Банктік бизнесті ұ йымдастыру м ә дениеті ж ә не қ ажеттілігі Сарманова Ж.

Қазақстанда банк қызметі салатында маркетинг қиын жағдайларда демиды. Қазақстандағы саяси жəне экономикалық жағдайларда мемлекеттен қаржыландыру кеміді, қаржыландыру тек коммерциялық құрылымдардан тұрды. Бұл жеткілікті қаржылық ресурстары бар, кəсіпорын сандарын коммерциялық банкпен кең жаулауға əкелді. Жаңа банктерді құру қиын болғандықтан, жұмыс істеген банктердің қызметтеріне жүгіну кең тамады. Осы жағдайда банктердің назары маркетинг мəселелеріне көңіл аударуы күшейді.

Банктік саланың басты ерекшелігі жаңа банктік өнімдердің патентті қорғалудың жоқтығы. Осыған байланысты кез келген жаңа қаржылық қызметі, бір банктің қаржылық инновациясы қысқа уақытта оның бəсекелестерімен өңдіріледі. Бұл бəсекелестің қарқындылығын күшейтеді. Сонымен қатар коммерциялық банктерге, өткізу арнасы қолжетімді. Банктік емс мекемелер қызметінен ерекшелігі банктік қызметтің өндіруі мен өткізуі уақытпен сəйкес келіп, банктік ғимараттарында жəне бөлімшелерінде көрсетілуі мүмкін. «Банктік өнім» жəне «банктік қызмет» мəні мен мазмұны қазіргі уақытқа дейін Қазақстанда ғылыми дəлелелденбеген.

«Банктік қызмет» ғылыми тұрғыдан бұл экономикалық мəселелерді шешуге банктік қызмет іс- əрекеттерінің өзара байланыстарын ұсынады, банкпен жəне оның клиент терімен нақты шешімге жетуге бағытталған несие беру, салым ашу, валюта айырбастау, сонымен қатар кəсіпкерлік мəмлені анықтайды. «Банктік өнім» түсінігі ғылыми тұрғыдан бұл нақты банктік құжат (немсе куəлік), банк клиентура сына қызмет көрсету үшін айналысқа ақша шығарумен жəне операцияларды жүргізумен байланысты. Банктік өнім бұл банк клиент теріне көрсетілетін банктік қызметтің немсе банктік операциялардың материалдық рəсімделген бөлігі. Ол аяғына дейін орындалған болады жəне қаржылық, заңды жəне ұйымдастырушылық іс-əрекеттер арқылы қызмет көрсету кезіндегі банк пен клиент арасындағы өзара əрекеттерді реттейді, демок, банктік өнім оның клиент терге көрсететін қызметінің нəтижесі болып табылады. Мысалы, нақты заңды тұлғамен рəсімделген, банк мөрімен жəне қарыз алушының қолымен расталған несие келісімі банктік өнім, яғни банктің несие бойынша көрсеткен қызмет нəтижесі болып табылады. Оларға чектер, вексель дер, банктік пайыздар, депозитор, кез келген сертификата депозиттік немсе жинақтаушы, кез келген банктік пластикалық карточкалар жəне т.б. жатады.

Банктік өнім мен банктік қызмет сəйкестігі олар клиенттің қажеттілігін қанағаттандырады жəне кіріс алуға жағдай жасайды. Депозит бойынша банктік пайыз банктік өнім болып табылады, оның əрдайым төленуі банктік қызметті көрсетеді. Банктік шоттың ашылуы ол өнім, шот бойынша қызмет көрсету ол қызмет. Көп жағдайларда банктік өнім бірінші сипота, ал банктік қызмет екіншілік сипота болып табылады. Банктік қызмет салаты тəуекел қызмет салаты болып табылады. Оның тəуекелділік факторын роста уши жəне ерекше қасиетін көрсететін, халықаралық көлемде тарихи орналасқан патенттік қорғансыздығын жатқызуға болады. Қарастырылған сұрақ шеңберінде коммерциялық банк үшін ағымдағы оның өнімі мен қызметіне сұранысқа төлемқабілеттілік деңгейі, сонымен қатар осы немсе басқа деңгейде болашақта панда болатын əлеуетті мүмкіндігі үлкен мағынада болады. Мақсатты нарық пен сегментті, осы нарықтағы ағымдық жəне болашақтық сұранысты анықтауға банкке өз күшін маркетинг зерттеу спектріне толығымен бағыттау керек.

