Лексияи 13 Мавзӯи рӯз: Пайвастҳои ҷудонашавандаи ҷузъҳои мошинҳо
Нақша 1.Ҳисоби пайвастагиҳои парчинии элементҳо. 2. Ҳисоби пайвастагиҳои кафшерии элементҳо. 3. Пайвасткунӣ бо пресс ва афзалиятҳои он. 2
3 Пайвастагиҳои парчинии элементҳо Вайроншавии пайвастагии парчинӣ дар натиҷаи буридани мехпарчинҳо бо ҳамвориҳо, вайроншавии қираи варақҳо, ё ин ки байни онҳо шуда метавонад. Вайроншавии пайвастагии кафшерӣ дар натиҷаи буридани чокҳои кафшерӣ (буриши арзии секунҷа доранд) аз тарафи масоҳати хурдтарин шуда метавонад.
4
5 Схемаи ҳисобии мехпарчин ба маҷақшавӣ
6 Мехпарчини алоҳида ба маҷақшавӣ кор мекунад (б). Буридани шпонка ҳангоми даврзанӣ – ба буридани навард меорад (в)
7 Сарбории ба мехпарчин таъсирмекарда дар баландии δ, ки ба ғавсии лист баробар, гирифта мешавад
8
9 Таносубҳо байни андозаҳои мехпарчинхо Таносубҳо байни андозаҳои алоҳидаи конструксияҳо бо меъёрҳои махсус таъин карда мешаванд. Масъалан, масофаи байни маркази мехпарчини охирин ва қираи лист 1,5 – 2 диаметри заклёпкаро ташкил медиҳад; масофаи байни заклёпкаҳо ба 3 диаметр баробар мебошад.
10 Хисоби пайвастагии мехпарчин Ҳисоби пайвастагиҳои парчиниро дар мисоли пайвастани ду уголок бо конструксия гузаронида мешавад. Пеш аз гузаронидани ҳисобҳо эпюраи қувваҳои тулони барои уголок ва лист сохта мешавад. Ҳангоми сохтани эпюра қувваи ба ҳар як заклёпка гузаронида мешуда ба N/n баробар мебошад. N – ҷамъи қувваҳои тулони. n – миқдори мехпарчинҳо.
11
12
13
14
15
16 Схема барои масъалаи 1
17
18 Ҷавоб: 4 мехпарчин.
19 Ҷавоб: 3 мехпарчин.
20 Пайвасткунии кафшерӣ бо роҳи пайдо кардани алоқаҳои байниатомӣ дар деталҳо ҳангоми гарм кардани онҳо ба вуҷуд меоянд Таснифи чокхои кафшеркунӣ: Вобаста аз ҷойгиршавии деталҳои кафшершаванда пайвастҳои зерин ҷудо мешаванд: стыковые; нахлёсточные; тавровые; угловые ПАЙВАСТАГИҲОИ КАФШЕРИИ ЭЛЕМЕНТҲО
21 Сохтори соддакардашудаи нишон додани шартии чоки кафшеркунӣ 1. Ишораҳои стандартии элементҳои пайвасткунӣ. Мисол: ГОСТ 5264 – 80. Ручная дуговая сварка. Соединения сварные. ГОСТ 8713 – 80. Сварка под флюсом. Соединения сварные. 2. Ишораи чокҳои ҳарфӣ – рақамӣ (замимаи А) 3. Знак (треуг) ва андозаи катети чок (барои чоки кунҷӣ дар расм) ПАЙВАСТАГИҲОИ КАФШЕРИИ ЭЛЕМЕНТҲО
22 Аз ҳама намудҳои пайвасткунии конструксияҳои металлӣ кафшеркунӣ мебошад а – фланговый шов; б – лобовой шов; в – косой шов; г – сварка встык.
23 ЧОКИ ҶОЙҲОИ ВАСЛ (СТЫК) РАСМИ ЧОКИ ҶОЙҲОИ ВАСЛ (СТЫКОВОЙ ШОВ)
24 НАХЛЁСТ
25 ЧОКИ ЧАНОҲИ (ФЛАНГОВЫЙ ШОВ)
26
27
28 Намудҳои кафшеркунӣ
29
30
31
32
33
34
35 Пайвасткунӣ бо пресс ва афзалиятҳои он Пайвастагии ду детал бо сатҳи силиндрӣ бо қобилияти борбардории зиёд бояд иҷро шавад. Барои ин деталҳоро бо чунин андозаҳо сохтан зарур аст ки ҳангоми васлкунӣ як деталро ба дигараш зери фишор пайваст карда шавад
36 Натяг N ин фарқияти мусбати диаметри навард ва ҷои пармашуда: N = d – D = B – A
37 Пас аз васлкунӣ диаметрӣ сатҳҳо умумӣ мешаванд Дар сатҳҳои деталҳои пайвастшуда фишори р ва қувваҳои соиш ва вуҷуд меоянд, ки наҷумбидани деталҳоро ва қабули сарбориҳои F a ва Т – ро таъмин менамоянд Имконияти борқабулкунӣ аз натяг вобаста мебошад Натяги ҳисобӣ қиммати ночиз дошта (даҳҳо микрометр) ва дақиқ иҷро намешавад
38 ДОПУСК ВА ПОСАДКА Ҳангоми васлкунии деталҳои пайвастмешуда сатҳҳо ҷудо мешаванд: сатҳи ихотакарда (ҷои пармашуда) ва сатҳи ихоташуда (навард) Андозаи сатҳҳои пайвастшудаи пармашуда ва навард номи умумии андозаи номиналии пайвастӣ номида шуда барои ҳар ду детал якхела мебошад Ин андозаро аз стандарт қабул намуда (замимаи Р) дар нақша мегузоранд
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48