ТЫРЫС Қ А Қ АУРУЫ

Тырыс қ а қ (cholera) – антропонозды жіті ішек ж ұқ пасы, Халы қ аралы қ медициналы қ – санитарлы қ ережелерге с ә йкес карантинді ж ұқ палар ғ а жат қ ызылады. Ж ұқ па таралуыны ң жал ғ ыз к ө зі – ауру адам немесе тырыс қ а қ бойынша қ олайсыз айма қ тан келген қ оздыр ғ ышты н ә жіс немесе құ сы қ ар қ ылы б ө летін вибриотасымалда ғ ыш. М ұ ндай ж ұғ у жолы – ауыз – н ә жістік деп аталады. Қ оздыр ғ ыш ж ұқ тырыл ғ ан тама қ ж ә не су (жиі кездеседі) ар қ ылы адам а ғ засына т ү седі, ауру адаммен қ атынаста бол ғ анда немесе т ұ рмыста ғ ы заттарды пайдалан ғ анда ж ұғ ады. Қ оздыр ғ ыш суда, с ү тте, а ғ ынды суларда ұ за қ уа қ ыт бойы са қ талады ж ә не қ айнат қ анда жойылады. ТЫРЫС Қ А Қ

Vibrio cholerae бактериялары ас қ орыту органдарына т ү се салысымен с ұ йы қ, ауырсындырмайтын, жиі іш ө туге ә келетін токсин б ө леді. Ал жалпы улану то қ таусыз құ су ғ а ә келеді. Адам ө зінен к ө п к ө лемде с ұ йы қ ты қ шы ғ ара бастайды, н ә тижесінде а ғ за сусызданып, адам ө ліп кетуі де м ү мкін. Тырыс қ а қ ты ң жасырын мерзімі қ ыс қ а – бір к ү ннен бес к ү нге дейін. Ауру таралуыны ң негізгі себебі қ ауіпсіз суды ң тапшылы ғ ы не жо қ ты ғ ы, санитариялы қ құ ралдарды ң болмауы, б ұғ ан қ оса, қ орша ғ ан ортаны ң нашар жа ғ дайы, жеке бас гигиенасыны ң са қ талмауы болып табылады. Тырыс қ а қ ө те ж ұқ палы, ж ә не о ғ ан балалар да, ересектер де шалды ғ ады. Бас қ а ішек ауруларынан ерекшелігі ол бірнеше са ғ ат ішінде дені сау ересек адамны ң ө зін ө лімге душар етеді. Иммунитеті т ө мен т ұ л ғ алар, д ұ рыс тама қ танбайтын балалар ғ а ж ә не А Қ Т Қ ж ұқ пасына шалды ққ ан адамдар ғ а тырыс қ а қ ж ұққ анда ө лім қ аупі ө те жо ғ ары. Емдеу жасалмаса, ө лім коэффициенті пайыз ғ а дейін жетеді. Медициналы қ к ө мекке дер кезінде ж ү гінсе, ж ә не емдеу д ұ рыс ж ү ргізілсе, ауруды ң со ң ы, к ө п жа ғ дайда сауы ғ умен ая қ талады.

Ауру жиі іш ө тумен (т ә улігіне 10 ж ә не одан да жиі) сипатталады. Б ұ л кезде нау қ ас т ә улігіне 20 литрге дейін с ұ йы қ ты қ жо ғ алтуы м ү мкін. Сондай-а қ жиі құ су да ауру ғ а т ә н болады. С ұ йы қ ты қ ты шамадан тыс к ө п жо ғ алтудан нау қ аста денені ң тырысуы пайда болады, ерні мен қү ла қ қ ал қ аны к ө гереді. Ентігу мен ә лсіреу пайда болады. Іш су т ә різдес с ү йы қ болып ө теді, оны ң т ү сі к ө п жа ғ дайда к ү ріш қ айнатпсына ұқ сас болады. Дер кезінде ем қабылдамағандардың жартысына жуығы алғашқы төулікте қайтыс болып кетеді. су мен; тама қ пен; турмысты қ ж ә не қ арым- қ атынас жолымен. Негізгі таралу жолы-су болып табылады.Сонды қ тан да сумен қ амтамасыз ету санитарлы қ - эпидемиологиялы қ қ ызмет тарапынан қ ата ң ба қ ылауда болуы тиіс. Тырыс қ а қ ауруы ү шін жаз ғ ы- к ү згі кезе ң е ң к ө п тарайтын мерзім болып саналады. Б ұ л кезде ү лкендер де кішкентайлар да ауыра береді. ТАРАЛУ ЖОЛДАРЫ

