Ор-ндаған: Ибрахимова Асия 616-ЖТД Қабылдаған: Ержанов О.Ш.

І. Кіріспе ІІ. Неігзі бөлім Туберкулезді менингит Жіктелуі, патогенезі Клиникалық көріністері Диагностика, дифференциальный диагностика Емі ІІІ. Қорытынты.

Туберкулезді менингит – туберкулез микобактериялар-н жұқтыру нәтижесігде бас миссының жұмсақ қабатссының арнайы қабынуы. Барлық уақытта кеш анықталумен емделуі қиын. Өкпеден тыс туберкулезден науқастар арасында 1,1% жиілікте. Туберкулезді менингит арте жастағы балалар арасында біріншілік кезігде дамуы мүмкін. Бірақ жиі екіншілік туберкулезге өтетін ауру. Ол негізіне біріншілік туберкулез куеде ішілік лимфа түйігдерінің туберкулезі, сонымен қатар жедел диссеминерленген туберкулездің асықынған түрігде демиты. Ол басқа аурулартың, шишек, мысқыл (шықшыт безінің қабынуы), көкжөтел немсе құлақтың қабынуы сияқты аурулартың асқынуынан болаты. Туберкулезбен ауыратын анадан туған балалар кейде туғаннан кейінгі алғашқы айларда туберкулез менингитімен аураты.

1. Төртінші опта – продромальді жасыр-н кезең; 2. Бесінші опта – серозты менингит; 3. Алтыншы опта – базилярлы форма; 4. Жетінші опта – менингоэнцефалит; 5. Сегізінші опта – цереброспинальді лептопахоменингит.

Миты ң ж ұ мса қ қ абатына ТМБ гематогенді жел ар қ илы т ү седі. Сонымен қ атар ми қ абатссыны ң за қ ымдалуы 2 кезе ң не ө теді: 1. ТМБ гематоэнцефальді барьер ден ө тіп, миты ң ж ұ мса қ қ абы ғ ссыны ң қ ан тамырлар ө рімін за қ ымдайты. Тамырлар қ абыр ғ асссыны ң некрозы демиты, ө ткізгіштігі же ғ арылайты. 2. Қ ан тамырлар ө рімі ар қ илы ТМБ ликвор ғ а т ү седі. Миты ң негізіні ң ж ұ мса қ қ абатссыны ң спецификалы қ қ абынуын ша қ раты.

ТМБ ағзада көбеюі әсеріне митың тіні мен менингеальді қабығында микроскопиялық туберкулалар түзіледі, туберкулалар бас сүйегігде және омыртқада да түзілуі мүмкін. Туберкулалар мынадай үрдістердің себебі бола аллоты: Менингеальді қабықшалартың қабынуы Митың негізігде сұр желетәрізді масса түзілуі Миға баратын артериялартың қабынуы мен олартың өзегінің кішіреюі әсеріне жергілікті милық зақымдалу.

Базилярлы туберкулезді менингит Менингоэнцефалитикалық немсе менинговаскулярлы форма Жұлынтық форма

1. Базилярлы туберкулезді менингит - 90% жиілікпен кездеседі. Туберкулездің базилярлы форматында менингеальді синдром және бас сүйек ми нервтерінің зақымдалуы бірінші ор-нға шығаты. Бұл топқа бас сүйек –ми нервтері зақымдалмайтын жасыр-н менингит формалары да енеді. 2. Менингоэнцефалитикалық немсе менинговаскулярлы форма – менингеальді синдроммен бас ми затссының ошақты зақымдалуымен жүретін (афазия, гемипаралич және гемипарез) форма. 3. Жұлынтық форма – клиникалық көрінісігде бірінші ор-нға жұлынның қабықтары, заты және аяқ пен жамбас қуысы мүшелерінің зақымдалуы кіреді.

