ИСАЕВА Алия Жардлхановна СҚО.Мамлют ауданы,Краснознаменное орта мектебінің тарих пәнінің мұғалімі. Ғылым мен білімнің дамуы. - презентация

1 ИСАЕВА Алия Жардлхановна СҚО.Мамлют ауданы,Краснознаменное орта мектебінің тарих пәнінің мұғалімі. Ғылым мен білімнің дамуы

2 Бұл әлемде Мұхаммед сияқты тарихи тұлға басқарса,бұл әлемнің проблемалары ретімен шешіліп,қазіргі заманға пен жатқан тыныштық пен бақыт орнар еді Бернард Шоу

3 Үй тапсырмасын талдау барысында оқушылардың түсінбеген сұрақтарына тоқталып, шолу жасау. Оқушылар өткен сабақтың негізгі мәселелерін еске сақтай отырып, жаңа сабақты қабылдауға дайын болады. Үй тапсырмасын тексеру үшін мынадай сұрақтарға назар аударылады. Ислам діні қай жерде және қашан пайда болды? Ислам дінінің негізін салушы және діннің басты қағидасы Ислам дінінің негізгі бес парызы Ислам дініндегі елдер VIIғасырдың ортасында араб елінде пайда болған. Діннің басты қағидасы- бүкіл әлемді жаратқан бір Аллаға бас ию.Негізін салған Алланың жалғыз елшісі Мұхаммед пайғамбар. 1.Бес мезгіл намаз оқу2.Ораза ұстау3.Садақа беру 4.Иман. 5. Қажылыққа бару. Сирия, Палестина, Египет, Біріккен Араб Әмірліктері,Сауд Арабиясы, Ливан, Марокко, Эфиопия т.б.

4 Үй тапсырмасын сұрау Ислам діні қай жерде және қашан пайда болды? Ислам дінінің негізін салушы және діннің басты қағидасы VIIғасырдың ортасында араб елінде пайда болған Діннің басты қағидасы- бүкіл әлемді жаратқан бір Аллаға бас ию.Негізін салған Алланың жалғыз елшісі Мұхаммед пайғамбар. Ислам дінінің негізгі бес парызы Ислам дініндегі елдер Бес мезгіл намаз оқу2.Ораза ұстау3.Садақа беру 4.Иман. 5. Қажылыққа бару. Сирия, Палестина, Египет, Біріккен Араб Әмірліктері,Сауд Арабиясы, Ливан, Марокко, Эфиопия т.б.

5 Почта ойыны Тотемге табыну дегеніміз не? Қырғыз халқында отқа табынуды немен байланыстырады? Дін үшін соғыс қай жылдары болды? Атлах шайқасы қай жылы болды ? Әл-Макдиси Қазақстан жеріндегі мешіттер туралы қандай мәлімет келтірді? Араб қолбасшысы Кутейба ибн Муслимнің Шашты басып алған жылы? 960 жылы исламды мемлекеттік дін деп жариялаған кім? Отбасында қандай дінді ұстанасыңдар? Ислам дініне дейін Қазақстанда қандай діни нанымдар болды? Ислам діні қай кезде қабылданды? Зороастризм діні туралы не білесіңдер? Фарн- сөзінің мағынасы? 1.Ұлы Жібек жолымен батыстан шығысқа қарай қай дін тарады? 2. Қыпшақтар арасында қай ғасырдан бастап ислам діні тарай бастады? 3. Құран туралы не білеміз? 4. Орта ғасырлық қай қалаларға алғашқы кезде мешіт медреселер салына бастады

6 Үй тапсырмасын қорытындылау «Кім жылдам?» 1. Ертедегі шығыс халықтарының тарының дуалистік діні – 2. Қарахан мемлекетінің – негізін салушы – 3. Дүние жүзіне кең тараған діни сенімдердің бірі – 4. Ислам дінінің бес парызының бірі – 5. Жібек жолы бойымен Иранда III ғасырда қалыптасқан дін

7 1.Ғылым дегеніміз не? 2.Ғылымның қандай түрлерін білесіңдер? 3.Ғылым, білім туралы қандай мақал- мәтелдер білесіңдер? «Оқу-білім азығы, Білім-ырыс қазығы», «Оқусыз білім жоқ, Білімсіз күнің жоқ» деген мақалдарды мысалға келтіре отырып, шәкірттерді үнемі білім,ғылымға ұмтылуға шақыру.

