CHƯƠNG 5 TH TRƯNG NGOI HI & T GIÁ HI ĐOÁI

GII THIU CHUNG Cung Ngưi bán Cu Ngưi mua Hàng hóa và dch v Tin Vn đ 2 quc gia khác nhau

GII THIU CHUNG Vn đ Giá tr ca đng tin mt nưc này đi vi đng tin ca mt nưc khác đưc xác đnh như th nào?... Thanh toán bng đng tin nào? ngưi mua? ngưi bán? loi tin th ba? Vic chuyn tin đưc thc hin như th nào? VN Đ CA CHƯƠNG 5

GII THIU CHUNG MC ĐÍCH làm sáng t cơ ch, theo đó nhng yêu cu v tin t ca các bên tham gia giao dch quc t đưc thc hin mt cách thun li nht. làm rõ cách xác đnh t giá gia các đng tin gii thiu mt s giao dch cơ bn đưc thc hin trên th trưng ngoi hi

GII THIU CHUNG NI DUNG th trưng ngoi hi t giá hi đoái bn cht chc năng các đc trưng các ch th khái nim phân loi xác đnh giao dch

TH TRƯNG NGOI HI (FX) – Khái nim FX: nơi din ra các hot đng mua bán ngoi hi - các công c thanh toán quc t (séc, hi phiu, trái phiu…) - các đng tin nưc ngoài - quyn rút vn đc bit - SDRs - vàng theo tiêu chun quc t…

TH TRƯNG NGOI HI Theo Pháp lnh Ngoi hi ca Vit Nam năm 2005, Ngoi hi bao gm: a) Đng tin ca QG khác hoc EURO và đng tin chung khác đưc s dng trong thanh toán quc t và khu vc (sau đây gi là ngoi t); b) Ptin thanh toán bng ngoi t, gm séc, th thanh toán, hi phiu đòi n, hi phiu nhn n và các ptin thanh toán khác; c) Các loi giy t có giá bng ngoi t, gm trái phiu Chính ph, trái phiu công ty, k phiu, c phiu và các loi giy t có giá khác; d) Vàng thuc d tr ngoi hi NN, trên tài khon nưc ngoài ca ngưi cư trú; vàng dưi dng khi, thi, ht, ming trong trưng hp mang vào và mang ra khi lãnh th Vit Nam; đ) Đng tin ca nưc Cng hoà xã hi ch nghĩa Vit Nam trong trưng hp chuyn vào và chuyn ra khi lãnh th Vit Nam hoc đưc s dng

TH TRƯNG NGOI HI kim li, hoc đu cơ 95% lý do đ mua và bán tin t Mua hoc bán các hàng hóa và dch v vi nưc ngoài hoc chuyn li nhun t nưc ngoài v ni đa (chim khong 5%) Các cơ hi buôn bán tt nht là vi các đng tin mnh (Majors). Hin nay, hơn 85% lưng giao dch hàng ngày có liên quan ti các đng tin mnh, bao gm Đô la M, Yên Nht, EURO, Bng Anh, Franc Pháp, Đô la Canada và Đô là Úc

TH TRƯNG NGOI HI – Đc đim phm vi hot đng mang tính toàn cu Hot đng liên tc 24/24 gi t giá đưc niêm yt trên các FX thng nht vi nhau Tm quan trng ca các nn kinh t QG trong nn kinh t TG s quyt đnh v trí ca đng tin ca các QG đóTm quan trng ca các nn kinh t QG trong nn kinh t TG s quyt đnh v trí ca đng tin ca các QG đó rt nhy cm vi các nhân t kinh t, chính tr, xã hi, tâm lý... Quy mô ln nht trong các th trưng tài chính

TH TRƯNG NGOI HI – Đc đim phm vi hot đng mang tính toàn cu. Các giao dch ngoi hi đưc thc hin ti các trung tâm tài chính ln: Châu Úc: Sydney Châu Á: Hng Kông, Singapore, Tokyo, Bahevin Châu Âu: Zurich, Frankfurt, Pari, Brussels, Amtecdam, London Bc M: NewYork, Montereal, Toronto, Chicago, SanFrancisco, LosAngeles

Các trung tâm tài chính ln São Paulo Rio de Janiero Mexico City San Francisco New York Toronto Bombay Melbourne Sydney Tokyo Hong Kong Singapore Paris Zurich Frankfurt Amsterdam Vienna Madrid Hamburg Dusseldorf Rome Brussels Chicago London Basel

