Сабақтың тақырыбы: Шерхан Мұртазаның өмірі мен шығармашылығы

Сабақтың мақсаты: Шерхан Мұртазаның өмірін, шығармашылығын танып білу. «Қызыл жебе» романы дайлы түсінік беру. Сабақтың міндеттері: Есте сақтау қабілетін дамыту. Балалардың өз бетімен жұмыс істеуіне тәрбиелеу.

Сот сабағы оқушыны өз пікірін қорғай білуге, өз ойының дұрыстығын дәлелдеуге және сұхбаттасуға баулиды. Жаңа сабақ Бүгінгі біздің сабағымыз Шерхан Мұртазаның өмірі мен шығармашылығына арналады. Мен қазір сіздерге шағын мәліметтер беремін. Түсініп оқыңдар, кейін бір- бірлеріңе түсіндіресіңдер.

1-топ Шерхан Мұртазаның өмірі дайында мәлімет Шерхан Мұртазаның өмірбаяны Шерхан Мұртаза 1932 жилы 28қыркүйекте, нда дүниеге келген. Ол,, ҚР-ның сіңірген мәдениет қызметкері(1984 ж),Қазақстанның халық жазушысы(1992 ж).1955 ж М.В. Ломоносов атындағы де журналистика факультетін бітірген жилы Қазақ мемлекет көркем әдебиет баспасында, жилы Лениншіл жас (қазіргі Жас алаш), жилы Социалистік Қазақстан (қазіргі Егемен Қазақстан) газеттерінде тілші, әдеби қызметкер, редактор, жилы Жазушы баспасы жанныдағы Балалар мен жастар әдебиеті бас редакциясының және Жалын альманахының бас редакторы, жилы Жұлдыз журналының бас редакторы, жилы Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының 2-хатшысы, жилы Қазақ әдебиеті газетінің бас редакторы, жилы газетінің бас редакторы, жилы Қазақстан мемлекет компаниясының төрағасы қызметтерін атқарды. 12, 13-шақырылған ҚР Жоғ. Кеңесінің, 2- шақырылған ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты балды. Сондай-ақ ол жанныдағы Ұлттық кеңестің мүшесі.

2-топ Шерхан Мұртазаның шығармашылығы дайында мәлімет Шығармашылығы Шерхан Мұртазаның тұңғыш кітабы Құрылысшы Дәку очерк тер жинағы 1958 жилы жарық көрді. Қазіргі замандас бейнесі, соғыс жылдарындағы тылдағы адамдардың қажырлы еңбегін баяндаған Табылған теңіз (1963), Бұлтсыз күнгі найзағай (1965), Белгісіз солдатың балансы (1967), Мылтықсыз майдан (1969), 41-жылғы келіншек (1972), Ахметжанның анты (1973), т.б. повестер мен Интернат наны (1974) аты әңгімелер жинақтары жарияланды. Өндірістің дамуы жөнінде, адам мен қоршаған ортаға қамқорлық туралы маңызды мәселелер көтерген, ғылыми-техникалық төңкеріс дайын сипаттаған Қара маржан (1976; ҚР, 1978) романы, мемлекет қайраткері Т.Рысқұловтың өміріне арналған (Қызыл жебе, 1, 2- кіт. 1980; Жұлдыз көпір, 3 кіт., 1984) -трилогиясы басылды. Драматургия саласында жазушының Қызыл жебе (1987, Қ.Ысқақовпен бірге), Сталинге хат (1988), сендай-ақ Бесеудің хаты (1989) аты пьесалары қойылды.

3-топ «Қызыл жебе» романы дайлы мәлімет. (оқушылар кластер толтырып, сол бойынша түсіндіреді) Шерхан Мұртаза: "Қызыл жебе" романы дайында. Автор Тұрар Рысқұловтың туған, жүрген жерін, әсем табиғатын аса бір шеберлікпен, кермет көркем оймен шынайы суреттейді. Әкесімен бірге түрмеде отырған кезінен бастап, Түркістан автономиясының президенті болғанға дейінгі өмірі хронологиялық ретпен айтылады, Кеңес республикаларының дамуына бірқатар еңбек еткен, ашаршылық жылдары Сталинге шындықты жазып, елін аман алып қалу үшін жанны салған тұлғаның өмірі баяндалады. Кітап тартымды, әсіресе бала кезінен бері танитын, өзі кезінде қызмет еткен үйдегі орыс қызы Наташаның Тұрарды іздеп тауып, оған тұрмысқа шығуы қызық оқиға. Кітап әрі тарихи дерек, әрі әдеби шығарма. Жазушының кең құлашты, өзекті шығармасы - бес кітаптық «Қызыл жебе» романы. Қазақ халқының бір туар ұлы Тұрар Рысқұлов туралы бұл көлемді туынды Тұрар тағдыры арқылы қазақ халқының басынан кешкен қилы-қилы кезеңдерін қамтиды. «Қызыл жебе» халықтың ыстық ықыласына бөленген шығарма. Тағы бір сайта кететін дай, «Қызыл жебе» романыдағы Тұрар Рысқұловтың туған, жүрген жерін, әсем табиғатын аса бір шеберлікпен, кермет көркем оймен шынайы суреттеуі.

Шерхан Мұртазаға хат жолдау (авторға хат жазады)

Сергіту сәті Үстел үстіндегі кеспені таңдап, кеспедегі қызықты сұраққа қызықты жауап айту. 1.Тарихтағы ең үлкен қалпақ кімдікі?(Басы үлкен адамдікі) 2.Қай жерде жексенбі сенбіден бұрын тұрады?(сөздікте) 3. Алма легенде ішінен құрт көруден де шаман не болуы мүмкін?(құрттың жартысын көру) 4.Қай жердин құрғақ тесты таба алмайсың?(судың ішінен) 5. Суды ыдысқа құймай-ақ қалай тасуға болады?(Мұз болған кезінде) 6.Кімнің шашына жауын жауғанда мүлдем су тимейді?(Шәпкесі бар адамның) 7.Сіз доп лақтырдыңыз делік. Қай жағдайда доп ештеңеге соғылмай, тимей өзіңізге қайтып келеді?(Аспанға лақтырған жағдайда) 8. Мына есепті калькуляторсыз, ештеңкеге жазбай, ойша шешуге тырысыңыз оған 40-ты қосыңыз. Тағы бір мың қосыңыз. Оған 30-ды қосу керек. Тағы Қосу 20. Қосу Және тағы 10-ды қосыңыз. Неше шықты? (5000) 9.Қара мысық үйге қай кезде оңай кіреді? (Есік ашық қалғанда) 10.Саңырауқұлақтар неліктен зонтқа ұқсайды? (жаңбыр астында өскендіктен)

Қорытынды: Балалар, бүгін біз Ш.Мұртазаның өмірімен, шығармаларымен таныстық. Ойымызды жинақтап, қорытындылайық.

Үй тапсырмасы: Ш.Мұртазаның «Тұтқын бала» романы оқып колу.