ШЫМКЕНТ МЕДИЦИНА ИНСТИТУТЫ. Орындаған: Құлшаев Б Тобы:ХҚ-704 Қабылдаған: Садықов Т. Шымкент 2018 жил. Тақырыбы : Парапроктит. Этиологиясы, клиникасы, емдеу тактикасы.

ЖОСПАР: Парапроктит түсінігіПарапроктит түсінігі Эпидемиологиясы Эпидемиологиясы ЖіктелуіЖіктелуі Этиологиясы Этиологиясы ПатогенезіПатогенезі Клиникасы Клиникасы Емдеу тактикасы Емдеу тактикасы Пайдаланылған әдебиеттер тізіміПайдаланылған әдебиеттер тізімі

КІРІСПЕ. Тік ішек (rectum) тоқ, немсе жуан ішектің жамбас қуысында орналасқан ең соңғы ( дистальді ) бөлігі болып есептеледі. Оның ұзындығы орта есеппен см тең. Тік ішектің орналасуына қарай негізгі екі бөлімін ажыратуға болады : а ) жамбас қуысында орналасатын және б ) бұтаралық бөлімдері. Ал тік ішектің өзі үш бөлімнен құраллоды : а ) ампула үсті немсе ректосигмоидиты бөлім ( ұзындығы 4-5 см ); б ) ампулярлық бөлім (8-10 см ) және в ) бұтаралық немсе анальдық бөлім (3-4 см ). Тік ішек жоғарғы тік ішек артериясы, а rectalis superior) және екі перлы ( ортаңғы a. rectalis media және төменгі тік ішек a. rectalis inferior) артериялармен жабдықталған. Тік ішектің көк тамырлары оның артерияларымен атас болады. Олар қосарласып қақпа және төменгі қуыс веналарына құйылады.

ПАРАПРОКТИТ Парапроктит - тік ішек айналасындағы сссссмайлы клетчаткалардың іріңді қабынуы.Парапроктит - тік ішек айналасындағы сссссмайлы клетчаткалардың іріңді қабынуы.

ЭПИДЕМИОЛОГИЯ Парапроктит ең жиі кездесетін проктологиялық аурулардың бірі ( тік ішектің барлық ауруларының 20-40%). Парапроктит жиілігі бойынша геморрой, анальді жарықтар, колиттерден кейін 4- орында тұр. Ер балалар парапроктит пен қыз балаларға қарағанда жиі аурыады. Олардың қатынасы 1,5: 1 немсе 4,7:1 болады. Көбінесе үлкен адамдарда кездеседі, балаларда сирек кездеседі.

ЖІКТЕЛУІ Этиологиясы бойынша : Спецификалық емс парапроктит, Спецификалық парапроктит, Посттравматикалық парапроктит. Қабыну процессі жүруі бойынша : жедел парапроктит, рецидивирлеуші парапроктит, Созылмалы парапроктит ( тоқ ішекте жиланкөзі ).

Шектелген парапроктит 5 түрге бөлінеді : тері асты ;тері асты ; шырышты қабат астышырышты қабат асты пельвиоректалды ; пельвиоректалды ; ишиоректалдыишиоректалды ретроректалды.ретроректалды.

Парапроктитте іріңдіктердің орналасуы ( а ): 1- теріасты ; 2 – ишиоректалды ; 3 – пельвиоректалды ; 4 – шырышты қабат асты. ( б ): ретроректалды іріңдік

ЭТИОЛОГИЯСЫ (ФЛОРА) Ішек таяқщасыІшек таяқщасы анаэробтар анаэробтар Алтын стафилококк Алтын стафилококк Ақ стафилококк ; Ақ стафилококк ; стрептококк ; стрептококк ; энтерококк ;энтерококк ; Клостридиальды анаэроб Cl.perfringens, Cl.Hystoliticum, Cl.oedematiens, Cl.septicum;Клостридиальды анаэроб Cl.perfringens, Cl.Hystoliticum, Cl.oedematiens, Cl.septicum;

