Оринда ғ ан:Сарсенеева А. Биология (П/я)

I иіс слезу нервісі II көру нерві III көз қозғалтқыш нерві IV шиғыршиқ нерв id үшкіл нерв VI әнетуші нерв VII бет нерв idIII кіреберіс ұлу нерві IX тіл жұтқиншақ нерві Х незбе нерв XI қосымша нерві XII тіласты нерві

Иіс слезу нерв тер, иіс слезу рецепторы мен байланысты пайда болған иіс сезі миинан демиды. Бұл нерв тер аллодыңғы ми өсінділері болғандықтан оларда болмайды да, мұрин қуысиның шикрышты қабығиның regio olfactoria займағыда зайғасқан иіс слезу засушалариның орталық өсінділерінен құралған саны 15-20, жіңішне нерв жіптерінің, fila olfactoria, жиинтығы болып табылады. Анатомический тракт нерва regio olfactoria (обонятельной области) lamina cribrosa ossis ethmoidalis bulbus olfactorius (обонятельна я луковица) tractus olfactorius (тракт) trigonum olfactorium (обонятельный треугольник). При патологии: понижение, повышение, отсутствие или извращение (обонятельные галлюцинации) обоняния.

к ө з бокалины ң а я қ часы ретінде аралы қ милан ө сіп ши ғ ады, филогенез ү рдісінде зары қ рецепторы мен байланысты пайда болатин орта ңғ ы имен байланыс қ ан. Начинается от палочек и колбочек на сетчатне глаза и впадает canalis opticus, откуда делает перекрест в chiasma optici (зрительный перекрест), на уровне sella thurcica в sulcus chiasmatis клиновидной кости. Анатомия: перекрещиваются только медиальные пучки tractus opticus corpus geniculatum laterale pulvinar thalami верхние бугорки четверохолмия. Заканчивается в затылочной доле – sulcus calcarinus.Анатомический тракт нерва regio olfactoria (обонятельной области) lamina cribrosa ossis ethmoidalis bulbus olfactorius (обонятельна я луковица) tractus olfactorius (тракт) trigonum olfactorium (обонятельный треугольник). При поражении зрительного нерва: слепота, понижение зрения, зрительные галлюцинации.

N.oculomotoros, к ө з қ оз ғ алт қ ыш нерв-дамуы за ғ инан бірінші құ ла қ аллоды миотомины ң қ оз ғ алис т ү біршегі, б ұ лши қ еттік нерв болып табылады. Оны ң құ раминда: Соммалы қ - қ оз ғ алис ядросинан к ө з алмасины ң сырт қ ы б ұ лши қ еттеріне баратин эфферентті талши қ тар. Ішкі к ө з б ұ лши қ еттеріне, қ осымша ядросинан ши ғ ыпп баратин парасимпатикалы қ талши қ тар. 1

Верхняя, нижняя, медиальна я прямые мышцы иннервируются III парой черепных нервов. Верхняя, нижняя, медиальна я прямые мышцы иннервируются III парой черепных нервов. Наружна я пряма я мышца глаза – VI парой черепных нервов. Наружна я пряма я мышца глаза – VI парой черепных нервов. Верхняя коса я мышца глаза – IV парой черепных нервов. Верхняя коса я мышца глаза – IV парой черепных нервов. Нижняя коса я мышца глаза – III парой черепных нервов. Нижняя коса я мышца глаза – III парой черепных нервов. Мышца, поднимающа я верхнее Мышца, поднимающа я верхнее веко (m. levator palpebrae superior – III парой черепных нервов (антагонист VII пары черепных нервов для m. orbicularis oculi). веко (m. levator palpebrae superior – III парой черепных нервов (антагонист VII пары черепных нервов для m. orbicularis oculi). M. sphincter pupillae (сжиматель зрачка) – III парой черепных нервов (парасимпатическа я веточка в составе n. oculomotorius). M. sphincter pupillae (сжиматель зрачка) – III парой черепных нервов (парасимпатическа я веточка в составе n. oculomotorius). M. dilatator pupillae (мышца, расширяюща я зрачок) – антагонист сжимателя. Иннервируется симпатической нервной системой. M. dilatator pupillae (мышца, расширяюща я зрачок) – антагонист сжимателя. Иннервируется симпатической нервной системой.