TH TRƯNG NGOI HI – Đc đim Hot đng liên tc 24/24 gi Đin thoi trc tip, fax và mng lưi máy tính đã ni kt các trung tâm mua bán ngoi hi li vi nhau khin mi trung tâm tr thành mt b phn ca th trưng th gii thng nht Ví d, khi vic giao dch ti New York kt thúc, các ngân hàng, công ty đt tr s ti đây có chi nhánh ti Vit Nam, nơi mà FX vn m ca, vn có th tip tc hot đng trên FX SWIFT: Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunications

TH TRƯNG NGOI HI – Đc đim t giá đưc niêm yt trên các FX là gn như thng nht vi nhau Gi s: t giá v hai đng tin có s chênh lch ln gia các FX có hot đng mua đi bán li ca hai đng tin gia các FX này. Ví d: 1 £ đang đưc bán vi giá VND ti Hà Ni và VND London s khin các nhà kinh doanh ngoi hi s dùng VND mua £ Hà ni và đem bán s £ này London, hot đng này s to ra li nhun sau khi đã tr đi các chi phí giao dch... Quá trình mua đi bán li s nhanh chóng san lp li nhun đưc to ra chênh lch TGHĐ tr nên nh bé và tn ti trong thi gian rt ngn luôn đưc thit lp li bi vì luôn luôn tn ti các chi phí giao dch khác nhau các th trưng tài chính khác nhau

TH TRƯNG NGOI HI – Đc đim Tm quan trng ca các nn kinh t QG trong nn kinh t TG s quyt đnh v trí ca đng tin ca các QG đó trong vic thc hin các giao dch ngoi hi Hin nay: - Đng Đô la M đang là đng tin đưc s dng nhiu nht trong giao dch ngoi hi, khong 70% trong tng s các giao dch ngoi hi. - Tuy nhiên, xu hưng này có th gim dn khi đng Euro ca Châu Âu đang ngày càng n đnh và đc bit là khi lưng các giao dch ngoi hi thông qua đng Euro cũng đang ngày càng gia tăng cùng vi s phát trin mnh m ca Châu Âu. - Hơn na, các đng tin ca mt s quc gia đang khác như đng Nhân dân t ca Trung Quc, đng Yên ca Nht... cũng đang chim đưc t trng ngày càng ln trong các giao dch ngoi hi.

TH TRƯNG NGOI HI – Đc đim rt nhy cm vi các nhân t kinh t, chính tr, xã hi, tâm lý... và đc bit là các chính sách tin t ca các quc gia có các đng tin ch cht trong giao dch ngoi hi Bt k mt s thay đi nào trong các nhân t k trên đu có th gây ra nhng bin đng trên th trưng ngoi hi. Ngày nay, nhng bin đng ca th trưng ngoi hi đang tr nên rt mãnh lit và khó lưng. Đó chính là đc đim ca mt th trưng tài chính khi mà nn kinh t th gii đang din ra quá trình t do hoá tài chính và s phát trin như vũ bão ca công ngh thông tin.

TH TRƯNG NGOI HI Quy mô ln nht trong các th trưng tài chính Doanh s giao dch ngoi hi toàn cu trung bình ngày (t $)

TH TRƯNG NGOI HI – Chc năng chuyn đi đng tin ca mt nưc sang đng tin ca mt nưc khác chc năng cơ bn nht Thc hin các hot đng kt qt như tm qt, đt qt, tài chính tín dng quc t... cung cp các công c bo him ri ro t giá, chng li s bin đng ca t giá nơi đ NHTW hay CP tin hành các bin pháp can thip vào nn kt thông qua các hđ tài chính - tin t CHC NĂNG FX tn ti các nghip v KD như: k hn, hoán đi, quyn chn, tương lai... FX có mi quan h cht ch vi th trưng tin t ca quc gia

TH TRƯNG NGOI HI – Cu trúc Trung tâm ca FX, mt th trưng bán buôn mà ti đó các ngân hàng ln ch cht giao dch vi nhau. Doanh s giao dch chim ti 85% tng doanh s giao dch ngoi hi toàn cu. Không có đa đim c th. FX th trưng bán buôn (th trưng liên ngân hàng - Interbank market) klg giao dch th trưng bán l (retail market)

TH TRƯNG NGOI HI – Cu trúc Căn c vào nghip v kd, FX bao gm các th trưng b phn sau : FX giao ngay (The Spot Foreign Exchange Market - Spot Market) FX k hn (The Forward Foreign Exchange Market - Forward Market) Th trưng tin t tương lai (The Currency Future Market) Th trưng quyn chn tin t (The Currency Options Market) th trưng sơ cp các th trưng phái sinh (derivative market) bt ngun t th trưng giao ngay và s tn ti ca các th trưng này đưc quyt đnh bi th trưng giao ngay Th trưng hoán đi tin t (The Currency Swaps Market)

