Лексияи 5. Мавзӯи рӯз: Параметрҳои асосии таҳвили мурватдор

НАҚША: 1. Бартарӣ ва норасогиҳои таҳвили мурватдор ва масолеҳҳо барои сохтани ҷузъҳо. 2. Геометрияи таҳвили мурватдор ва ҳисоби параметрҳо. 3. Ҳисоби лоиҳавӣ ва санҷишии таҳвилҳои мурватдор.

Таҳвили мурватдор ба таҳвилҳои расиш доҳил мешавад, ки тирҳои навардҳо чилликӣ ҷойгир мешаванд(скрещивающиеся). Кунҷи чиллики одатан 90 0 – ро ташкил медиҳад. Таҳвилҳои мурватдор бо дигар кунҷи чилликӣ кам истифода бурда мешавад. Ҳаракат дар таҳвилҳои мурватдор аз рӯи принсипи ҷуфти винти дигаргун мешавад.

Аз рӯи шакли сатх, ки дар он резба бурида шудааст, ду намуди таҳвил ҷудо мешавад: - мурватдори бо мурватчарҳи силиндрӣ;

Аз рӯи шакли сатх, ки дар он резба бурида шудааст, ду намуди таҳвил ҷудо мешавад: - глобоиди бо мурватчарҳи глобоиди;

ТАҲВИЛИ МУРВАТДОР Бештар дар техника мурватчарҳҳои силиндрӣ аз рӯи ГОСТ паҳн шудаанд. Мурватчарҳи бо профили паҳлӯии спирали архимеддошта – мурватчарҳи архимеди номида мешавад ва бо ҳарфҳои ZA ифода мекунанд.

Дар буриши тулони ин мурватчарх профили трапетсия дорад ва дар намуди винти оддӣ бо кунҷи профили 2α = 40 0 нишон дода мешавад Ин мурватчарҳро дар таҷҳизотҳои металлбур (токарный) ё ин ки дар таҷҳизотҳои фрезерии резбатарош месозанд

Тадқиқотҳо нишон доданд, ки коршоямии таҳвили мурватдор бо кам шудани ноҳамвориҳои сатҳ (R Z ) ва зиёд шудани сахтии сатҳ меафзояд. Ба ин дараҷаи тозакунии сатҳ бо амалиётҳои шлифование ва полирование ноил мешаванд. Қобили қайд мебошад, ки барои шлифование чарҳҳои махсус бо профили фасонӣ (шлифовальные круги) талаб карда мешавад, ки дақиқиро паст менамояд. Аз ин сабаб мурватчарҳҳои архимедиро бе амалиёти шлифование месозанд. Барои витокҳои ниҳоят сахт мурватчарҳҳои эволвенти истифода мебаранд (имконияти шлифование бо сатҳи ҳамвори круг).

Бартариҳои таҳвили мурватдор: Имконияти ноил шудан ба муносибатҳои гузаронандаи баланд дар як ҷуфт; u = (100); Кори равон ва беғавғо; Дақиқии кинематикии баланд; Имконияти худ аз худ истодан (возможность самоторможения).

Камбудиҳои таҳвили мурватдор: Коэффитсиенти кори фоиданоки паст; Хӯрдашавии баланд; Зарурияти истифодабарии масолеҳҳои зиддифриксионии арзиши баланд дошта; Талаботҳои баланд ба дақиқии васлкунӣ.

Таҳвилҳои мурватдор нисбат ба дандонадор мураккаб ва гарон мебошанд Аз ин сабаб онҳоро истифода мебаранд: ҳангоми зарурият пайдо шудан (ҷогиршавии чилликии навардҳо) ё дар механизмҳои тақсимкунанда, ки муносибати гузаронандаи баланд ва дақиқии кинематикии баландро талаб мекунанд

Диаметри тақсимкунандаи мурват МОДУЛ q - коэффитсиенти диаметр

ДИАМЕТРҲОИ МУРВАТ

РАСИШИ МУРВАТДОР

КУНҶИ БАРДОРАНДАИ ТАҚСИМКУНАНДА ҚАДАМИ ТИРӢ

ДИАМЕТРИ ТАҚСИМКУНАНДАИ ЧАРХ ДИАМЕТРҲОИ ЧАРХ

ПАРАМЕТРҲОИ ЧАРХ

Масофаи байнитирӣ коэффитсиенти беҷошавӣ

ДАРОЗИИ БУРИДАШУДАИ МУРВАТ с 1 ва с 2 – коэффитсиентҳо

Кунҷи бардорандаи ибтидои ДИАМЕТРИ ИБТИДОИ

КУНҶИ ИХОТАИ МУРВАТ