNO·áõ³ÝÇɳïóÇÏɳ½ äñáëï³- ·É³Ý¹ÇÝÝ»ñ Ç ³é³ç³óáõÙ ¶ºü ó¶Øü Îáñáݳñ ³ÝáÃÝ»ñÇ É³ÛݳóáõÙ Îáñáݳñ ßñç³Ý³éáõÃÛ³Ý Ï³ÝáݳíáñáõÙÁ ÝáñÙ³ÛáõÙ (ß³ñáõݳÏáõÃÛáõÝ)

32 β - ä²îÖ²èܺðÀ ¸»åÇ ëÇñï ä¼-áí ³ñÛ³Ý ÙáõïùÇ ÷áù- ñ³óáõ٠ϳ٠å»ñÇý. ×ÝßÙ³Ý ¸»åÇ ëÇñï ä¼-áí ³ñÛ³Ý ÙáõïùÇ ÷áù- ñ³óáõ٠ϳ٠å»ñÇý. ×ÝßÙ³Ý ØÇáϳñ¹Ç ÏáÕÙÇó ÃÁÃ- í³ÍÝÇ ¨/ϳ٠ÝÛáõó- ÷á˳ݳÏáõÃÛ³Ý ëáõµ- ëïñ³ïÝ»ñÇ Í³ËëÁ ٻͳóÝáÕ ·áñÍáÝÝ»ñ 伪 ³Ã»ñáëÏÉ»ñá½ ³Ã»ñáëÏÉ»ñá½ Ó¨³íáñ ï³ññ»ñÇ ³·ñ»·³ódz, Ó¨³íáñ ï³ññ»ñÇ ³·ñ»·³ódz, ³ÝáÃÇ ëå³½Ù ³ÝáÃÇ ëå³½Ù ¹»åÇ ëÇñï ³ñÛ³Ý ÙáõïùÇ, ¹»åÇ ëÇñï ³ñÛ³Ý ÙáõïùÇ, å»ñýáõ½ÇáÝ ×ÝßÙ³Ý Çç»óáõÙ å»ñýáõ½ÇáÝ ×ÝßÙ³Ý Çç»óáõÙ ²ñÛ³Ý Ù»ç ¨ ÙÇá- ϳñ¹áõÙ O 2 ¨ »É³- ÝÛáõûñÇ å³ñáõ- ݳÏáõÃÛ³Ý Çç»óáõ٠γï»ËáɳÙÇÝÝ»ñÇ Î³ï»ËáɳÙÇÝÝ»ñÇ ëñïÇ ³ß˳ï³ÝùÇ áõÅ»- Õ³óáõÙ (ýǽÇÏ³Ï³Ý Í³Ýñ³µ»éÝí³ÍáõÃÛáõÝ ¨ ³ÛÉÝ) ëñïÇ ³ß˳ï³ÝùÇ áõÅ»- Õ³óáõÙ (ýǽÇÏ³Ï³Ý Í³Ýñ³µ»éÝí³ÍáõÃÛáõÝ ¨ ³ÛÉÝ) ëáõñ ½³ñÏ»ñ³Ï³ÛÇÝ ÑÇå»ñï»Ý½Ç³ ëáõñ ½³ñÏ»ñ³Ï³ÛÇÝ ÑÇå»ñï»Ý½Ç³ ³ñÛ³Ý Ëï³óáõÙ, ³ñÛ³Ý Ëï³óáõÙ, ÑÇå»ñíáÉ»Ùdz ÑÇå»ñíáÉ»Ùdz »ñϳñ³ï¨ ï³ËÇϳñ¹Ç³ »ñϳñ³ï¨ ï³ËÇϳñ¹Ç³ ëÇÙå³ïá-³¹ñ»Ý³É³ÛÇÝ Ñ³Ù³Ï³ñ·Ç ³ÏïÇí³óáõÙ ëÇÙå³ïá-³¹ñ»Ý³É³ÛÇÝ Ñ³Ù³Ï³ñ·Ç ³ÏïÇí³óáõÙ Îáñáݳñá·»Ý àã Ïáñáݳñá·»Ý ÁݹѳÝáõñ ÑÇ- åûùëdz (ÃÃí³Í- ÝÇ ¹»ýÇóÇï) ÁݹѳÝáõñ ÑÇ- åûùëdz (ÃÃí³Í- ÝÇ ¹»ýÇóÇï) ß³ù³ñ³ÛÇÝ ¹Ç³µ»ï (ϳñ¹ÇáÙÇáóÇï- Ý»ñáõÙ ·ÉÛáõÏá½Ç ¹»ýÇóÇï) ß³ù³ñ³ÛÇÝ ¹Ç³µ»ï (ϳñ¹ÇáÙÇáóÇï- Ý»ñáõÙ ·ÉÛáõÏá½Ç ¹»ýÇóÇï)