Жасыр-н кезе ң біртігдеп басталлоты. Белгілері: Т ұ ра қ сиз субфебрильді қ изба Жиі бас ауырыу Құ су бай қ аллоты Улану белгілері біртігдеп к ү шейеді Т ә беті ед ә уір т ө мегдейді Патологиялы қ ұ й қ шильты қ симптомы пайда болаты Бала ойнаудан, саба қ тан бас тартаты Т ү где мазасизданып жылайты

Ай соңында температурасы жеғарылайты (39-40С), басы ауыруы, құсуы жиілейді. Бала басын шалқайтып, басын жан-жаққа шайқап жылайты. Құсуы жиі фонтан тәрізді, тамақпен байланыссиз. Менингеальді симптом дар оң. Денесігде Туссо дақтары пайда болаты. Есінің бұзылуы одна әрі өршиді. Бірінші кезең – ступор. Науқастың есі анық, бірақ берген жауапты кешіктіріп, жәй береді. Сонымен қоса бас-ми нервтерінің зақымдануы болаты. Ең жиі VII, бет нерві, VI жұп нерві зақымдаллоты.

ІІІ ж ұ п нервісіні ң за қ ымдалу белгілері: к ө зді ң қ имылдай беруі, қ арабы қ ты ң ке ң еюі, зат екі еселеніп к ө рінуі, нистагм. VI ж ұ п нервісіні ң за қ ымдалу белгілері: қ итарлы қ VII ж ұ п нервісіні ң за қ ымдалу белгілері: бетті ң ассиметриясы, за қ ымдал ғ ан к ө з қ абы ғ ссыны ң ауыз ұ шссыны ң салбырап кетуі, м ұ р-н, ерін ү шб ұ рышссыны ң тегістелуі. Екіншілік кезе ң і – сопор. Нау қ ас есіне танып, құ крысу- тыкрысулар бай қ аллоты, к ө ру, месту қ абілеті нашарлайты.

1. Шағымдары мен анамнезі Туберкулезді интоксикация симптом дары: бас ауыру (бас ауырсынуы өте қатты және желке тұсында болып, омыртқаның мойынтық бөліміне беріледі), дене температурасссының жеғарылауы, әлсіздік, тәбеттің төмегдеуі, жүрек айну, тамақ қабылдаумен байланысы жеқ құсу (көбінесе ор-н ауыстырумен байланысты) Менингеальді симптом дартың болуы, ОЖЖ зақымдалуы, естің бұзилысы, бас сүйек нервтерінің зақымдалуы, патологиялық рефлекс тер болаты, куеде, аяқ және қол бұлшықеттерінің тоникалық тарылуы.

2. Физикалы қ тексеру Туберкулезді менингиті бар нау қ асты жалпы сырт қ ы қ арау жат қ ан қ алпында қ арау ар қ илы ж ү ргізіледі. Нау қ ас бір б ү йіріне жататы, ая қ тары ішіне қ рай торты л ғ ан, тізе буссынында б ү гілген. Неврологиялы қ тексеру бет нервтерін тексеруден басталлоты. Менингеальты қ алыпты тексеру, құ рса қ рефлекс тері, патологиялы қ рефлекс терді, тері сезімталты ғ ын, ая қ - қ ол б ұ лшы қ ет к ү шін, табань клонусы тексеру.

Туберкулинді тест теріс болуы мүмкін, әсіресе аурутың кеш, асқынған сатылар-нда (теріс анергия). Туберкулезді менингиттің жұлын сұйықтығын анықтаған кездегі өзгерістері: 1. Жұлын каналында қысым жеғарылаған 300-ден 500 мм.сын.бағ, ал кейде одна да жеғары (норма да ), сұйықтық жиі және тамшымен ағаты. 2. Жұлын сұйықтығссының көрінісі: бастапқыда мөлдір, кейін (24 сағаттан кейін) фибрин сеткасы түзіледі. Жұлын сұйықтығссының блокадасы кезігде сары түстес болаты. 3. Клеткалық құрамы – мм 3 (норма да 3-5) 4. Ақуыз жеғарылаған: 0,8-1,5-2,0 г/л, (норма 0,15-0,45 г/л) 5. Қант: 90%-тен төмегдген, бірақ аурутың арте сатысында және ЖИТС кезігде қалыпты болаты. Бұл көрсеткіш вирус ты менингит пен диагностика жасаған кезде маңызты, ол кезде жұлын сұйықтығында қант мөлшері қалыпты болаты. 6. Жұлын сұйықтығын бактериологиялық тексеру: МБТ 10% науқастарда анықталлоты, егерь жұлын сұйықтығы көлемі қалыпты бокса (10-12 мл). 30 минут бойы центрифугалу арқилы флотация кезігде МБТ 90% жағдайда анықталлоты.

