Та қ ырып: Эпигенетика Орында ғ ан: Алпысбаева М.Т Топ:128 ОМ Тексерген:Абдрахманова Б.М Астана, 2015 ж

І. Кіріспе: «Эпигенетика ұғымы мен маңызы» ІІ. Негізгі бөлімі: «ДНҚ – ның метилденуі» «РНҚ интерференция механизмі» «Эпигенетикалық регуляцияның маңызы» «Эпигенетикалық регуляцияның бұзылысы кезіндегі адама дамитын патология» ІІІ. Қорытынды. Пайдаланылған әдебиеттер.

Эпигенетика – ДНҚ және РНҚ ның бірінші реттік құрылымдарын өзгертпейтін тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік механизмдерін зерттейтін генетиканың салаты. (С.Г. Инге-Вечтомов 2004 ж.) Эпигеномика (грек тілінен удар. api- жақын, қасында) – сыртқы ортаның әсерінінен генетикалық емс әсермен анықталатын, генетикалық мәтінді зерттейтін ғылым (мысалы, ДНҚ-ның метилденуі). Эпигенетикалық регуляция-геннің кодтаушы тізбегін өзгертпей,геннің белсенділігін өзгертетін процесс.

1. ДНҚ (геном) - метилдену, алшақтатылған регулятор элементтерінің мутациясы, генетикалық материалдың транспозициясы 2. РНҚ (транскрипт) - транскрипцияланбаған РНҚ, микро РНК, қостізбекті РНҚ 3. Белок (протезом) - Н3 гистонының 4 және 9 лизиндерінің метилденуі/деметилденуі, гистондардың ацетилденуі/деацетилденуі.

Метилдену дегеніміз органикалы қ қ оспа ғ а метил тобыны ң қ осылуы (СН3) ДН Қ - ны ң метилденуі дегеніміз – нуклеотидтік тізбекке тиіспей, ДН Қ молекула сын ө згерту. ДН Қ ны ң метилденуі метилдік торты ң цитозинге цитоплазмы қ са қ инаны ң C5 позициясында CpG – динуклеотидті ң құ рамында қ осылуы.

РНҚ интерференциясы – транскрипция, трансляция, мРНК-ның деградациясы кезіндегі геннің экспрессиясының басылу үдерісі. РНҚ интерференциясы RISC- пен реттелетін гендердің сайлесингінің тәуелді процесі болып табылады. RISC цитоплазма да белсенді күйге ауысады. Бұл жердь қысқа қостізбекті РНҚ RISC- тің каталиттік компоненті – ақуыз Argonaute-мен әсерлеседі.

Соңғы жылдардағы берілген мәліметтерге қарасақ ғалымдар ДНҚ метилденудің рөлін былой деп түсіндіреді: Метилдену геннің экспрессілігін бақылауға Хромосомалардың бүтінділігін бақылауға Рекомбинация алдындағы оқиғаларды бақылауға ДНҚ репликация сына Канцерогенезге Геномдық импринтингке Трансгендердің өшірілуіне қатысады.

1.Қуандықов Е.Ө.,Нұралиева Ұ.Ә. «Жалпы және медициналық генетика негіздері» 2. Ярослав Фулнечек «Надежный, недорогой и относительно простой метод исследования метилирования ДНК» 3. Галицкий В.А.«Гипотеза о механизме инициации малыми РНК метилирования ДНК de novo и аллельного исключения