Ш Ә К Ә РІМ ҚҰ ДАЙБЕРДІ Ұ ЛЫ Slaid-kz.ru

Ө МІРБАЯНЫ Құдайбердіұлы Шәкәрім ( ) – ақын, жазушы, философ, тарихшы, композитор. Туған жері қазіргі Шығыс Қазақстан облысының Абай ауданындағы Шыңғыстау өктерінде 1858 ж. дүниеге келген.Абаймен замандас әрі інісі, әрі ол негізін салған реалистік әдебиет дәстүрлерін алға апарушы ізбасары. Өзі өмір сүрген ортаның қоғамдық-саяси және өлеуметтік сыр- сипаттарын керебілуде, қоғам мен адам табиғатындағы кемшіліктерді зерделеуде, туған халқына түзу жол көрсету де Құдайбердіұлы Абай бағытын ұстанды. Шәкәрімнің әкесі Құдайберді Құнанбайдың Күнке деген бәйбішесінен туған, яғни Абайдың туған ағасы. Шәкәрім бес жасында ауыл молдасына оқуға беріледі де онда жеті жасына дейін оқиды. Slaid-kz.ru

ШЫ Ғ АРМАШЫЛЫ Ғ Ы Құдайбердіұлының қаламынан терең ойлы, сыршыл лирик. өлеңдер, «Қалқаман- Мамыр», «Еңлік-Кебек», «Нартайлақ-Айсұлу» сияқты оқиғалы дастандар, «Әділ- Мәрия» романы жөне басқа да прозалық туындылар, аудармалар, тарихқа, философияға қатысты еңбектер, сазды әндер туды ж. «Түрік, қырғыз, қазақ Һәм хандар шежіресі», 1912 ж. Семей қаласындағы «Жәрдем» баспасынан «Қазақ айнасы», «Қалқаман-Мамыр», «Жолсыз жаза яки кез болған іс», «Енлік- Кебек» «Үшанық», «Мұсылмандық шарты», «Ләйлі-Мәжнүн»т б. шығармалары жарық көрді ж. Ленинградта шыққан «Поэты Казахстана»деген жинақта Құдайбердіұлының бірқатар өлеңдері орыс тілінде басылды. Үлкен жинағы 1988 ж. «Жалын» баспасынан жарық көрді. Slaid-kz.ru

Ә НДЕРІ Шәкәрімнің әндерін алғаш рет нотаға түсірген голландық Альвин Эрнестович Бимбоэс. Ол жылдар аралығында Ақмола саяси бөлімінде нұсқаушылық қызмет атқарып жүріп, қазақ әндерін нотаға түсірумен шұғылданады. Соның нәтижесінде 1926 жылы Н.Ф. Финдейзеннің редакциялауымен шыққан «Музыкалық этнография» жинағында Бимбоэстің қазақ музыкасы туралы жазған көлемді мақаласына қоса қазақтың жиырма бес әнінің нотасы басылады. Slaid-kz.ru

Ш Ә К Ә РІМ Ж Ә НЕ АБАЙ Құ дайберді ұ лы ө мір с ү ріп, е ң бек еткен тарихи кезе ң де қ аза қ ә дебиетінде Абай іргетасын қ ала ғ ан реалистік д ә ст ү р қ алыптасып кележат қ анды. Ш ә к ә рім осынау ө негелі ү рдісті ал ғ аш қ ы жал ғ астырушыларды ң бірі болды. Абай мен Ш ә к ә рім арасында тамырласты қ аса тере ң. Ө з заманыны ң келелі м ә селелерін, қ о ғ амды қ шынды қ ты қ оз ғ ауда екі а қ ын да ерекше қ уат таныт қ ан. Абай т ә різді Ш ә к ә рімні ң де а қ ын ретінде ұ са қ - т ү йек міндерді сынаудан бастап, ө з к e зіні ң к ү рделі ә леуметтік м ә селелерін к ө теруге дейінгі аралы қ та ғ ы тере ң ойлары, парасатты т ұ жырымдары сайрап жатыр. Slaid-kz.ru