Тренинг тақырыбы: «Мінез – көңіл күй айнасы» Мақсаты : Ұстаздарға темперамент түрлерін таныстыру, өзін-өзі тану, өзінің және өзгенің даралығын бағалау, өзін-өзі құрметтеу,. Комуникативтік дағдыны дамыту, жағымсыз көңіл-күйден арылу, күш- қуат жинау.

Тренингтің барсы: 1 «Танысу» жаттығуы. Тренингтің ережесімен таныстыру 2. Мінез, темперамент туралы слайд таныстыру.«Темпераментті анықтау» тест. 3. "Бетпердесіз" жаттығуы 4. Дыбыстық гимнастика 5. Суретті тест 6. «Тәрелкедегі су» жаттығуы 7. «Менің жағымды және жағымсыз қасиетім» жаттығуы 8. Қорытынды. Сергіту жаттығу.

Нұсқау: Қатысушы өзінің есімінің тарихын, кімнің қойғандығы жөнінде, есімінің мағынасы жөнінде әңгімелейді. Сізді сипаттайтын үш жағымды қасиетіңізді қосып айтыңыз: сабырлы, мейірімді, баурымал. ақкөңіл дарынды және т.б.

Тренингті ң негізгі за ң дары Микрофон заңы. Белсенділік заңы. Барлық топ мүшелеріне ізгі ниет білдіру заңы. Құпияны сақтау заңы.

Мінез «Мінез» сөзі өмірде және көркем әдебиетте кеңінен қолданылады. Басқа адамдармен қалтынаса отырып әр адам өз мінезін танытады және өзгенікін бағалайды. Күнделікті өмірде адамдар мінезді «жақсы», «жаман», «ауры», «жеңіл» деп сипаттайды. Мінез - әрбір адамның жеке басына тән өзіндік психологиялық қасиеттер мен ерекшеліктер жиынтығы. Ежелгі дәуірлерден бастап зерттеушілер адамдардың дене құрылымы және физиологиялық қызметінің ерекшеліктерімен сайт келетін көп түрлі әрекет–қылықтарды топтап, ретке келтіруге ат салисты. Осыған орай темпераменттің көп түрлі типологиясы қалыптасты.

Темперамент Темперамент (лалтынь тілінен аударғанда – сәйкестік)- әр адамның психологиялық қызметінің қозғалисын (психологиялық динамика сын), немесе мінез-құлќын сипаттайтын ерекшелік. Темперамент – организмнің физиологиялық өзгешьеліктерімен, әсіресе жоғары нерв қызметінің тума қасиеттерімен шарттас психикалық құбылыс.

Темперамент адамның жалпы қозғалисынан да (мәселен біреулер шапшаң қозғаллоды, тез қимылдайды, енді біреулер дай қимылдап, асықпай істейді), психиканың күші мен тереңдігінен де (мәселен, біреу өжет, алғыр бокса, екінші біреу керісінше, сылбыр, өнегесіз болады), адамның көңіл-күйінің ерекшелектерінен де (салмақты, тұрақты, жеңіл, тұрақсыз, т.б.) эмоция сезімдерінен де (біреу сабырлы, екінші біреу күйгелек т.б.) жақсы байқалып отрады.

Темперамент типтері Сангвиникалық Холерикалық ФлегматикалықМеланхоликалық

Сангвиник темпераменті Бұл темпераменттің өкілін И.П.Павлов қызу қанды, іскер адам деп санайды. Бірақ ол тек қызғылықты іспен айналисқанда ғана осындай күйде болады. Мұндай іс жоқ кезде ол жабыраңқы, сылбыр жүреді. Сангвиник қимыл қозғалиста - белсенділік, өмір жағдайының өзгеруіне жеңіл бейімдеушілік тән. Ол адамдармен тез тіл табысып, шүйіркелесе кетеді, жатырқамайды. Ұжым ішінде сангвиник көңілді ақ жарқын, іске бар ықыласымен кірісетін, әуесқой адам. Осылай жалындап тұрғанымен іске зауқы болмаса, яғни күнделікті күйбеңі, төзімділікпен ерінбей – жалықпай істеуді қажет ететін жұмыс тап болғанда суынып қаллоды. Сангвиникте эмоция тез панда болып, тез өзгереді. Сангвиник ойға жүйрік, өткір тілді, жаңаны тез қабылдағыш, зейінді келеді. Әр түрлі көп қырлы жұмысты нәтижелі атқарады.