TH TRƯNG NGOI HI – Cu trúc Thut ng giao ngay thưng không tht chính xác vì nhng trao đi giao ngay đó có th có hiu lc sau 2 ngày kí kt hp đng (đ hoàn thành các th l thanh toán thông qua h thng ngân hàng) Th trưng giao ngay (spot market) th trưng vô hình có tính cnh tranh rt cao tp trung cung cu v ngoi t mi giao dch đưc thc hin qua các phương tin thông tin khác nhau giá c hoàn toàn do quan h cung cu qđnh

TH TRƯNG NGOI HI – Cu trúc Th trưng kì hn forward market) tin hành tt c các hot đng vay và cho vay bng ngoi t vi nhng thi gian nht đnh th trưng mua và bán các đng tin trưc khi nó đưc đem ra giao dch

TH TRƯNG NGOI HI – Các thành viên Các thành viên Ngân hàng thương mi Các công ty, các cá nhân, h gia đình... Các nhà môi gii ngoi hi Ngân hàng Trung Ương (NHTW)

The organization of the foreign exchange market

TH TRƯNG NGOI HI – Các thành viên Trung tâm ca FX các gdch nghi đu đưc ghi n và có trên các TK các NHTM nhau kim li: kd chênh lch giá; hưng phí dch v thông qua chênh lch gia t giá mua vào - bán ra; đu cơ t giá... cân đi cơ cu tài sn ngoi t trưc nhng thay đi ca t giá mc đích trc tip: gia các NHTM vi nhau và vi h hàng gián tip: thông qua nhà môi gii Cách thc tin hành gdch NHTM Các NHTM đng thi là các nhà to th trưng NH này yt giá mua vào và bán ra trc tip cho NH kia và ngưc li (to giá hai chiu ln cho nhau)

TH TRƯNG NGOI HI – Các thành viên Các công ty, các cá nhân, h gia đình... thc hin các giao dch ngoi hi vì mc đích hot đng ca chính mình TNC: bán máy tính M, có nhà máy sx các linh kin máy tính ti Vit Nam khi tr lương cho công nhân Vit Nam phi thc hin các giao dch ngoi hi đ chuyn đi lưng tin USD nhn đưc t vic bán máy tính M sang tin tính bng VND Các công ty XNK phi mua ngoi t đ thanh toán cho các hoá đơn NK hoc có nhu cu bán ngoi t khi nhn đưc các vn đơn XK Các cá nhân, nhng ngưi có nhu cu giao dch ngoi hi thưng là các khách du lch hoc nhm thc hin các giao dch nhm chuyn đi các khon ngoi t chuyn t nưc ngoài v có vai trò quan trng nht do khi lưng giao dch ln

TH TRƯNG NGOI HI – Các thành viên Các nhà môi gii ngoi hi thu thp các lnh mua và lnh bán ngoi t t nhiu NH khác nhau, đ cung cp các t giá chào mua, chào bán cho các khách hàng ca mình mt cách nhanh nht vi giá tt nht (gi là giá tay trong - inside rate) ngân hàng mua và ngân hàng bán hay các khách hàng phi tr cho nhà môi gii mt khon phí (gi là brokerage fee) ch cung cp dch v cho khách hàng ch không mua bán ngoi hi cho chính mình Ti mi trung tâm tài chính quc t thưng có mt s nhà môi gii chuyên nghip, nhng ngưi này là nhng ngưi có trình đ rt cao trong lĩnh vc tài chính tin t và h đu phi có giy phép hot đng

TH TRƯNG NGOI HI – Các thành viên cung cp dch v cho các khách hàng như các cơ quan nhà nưc, các t chc quc t... giám sát FX, điu tit hot đng ca nó theo các quy đnh ca Pháp lut hoc thm chí can thip vào FX nhm tác đng ti s phát trin ca nn kinh t QG Đi vi nhng nưc tuân th ch đ t giá c đnh, vai trò ca NHTW can thip vào FX là ht sc rõ rt trong vic c gng duy trì mt t giá c đnh trưc nhng bin đi ca th trưng Ngân hàng Trung Ương (NHTW)

T GIÁ HI ĐOÁI 1.Khái nim t giá hi đoái, yt giá và đim t giá 2.Phân loi t giá hi đoái 3.S cân bng ca t giá hi đoái