Тырыс қ а қ ты ң ж ұғ у жолдары - тырыс қ а қ вибрионын тасымалдаушылармен ты ғ ыз қ арым- қ атынаста бол ғ анда, нау қ ас адамды к ү ту кезінде, жеке бас гигиенасыны ң са қ талмауы, тырыс қ а қ қ оздыр ғ ыштарымен ластан ғ ан ашы қ су к ө здерінде шомылу, сол лас су к ө здерін ауыз су ретінде пайдалану жа ғ дайларында, сондай-а қ тырыс қ а қ қ оздыр ғ ыштарымен ласта ғ ан тама қ ө німдерін пайдалан ғ ан кезде ж ұғ ады ТЫРЫС Қ А Қ Қ АЛАЙ Ж ҰҒ АДЫ?

ЕМДЕЛУ Ш үғ ыл т ү рде қ олданылатын емдеу шараларына е ң алдымен ауыз ар қ ылы берілетін қ оспалармен организмде жо ғ ал ғ ан с ұ йы қ ты қ пен микроэлементтерді ң орнын толтыру болып табылады. Сондай-а қ тырыс қ а қ ты ң тарап кетуіні ң алдын алу ү шін нау қ асты о қ шаулап, ауруды ң ж ұғ уы м ү мкін оша қ тарын залалсыздандыру керек.

Ә лемдегі жа ғ дай К ө птеген елдерде тырыс қ а қ адамдарды ң денсаулы ғ ына т ө нген қ ауіп болып отыр жыл ғ ы шілде айыны ң басына жер шарында тырыс қ а қ ты ң 9655 жа ғ дайы тіркелген. Тырыс қ а қ ты ң б ұ р қ етуіні ң е ң жо ғ ар ғ ы қ аупі к ө шпелі қ о ғ амдарда ж ә не қ аш қ ындар лагерлерінде са қ талуда, к ө п жа ғ дайда, себеп - санитария де ң гейіні ң т ө мен болуы ж ә не қ ауіпті ауыз суды ң жо қ ты ғ ы. Сіз бару ғ а жоспарла ғ ан елде тырыс қ а қ ауруы бойынша жа ғ дай туралы а қ паратты алу ү шін денсаулы қ са қ тау ж ә не санитарлы қ -эпидемиологиялы қ қ ызмет органдарына бару ғ а болады. ДД Ұ м ә ліметтері бойынша 2010 жыл ғ ы 30 маусым ғ а дейінгі жа ғ дай бойынша келесі елдерде тырыс қ а қ тіреклген:

Африка Азия Африка: Ангола, Замбия, Зимбабве, Кения, Мозамбик, Нигерия, Судан, Уганда, Ангола; Азия:Бангладеш, Вьетнам, Гонконг, Индия, Камбоджа, Республика Корея, Папуа-Новая Гвинея, Тайланд