Флегматик темпераменті И.П.Павловтың сипаттауынша, бұл барлық уақытта байсалды, ұстамды бір қалыпты, та банды және төзімді, еңбекқор адам. Жүйке жүйесінің тепе – теңдігі мен баяулығы флегматике қандай жағдай да болмасын бір қалыпты тыныштықта болуға мүмкіндік береді. Қозу үрдісін бәсеңдететін күшті тежелу оның ырықсыз қимыл – қозғалистары болып, ұсақ – түйекке алаңдатпай жүйелі жұмыс істеуге, бірқалыпты өмір сүруге жағдай жасайтды, флегматик ұзаққа созылалтынь, бірақ күшті сарқып алмайтындай жұмысты жақсы атқара аллоды (шыдамды, зейінді, орнықты). Флегматик – салмақты адам, ол күшін босқа серп етпейді, бастаған істі аяғына жеткізеді. Ол бөспелікті сүймейді. Жұртпен қарым – қалтынасы да бір сарынды жүріп жатады. Баяулық пен селқостық – флегматиктің осел жағы. Селқостық оның стереотиптерінің оралымсыздығынан мінез – құлқының оңтайлы еместігінен, жаңа жағдайға тез үйлесе қоймайтындығынан жақсы байқаллоды. Дегенмен, бұл қасиет мінездің тұрақтылығын көрсетеді, істі засыпай – сзасыпай тыңғылықты аяқтауға мүмкіндік береді. Флегматиктер ұзақ уақыт жұмыс істеуге сабырлық пен әрекет етуге төзімді болады.

Холерик темпераменті Бұл типтің өкілі аса қозғыштығымен, соған орай мінез – құлқының ұшқалақтығымен көзге түседі. Холерик қарым - қалтынаста - күйгелек, бір беткей, шабуылға жаны құмар, іс - әрекетте – пысық. Холериктер жұмысты үзіп – үзіп істегенді ұнатады. Олар айналисқан іске жан – тәнімен беріледі. Осы жолда кездескен қиындықтың бәрін жеңуге дояр тұрады, кедергілерді жеңіп, мақсалтына жетеді. Қайрат – жігері мұқалы, өз мүмкіндігіне сенімсіз бокса, еңсесі түсіп, ешь нәрсеге мойны жар берией қояды. Оның жүйке қызметінің бір қалыпты тепе – тең еместігінен болады. Бұл жөнінде И.П.Павлов былой дейді: «Байсалдылығы жоқ қажырлы адам кез келген іске барлық күш жігерімен кіріседі де содна соң тез шарап қаллоды, кейіннен зауқы соқпай қояды...»

Меланхолик темпераменті Бұл типтің өкілдері аса сезімтал соның салдарынан жаны тез жараланғыш келеді. Меланхоликтер тұйық, қиын жағдайлардан жол тауып шығуға олақ, адамдардан оқшау жүргенді ұнатады. Ол қауіпті жағдайлардан қорқады. Қозу және тежелу үрдістерінің әлсіздігі бұлардың бір – бірімен тең келмеуі, кез келген күшті әсер меланхоликтің қимыл қозғалисын баяулатып, хонда шектен тыс тежелу туғызады. Меланхоликті әлсіз тітіркендіргіштер де мазалайды, одна дозор әсер аллоды, сондықтан да ол ұсақ – түйектің бәріне де қатты мұңаяды немесе қатты қуанады. Үйреншікті жақсы, тату ұжым арасында меланхолик тер өзін жақсы ұстайды, жұртпен қарым – қалтынасқа түсіп, алған ісін нәтижелі орындай аллоды, кедергіледі жеңіп, та бандылық көрсетеді.