33 Îáñáݳñ ³Ýµ³í³ñ³ñáõÃÛáõÝ (ÙÇáϳñ¹Ç Çß»Ùdz, ÑÇåûùëdz, Ïáñáݳñ ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝ) I. ´³ó³ñÓ³Ï II. гñ³µ»ñ³Ï³Ý ä³ï׳éÝ»ñÁ 1. äë³Ï³Ó¨ ½³ñÏ»ñ³ÏÝ»ñÇ ³Ã»ñáëÏÉ»ñá½ 2. ²ñÛ³Ý Ó¨³íáñ ï³ññ»ñÇ ³·ñ»·³ódz, Ãñáٵὠ3. äë³Ï³Ó¨ ½³ñÏ»ñ³ÏÇ ëå³½Ù (β, Pg G 2, Pg F 2, TxA 2 ¿Ý¹áûÉÇÝÝ»ñ ¨ ³ÛÉÝ) 4.¸»åÇ ÙÇáϳñ¹ ³ñÛ³Ý Ý»ñÑáëùÇ ùã³óáõÙ (åë³Ï³- Ó¨ ½³ñÏ»ñ³ÏÝ»ñáõÙ å»ñ- ýáõ½ÇáÝ ×ÝßÙ³Ý Çç»óáõÙ) 1. ²ñÛ³Ý Ù»ç ¨ ÙÇáϳñ¹áõ٠ϳï»ËáɳÙÇÝÝ»ñÇ ß³ï³óáõÙ (ëÃñ»ë, ý»áùñá -ÙáóÇïáÙ³) 2.êñïÇ ³ß˳ï³ÝùÇ ·»ñáõ- ŻճóáõÙ (ýǽÇÏ³Ï³Ý µ»é- Ýí³ÍáõÃÛáõÝ, »ñϳñ³ï¨ ï³- ËÇϳñ¹Ç³, ³ñï³Ñ³Ûïí³Í Ñ»ÙáÏáÝó»Ýïñ³ódz ¨ ÑÇå»ñíáÉ»Ùdz)

34 äë³Ï³Ó¨ ½³ñÏ»ñ³ÏÝ»ñÇ (ä¼) ¹ÇݳÙÇÏ ëï»Ýá½Ç ï»ë³Ï»ï ä¼ Ïáñáݳñ ½³ñÏ»ñ³ÏÇ ëå³½Ù, ä², ÃñáÙµáùë³Ý A 2, PgF 2 ¨ ³ÛÉÝ ä¼ å³ïÇ Ñ³ëï³óáõÙ ¼³ñÏ»ñ³ÏÝ»ñáõÙ Ó¨³íáñ ï³ññ»ñÇ ³·ñ»·³ódz ä¼ »ñϳñ³ï¨, Ý߳ݳϳÉÇ ëï»Ýá½ Îáñáݳñ ³Ýµ³í³ñ³ñáõÃÛáõÝ (β) Îáñáݳñ ³Ýµ³í³ñ³ñáõÃÛ³Ý (β) ÏÉÇÝÇÏ³Ï³Ý Ó¨»ñÁ êï»Ýáϳñ¹Ç³, ëï³µÇÉ ÁÝóóùáí áã ëï³µÇÉ ëï»Ýáϳñ¹Ç³ ì³ñdzÝï ³ÛÇÝ ëï»Ýáϳñ¹Ç³ åñÇÝóÙ»ï³ÉÇ ÆÝý³ñÏï ØÇáϳñ¹Ç í»ñ³³ÝáóíáñÙ³Ý íÇ×³Ï Î²ð¸ÆàêÎȺðà¼