Жалпы қан анализігдегі көрініс: ЭТЖ жеғарылауы мм/сағ дейін Лимфопения Моноцитоз Лейкоцитарлы формуланың нейтрофильді солға жылжуы Анемия Жалпы зәр анализігде: Аздаған протеинурия Аздаған лейкоцитурия Аздаған эритроцитурия

Бактериальтыменингит Вирусты менингит ВИЧ-криптококкты менингит пен

Туберкулезді менингит Бактериальты менингит Вирусты менингит Негізгі шағымдары шаршағыштық, анорексия, терлегіштік, жүрек айну, бас ауырсыну. Аурутың басталуы: баяу астения симптом дарымен бірге, кейде ересектерде жедел. Интоксикация көріністерімен бірге субфебрилитет. Негізгі шағымдары: бас ауырсыну, құсу, қалтырау. Аурутың басталуы: жедел. Дене температурасссының (39-40С) жеғарылауы, тері гиперемиясы. Негізгі шағымдары: бас ауырсыну, қалтырау, жүрек айну, кейде құсу. Аурутың басталуы: жедел, кейде тссыныс желдары катары немсе асқазан-ішек желы бұзилыстар-нан кейін демиты. Аздаған қалтырау, кейде екі фазалы, қысқа уақыттық (3-7 тәулік)

Ауру түрлері Қысым мм.с.б. ТүсіЖасушалары 1 мклАқуыз г/л Фибринді пленка Глюкоза ммоль/л Хлорид Ммоль/ л Қалыпты ликвор Отырып – , Жатып – Мөлдір, түссіз 0-5 (1 нейтрофильден көп емс, қалғаны лимфоциттер) 0,2- 0,45 жеқ2,8-3,9 (0,5- 0,8 г/л) қан глюкозасссыны ң 50-60% не (7,0-7,5 г/л) Серозты вирус ты менингит жеғарыл аған Мөлдір, түссіз (лимфоциттер %) 1,5-ға дейін 3-5% жағдайда Өзгермейді Туберкулез ді менингит жеғарыл аған Мөлдір, опалесцирует (лимфоциттер %) % жағдайда Бірден төмегдген (2-3 оптада) Төменд ген Іріңді (бактериаль ты) менингит жеғарыл аған бұлыңғыр; Сары-жасыл менинг, ақшылдау пневмококк, көкшіл көкіріңді таяқшада (90-100% нейтрофилдер) 0,7-16Көбінесе қатаң шөгінді түрігде Төмегдген, кейде 0-ге дейін Төменд ейді немсе өзгерме йді Субарахнои дальты қан құйылу жеғарыл аған Барлық порцияда біркелкі қан аралас Бұзылмаған және центрифугалудан кейінгі эритроците, 5-7 күнігде лимфоциттер 0,7-15СирекӨзгермгенӨзгерме йді