T GIÁ HI ĐOÁI T giá là giá c ca mt đng tin đưc biu th thông qua mt đng tin khác phương pháp yt giá trc tip phương pháp yt giá gián tip T giá là s đơn v ni t trên mt đơn v ngoi t T giá là s đơn v ngoi t trên mt đơn v ni t Ngoi t (Commodity Currency) Ni t (Terms Currency) ni t ngoi t đng tin yt giá: có s đơn v c đnh và thưng bng 1 đng tin đnh giá: có s đơn v thay đi ph thuc vào quan h cung cu trên FX

T GIÁ HI ĐOÁI Đim t giá là s (thông thưng là s thp phân) cui cùng ca t giá đưc yt theo thông l trong các giao dch ngoi hi. Ví d: 1 USD = 1,7505 DM1 đim có nghĩa là 0,0001 DM 1 USD = 127,60 JPY1 đim có nghĩa là 0,01 JPY 1 USD = 1400 ITL1 đim có nghĩa là 1 ITL 1 USD = VND1 đim có nghĩa là 1 VND Nhng đng tin chính, thưng đưc yt vi 4 ch s thp phân, cho nên s thp phân th tư (,0001) đưc gi là đim t giá ca các đng tin này.

T GIÁ HI ĐOÁI Đi vi t giá nghch đo, yt giá theo qui tc: S ch s thp phân (sau du phy) ca t giá nghch đo bng s các ch s trưc du phy ca t giá ban đu cng vi 3. Ví d: - T giá ban đu R(DM/USD) = 1,7505 có mt ch s trưc du phy, t giá nghch đo s đưc yt vi (1+3) = 4 ch s thp phân như sau: R(USD/DM) = 0, T giá ban đu R(JPY/USD) = 127,00 có 3 ch s trưc du phy, t giá nghch đo s đưc yt vi (3+3) = 6 ch s thp phân như sau: R(USD/JPY) = 0,

PHÂN LOI T GIÁ HI ĐOÁI theo nghip v kd nghi T giá mua vào Bid Rate NH yt giá sn sàng mua vào đng tin yt giá T giá bán ra Ask (Offer) Rate NH yt giá sn sàng bán ra đng tin yt giá T giá giao ngay Spot Rate vic thanh toán xy ra trong vòng 2 ngày làm vic tip theo T giá k hn Forward Rate vic thanh toán xy ra sau đó t 3 ngày làm vic tr lên t giá đưc tho thun ngày hôm nay giao ngay k hn

PHÂN LOI T GIÁ HI ĐOÁI Gia t giá giao ngay và t giá k hn có mi quan h cht ch vi nhau: t giá k hn bng t giá giao ngay cng vi đim k hn. F = S + P Trong đó: F là t giá k hn S là t giá giao ngay P là đim k hn

Công thc tính đim k hn P - đim k hn FR t – t giá k hn vi thi gian t (tháng) SR – t giá giao ngay t – thi gian ca t giá k hn (tháng)

Công thc tính đim k hn Ví d: T giá giao ngay là 2$ = 1£ T giá k hn ba tháng là: 1.98$ = 1 £ Đim k hn là ??? T giá k hn ba tháng là: 2.02$ = 1 £ Đim k hn là ???

PHÂN LOI T GIÁ HI ĐOÁI P > 0 đim k hn là mt s dương và đưc cng vào t giá giao ngay đim k hn gia tăng (Forward Premium) t giá k hn > t giá giao ngay đng tin đnh giá s gim giá k hn đng tin yt giá s lên giá k hn P < 0 đim k hn là mt s âm và đươc tr khi t giá giao ngay đim k hn khu tr (Forward Discount) t giá k hn < t giá giao ngay đng tin đnh giá s lên giá k hn đng tin yt giá s gim giá k hn

PHÂN LOI T GIÁ HI ĐOÁI theo nghip v kd nghi T giá tin mt Bank Note Rate T giá chuyn khon Transaction Rate T giá m ca Opening Rate T giá đóng ca Closing Rate - áp dng cho ngoi t tin kim loi, tin giy, séc du lch và th tín dng. - t giá mua tin mt < t giá chuyn khon -t giá bán tin mt > t giá chuyn khon áp dng cho các giao dch mua bán ngoi t là các khon tin gi ti NH áp dng cho hp đng giao dch đu tiên trong ngày - áp dng cho hp đng giao dch cui cùng trong ngày. - là ch tiêu ch yu v tình hình bin đng t giá trong ngày