35 êÜÐ-Ç ³½¹»óáõÃÛ³Ý ËÇëï ٻͳóáõÙ: êÃñ»ë: üǽÇÏ³Ï³Ý ·»ñµ»éÝí³ÍáõÃÛáõÝ Üáñ³¹ñ»Ý³ÉÇÝ, 1 -³¹ñ»Ýáé»- ó»åïáñÝ»ñ ²Ý·Çáï»Ý½ÇÝ-2 ¨ ³¹ñ»Ý³ÉÇÝÇ ³ñÛ³Ý Ù»ç ÏáÝó»Ýïñ³ódzÛÇ Ù»Í³óáõÙ ØÇáϳñ¹Ç ͳÝñ³µ»éÝí³ÍáõÃ Û³Ý Ù»Í³óáõÙ O 2, CO 2 ¼Ö ²Ã»ñáëÏÉ»ñá½áí ³Ëóѳñí³Í ³ÝáÃÝ»ñÇ ¿Ý¹áÃ»É 1

36 ²Ã»ñáëÏÉ»ñá½áí ³Ëï³Ñ³ñí³Í ³ÝáÃÝ»ñÇ ¿Ý¹áÃ»É ¾Ý¹áûÉÇÝÇ ³é³ç³óÙ³Ý Ù»Í³óáõÙ ê»ñáïáÝÇÝÇ ³ñï³¹ñáõÃÛáõÝ TxA 2 ³é³ç³óáõÙ Ca 2+ -Ç ïñ³Ýëåáñï ¹»åÇ Ïáñáݳñ ³ÝáÃÝ»ñÇ Ñ³ñà ÙÇáóÇïÝ»ñ ²¶ ³é³ç³óáõÙ Îáñáݳñ ³ÝáÃÝ»ñÇ ëå³½Ù ¨ Ýñ³ÝóáõÙ ÃñáÙµ³·áÛ³óáõÙ ³ÝáóɳÛÝÇã ·áñÍáÝÝ»ñÇ ³ñï³¹ñáõÃÛ³Ý Ýí³½áõÙ 2

37 êñï³ÙϳÝÇ Çß»ÙdzÛÇ (êÆÐ) ¹ñë¨áñáõÙÝ»ñÁ I. Êɳó³Í ÙÇáϳñ¹Çï (miocardial stunniac) (ϳñ×³ï¨ ¨ ³ñï³Ñ³Ûïí³Í Çß»Ùdz) ¹ÇëýáõÝÏódz, áñÁ ÙÇ ù³ÝÇ ûñáõÙ í»ñ³Ï³Ý·ÝíáõÙ ¿ II. ²Ý·áñÍáõÝÛ³ ÙÇáϳñ¹Çï (miocard hibernation) (»ñϳñ³ï¨ ¹ÇëýáõÝÏódz ùñáÝÇÏ ÑÇå»ñýáõ½Ç³ÛÇ Ñ»ï¨³Ýùáí) í»ñ³Ï³Ý·ÝáõÙÁ Ñݳñ³-íáñ ¿ íÇñ³Ñ³ï³Ï³Ý ÙÇçáóáí I ¨ II-Ç ¹»åùáõÙ ÙÇáϳñ¹Ç é»å»ñýáõ½Ç³ ³ñÛ³Ý ÑáëùÇ í»ñ³Ï³Ý·ÝáõÙ, 20 ñáå»Ç ÁÝ-óóùáõ٠ϳÝËíáõÙ ¿ ÙÇáóÇïÝ»ñÇ Ù³Ñ³óáõÙÁ Ñݳñ³íáñ ¿ é»å»ñýáõ½ÇáÝ ³éÇÃÙdz III. êñïÇ ëáõñ ÇÝý³ñÏï (20 ñáå»Çó ³í»ÉÇ Ïáñáݳñ ÑáëùÇ ¹³¹³ñÇ ¹»åùáõÙ) ÙÇáϳñ¹Ç ѳïí³ÍÇ Ù³Ñ åë³Ï³Ó¨ Éáõë³ÝóùÇ ³ñ³· ÷³ÏÙ³Ý Ñ»ï¨³Ýùáí. (åë³Ï³Ó¨ ½³ñÏ»ñ³ÏÝ»ñÇ ³Ã»ñáëÏÉ»ñá½ + ÃñáÙµá½) êñï³ÙϳÝÇ Çß»ÙdzÛÇ (êÆÐ) ¹ñë¨áñáõÙÝ»ñÁ I. Êɳó³Í ÙÇáϳñ¹Çï (miocardial stunniac) (ϳñ×³ï¨ ¨ ³ñï³Ñ³Ûïí³Í Çß»Ùdz) ¹ÇëýáõÝÏódz, áñÁ ÙÇ ù³ÝÇ ûñáõÙ í»ñ³Ï³Ý·ÝíáõÙ ¿ II. ²Ý·áñÍáõÝÛ³ ÙÇáϳñ¹Çï (miocard hibernation) (»ñϳñ³ï¨ ¹ÇëýáõÝÏódz ùñáÝÇÏ ÑÇå»ñýáõ½Ç³ÛÇ Ñ»ï¨³Ýùáí) í»ñ³Ï³Ý·ÝáõÙÁ Ñݳñ³-íáñ ¿ íÇñ³Ñ³ï³Ï³Ý ÙÇçáóáí I ¨ II-Ç ¹»åùáõÙ ÙÇáϳñ¹Ç é»å»ñýáõ½Ç³ ³ñÛ³Ý ÑáëùÇ í»ñ³Ï³Ý·ÝáõÙ, 20 ñáå»Ç ÁÝ-óóùáõ٠ϳÝËíáõÙ ¿ ÙÇáóÇïÝ»ñÇ Ù³Ñ³óáõÙÁ Ñݳñ³íáñ ¿ é»å»ñýáõ½ÇáÝ ³éÇÃÙdz III. êñïÇ ëáõñ ÇÝý³ñÏï (20 ñáå»Çó ³í»ÉÇ Ïáñáݳñ ÑáëùÇ ¹³¹³ñÇ ¹»åùáõÙ) ÙÇáϳñ¹Ç ѳïí³ÍÇ Ù³Ñ åë³Ï³Ó¨ Éáõë³ÝóùÇ ³ñ³· ÷³ÏÙ³Ý Ñ»ï¨³Ýùáí. (åë³Ï³Ó¨ ½³ñÏ»ñ³ÏÝ»ñÇ ³Ã»ñáëÏÉ»ñá½ + ÃñáÙµá½)