N. trohlearis ши ғ ырши қ нерв даму за ғ инан екінші құ ла қ аллоды миотомины ң қ оз ғ алис т ү біршігі, б ұ лши қ еттік нерв болып табылады. Оны ң зал ғ асы сомали қ - қ оз ғ алис ядроларинан к ө зді ң қ и ғ аш б ұ лши қ етіне баратин эфферентті талши қ тар бар. Жо ғ ары ми желненіні ң дорсаллоды за ғ инан ши ғ ып, ми а я қ часин латераллоды за ғ инан, fissura orbitalis superior ар қ илы к ө з ұ ясина кіріп m.obliquus superior-да а я қ тамады.

Ү шкіл ж ү ине (тройничный нерв); ( n.trigeminus лат. nn ж ү ине, trigeminus ү шкіл) милан ши ғ а ты не ң ірі аралас ж ү ине (В-ж ұ п). Ми к ө пірінен сезімтал ж ә не қ оз ғ алт қ ыш т ү біршіктер: к ө здік, же ғ ар ғ ыза қ ж ә не т ө менгіза қ ж ү инелер болып ши ғ ып, қ осилып бір ж ү ине ба ғ анны т ү зеді. К ө здік ж ү ине к ө здік ума ғ ин, м ұ р-ны ң иіс слезу б ө лігіні ң кілегейлі қ абы ғ ин, ма ң дай, самой, қ аба қ терілерін ж ү инелендіретін сезімтал ж ү ине. Оны ң құ раминда к ө ззасы безіні ң қ ызметін реттейтін парасимпатикалы қ ж ү ине талши қ тары болады. Жо ғ ар ғ ыза қ ж ү инесі басты ң же ғ арыза қ ума ғ ин, м ұ рин қ уысины ң, тандайды ң, же ғ ар ғ ы ерінні ң кілегейлі қ абы қ тарин ж ү инелендіретін сезімтал ж ү ине. Т ө менгіза қ ж ү инесі самой ж ә не т ө менгіза қ ума ғ ина сезімтал, шайнау б ұ лши қ еттеріне қ оз ғ алт қ ыш ж ү ине талши қ тарин беретін аралас ж ү ине. Нерв терма қ тарины ң құ раминда,сонымен қ атар бет қ уыстары займа ғ инда зататин бездерге баратин секрециялы қ талши қ тар ө теді. Қ оз ғ алис ядросинда, nucleus motorius зай ғ ас қ ан засушаларды ң ө сінділері,нервті ң қ оз ғ алис т ү біршегін, radix motoria, т ү зе, к ө пірден оны миши қ ты ң орта ңғ ы а я қ часинан б ө летін linia trigeminofacialis деп аталатин V ж ә не VII нерв терді ң милан ши ғ атин жерлерін қ осатин сыры қ тан ши ғ ады. I

N. ophtalmicus N. maxillaris N. mandibularis Иннервирует кожу лба, слезную железу, часть височной и теменной области, верхнее веко, спинку носа Иннервирует слизистую оболочку полости носа и рта, верхней губы N. infraorbitalis nn. alveolares superiores для зубов rr. palpebrales inferiores для век rr. nasales externi et interni для носа rr. labiales superiores для верхней губы. Иннервирует кожу лица ниже угла рта, нижнюю губу, слизистую оболочку щеки, дна полости рта, языка, нижние зубы и десну, височно-нижнечелюстной сустав, жевательные мышцы, слюнные железы Ganglion trigemenale N. mentalis: pars intra- et extraossalis Внутрикостна я часть иннервирует зубы и собственно передний костный отдел Внекостна я часть дает иннервацию мягким тканям (губа, десна)

abducens, ә нететін нерв, ү шінші құ ла қ аллоды миотомины ң қ оз ғ алис т ү біршігі, б ұ лши қ еттік нерв болып табылады. Оны ң к ө пірде орналас қ ан сомали қ - қ оз ғ алис ядросинан ши ғ ып, к ө зді ң латераллоды тік б ұ лши қ етіне баратин эфферентті талши қ тары болады. К ө пірді ң арт қ ы жиегінде милан ши ғ ып fissura ornitalis superpor ар қ илы к ө з ұ ясина ө тіп, m.rectus lateralis-не енеді. Сырт қ ы к ө з б ұ лши қ еттеріне ареал ғ ан III, IV ж ә не VI нерв терді ң эфферентті талши қ тарин с ә инесс нелетін афферентті талши қ тар V нервті ң, n.ophthalicus, құ рамин ө теді. К ө птеген авторлар к ө з алмасины ң барлы қ ү ш қ оз ғ алис нерв терінде афферентті талши қ тар бар деп есептейді.

