Иярченле кушма җө мл ә л ә р. Иярчен урын җө мл ә л ә р.

Презентация:



Advertisements
Похожие презентации
Зарипова Лилия Галимзяновна, учитель татарского языка и литературы, первой квалификационной категории Муниципальное автономное общеобразовательное учреждение.
Advertisements

Тиңдәш кисәкләр янында өтер кую - тиңдәш кисәкләр үзара санау интонациясе, каршы куючы теркәгечләр белән килгәндә, җыючы һәм бүлүче теркәгечләр кабатланып.
Кеше ышанмас сүзне дөрес булса да сөйләмә. Җөмләдә ничә гади җөмлә бар? Төре буенча бу нинди җөмлә?
I.очрак Санап кител ә торган ти ң д ә ш кис ә кл ә р алдыннан к ө ттер ү паузасы ясалган урында ике нокта билгесе куела. М ә с ә л ә н, 1)Безне ң институтта.
Татар теле д әресләрендә мәкальләр куллану. МӘКАЛЬ ДИП НӘРСӘГӘ ӘЙТЕЛӘ? 1.Безгә кардәш төрки халыкларның кайберләре аны борынгылар сүзе, кайберләре аталар.
Презентация к уроку (9 класс) по теме: Презентация.Кушма
К ү п иярченле катлаулы кушма җө мл ә л ә р. Кабатлау (тестлар).
Иярченле кушма җө мл ә л ә р. Иярчен урын җө мл ә л ә р.
Азаматова Ә лфия М ә хм ү т кызы,Азаматова Ә лфия М ә хм ү т кызы, Питр ә ч муниципаль районыПитр ә ч муниципаль районы К ү н урта гомуми белем бир ү м.
Имтихан эшенең төзелеше. Татар теле буенча имтихан эше өч өлештән тора. 1 өлеш(А 1-А 30)җавабын сайлап алу мөмкинлеге булган биремнәрдән тора. 2 өлеш(В.
Синтетик иярчен җөмләләрнең бәйләүче чараларын искә төшерү, белемнәрен тикшерү. Яңа теманы үзләштерү: тыныш билгеләрен кую кагыйдәләренә төшенү Иҗади.
Теркәгечле тезмә кушма җөмләләрне кабатлау. Кушма җөмлә Тезмә кушма җөмлә Теркәгечле тезмә кушма җөмлә Теркәгечсез тезмә кушма җөмлә Иярченле кушма җөмлә.
Читтә йөргән чакта, сагындырып, Керер өчен төнлә төшенә, Зәңгәр таңлы,биек,аяз күкле Туган ягы кирәк кешегә. Ф. Яруллин.
К ү п иярченле катлаулы кушма җө мл ә л ә р. Кабатлау (тестлар).
Блиц-сорауларБлиц-сораулар. 1. Нинди җөмләгә без кушма җөмлә дип әйтәбез? 2. Кушма җөмләдәге гади җөмләләр арасында нинди бәйләнешләр була? 3. Тезмә кушма.
8 кл. Татар теле. Катлаулы кушма җөмлә.
Транксрипт:

Иярченле кушма җө мл ә л ә р

Иярчен урын җө мл ә л ә р

Иярчен урын җөмлә баш җөмләдәге эш яки хәлнең урынын белдерә. Һәм Кайда? Кайдан? Кая? кебек сорауларына җавап бирә.

Иярчен урын җө мл ә АналитикСинтетик -М ө н ә с ә б ә тле с ү зл ә р- Җ ирд ә, якта, урында диг ә н б ә йлек с ү зл ә р Т ө зелеше ягыннан т ө рл ә ре

Иярчен вакыт җө мл ә л ә р

Иярчен вакыт җөмлә баш җөмләдәге эш яки хәлнең вакытын белдерә. Һәм Кайчан? Кайчаннан бирле? Кайчанга чаклы? кебек сорауларына җавап бирә.

Иярчен вакыт җө мл ә АналитикСинтетик -М ө н ә с ә б ә тле с ү зл ә р(шул чакта, ул да т ү гел, шул арада) -Килеш кушымчалары (-кач, -к ә ч, - ү г ә, - ү бел ә н, -ган арада) Т ө зелеше ягыннан т ө рл ә ре

Иярчен с ә б ә п җө мл ә л ә р

Иярчен сәбәп җөмлә баш җөмләдәге эш яки хәлнең сәбәбен белдерә. Һәм Ник? Нилектән? Ни сәбәпле? Нәрсә аркасында? кебек сорауларына җавап бирә.

Иярчен с ә б ә п җө мл ә АналитикСинтетик -М ө н ә с ә б ә тле с ү зл ә р (шу ң а к ү р ә, ч ө нки) -К ө ттер ү паузасы Т ө зелеше ягыннан т ө рл ә ре -к ү р ә, с ә б ә пле, аркасында, -га к ү р ә

Иярчен максат җө мл ә л ә р

Иярчен максат җөмлә баш җөмләдәге эш яки хәлнең максатынн белдерә. Һәм Ни өчен? Нинди максат белән? кебек сорауларына җавап бирә.