38 ê²-Ç å³Ã᷻ݻ½áõÙ Ý»ÛñáÑáñÙáÝÝ»ñÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛáõÝÁ (ѳßí»ÏßÇéÁ) 1. 1.è»ÝÇÝ -³Ý·Çá- ï»Ý½ÇÝ Ñ³Ù³ -ϳñ· 2. 2.êÇÙå³Ãá-³¹- ñ»Ý³É³ÛÇÝ Ñ³- ٳϳñ· 3. 3.¾Ý¹áûÉÇÝ 4. 4.ì³½áåñ»ëÇÝ 5. 5.òÇïáÏÇÝÝ»ñ NO ´ñ³¹ÇÏÇÝÇÝ äñáëï³óÇÏÉÇÝ ¾Ý¹áûÉÇ³É ·»ñµ¨»é³óÝáÕ ·áñÍáݪ 1.²Ý·Çáï»Ý½ÇÝ ¹³ñ- ÓÝáÕ ý»ñÙ»ÝïÇ ÇÝÑÇ- µÇïáñÝ»ñ (ϳåïáå- ñÇÉ) 2. -³¹ñ»ÝáµÉáϳ- ïáñÝ»ñ, 3.Ca-ÙÕ³ÝóùÇ µÉáϳïáñ 4. ÝÇïñ³ïÝ»ñ ( -³¹ ñ»ÝáµÉáϳïáñÝ»ñ), 5. ¹Çáõñ»ïÇÏÝ»ñ 6. ëñï³ÛÇÝ ·ÉÛáõÏá- ÏáñïÇÏá¹Ý»ñ 7. ûųݹ³Ï ÙÇçáóÝ»ñ 8. ¹Ç»ï³ < - + ³Ýáóë»ÕÙáõÙ, ѳϳ¹Çáõñ»½ åñáÉÇý»ñ³ódz ³ÝáóɳÛݳóáõÙ, ¹Çáõñ»½, ѳϳåñáÉÇý»- ñ³ódz Îáññ»Ïódz Îáññ»Ïódz