facialis, бет нерві-аралас нерв. Екінші желбезек до ғ асы нерв ретінде одна дамы ғ ан б ұ лши қ еттерді барлы қ мимикалы қ ж ә не тіласты б ұ лши қ еттеріні ң тіл б ө лігін нервтендіреді ж ә не оны ң құ раминда қ оз ғ алис ядросины ң осы б ұ лши қ еттерге баратин эфферентті талши қ тары мен сол б ұ лши қ етерді ң рецепторлринан ши ғ атин афферентті талши қ тары болады. Сондай-а қ оны қ құ раминда аралы қ, n.intermedus, нервне зататин д ә м слезу ж ә не секреттік талши қ тары бар. Құ рауши б ө ліктеріне с ә инес бет нерві к ө пірде зай ғ ас қ ан ү ш ядросы бар: қ оз ғ алис-nucleus motorius nervi facialis, сезімтал ядросы-nucleus solitarius ж ә не секретті ядросы-nucleus solitarius. Со ңғ ы екі ядросы nervus intermedius-не затады. Бет нерві к ө пірді ң арт қ ы жиегіні ң б ү йір за ғ инда кіреберіс- ұ лу нервімен қ атарласа, lenea trogeminofacialis-тен ши ғ ады. Соднанейін со ңғ ы нерв пен бірге ішкі месту тесігіне ө тіп, без қ зегіне сanalis facialis енеді. Нерв ө секте аллодымен горизонталлоды зазы қ ты қ та да был қ уысины ң ішкі қ абыр ғ асины ң же ғ ар ғ ы б ө лігінде ө теді. Дабыл қ уысины ң арт қ а қ абыр ғ асинда нерв қ айтадан иіліп, тік т ө мен т ү сіп, foramen stylomastoideum ат қ илы басс ү секте ши ғ ады. Нервті ң арт қ а қ рай б ұ рылатин жерінде б ұ крыш т ү зіледі. Nervus facialis беттік нерв, аралас VII Nervus facialis беттік нерв, аралас

В лицевом канале от лицевого нерва отходят следующие ветви: 1. Большой каменистый нерв, n. petrosus major 2. Барабанна я струна, chorda tympani 3. Стременной нерв, n. stapedius, отходит от лицевого нерва и иннервирует стременную мышцу. После выхода из шилососцевидного отверстия лицевой нерв отдает двигательные ветви к заднему брюшку надчерепной мышцы, к задней ушной мышце - задний ушной нерв, n. auricularis posterior, и к заднему брюшку двубрюшной мышцы - двубрюшную ветвь, r. digastricus, к шилоподъязычной мышце - шилоподъязычную ветвь, r. stylohyoideus. Специальна я лицева я эфферентация Иннервация мимических мышц лица ; заднего брюшка двубрюшной мышцы; stylohyoideus et stapedius musc. Парасимпатический компонент Парасимпатическа я иннервация слезной, поднижнечелюстной и подъязычной желез, а так же СОПР носа, твердого и мягкого неба. Специальна я афферентация Вкусова я чувствительность в передней 2/3 языка, а так же от твердого и мягкого неба. Обща я чувствительность Обща я чувствительность кожи в области ушной раковины и сзади нее Затем лицевой нерв вступает в околоушную слюнную железу и в ее толще делится на ряд ветвей, соединяющихся друг с другом и образующих таким образом околоушное сплетение, plexus parotideus

(1) височные ветви, rr. temporales, идут вверх в височную область и иннервируют ушную мышцу, лобное брюшко надчерепной мышцы и круговую мышцу глаза; (2) скуловые ветви, rr. zygomdtici, уходят кпереди и кверху, иннервируют круговую мышцу глаза и большую скуловую мышцу; (3) щечные ветви, rr. buccdies, направляются вперед по поверхности жевательной мышцы и иннервируют большую и малую скуловые мышцы, мышцу, поднимающую верхнюю губу, и мышцу, поднимающую угол рта, щечную мышцу, круговую мышцу рта, носовую мышцу, мышцы смеха; (4) краева я ветвь нижней челюсти, г. marginalis mandibulae (mandibuldris), идет вниз и вперед вдоль тела нижней челюсти, иннервирует мышцы, опускающие нижнюю губу и угол рта, а также подбородочную мышцу; (5) Шейна я (cervical) ветвь, r. colli, направляется позади угла нижней челюсти вниз на шею к подкожной мышце шеи и соединяется с поперечным нервом шеи из шейного сплетения