Иярчен максат җө мл ә АналитикСинтетик -М ө н ә с ә б ә тле с ү зл ә р (шуны ң ө чен, моны ң ө чен) Т ө зелеше ягыннан т ө рл ә ре - ө чен, дип с ү зл ә ре

Тест

1. Иярчен максат җө мл ә баш җө мл ә д ә ге эш-х ә лне ң максатын белдер ә. Ул... а) турыдан-туры баш җө мл ә не ң максат х ә ле функциясенд ә кил әа) турыдан-туры баш җө мл ә не ң максат х ә ле функциясенд ә кил ә ә ) баш җө мл ә д ә м ө н ә с ә б ә тле с ү з бел ә н бирелг ә н максат х ә лен ачыклый, аны ң конкрет эчт ә леген т ә шкил ит ә б) я турыдан-туры баш җө мл ә не ң максат х ә ле функциясенд ә кил ә, я баш җө мл ә д ә м ө н ә с ә б ә тле с ү з бел ә н бирелг ә н максат х ә лен ачыклый, аны ң конкрет эчт ә леген т ә шкил ит әб) я турыдан-туры баш җө мл ә не ң максат х ә ле функциясенд ә кил ә, я баш җө мл ә д ә м ө н ә с ә б ә тле с ү з бел ә н бирелг ә н максат х ә лен ачыклый, аны ң конкрет эчт ә леген т ә шкил ит ә

2.Аналитик с ә б ә п җ ө мл ә баш җө мл ә г ә нинди чаралар бел ә н б ә йл ә н ә (Закиев буенча): а) ялгызак м ө н ә с ә б ә тле с ү зл ә р, ч ө нки терк ә гече, н ә ти җә не белд ү р ү че дим ә к с ү зе, к ө ттер ү паузасы, ки терк ә гече ярд ә менд ә ә ) м ө н ә с ә б ә тле с ү зл ә р, ч ө нки терк ә гече, к ө ттер ү паузасы б) м ө н ә с ә б ә тле с ү зл ә р, ч ө нки терк ә гече, к ө ттер ү паузасы, с ә б ә пле с ү зе ярд ә менд ә

3.Болыт җ ил иск ә н яктан кил ә. Бу нинди җө мл ә ? а) иярчен урын җө мл ә, аналитика) иярчен урын җө мл ә, аналитик ә ) иярчен аергыч җө мл ә, синтетик б) иярчен урын җө мл ә, синтетикб) иярчен урын җө мл ә, синтетик

4.Иярчен вакыт җө мл ә нинди сорауларга җ авап бир ә ? а) Кайчан? Кайчанга чаклы? Кайсы? ә ) Них ә тле? Кайчаннан бирле? Кайчан? б) Кайчан? Кайчанга чаклы? Кайчаннан бирле?

5.Элегр ә к иярчен урын җө мл ә не ң синтетик т ө рл ә ре граматикадан алып ташланылган булган. Ни с ә б ә пле? а) иярчен х ә л җө мл ә бел ә н бер ү к сорауларга җ авап бирг ә нг ә а) иярчен х ә л җө мл ә бел ә н бер ү к сорауларга җ авап бирг ә нг ә ә )синтетик аергыч җө мл ә л ә рг ә якын торганга ә )синтетик аергыч җө мл ә л ә рг ә якын торганга б) синтетик иярчен урын җө мл ә л ә р терк ә гечсез иярчен җө мл ә л ә рг ә охшагангаб) синтетик иярчен урын җө мл ә л ә р терк ә гечсез иярчен җө мл ә л ә рг ә охшаганга

6.Га җ из калды доктор: авыру кызга бер дару да файда бирм ә де.Иярчен җө мл ә не ң м ә гън ә ягыннан т ө рен табыгыз: а) х ә б ә р ә ) с ә б ә п б) максат

7. Һә рбер аналитик с ә б ә п җө мл ә не синтетикка, синтетикны аналитикны ң тел ә с ә нинди т ө рен ә ә йл ә ндереп буламы? а) һә рбер аналитикны да синтетикка с ә б ә пк ә йл ә ндереп булмый ә ) була б) синтетик с ә б ә п җө мл ә не аналитикны ң тел ә с ә нинди т ө рен ә ә йл ә ндереп булмый

8.Саф һ ава керсен, шуны ң ө чен т ә р ә з ә л ә рне ачам. Бу җө мл ә не ң синтетик синонимын табыгыз. а) Т ә р ә з ә л ә рне ачам: саф һ ава керсен.а) Т ә р ә з ә л ә рне ачам: саф һ ава керсен. ә ) Саф һ ава керсен дип, т ә р ә з ә л ә рне ачам. б) Т ә р ә з ә л ә рне ачсам, саф һ ава керер.б) Т ә р ә з ә л ә рне ачсам, саф һ ава керер.

9.Т ү б ә нд ә ге җө мл ә л ә р арасыннан аналитик максат җө мл ә не табыгыз: а) Син килерг ә тиеш, моны ң ө чен б ө тен шартлар булыр.а) Син килерг ә тиеш, моны ң ө чен б ө тен шартлар булыр. ә ) Монда эш кайный, шу ң а к ү р ә к үң елле. ә ) Монда эш кайный, шу ң а к ү р ә к үң елле. б) Алмагачка яулык элдем, сандугачлар кунсын дип.

10.Вакыт белдер ү ягыннан иярчен вакыт җө мл ә баш җө мл ә бел ә н нич ә т ө рле м ә гън ә м ө н ә с ә б ә тенд ә тора: а) ө ча) ө ч ә ) ике ә ) ике б) д ү рт

11.Бирелг ә н кушма җө мл ә д ә н иярчен вакыт җө мл ә не табыгыз: Кайчан кир ә к тапса ң, шунда хезм ә т ит ә.(Г.Ибра һ имов.) а) монда юк ә ) беренче җө мл ә б) икенче җө мл әб) икенче җө мл ә

12.Иярчен урын җө мл ә не ң т ө зелеше ягыннан нинди т ө рл ә ре була? а) синтетик ә ) аналитик б) аналитик һә м синтетик

Ә Ф Ә РИН!!!!!! Сез иярчен урын, вакыт, с ә б ә п һә м максат җө мл ә л ә рне 5 лег ә бел ә сез!

Җ авап д ө рес т ү гел! Яхшырак уйлагыз!