Қарағанды мемлекеттік медицина университеті гистология кафедрасы Дәріс тақырыбы: ҚАН, ҚАНЖАСАУ

Дәріс мақсаты: Қанның пішіндік элементтерінің құрылысымен, гистофизиологиясымен және эмбриональдық, постэмбриональдық гемопоэздің ерекшеліктерімен таныстыру Дәріс жоспары: – Қанның жалпы морфофункционалдық сипаттамасы – Қанның қызметтері – Қан плазмасының құрылысы – Эритроциттердің құрылысы, қызметі – Тромбоциттердің құрылысы, қызметі – Лейкоциттердің жіктелуі, құрылысы, қызметтері – Эмбриональдық гемопоэз – Постэмбрионалдық гемопоэз

Қан мезенхимадан демиды, жасушалар мен жасушааралық затон тұрады. Қан жасушалары – қанның пішіндік элементтері деп аталады. Жасушааралық зеты – плазма - сұйық күйде болады. Қанның пішіндік элементтері мен плазманың арақатынастары = 40:60, гематокрит деп аталады.

Плазманың құрылысы 90-93% су 7-8% құрғақ затрат Құрғақ зета 6.6-8% ақуыздар % органикалық және минеральдық қосындылар

1.Эритроциттер 2.Лимфоциттер 3. Моноцит 4.Нейтрофильді лейкоцит 5.Эозинофильді лейкоцит 6.Базофильді лейкоцит 7.Қан табақшалары немесе тромбоците

ЭРИТРОЦИТТЕР Адамда және сүтқоректілерде бұл жасушаларда ядро болмайды, негізгі қызметі оттегі мен көмірқышқыл газын тасымалдау, яғни тыныс алуды қамтамасыз ету. Жасушаның бұл қызметін атқаратын бөлігі арнайы пигмент – гемоглобин.

Тромбоциттер(қан табақшалары) көлемі 2-3 мкм, қандағы мөлшері х 10 9/л, қанның ұюына қатысады. Әрбір тромбоцит гиаломерден және грануломерден тұрады.

Түйіршікті лейкоциттердің үш түрін ажыратады: базофилдер эозинофилдер нейтрофилдер Түйіршіксіз лейкоциттерге жатқызылады: лимфоциттер моноциттер

НЕЙТРОФИЛДЕР Қандағы мөлшері 65-75% құрайды, фагоцитоз процестеріне қатысады, оларды микрофагтар деп атайды.

ЭОЗИНОФИЛДЕР-диаметрі 10 мкм. Қандағы мөлшері 3-5% құрайды. Эозинофилдердің цитоплазмасында дөңгелек не сопақша оксифильді боя латынь көлемі мкм түйіршіктер орналасады. Қышқыл бояуды қабылдайтын себебі бұл түйіршіктер аргинине бай негізгі ақуыздан тұрады. Түйіршіктерінде арилсульфатаза мен гистаминаза ферменттері болады.

Базофильді лейкоциттер Қанның құрамында лейкоциттердің 0.5-1% құрайды. Түйіршіктерде гистамин, серотонин, пероксидаза т.б. болады. Базофилдердің ядросы аз бөлшектенген, кейде дөңгелек болуы мүмкін.

Моноциттер Қандағы мөлшері 6-8%. Моноциттер организмнің макрофагтық жүйесіне немесе мононуклеарлық фагоцитарлық жүйесіне жатады.

ЛИМФОЦИТТЕР Қандағы мөлшері %. Цитоплазмасы әлсіз базофильді, ядро лары базофилді, дөңгелек болып келеді.

Назарларыңызға рахмет