Дарынды балаларды психологиялық қолдау және дамыту
Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңында айтылған: «Әр баланың жеке қабілетіне қарай интеллектуалдық дамуына көңіл бөлу, жеке тұлғаның дарындылығын дамыту қажет»
Жалпы қ абілетті дамыту жолдары : Туа біткен қ асиетін дамыту. Ата-ана отбасыны ң қ олдауы. О қ ушы мен ұ стаз арасында ғ ы қ арым- қ атынас. Ұ стаз біліктілігі, мектептегі о қ ыту мен т ә рбиелеу де ң гейі. Психологиялы қ қ олдау.
Педагогикалық қолдау Өсуіне және жетілуіне жағдай жасау Баланың өзіндік танымдық және өмірлік тәжірибе алу мүмкіндігін беру Өз ісінің субьектісі болу мүмкіндігін беру, жеке танымдық тәжірибесін дамыту
Дарындылықтың басты ерекшеліктері: Ерекше зейінділік Жинақтылық Күрделі ақыл-ой жұмысына әрқашан дайын тұрады. Еңбекке жұмылушылығы Таным аясы өте кең болады Ойлау белсенділігі аса тұрақты Дарынды балалардың адамгершілік дамуы,қабылдауы, өзіндік танымы өте нәзік Қиялдары кең. Көтеріңкі көңіл күйді, жағымды психологиялық ахуалды жақсы көреді. Кішкене кезде шыдамсыз болады. Әділетсіздікті көтермейді, өзіне және қоршаған адамдарға талап қоя біледі.
Дарынды балаларды аны қ тауды ң мынадай ұ станымдары т ұ жырымдалды: Баланың қызығушылығы мен бейімділігіне барынша сәйкес келетін қызмет аясында баланың іс-әрекетіне талдау жасау. Дамытушылық ықпал ете отырып,баланың психикалық кедергілерін жоюға мүмкіндік беретін тренингтік әдістерді пайдалану. Баланың дарындылық белгісін оның психикалық дамуының нақты деңгейінде ғана емес, сондай –ақ оның болашақтағы даму мүмкіндігін де есепке ала отырып бағалау Жұмыс нәтижесін талдау,бақылау,әңгімелеу, мұғалімдер мен ата- аналардың сипаттамалық бағалары. Түрлі ақпарат алу көздерін пайдаланып, бала қабілеттерін кең көлемде қамтуға мүмкіндік беретін баланың мінез-құлқы мен іс- әрекетін жан-жақты бағалаудың кешенді сипаты. Білім жүйесінде жаңаша мазмұн беру арқылы жан-жақты дамыған шығармашыл, рухани ой-өрісі кең жеке тұлғаны тәрбиелеу міндеті тұр.
Дарындылыққабілетті өшіру қаупін тудыратын факторлар факторлар Балаға еркін ой бостандығының берілмеуі Өзінің ішкі әлемін таныта білмеуі «Меннің» жоқтығы Ішкі мазасыздықтан қорғану мақсатында қиялға берілу Танымдық қажеттілігін елемеу Баланың басқаның ойынан шықсам деп мақсат қоюы
Гильфорд пен Торренстің дарынды баланың шығармашылық ойлауын бағалау көрсеткіші Икемділік СонылықДәлдік Шапшаңдық
Проблеманы шешуге қ алай к ө мектесуге болады? Анықталған проблемаға байланысты балаларға жеке көмек. Анықталған проблемаға байланысты балаларға жеке көмек. Дарынды оқушымен әңгіме және бірге көмек жоспарын құру. Дарынды оқушымен әңгіме және бірге көмек жоспарын құру. Эмоционалдық-сезім өрісі бойынша түзету тренингтерін өткізу. Эмоционалдық-сезім өрісі бойынша түзету тренингтерін өткізу. Өзін бағалауды қалыптастыру Өзін бағалауды қалыптастыру Оқушының өзі туралы хабармен таныс болуы. Оқушының өзі туралы хабармен таныс болуы. Қарым-қатынас функциясымен және коммуникативтік дағдыны дамыту. Қарым-қатынас функциясымен және коммуникативтік дағдыны дамыту. Орта және жоғары сыныптарда дарындылықты дамыту мен Орта және жоғары сыныптарда дарындылықты дамыту мен сүйемелдеу келесі бағыттар бойынша жүргізіледі: сүйемелдеу келесі бағыттар бойынша жүргізіледі: Анықталған проблемаға байланысты балаларға жеке көмек. Анықталған проблемаға байланысты балаларға жеке көмек. Дарынды оқушымен әңгіме және бірге көмек жоспарын құру. Дарынды оқушымен әңгіме және бірге көмек жоспарын құру. Эмоционалдық-сезім өрісі бойынша түзету тренингтерін өткізу. Эмоционалдық-сезім өрісі бойынша түзету тренингтерін өткізу. Өзін бағалауды қалыптастыру Өзін бағалауды қалыптастыру Оқушының өзі туралы хабармен таныс болуы. Оқушының өзі туралы хабармен таныс болуы. Қарым-қатынас функциясымен және коммуникативтік дағдыны дамыту. Қарым-қатынас функциясымен және коммуникативтік дағдыны дамыту. Орта және жоғары сыныптарда дарындылықты дамыту мен Орта және жоғары сыныптарда дарындылықты дамыту мен сүйемелдеу келесі бағыттар бойынша жүргізіледі: сүйемелдеу келесі бағыттар бойынша жүргізіледі:
Тренингтің негізгі қағидалары: Белсенділік қ а ғ идасы. Белсенділік қ а ғ идасы. Шы ғ армашылы қ немесе зерттелетін ұ станым қ а ғ идасы. Шы ғ армашылы қ немесе зерттелетін ұ станым қ а ғ идасы. Мінез- құ лы қ ты мойындау қ а ғ идасы. Мінез- құ лы қ ты мойындау қ а ғ идасы. Серіктестік қ арым- қ атынас қ а ғ идасы немесе субъект-субъектілік қ арым- қ атынас қ а ғ идасы. Серіктестік қ арым- қ атынас қ а ғ идасы немесе субъект-субъектілік қ арым- қ атынас қ а ғ идасы.
Тренинг мақсаты: Стимулдық қатынасты сақтау; шығармашылыққа бағыттау; әдіс-тәсілдерді қолдана отырып, қоршаған ортадағы адамдармен дұрыс қарым-қатынас жасауға бағыттау; Өз ойларын ашық айта алуға үйрету; Өз бойларындағы кемшіліктерді жою; басқа адамдарға деген көзқарасының дұрыс қалыптасуын қадағалау, басқа адамды түсіну; оқушы белсенділігін арттыру, сол арқылы өзін-өзі, өз әрекеттерін ұйымдастыра білу, білгенін әрі қарай дамыту; таным процестерін / зейін, ес, ой, қиял,арман,/ қабылдауын, қабілеті мен шығармашылығын дамыту; шешендік өнерін дамыту; негізгі мамандықтағы кәсіби қабілеттерін дамыту;