PHÂN LOI T GIÁ HI ĐOÁI theo cơ ch điu hành chính sách t giá T giá chính thc Official Rate T giá ch đen Black Market Rate T giá c đnh Fixed Rate T giá th ni hoàn toàn Freely Floating Rate T giá th ni có điu tit Managed Floating Rate do NHTW công b, phn ánh giá tr đi ngoi chính thc ca đng ni t - tính thu XNK và mt s hđ khác liên quan đn t giá chính thc - cơ s đ các NHTM xác đnh t giá kd trong biên đ cho phép đưc hình thành ngoài h thng NH, do qh cung cu trên th trưng t do qđ do NHTW công b c đnh trong mt biên đ dao đng hp Dưi áp lc cung cu ca th trưng, đ duy trì t giá c đnh, NHTW buc phi thưng xuyên can thip làm cho d tr ngoi hi QG thay đi đưc hình thành hoàn toàn theo quan h cung cu trên th trưng, ko có s can thip ca NHTW đc hình thành theo qh cung cu trên th trưng nhưng NHTW có tin hành can thip vào mc cung cu nghi khi cn thit đ t giá bin đng theo hưng có li cho nn KT

PHÂN LOI T GIÁ HI ĐOÁI s vn đng và tác đng ca TGHĐ TGHĐ danh nghĩa (Nominal Exchange Rate) TGHĐ thc t (Real Exchange Rate) TGHĐ hu hiu (Effective Exchange Rate) - là TGHĐ giao ngay, thnh hành trên TT - đưc biu hin c th t l giá tr gia các đng tinnhau (đng tin này bng bao nhiêu đng tin kia). - thưng đc biu hin dưi dng ch s - TGHĐ danh nghĩa đưc điu chnh theo mc giá c tương đi gia 2 QG có liên quan - là giá tr tính bng cùng mt đng tin ca H XK so vi H NK - TGHĐ tính theo t trng TM - đo lưng s thay đi giá tr đng tin ca mt nưc so vi mt tp hp có t trng các đng tin nưc khác.

PHÂN LOI T GIÁ HI ĐOÁI Ví d: - Vào thi kì th nht: 1$ = VND (tương đương vi 100%). - Vào thi kì th hai thì 1$ = VND (tương đương vi 110%) ch s t giá hi đoái danh nghĩa đã tăng 10% hay nói cách khác là VND gim giá 10%. TGHĐ danh nghĩa (Nominal Exchange Rate)

PHÂN LOI T GIÁ HI ĐOÁI Nu gi ch s TGHĐ thc t là Sr, ch s TGHĐ danh nghĩa là Sn, ch s giá c trong nưc là P, ch s giá c nưc ngoài là P* thì ta có: Lưu ý: T giá hi đoái đây đưc hiu là giá ca mt đơn v ngoi t đưc biu hin bng các đơn v tin t trong nưc. SnP* là giá hàng hoá ca nưc ngoài đưc tính bng đng tin trong nưc. TGHĐ thc t (Real Exchange Rate)

PHÂN LOI T GIÁ HI ĐOÁI Chúng ta xem xét mt ví d sau: Thi kì NER (VND/USD) SnSn P*PSrSr Kt qu Mc dù TGHĐ danh nghĩa không thay đi nhưng VND li gim giá thc t (do ch s giá nưc ngoài tăng lên) Mc dù t giá hi đoái danh nghĩa có thay đi nhưng t giá hi đoái thc t vn không thay đi (do có s thay đi ch s giá trong nưc)

PHÂN LOI T GIÁ HI ĐOÁI TGHĐ hu hiu (Effective Exchange Rate) Gi S E là TGHĐ hiu qu gia đng tin quc gia 1 so vi mt tp hp có t trng các đng tin nưc khác; S i là t giá hi đoái danh nghĩa gia đng tin ca quc gia 1 so vi đng tin ca mt quc gia khác và w i là t trng ngoi thương gia quc gia 1 vi các quc gia khác. Ta có: Ví d: Nu t trng ngoi thương ca M vi Nht là 30% và vi Đc là 70%; trong thi kì th nht, S$/¥ = 100,S$/DM = 100 thì SE$/¥,DM = 100.Trong thi kì th hai nu S$/¥ = 110, S$/DM = 90 thì SE$/¥,DM = 110*0.3+90*0.7 = 96. Điu đó có nghĩa là so vi thi kì 1 đng USD đã gim giá 4% thi kì 2 và nu nhng điu kin khác không thay đi thì sc cnh tranh ca hàng hoá M trên th trưng th gii tăng.