Микробтардың ену жолдары – қабынған геморрой түйіндері, анустың шырышты қабаты немсе терісінің жарылулары, қасығанда микрожарақаттануы, тік ішектің шырышты қабатының зақымдалуы, қабынулары. Қабынған сссссмайлы клетчаткалар ісініп, суланып, іріңдегенде, айналасындағы дәнекер тіндерде инфильтрация орын аллоды. Шірікті инфекция туындаса, процесс жайылып, лимфа жолдарымен таралып, тіндердің өліеттенуіне әкеліп, өте ауры шірікті – некроздық парапроктит демиды. Анальды бездер, тоқ ішектің шырышты қабатының зақымдануы, гематогенді және лимфогенді жолмен, қабыну процесі бар басқа мүшелер арқылы инфекция енуі мүмкін. Көптеген зерттеушілер оны Жаралы колит және Крон ауруы асқынуы деп айтады..

ТЕРІАСТЫ ПАРАПРОКТИТІ Тері асты парапроктит анустың айналасында тері астында орналасады. Қабынған жер ісінеді, қызарады, қатты аурыады, аурысыну үлкен дәретке барғанда күшейе түседі. Науқастың дене қызуы көтеріледі. Абсцесс түзілгенде флюктуация симптомы пайда болады.

Ишиоректалды парапроктит – шонданай сүйек пен тік ішек аралығындағы терең жатқан сссссмайлы клетчаткалардың іріңді қабынуы. Процесс жоғары, төмен, тік ішекті айналып өтіп, қарама - қарсы ишиоректалды кеңістікке тараллоды, ағымы өте ауры, науқастардың дене қызуы көтеріліп, тік ішек айналасы қатты солқылдатып, шыдатпай аурыады. Бастапқыда қабынудың терең орналасуына байланысты жергілікті белгілері көзге көрінбейді. Тік ішекті саусақпен тексергенде, екінші қолмен тік ішектің айналасын пальпацияласа, тіндердің аурысынуы, инфильтрациясы, іріңдегенде флюктуация анықталлоды.Ишиоректалды парапроктит – шонданай сүйек пен тік ішек аралығындағы терең жатқан сссссмайлы клетчаткалардың іріңді қабынуы. Процесс жоғары, төмен, тік ішекті айналып өтіп, қарама - қарсы ишиоректалды кеңістікке тараллоды, ағымы өте ауры, науқастардың дене қызуы көтеріліп, тік ішек айналасы қатты солқылдатып, шыдатпай аурыады. Бастапқыда қабынудың терең орналасуына байланысты жергілікті белгілері көзге көрінбейді. Тік ішекті саусақпен тексергенде, екінші қолмен тік ішектің айналасын пальпацияласа, тіндердің аурысынуы, инфильтрациясы, іріңдегенде флюктуация анықталлоды.

Пельвиоректалды парапроктит – сирек кездессе де, ағымы өте ауры, клиникалық белгілері ишиоректалды парапроктитке ұқсас келеді. Іріңдік жамбас қуысының түбін құрайтын диафрагма үстінде орналасады, сондықтан жергілікті қабыну белгілері жоқтың қасы. Өте сирек жағдайда іріңдік шонданай – тік ішек ойығына өтіп, ары қарай артқы тесік айналасынан теріні жарып, сыртқа шығады. Диагноз қоюда тік ішекті саусақпен, тік ішек айнасымен, ректороманоскопия зерттеу өте маңызды.Пельвиоректалды парапроктит – сирек кездессе де, ағымы өте ауры, клиникалық белгілері ишиоректалды парапроктитке ұқсас келеді. Іріңдік жамбас қуысының түбін құрайтын диафрагма үстінде орналасады, сондықтан жергілікті қабыну белгілері жоқтың қасы. Өте сирек жағдайда іріңдік шонданай – тік ішек ойығына өтіп, ары қарай артқы тесік айналасынан теріні жарып, сыртқа шығады. Диагноз қоюда тік ішекті саусақпен, тік ішек айнасымен, ректороманоскопия зерттеу өте маңызды.