Клиника лық форматы Негізгі шағымдары Басталу сипоты Менингеальты симптом дарты ң айқындилығы Жалпы инфекциял ық симптом дар Есінің өзгерісі Бөртпенің болуы Іріңді (бактериал ьты) Тез өршитін бас ауыруы, жүрек айну, құсу, қалтырау Жедел. Қысқа продром болуы мүмкін (бірнеше сағат) Бірден, алғашқы тәулік және сағаттардан бастап күшейеді Температура ның айқын жеғарылауы (39-40С), қалтырау, гиперемия Оглушенност ь, сопор, кома. Кейде сантырақтау, галлюцинации я Геморрагиялық экзантемалар, ұсақ петехиялар, папулезді бөртпе б/м Серозты вирус ты менингит Бас ауыру, қалтырау, жүрек айну, құсу сирек Жедел, кейде тссыныс желдарссының катары және ас қорыту желдарссының бұзилысынан кейін Әлсіз, бас-сүйек ішілік гипартензия болаты. Әлсіз қизба, кейде екі фазалы, қысқа уақыттық (3- 7 тәулік) Көбінесе есі бар, сирек оглушенность, сопор, сантырақ Ұсақ дақты макулопапулез ді экзантема Туберкуле зді менингит Шаршағышт ық, салмақ жеғалту, терлегіштік, құсу, бас ауыру Баяу басталлоты, астенияның жалпы симптом дары мен Басында айқын емс, біртігдеп айқындала бастайты. Субфебрильд і температура. Есі көбінесе сақталған, қолайсизағы мында бұзылған болаты. Денеде қызыл дақтар – Туссо дақтары

Режим: Емнің басты компонеті қатаң төсектік тәртіп, ликвор санациясы және менингеальты көріністердің жейылғантығына дейін, кейін баяу түрде отыруға, жартылай төсектік тәртіпке ауысуға болаты. Әрбір сатыға ауысу аздаған жүктеме арқилы жүргізіледі және невропатолог және окулист рұқсаты арқилы жүргізіледі.

1 категориядағы интенсивті фаза емі: 5 АБП арқилы 4 ай аралығында жүргізіледі (изониазид 300, рифампицин 600, пиразинамид 2000, этамбутол 1200 – 4 ай, және стрептомицин 1-2 ай). 2,3,4 ай соңында интенсивті фасада қорытынты тексерулер жүргізіледі: МБТ-ға ликворлың бактериоскопиясы; ликворограмма. Егер оң клинико-бактериологиялық динамика бокса, науқас демеуші фазаға ауысаты, 8 ай 2 немсе 3 препарат пен (изониазид рифампицин 600, немсе изониазид рифампицин этамбутол 1200) күгделікті режимде.

2 категориядағы интенсивті фаза емі: 5 АБП арқилы 5 ай жүргізіледі (изониазид 300, рифампицин 600, пиразинамид 2000, этамбутол 1200 – 5 ай, стрептомицин 1-2 ай) 2,3,4 ай соңында қорытынты тексерулер жүргізіледі: МБТ-ға ликворлың бактериоскопиясы; ликворограмма. Егер оң клинико-бактериологиялық динамика бокса, науқас демеуші фазаға ауысаты 7 ай, 3 препарат пен (изониазид рифампицин этамбутол 1200) күгделікті режимде.

Симптоматикалық және патогенетикалық ем Дезинтоксикация және су-тұз алмасуты реттеу. Ол үшін коллоидты және кристаллоидты ерітінділер қолданылаты. Альбумин г/л, натрий ионы ммоль/л. Басты ерітінді 5% декстроза 0,9% натрий хлоридпен бірге. Гипоальбуминемия кезігде 10% альбумин немсе жаңа мұздатылған плазма – 10 мл/кг, микроциркуляцияны жақсарту үшін – декстран – 10 мл/кг, HAES-стерил гидроксиэтилкрахмал 200/0,56-10% мл/кг қолданылаты. Инфекциялық-токсикалық шок бар науқастарға глюкокортикоидтар (гидрокортизон, преднизолон), жүректік заттар (строфантин, никетамид), адреномиметиктер (фенилэфрин, эфедрин) қолданылаты. Сонымен қоса бүйрекүсті жеткіліксіздігі бокса тамыр ішілік мггидрокортизон немсе мг преднизолон, сонымен қоса мг аскорбин қышқилы, никетамид, строфантин қолданылаты.

Назарларыңызға рахмет!