39 ²¸ðºÜ²ÈÆÜÆ Î²ð¸ÆàîàøêÆÎ ¾üºÎîܺðÀ, Üð²Üò غʲÜƼØܺðÀ ØÇáϳñ¹Ç ·»ñýáõÝÏódz O 2 -Ç ¨ ëáõµëïñ³ïÝ»ñÇ áõŻճó³Í ͳËëØÇáϳñ¹Ç ·»ñýáõÝÏódz O 2 -Ç ¨ ëáõµëïñ³ïÝ»ñÇ áõŻճó³Í ͳËë ÈÇåáÉÇ½Ç áõŻճóáõ٠ϳñ¹ÇáÙÇáóÇïÝ»ñáõÙ µ³ñÓñ³Ï³ñ· ׳ñå³ÃÃáõÝ»ñÇ Ïáõï³ÏáõÙ Ýñ³Ýó ¹»ï»ñ·»Ýï ³½¹»óáõÃÛáõÝÁ óճÝÃÝ»ñÇ íñ³ÈÇåáÉÇ½Ç áõŻճóáõ٠ϳñ¹ÇáÙÇáóÇïÝ»ñáõÙ µ³ñÓñ³Ï³ñ· ׳ñå³ÃÃáõÝ»ñÇ Ïáõï³ÏáõÙ Ýñ³Ýó ¹»ï»ñ·»Ýï ³½¹»óáõÃÛáõÝÁ óճÝÃÝ»ñÇ íñ³ ¾Ý»ñ·³³å³ÑáíÙ³Ý, ÏÍÏáÕ³Ï³Ý ýáõÝÏódzÛÇ Ë³Ý·³ñáõپݻñ·³³å³ÑáíÙ³Ý, ÏÍÏáÕ³Ï³Ý ýáõÝÏódzÛÇ Ë³Ý·³ñáõÙ ÈÇåǹݻñÇ ·»ñûùëǹ³óÙ³Ý åñáó»ëÝ»ñÇ áõŻճóáõÙ Ýñ³Ýó ³ñ·³ëÇùÝ»ñÇ íݳëáÕ ³½¹»óáõÃÛáõÝÁ óճÝÃÝ»ñÇ ¨ ý»ñÙ»ÝïÝ»ñÇ íñ³:ÈÇåǹݻñÇ ·»ñûùëǹ³óÙ³Ý åñáó»ëÝ»ñÇ áõŻճóáõÙ Ýñ³Ýó ³ñ·³ëÇùÝ»ñÇ íݳëáÕ ³½¹»óáõÃÛáõÝÁ óճÝÃÝ»ñÇ ¨ ý»ñÙ»ÝïÝ»ñÇ íñ³: г׳˳ëñïáõÃÛáõÝ ¹Ç³ëïáɳÛÇ Ï³ñ׳óáõÙ...г׳˳ëñïáõÃÛáõÝ ¹Ç³ëïáɳÛÇ Ï³ñ׳óáõÙ... ²ñÛ³Ý ï³ññ»ñÇ ³·ñ»·³ódzÛÇ áõŻճóáõÙ Ãñáٵὠ²ñÛ³Ý ï³ññ»ñÇ ³·ñ»·³ódzÛÇ áõŻճóáõÙ ÃñáÙµá½

40 ØÇáϳñ¹Ç ³Ýµ³í³ñ³ñáõÃÛ³Ý å³Ã᷻ݻ½Á 2. γñ¹ÇáóÇïÝ»ñÇ Ã³Õ³ÝÃÝ»ñÇ ¨ ý»ñÙ»Ýï³ÛÇÝ Ñ³Ù³Ï³ñ·»ñÇ Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñ (³½³ï é³¹ÇϳɳÛÇÝ ·»ñûùëǹ³ÛÇÝ åñáó»ëÝ»ñÇ áõŻճóáõÙ, ÑǹñáÉǽ, ë³ñÏáÉ»ÙÇ å³ïéáõÙ, ëÇÝûïÇÏ åñáó»ëÝ»ñÇ Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñ) 3. ÆáÝÝ»ñÇ ¨ Ñ»ÕáõÏÝ»ñÇ ¹Ç뵳ɳÝë (Na, Ca, K, ÀÒÔ-³½Ç ³ÏïÇíáõÃÛ³Ý Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñ, ³óǹá½) 4. êñïÇ Ý»ÛñáÑáõÙáñ³É ϳÝáݳíáñÙ³Ý Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñÇ Î², åñáëﳷɳݹÇÝÝ»ñ, ëÇÙå³ïÇÏ, å³ñ³ëÇÙå³ïÇÏ Ñ³Ù³Ï³ñ·»ñÇ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ë³ËïáõÙ: 5. ¶»Ý»ñÇ ¨ Ýñ³Ýó ¿ùëåñ»ëdzÛÇ ¹»ý»ÏïÝ»ñ ÙèÜÂ-Ç ÁÝÏ×áõÙ Ca 2+ ϳËÛ³É ²ºü³½Ç ³ÏïÇíáõÃÛ³Ý