РЕТРОРЕКТАЛЬДІ ПАРАПРОКТИТ Ретроректалды парапроктит – тік ішектің артқы жағында орналасқан іріңдік, инфекция лимфа жолдары арқылы түседі. Клиникасы пельвио - және ишиоректалды парапроктиттерге өте ұқсас келеді, жалпы интоксикациялық симптом дар босым, жергілікті белгілері айқын емс, науқастар іштің төменгі бөлігінде және үлкен дәретке отырғанда аурысынуға шағымданады. Саусақпен тексергенде, тік ішектің артқы қабырғасында аурыатын, шектелген, сопақша келген томпаю анықталлоды. Ауырсыну құймышаққа беріледі. Абсцесс екі жақтағы ишиоректалды кеңістікке жайылған жағдайда, іріңдік пішіні ат тағасына ұқсағандықтан, таға тәріздес парапроктит деп аталлоды.

Созылмалы парапроктит кезінде іріңді жиланкөздер ( свищ ) пайда болады. Ол анал тесігі айналасы немсе маңында болады. Ауырсынуы сирек байқаллоды. Ірің сыртқы бөлінеді. Созылмалы парапроктит дамуы кезінде жиланкөз ауызы білетіп үлкен абсцесс туғызуы мүмкін. Оның әсерінен жаңа тіндер зақымдалып, ірің жарылып, сыртқа бөлініп немсе тік ішекке болінуі мүмкін. Некротизация жүреді.Созылмалы парапроктит кезінде іріңді жиланкөздер ( свищ ) пайда болады. Ол анал тесігі айналасы немсе маңында болады. Ауырсынуы сирек байқаллоды. Ірің сыртқы бөлінеді. Созылмалы парапроктит дамуы кезінде жиланкөз ауызы білетіп үлкен абсцесс туғызуы мүмкін. Оның әсерінен жаңа тіндер зақымдалып, ірің жарылып, сыртқа бөлініп немсе тік ішекке болінуі мүмкін. Некротизация жүреді.

ПАРАПРОКТИТТІ Ң ДИАГНОСТИКАСЫ Негізгі диагностикасы – тік ішек пен анал тесігі айнала аурысынуына шағым. Диагноз кою үшін саусақпен ректальды зерттеу жүргізеді. Кейде аурысыну сезімі қатты болуына байланысты наркоз беру арқылы зерттейді Лабораторлық зерттеулер ішінен қан мен зәр анализі керек. Қан анализінде қабыну процессі жүріп жатқанын көреміз, ультрадыбысты зерттеу ректальды датчик арқылы жүргізіледі. Жыланкөз бокса фистулография жасалынады.Негізгі диагностикасы – тік ішек пен анал тесігі айнала аурысынуына шағым. Диагноз кою үшін саусақпен ректальды зерттеу жүргізеді. Кейде аурысыну сезімі қатты болуына байланысты наркоз беру арқылы зерттейді Лабораторлық зерттеулер ішінен қан мен зәр анализі керек. Қан анализінде қабыну процессі жүріп жатқанын көреміз, ультрадыбысты зерттеу ректальды датчик арқылы жүргізіледі. Жыланкөз бокса фистулография жасалынады.