«Бетпердесіз" жаттығуы Нұсқау: Сіздің алдыңызда отрада аяқталмаған сөйлемдер жазылған, карточкалар бар. Сіздер кезек бойынша бір карточка алып, сөйлемді оқып, дайындықсыз, бірден ойыңызға келген, сөздермен жалғастыру керек.

Дыбыстық гимнастика «А» дауысын айтыңыз- ол сіздің бүкіл денеңіздің сауығуына көмегін тигізеді. «Е» қалқанша без жұмыстарына әсер етеді. «И» миыңызға, көзіңізге құлағыңызға әсер етеді. «О» жүрегіңізбен, өкпеңізге әсер етеді «У» қарныңыздың маңындағы дене мүшелеріңізге «Х» денеңіздің тазаруына «Ха» көңіл-күйіңіздің көтерілуіне әсер етеді

Суретті тест «Өз-өзіңді білгің келсе...» Нұсқау: Сурет салу: күн,тау, үй, ағаш, қапшық, жол, сақина, гүл, жылан.

Интерпритациясы: Егер күн дәл ортасына салынса, балалық шағы қызықты, ал шығысқа салынса жастық шағы қызықты болады. Таудың төбесі сүйір бокса мінезі жұмсақ, мейірімді, сенгіш.Егер тау төбесі үшкір бокса, өкпелегіш, тік мінезді адам.Егер аралас салынса, басында қар бокса, өзгермелі адам. Үй – суретте ағаш үй салынса арманы орындаллоды.Егер бір терезе салынған бокса, өзіне жақын бір адам туралы көп ойланады.Егер бірнешье терезе бокса және жапқыштары бокса, түтін шығып жатса, әңгімеге жақын, өсекқұмар адам. Ағаш біреу бокса, өзінің сүйіктісіне ұнайды.Егер бірнешьеу бокса, балаларды жақсы көреді, оларға уақыт бөледі, көп көңіл аударады.Қоршаған әлемді сүйеді, сұлулыққа құштар. Қапшық, қалта қаншалықты үйге жақын жатса, байлық та жақын.Керісінше бокса бәрі керісінше.Егер қапшық вузы байлаулы бокса сараңдық.Қапшық жердь жатса жалқау, түрегеліп тұрса еңбекқор адам.

Жол – үйге жақын жатса. Жолы жеңіл, алис бокса керісінше.Егер жол үйдің есігінен шықса, тапқан табысын үйге әкелетін, ал керісінше бокса шашка, айналасына тараталтын адам. Сақина көзсіз бокса қонақ қабылдағанды, қонақ шақырғанды ұнатады.Көзі бокса болашақты ойлайды, капитал жинайды.Неке жүзігі – мықты отбасын білдіреді. Гүл – үйге жақын бокса, қуаныш, той, болады.үйдің жиегінде бокса – қызықты күндерің алис. Жылан – үйден алис салынса, жаулары алис, егерь жақын салынса көре алмаушылар айналаңда болғаны.

Жаттығу "Бетпердесіз" немесе «аяқталмаған сөйлем» әдісі Мақсаты:өзінің көңіл-күйін анықтауға көмектесу Нұсқау: Сіздің алдыңызда отрада аяқталмаған сөйлемдер жазылған, карточкалар бар. Сіздер кезек бойынша бір карточка алып, сөйлемді оқып, дайындықсыз, бірден ойыңызға келген, сөздермен жалғастыру керек.

«Сиқырлы қол» жаттығуы. Нұсқау:Әр қатысушы қағаздың жоғарғы жағына өз алтын жазады, содна кейін өз қолын қарындашпен бастырып шығады. Содна кейін "алақандар" шеңбер бойынша жүреді және басқа қатысушылар, әрбір саусаққа, алақан иесінің қандай да бір қасиетін жазу керек

Қандай сезімде болдыңыз? Ойыңызбен бөлісіңіз.

Мақсаты: Мұғалімнің кәсіби құлшынысын арттыру, жігерлендіріп көңіл – күйін көтеру.