Ш Қ О алдын алу іс- шаралары Жіті ішек аурулары мен тырыс қ а қ бойынша эпидемиологиялы қ маусымны ң басталуына орай, тырыс қ а қ ты ң ә келінуін, таралуын болдырмау ма қ сатында облыста келесі алдын алу іс-шаралары жасалуда Қ аза қ стан Республикасыны ң мемлекеттік шекарасында ғ ы ө ткізу пунктерінде тырыс қ а қ бойынша қ олайсыз елдерден келген т ұ л ғ алар ғ а санитарлы қ -карантиндік ба қ ылау қ амтамасыз етілген, айма ққ а А Қ Ж ә келінуін м ү лдем болдырмау м ү мкін емес, себебі, ауруды ң ж ұққ аннан кейін, бірнеше са ғ аттан немесе 7 к ү нге дейін белгілері білінбеуіі м ү мкін. Д ә л осы уа қ ытта адам шекарадан ө тіп кетуі м ү мкін, ж ә не елдімекенге келгеннен кейін, біраз уа қ ыт ө ткен со ң ауруша ң ды қ ты ң белгілері шы ғ а бастайды. Осы уа қ ытта дер кезінде диагноз қ ойылу ж ә не ем алу ү шін медициналы қ к ө мекке ж ү гіну қ ажет, тек осыны ң н ә тижесінде дерттен сауы ғ у ғ а ж ә не бас қ а адамдар ғ а ж ұқ тырмау ғ а болады. эпидемиологиялы қ (жаз) маусымда суды ң беткі қ абаттарында ғ ы су ғ а ж ә не сырт қ ы орта нысандарына тырыс қ а қ вибриондарына ү немі зерттеулер ж ү ргізіледі, емдеу–алдын алу мекемелеріні ң, санитарлы қ -эпидемиологиялы қ қ ызметті ң облыс к ө лемінде тырыс қ а ққ а к ү дікті адамды аны қ тау бойынша дайынды ғ ы қ амтамасыз етілген, арнайы т ә ртіптік мекемелерге, ә леуметтік о ң алдандыру мекемелеріне т ү скен,, шетелден келген адамдарды тырыс қ а ққ а тексеру ж ү ргізіледі, сонымен қ атар, ішек ауруына шалды ққ ан адамдарды ң материалдарына зертханалы қ зерттеу жасалады, этиологиясы белгісіз ж ұқ палы аурудан к ө з ж ұ м ғ ан адамдарды ң м ә йітінен алын ғ ан материалдар зерттеледі, халы қ арасында санитарлы қ -а ғ артушылы қ ж ұ мыс жасалады.

Қ олы ң ызды м ұқ ият жуы ң ыз, ә сіресе, тама қ дайындар ж ә не тама қ танар алдында. Тек қ айнатыл ғ ан суды ғ ана іші ң із. Ысты қ шай не кофе, шарап, сыра, газдал ғ ан су немесе алкогольсіз сусындар, ж ә не б ө телкедегі не пакеттегі жеміс шырындары сия қ ты сусындар ә детте қ ауіпсіз саналады. Егер қ ауіпсіз судан жасал ғ анына к ү м ә ні ң із болса, м ұ зды пайдаланудан бас тарты ң ыз. Термикалы қ өң деуден м ұқ ият ө ткізілген ө німдерді пайдаланы ң ыз ( қ айнатыл ғ ан, пісірілген/ қ уырыл ғ ан, ысты қ сумен жуыл ғ ан (жеміс, к ө кеніс) немесе қ абы ғ ынан аршыл ғ ан, т.б.). Шикі те ң із ө німдерін пайдаланба ң ыз. Алдын ала дайындал ғ ан тама қ ты жа қ сылап ысыты ң ыз. Пастерленбеген с ү тті ішер алдында, оны қ айнаты ң ыз. Егер сізде диарея болса, ә сіресе, ауыр т ү рі, немесе жиі құ сса ң ыз, ш ұғ ыл арада медицианлы қ к ө мекке ж ү гіні ң із. Медициналы қ к ө мекті к ү тіп отыр ғ анда, қ айнатыл ғ ан су немесе т ә тті емес, мысалы, сорпа ішкен ж ө н. ЖЕКЕ Қ ОР Ғ АНЫС ШАРАЛАРЫ

НАЗАР Қ ОЙЫП ТЫ Ң ДА Ғ АНДАРЫ Ң ЫЗ Ғ А РАХМЕТ