ЕМІ Қабынудың басты кезеңінде консервативті ем жүргізіледі : калий перманганатының ертіндісімен жилы су ванна сына 30 минут тан күніне екі мәрте отыру немсе қыздырғыштармен ( грелкалар ) қыздыру, УЖЖ, антибиотиктер, сульфаниламид тер, витаминдер, тік ішекті тітіркендірмейтін тағамдар, дезинтоксикациялық терапия жүргізіледі. Іріңді сұыйқтық түзілгенде операция жасаллоды. Іріңдіктерді радиолы, жарты ай тәріздес тілу арқылы ашып, іріңді сыртқа шығарып, антисептик термин жупы, қуысты дренаждайды.Қабынудың басты кезеңінде консервативті ем жүргізіледі : калий перманганатының ертіндісімен жилы су ванна сына 30 минут тан күніне екі мәрте отыру немсе қыздырғыштармен ( грелкалар ) қыздыру, УЖЖ, антибиотиктер, сульфаниламид тер, витаминдер, тік ішекті тітіркендірмейтін тағамдар, дезинтоксикациялық терапия жүргізіледі. Іріңді сұыйқтық түзілгенде операция жасаллоды. Іріңдіктерді радиолы, жарты ай тәріздес тілу арқылы ашып, іріңді сыртқа шығарып, антисептик термин жупы, қуысты дренаждайды.

ОПЕРАЦИЯ Ғ А ДАЙЫНДЫ Қ Операция алдында ішекті клизма арқылы тазалап, операциядан соң үлкен дәретті тежеу мақсатында опий ерітіндісін 5 – 6 тамшыдан күніне 3 уақыт ішкізеді. Зәр шығару қиынға соқса қуық маңына жилу басып немсе мл. 40% уротропин ерітіндісін көк тамырға енгізеді. Парапроктиттің шірікті – некроздық түрлерінде іріңдікті кеңінен тіліп ашып, жареный өліеттерден толық тазартады, мұқият дренаждайды Операция алдында ішекті клизма арқылы тазалап, операциядан соң үлкен дәретті тежеу мақсатында опий ерітіндісін 5 – 6 тамшыдан күніне 3 уақыт ішкізеді. Зәр шығару қиынға соқса қуық маңына жилу басып немсе мл. 40% уротропин ерітіндісін көк тамырға енгізеді. Парапроктиттің шірікті – некроздық түрлерінде іріңдікті кеңінен тіліп ашып, жареный өліеттерден толық тазартады, мұқият дренаждайды

ЖАНСЫЗДАНДЫРУ Ә ДІСІН ТА Ң ДАУ - инфильтрациялық анестезия ( Вишневский А. С., Рыжих А. Н.); - жұлындық анестезия ( Юдин С. С.); - перидуральді анестезия ( Яковлев Н. А., Махаев Н. М.); - жалпы аурысыздандыру.

ОПЕРАЦИЯЛЫ Қ Ү СТЕЛДЕ НАУ Қ АСТЫ Ң ОРНАЛАСУЫ

ДЕПАЖ БОЙЫНША ОРНАЛАСТЫРУ

ЖЕДЕЛ ПАРАПРОКТИТ КЕЗІНДЕ Қ ОЛДАНЫЛАТЫН ТІЛІКТЕР: 1 - ПЕРИАНАЛЬДІ АБСЦЕСС; 2 – ТІК ІШЕК АРТЫЛЫ Қ ; 3 – ИШИОРЕКТАЛДІ.

ишиоректалді (1) пельвиоректальді (2) абсцесстер кезіндегі қолданылатын хирургиялық кірулер.

ТЕРІАСТЫЛЫ Қ ПАРАПРОКТИТТІ АШУ

ТЕРІАСТЫЛЫҚ-КІЛЕГЕЙ ҚАБЫҚТЫҚ ПАРАПРОКТИТ КЕЗІНДЕ ТІЛІКТІ КРИПТА АРҚЫЛЫ РАДИАЛДІ БАҒЫТТА ЖАСАЙДЫ.

РЕТРОРЕКТАЛЬДІ ПАРАПРОКТТІ АШУ

ІРІҢДІК ҚУЫСЫНЫҢ РЕВИЗИЯСЫ

ПАЙДАЛАНЫЛ Ғ АН Ә ДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ htm htm htm Балалар хирургиясы. А. А. Дюсембаев. Алматы 2008 ж.Балалар хирургиясы. А. А. Дюсембаев. Алматы 2008 ж. Хирургия. А. Нұрмақов. Алматы 2009 ж.Хирургия. А. Нұрмақов. Алматы 2009 ж.