Қазақстанда банктік қызметтерге инновацияны жасау мен енгізу бірінші кезектегі мəселе. Соңғы жылдары банктік құрылымдар арасында бəсекелестік күшейді. Егерде Қазақстанға əмбебап пакет қызметін ұсынатын батыс банктер келсе, немсе бар шетелдік банктер өз бизнес спектрін кеңейте баста, онда қазақстандық банктер батыс банктерге бəсекелес болу үшін, өз сапасын жəне банктік қызметтер спектрін əлемдік деңгей стандартные сəйкестендіру қажет. Осындай ұсыныстарда коммерциялық банктерде инновацияны енгізу негізгі өзекті мəселе болып табылады (1-сур.).

Банктер арасындағы бəсекелестік олардың тікелей клиент термин жұмыс істейтін қызметкерлерге ерекше назар аударуға, олардың өз міндеттерін запалы орындауларына қол жеткізуге еріксіз итермелейді. Клиенттерге қызмет көрсетуді жетілдірудің жекелеген бағыттары болып: Банкте ақыл-кеңестер беретін жəне сұрақтарға жауап қайтаратын жауапты қызметкерлерді тағайындау. Банктің ірі филиалдарына қаржы мен несие, инвестициялар мен сақтандыру аясындағы проблемаларды шешу үшін қаржы кеңесшілерін тағайындау. Клиенттердің банкке өтініш жасау жəне пəтерлерден тікелей операциялар жүргізу үшін жағдайлар туғызу. Банктің клиент термин іскерлік қатынастар этика сын енгізу. Қажеттіліктердің кең ауқымды спектрін қанағаттандыруға арналған, бірсыпыра инновациялық депозиттік жəне несие бағдарлармаларын енгізу. Несие беру туралы шешім қабылданғанға дейін клиенттің төлем қабілеттілігін тексеру. Менеджмент салатында көмек көрсететін бизнес-орталықтар құру. Жер-жердь клиент терден қаржыларды басқару жүйесін құру, операцияларға күнделікті бақылауды жүзеге асыру.

Соңғы жылдары еуропалық банктер клиент тердің жаңа сұраныстарына орай банктік өнімдер мен қызметтерді табу мен өткізуге көптеген қаржы көздерін жұмсауда. Мұның қорытындысы ретінде банктік бөлімшелердің жаңа автоматы құралдары мен қашықтықтан қызмет көрсету түрлерінің дамуын алуға болады. Сөйтсе де, ең бастысы бұл клиент термин арадағы қарым-қатынаста жаңа технологиялардың қолданылуы. Аталған жаңа технология клиент термин бірден-бір байланысатын банк қызметкерлерінің жұмыс орындарын өзгерту, банктік маркетинг пен ұйымдағы өзгерістер функцияларын орталықтандыру, клиент тер туралы мəліметтер базасын қолдануға негізделеді. Жаңадан ұйымдастыру мен клиент термин қарым-қатынас жасайтын банк қызметтермен дай ғана сұхбат жүргізіп, банктік операция түрлерін орындауымен шектелмей «əр клиентке жеке өнім» маркетингі аясындағы жарнамалық компаниямен де жұмыс істеуі тиіс. Ал клиент жағдайы мен банкпен арадағы коммерциялық қатынастары тарихы туралы мəлімет қызметкер дұрыс шешім қабылдау үшін экран бетінде болу керек. Қызметкер барлық клиент терге бірдей жоғары деңгейдегі қызмет көрсетуі шарт. Бұл үшін: əрбір операциядан түсетін панда көлемін өсіру мақсатында қызметкерді оқшаулау; қажет мəлімет,құжаттар мен операцияларды іздеуге көмек беру; процестерді жүзеге асыруға қол ұшын беру. Нысан туралы мəліметті бақылауға алу жəне нысанаралық байланыстарды бақылау.

Рахмет!