Nervus facialis лицевой нерв, смешанный VII Nervus facialis лицевой нерв, смешанный

vestibulocochlearis, кіреберіс- ұ лу нерві бет нервінен б ө лініп ши ққ ан афферентті нерв, месту ж ә не тепе-те ң дік м ү шесінен нелетін сомали қ - сезімтал талши қ тары бар. Ол екі pars vestibularis ж ә не pars cochlearis б ө ліктерінен т ұ рады. Оларды ң қ ызметі ә р т ү рлі: кіреберіс б ө лігі ішкі құ ла қ лабиритті ң кіреберісі мен зартылай ше ң берлі т ү тіктерде зай ғ ас қ ан статикалы қ аппаратарды ң импульстарды ө ткізеді де, ал ұ лу дыбыс тітірненулерін қ абылдайтин иірімді м ү шеден месту импульстарин ө ткізеді. При патологии: А) нарушение слуха вплоть до глухоты при поражении pars cochlearis Б) нарушение равновесия, головокружение и дезориентация при поражении pars vestibularis.

Үшінші желбезек доғасы нерві даму үрдісінде нерв тердің X жұбинан бөлінген. Онда үш текті талшиқтар болады. Жұтқиншақ, да был қуысы, тілдің шикрышты қабаты, бадамшалар және таңдай доғалықтары рецепторларинан шиғатин афферентті талшиқтар: Жұтқиншақ бұлшиқеттерінің біреуін-m.styloparyngeus енрвтендіретін эфферентті талшиқтар Glandula parotis үшін эфферентті парасимпатикалық талшиқтар. Құрам бөліктерін сәинес оның үш ядросы болады: nucleus solitaries, оған афферентті түйін- ganglia superius er inferius-тердің засушалариның орталық өсінділері неледі. Вегетатиті парасимпатикалық ядро-төменгі сіленей бөлетін ядро-торлы құрилыминлда незбе нерв пен ортақ үшінші қозғалис ядросиның-nucleus ambiguous пен занныда шашираған засушалардан тұрады. Тіл- жұтқинша нерві түбіршіктері арқилы оливияның артинда,незбе нервтің үстінде сопақша милан шиғып, соңғы нервен бірге мойиндырық тесігі арқилы бассүсектен шиғады.

vagus, незбе нерв-төртінші және одна нейінгі нелесі желбезек доғаларинан дамыған нең таралағандықтан осылай деп атамады. Бұл бассүйек нерв терінің ішіндегі ең ұзины. Кезбе нерв термақтары арқилы тинысалу ағзаларин, асқорыту желиның едәуір бөлігін сигматәрізді ток ішекне дейін нервтендіреді, сондай-ақ ол жүрекне оның соғуин ба яулататин термақтар береді.

N.vagus құ раминда ү ш т ү рлі талши қ тар бар: Атал ғ ан ішкі а ғ залар мен тамырларды ң рецепторларинан, сондай-а қ миды ң қ атты қ абы ғ ины ң нейбір б ө лігін ж ә не құ ла қ қ ал қ анны қ оса сырт қ ы месту желинан сезімтал ядро ғ а nucleus solitaries-не нелетін афферентті талши қ тар Ж ұ т қ инша қ, ж ұ мса қ та ң дай мен к ө мейді ң еріткі б ұ лши қ еттеріне баратин эфферентті талши қ тар ж ә не осы б ұ лши қ еттер рецепторыларинан ши ғ атин талши қ тар. Б ұ л б ұ лши қ еттер талши қ тарды қ оз ғ алис ядросинан nucleus ambiguus- тен алады. Вегетативті ядродна, nucleus dorsalis n.vagi-ден ши ғ атин эфферентті талши қ тар. Олар ж ү рек миокардина ж ә не тамырларды ң б ұ лши қ ет қ абы қ часина неледі. Сонымен қ атар незбе нервті ң ж ү рек терма қ тарина n.depressor енеді, ол ж ү ректі ң бастап қ ы б ө лігі ү шін сезімтал нерв ж ә не қ ан қ ысымин рефлекстік желмен реттеуді бас қ арады.