8 « Ө з сы ң ары ң ды тап» ойыны. Фараб айма ғ ына қ арайтын Отырар қ аласында ту ғ ан. Осы қ алада қ ыпша қ тілінде білім ал ғ ан. Араб тілін Исфахан, Ба ғ дат, Дамаск қ аласында игерген. ( ) жылдары аралы ғ ында ө мір с ү рген энциклопедист ғ алым. Тарих,математика, география, астрономия, медицина т.б ғ ылым салаларынан 150-ден астам е ң бектер жазып қ алдыр ғ ан. Ол ал ғ аш рет жерді ң к ү нді айналатынды ғ ын болжап, аспан денелеріні ң қ оз ғ алу за ң дылы қ тарын аш қ ан. Жалпы к ө птеген т ү рік тілдес тайпалар т ү рік тілінде с ө йлемегенімен оларды ң ішінде жергілікті тіл ерекшеліктері де бол ғ ан.О ғ ыз, қ арл ұқ, қ ыпша қ тайпалары т ү бі т ү рік тілдес тайпалар қ осылып,бірігіп кетіп отыр ғ ан. Т ү ркі тілдес тайпаларды ң бір-біріне жа қ ынды ғ ын белгілі ғұ лама ү ш кітаптан т ұ ратын Т ү ркі тілдеріні ң с ө здігіатты м әң гі ө шпес м ұ ра қ алдырды.Б ұ л е ң бекті жазудан б ұ рын ол б ү кіл т ү ріктерді ң елі мен жерін т ү гел аралап шы ққ ан. Ол ө зіні ң ата қ ты Құ т негізі-білік атты е ң бегімен белгілі. Б ұ л е ң бек ал ғ аш рет т ү рік тілінде жазыл ғ ан. Құ тад ғ у білік-ХІ ғ т ү ркі тілді халы қ тарыны ң қ о ғ амды қ ой-санасын орын ал ғ ан,тере ң мазм ұ нды ғ ылыми е ң бек. Оны ң е ң бектерінде ғ ылымны ң философия, астрономия, алгебра салаларына то қ талады.Сол сия қ ты а ң ыз- әң гімелер, ма қ ал-м ә телдер,шешендік с ө здер к ө п кездеседі Ү ІІ-ІХ ө ркендеген ауыз ә дебиеті Х ғ асырда қ алыптаса баста ғ ан жазба ә дебиетіні ң негізін қ алады.Б ұ л кездегі ислам дініні ң ке ң тарауы жазба ә дебиетіні ң жандануына ә серін тигізді. Жазба ә дебиетіні ң к ө рнекті ө кілдеріні ң бірі Қ арахан мемлекетіні ң кезінде да ңқ ы шы ққ ан а қ ын

9 Дұрыс жауабын тауып + таңбасын қой. Өмір с.жылд.Ғалымдар Махмуд Қашғари Жүсіп Баласағұни Әбу Наср әл-Фараби Қожа Ахмет Йасауи Әбу Райхан әл-Беруни

10 ІҮ. Сабақтың бекіту: Дискуссиялық әдіс: келісемін, келіспеймін Әл- Фараби Қайырымды қала тұрғындарының көзқарасы туралы философиялық туынды жазған. 2. Әл- Фараби Шұбар айғыр күйін шығарған. 3. Әбу Райхан әл-Беруни Бақытқа жету туралы философиялық туынды жазған. 4. Әбу Райхан әл-Беруни 150 астам еңбектер жазып қалдырған. 1. Махмуд Қашқари өзінің саналы ғұмырын туған халқының тілін зерттеуге арнаған. 2. Махмуд Қашқариға Ұлы хас- хажипдеген лауазым берген. 3. Жүсіп Баласағұни Баласағұн қаласында туған 4. Жүсіп Баласағұни Құдатғу білік еңбегін Сүлеймен Арслан ханға сыйға тартқан.

11 1. Қарахан мемлекеті кезінде аты шыққан ақын Ахмет Иүгенеки 2. Ахмет Иүгенекидің бізге жеткен шығармасы Ақиқат сыйы 3. Қожа Ахмет Йасауи Түркістан қаласында туған 4. Қожа Ахмет Йасауи 7 жаста әкесінен жетім қалған 1. Қожа Ахмет Йасауи Юсуф Хамаданидан діни білім алған 2. Қожа Ахмет Йасауидің шәкірті Сүлеймен Бақырғани 3. Қожа Ахмет Йасауидің бізге жеткен еңбегі Құдатғу білік 4. Ахмет Иүгенекиге көзі тірісінде-ақ ақындардың ақыны, даналардың көшбасшысыдеп баға берген.

12 ҮІ. Үйге тапсырма: 20 параграфты оқу. Тақырып соңындағы сұрақтарға жауап беру. Ғұламалардың өмірбаянына қатысты қосымша кітаптар оқу, реферат жазып келу.