THE GERUND +ING

Герундий орыс тілі мен қ аза қ тілінде ұқ састы ғ ы жо қ ерекше грамматикалы қ д ә реже. Б ұ л етістік пен зат есімні ң қ асиеттерін біріктіріп, іс- ә рекетті білдіретін етістікті ң жа қ сыз т ұ л ғ асы.

Teach teaching (т ү сіндіру ) Wash washing (жуу) Герундий мағынасы жағынан зат есім мен етістік арасында ауытқып отырады: Герундийді ң а ғ ылшын тілінде қ олданылуы Ол белгілі бір ә рекетті к ө рсетеді Зат есім етістік Назар аударыңыздар! Герундийдің зат есімнен айырмашылығы: -Артикль қолданылмайды - Көпше форма жоқ

ЕТІСТІК белгіліеріЗАТ ЕСІМ белгілері 1. Ша қ категориясы бар1.Бастауыш немесе толы қ тауыш функциясын ат қ арады. 2. Ү стеумен аны қ талады reading books loudly(how?) 2.Пысы қ тауыш бол ғ анда шылаумен қ осарлана ж ү реді by reading 3. Тура толы қ тауышыпен тіркеседі carrying out experiments 3.Т ә уелденген зат есім болуы м ү мкін His reading Active VoicePassive Voice IndefiniteAsking (Ving)Being asked (being + V3) PerfectHaving asked (having + V3)Having been asked (having been + V3) ШАҚ категориялары: Indefinite формасындағы герундий әрекетінің баяндауыш әрекетімен бір уақытта өтетінін көрсетеді. Perfect формасындағы герундий әрекеттің баяндауыш әрекетінен бұрын өтіп кеткенін білдіреді. EXAMPLES: I like inviting friends to my place I like being invited by my friends Im sure of having read it once I remember having been shown the letter

Бастауыш: Reading is useful. (Кітап оқу – өте пайдалы) Толықтауыш: I like his rapidly reading (Мен оның тез оқығанын ұнатамын) Баяндауыштың есімдік бөлігімен: His favourite occupation is reading (Оның сүйікті ісі – кітап оқу) Анықтауыш: I like your idea of reading this book ( Мен сіздің бұл кітапты оқитын ойыңызды қолдаймын) Мезгіл мен уақыт пысықтауышы: After reading I began ro write a letter (Кітапты оқып болған соң, мен хат жазуға кірістім) Қимыл-сын пысықтауышы: We can not gain knowledge without reading ( Кітап оқымайынша, біз білім ала алмаймыз) Герундийді ң а ғ ылшын тілінде қ олданылуы Герундий с ө йлемде ә р т ү рлі синтаксистік функция ат қ арады:

avoid қ ашу excuse кешіру finish ая қ тау like ұ нату put off кейінге қ алдыру + GERUND love жа қ сы к ө ру go on жал ғ астыру begin бастау keep on жал ғ астыру start бастау give up бірденемен айналасуды то қ тату hate жек к ө ру Герундий осы етістіктерден кейін қ ойылады:

Герундий жал ғ анатын етістіктер мен оларды ң тіркестері to be disappointed at - к өң ілі қ айту to accuse of - кін ә лау to approve (disapprove) of- келісім беру to think of - ойлау to prevent from - кедергі болу to be fond of – жа қ сы к ө ру to be proud of - ма қ тан т ұ ту to count on (upon) = to depend on (upon) – сенім арту to succeed in - с ә тті болу to insist on (upon) - дегеніне к ө ндіру to be interested in - қ ызы ғ у to be tired of - шаршау to get used to - к ө ну to go on - жал ғ асу to suggest - ұ сыну to be surprised at - та ң қ алу to suspect of - к ү м ә ндану to be responsible for - жауапты болу to hear of -хабарлы болу to be afraid of - қ ор қ у to be capable (incapable) of - икемді болу to result in – н ә тижеге қ ол жеткізу to spend in - уа қ ыт қ ткізу to be engaged in -айналысу to object to - қ арсы шы ғ у to thank for - ал ғ ыс білдіру to mind - қ арсы шы ғ у to want - қ алау to need - қ ажетсіну

1.. Бастауыш, баяндауыштың есімдік бөлігі, толықтауыш бола алмайды 2Анықтауыштық функциясында жалғаулық шылаусыз қолданылады: The group carrying out the operation consisted of 20 men. (Операция өткізген топ 20 ер адамнан құралады) 3. Пысықтауыш болғанда көмекші есімдерсіз қолданылады : Carrying out the operation the tanks penetrated into the enemy rear. Операция өткізу барсында, танк машиналары қарсыластың тыл бөлігіне енді. GERUND and PARTICIPLE I 1. Бастауыш, баяндауыштың есімдік бөлігі, толықтауыш бола алады: Carrying out this operation is very important. (Бұл операцияны өткізу – өте маңызды) 2. Анықтауыштық функциясында жалғаулық шылаумен тіркесіп келеді: The method of carrying out the operation is well known. (Операуия өткізудің әдісі баршамызға мәлім). 3. Пысықтауыш болғанда көмекші есімдермен тіркесіп келеді: Before carrying out the operation one should study all the instructions. Операция өткізбес бұрын, барлық қолданыс әдістерімен танысып алу керек. 1.ING формасы 2.Етістік белгілері

2 әдіс бар: а) зат есім ретінде: Smoking is bad for you. (Шылым шегу – сіз үшін зиянды) б) етістік ретінде (инфинитив, көсемше): Saying is one thing and doing is another. (Айту деген – бір, оны орындау әлдеқайда қиын) TRANSLATION

Болымсыз форма герундий алдынан not шылауының тіркесуімен сипатталады. EXAMPLE: This resulted from not using this method. (Бұл - осы әдісті қолданбағандықтан, солай болып шықты ) Negative form

Не is good at telling jokes. (Ол анекдоттарды жа қ сы айтады) The Greens are against hilling animals. (Green бірлестігі жануарларды ө лтіруге қ арсы пікір білдіреді) She is fond of dancing. (Ол билеуді ұ натады) I am tired of waiting. (Я к ү туден шаршадым). She is afraid of being cheated. (Ол алданып қ алудан қ ор қ ады) Не is busy with organizing the party. (Он кешті ұ йымдастырумен айналысып отыр). Герундий к ө птеген конструкциялардa қ олданылады:

Герундийді ң а ғ ылшын тілінде қ олданылуы to go комбинациясы : to go skiing – шаңғы тебуto go dancing - пойти потанцевать to go shopping – дүкенге бару to go swimming -жүзу. to do комбинациясы : to do the shopping – дүкенге бару to do the washing -жуу to do the ironing -үтектеу

Sorry for disturbing you.. Please excuse my coming late. Excuse me for coming so late. Thank you for calling. Forgive me for losing the key. Would you mind closing the door? Герундийді ң а ғ ылшын тілінде қ олданылуы Сыпайылы қ пен тыйым салу формалары : No Smoking. No Trespassing.No parking.