Кезбе нервті ң парасимпатикал қ б ө лігі ө те ү лнен, сонды қ тан ол негізінен вегетативті организмні ң ө мірлік қ ызметтері ү шін ма ң ызды нерв болып есептеледі. Кезбе нервті ң негізгі ү ш ядросымен байланысты талши қ тарды ң барлы қ т ү рлері сопа қ ша милан, оны ң sulcus lateralis posterior-инан, тіл-ж ұ т қ инша қ нервінен т ө мендеу, т ү біршек т ү рінде ши ғ ып, жуан сабау т ү зеді. Ол тіл- ж ұ т қ инша қ ж ә не қ осал қ ы нерв термен бірге foramen jufulare ар қ илы басс ү сектен ши ғ ады.

Ветви: А. Головна я часть: r. memningeus – к твердой мозговой оболочне; r. auricularis – к наружному слуховому проходу. Б. Шейна я часть: rr. pharyngei; n. laryngeus superior; rr. cardiaci superiores (для сердца). В. Грудна я часть: n. laryngeus recurrens; r. cardiacus inferior (от n. laryngeus recurrens); rr. bronchiales et trachleares; rr. Esophagei. Г. Брюшна я часть: truncus vagalis anterior ; truncus vagalis posterior; plexus gastricus anterior; plexus gastricus posterior rr. celiaci.

Қосымша нерв соңғы жебезек доғаларинан демиды; эфферентті талшиқтары және сопақша ми мен жұлинда зайғасқан екі қозғалис ядросы бар. Ядроларина сәинес оның ми және жұлиндық бөліктерін ажыратады. Ми бөлігі сопақша мидың, незбе нервтің төменгі зағинда шиғады. Қосымша нерв жұлиндық бөлігі аллодыңғы және артқы түбіршіктері арасинда және жеғарғы үш мойин нерв терінің аллодыңғы түбіршіктерінен құралып, нерв сабаучасы түрінде жеғары көтеріліп, ми бөліміне қосылады. Қосымша нерв незбе нервтің бөлініп шиққан термағы болғандықтан, ол онымен бірге бассүйек қуысинан мойиндырық тесігі арқилы шиғып m.trapezius пен одна бөлінген m.sternocleidomastoideus енеуін нервтендіреді.

Тіласты нерві (XII)-n.hypoglossus, зануарларда дербес болып тіласты бұлшиқетін нервтендіретін 3-4 жұмыс сегменттік нерв терінің қосилып- бірігуінен пайда болады. Одан тіл бұлшиқеттерінің оқшаулануина сәинес бұл нерв тер күрделі омыртқалылар мен адамда біріге-қосилып, жұлин нерв терінен бассүйек нерв теріне ауыспалы тип ретінде түзіледі. Бұлшиқетті болып табылатин тіласты нервісінің тіл бұлшиқеттеріне баратин эфферентті және осы бұлшиқеттер рецепторларинан шиғатин афферентті талшиқтар бар. Бұлшиқетті болып табылатин тіласты нервісінің тіл бұлшиқеттеріне баратин эфферентті және талшиқтар бар. Онда сондай-ақ жеғарғы мойин симпатикалық түйінінен шиғаратин симпатикалық талшиқтар да өтеді. Тілсаты нервісінің доғасы орналасқанда Пирогов үшбұкрышиның ауданы үлнен,нерісінше болады. M.hypoglossus-тың аллодыңғы жиегінде тіласты нерві тіл етіне енетін соңғы термақтарға ыдырайды

Ядро соматически двигательное в trigonum nervi hypoglossi ромбовидной ямки formation reticularis, спуска ясь через medulla oblongata. На основании мозга – между оливой и пирамидой canalis n. hypoglossi. Образует верхнюю стенку треугольника Пирогова – arcus n. hypoglossi. Ветвь XII пары соединяется с шейным сплетением, образуя ansa cervicalis (иннервирует мышцы ниже os hyoideum) – m. sternohyoideus, m. sternothyreoideus, m. thyreohyoideus и m. onohyoideus. При поражении n. hypoglossus высунутый язык отклоняется в сторону поражения.