41 êñï³ÙϳÝÇ ³é³çݳÛÇÝ íݳëÙ³Ý ³Ëï³ÍÝáõÃÛáõÝÁ êïñ»ë³ÛÇÝ ³½¹»óáõÃÛáõÝ Î²-Ç ¨ ³ÛÉ ÑáñÙáÝÝ»ñÇ Ù»Í ù³Ý³ÏÝ»ñÇ ³½¹»ó. ²¹»ÝÇɳïóÇÏɳ½Ç, ýáëýáÉÇå³½ C-Ç ³ÏïÇí³óáõÙ ÈÇåǹ³ÛÇ »é۳Ϫ ³) ýáëýáÉÇ- 峽ݻñÇ, ÉÇ峽ݻñÇ ³ÏïÇí³óáõÙ, µ) ³½³ï é³¹Ç- ϳÉÝ»ñ, ·) ׳ñå³ÃÃáõÝ»ñÇ ¹»ï»ñ·»Ýï ³½¹»óáõÃÛáõÝ Ï³ñ¹ÇáÙÇá-óÇï.-áõÙ Ca-Ç ÙáõïùÇ áõŻճóáõÙ ·ÉÇÏá·»ÝÇ å³ß³ñÇ ÑÛáõÍáõÙ 1. ÈǽáëáÙÝ»ñÇó åñáﻳ½Ý»ñÇ ³½³ï³·ñáõÙ 2. Na +,K +,Ca 2+ --²ºü³½Ý»ñÇ (åáÙå»ñÇ) ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ë³÷³ÝáõÙ 3. Ca-Ç ß³ï³óáõÙ óÇïáåɳ½Ù³ÛáõÙ

42 Ca-Ç ß³ï³óáõÙ óÇïáåɳ½Ù³ÛáõÙ ÙÇáýǵñÇÉÝ»ñnáõ Ù åñáﻳ½.-Ç ³Ïï. ÙÇáýǵñÇÉÝ»ñnáõ Ù åñáﻳ½.-Ç ³Ïï. ÙÇïáùáݹ.-áõÙ ýáëýáÉÇå³½Ç ³Ïï. ÙÇïáùáݹ.-áõÙ ýáëýáÉÇå³½Ç ³Ïï. ÙÇáýǵñÇÉÝ»ñÇ ÏáÝïñ³Ïïáõñ³ ÙÇáýǵñÇÉÝ»ñÇ ÏáÝïñ³Ïïáõñ³ ÙÇïáùáݹñÇáõÙÝ»ñÇ ýáõÝÏódzÛÇ Ë³Ý·³ - ñáõÙ ÙÇïáùáݹñÇáõÙÝ»ñÇ ýáõÝÏódzÛÇ Ë³Ý·³ - ñáõÙ ÙÇáýǵ.-Ç ÏÍÏÙ³Ý ¨ ÃáõɳóÙ³Ý Ë³Ý·³- ñáõÙ ÙÇáýǵ.-Ç ÏÍÏÙ³Ý ¨ ÃáõɳóÙ³Ý Ë³Ý·³- ñáõÙ ÙÇáϳñ¹Ç ÃÃí³ÍݳÛÇÝ ù³ÕóÇ Ñ³Ý- ¹»å ¹Ç- Ù³¹ñáõÃÛ³Ý Çç»óáõÙ ÙÇáϳñ¹Ç ÃÃí³ÍݳÛÇÝ ù³ÕóÇ Ñ³Ý- ¹»å ¹Ç- Ù³¹ñáõÃÛ³Ý Çç»óáõ٠ѳÕáñ¹ã³Ï³Ý ѳٳϳñ·Ç ˳óñáõÙ, ûç³Ë³ÛÇÝ ÏáÝïñ³Ïïáõñ³, Ý»Ïñá½Ç ¨ ûç³Ë³ÛÇÝ Ï³ñ¹ÇáëÏÉ»ñá½Ç ½³ñ·³óáõÙ