Мемлекеттік таби ғ и қ оры қ тар -10 Мемлекеттік ұ ялты қ таби ғ и саяба қ тар 12 Мемлекеттік таби ғ и резервата -5 Мемлекеттік коры қ ты қ зоналар. Мемлекеттік таби ғ и қ оры ққ орла Мемлекеттік таби ғ ат ескерткіштері. Мемлекеттік зоологиялы қ саяба қ тар. Мемлекеттік ботаникалы қ саяба қ тар. Мемлекеттік дендрологиялы қ саяба қ тар.

Ұ ялты қ таби ғ и саяба қ тар ерекше экологиялы қ, тарихи ж ә не эстетикалы қ құ ндылы ғ ы бар таби ғ ат кешендерін са қ тау ү шін құ рыл ғ ан. Олар а ғ арту, ғ бббылыми ж ә не м ә дени ма қ сайта қ олданылады. Б ұ л жердь демалу ғ а, денсаулы қ ты қ алпына келтіруге, туризм ж ә не спортпен айналысу ғ а, тайным- жоры қ ұ йымдастыру ғ а болады. Ө сімдіктер ә лемі мен жануарлар д ү ниесі қ ата ң қ ор ғ ау ғ а алтын ғ ан.

Алтынемел саябағы, Алматы облысы

Баянауыл ұялтық саябағы Павлодар облысы

Иле-Алатау ұялтық саябағы, Алматы облысы

Алтын – Эмель - Алматинская область Иле-Алатауский национальный парк - Алматинская область Катон – Карағай ұялтық паркі, Шығыс Қазақстан облысы

Ерекше қ ор ғ алтын таби ғ и ума қ тарды ң жа ң а т ү рі таби ғ и резервата. Таби ғ и резерватада қ оры қ ты қ бел дам де, шаруашылы қ ж ү ргізілетін ал қ аптар да бірге қ ор ғ аллоды. Таби ғ и резерватада, негізінен, биологиялы қ сан алуан т ү рлілікті са қ тау ғ а ж ә не оны қ алпына келтіруге айры қ ша к өң іл б ө лінеді.

МЕМЛЕКЕТТІК ТАБИҒИ ҚОРЫҚҚОРЛАР Таби ғ и қ оры ққ орла ә рт ү рлі ба ғ быта болады. Ботаникалы қ қ оры ққ орлада мал даю ғ а, ш ө п шабу ғ а, а ғ аш кесуге болмайды; а ң аулау, балы қ шаруашылы ғ тында балы қ аулау қ ата ң регламенттеледі. Геологиялы қ, ландшафт ж ә не бас қ а қ оры ққ орлада ө з шектеулері болады.

Таби ғ ат ескерткіштері к ө біне тарихи-таби ғ и ж ә не ғ бббылыми м ә ні зорь жеке таби ғ ат нысандарын ғ анна ( ө сімдіктерді ң, жануарларды ң жеке т ү рлері, үң гірлер, сар қ ырамаляр ж ә не т.б.) қ ор ғ ауди к ө здейді. Оларды ң ғ бббылыми- тайнымды қ м ә ніне ерекше к өң іл б ө лінеді. үң гірлерсар қ ырамаляр

Оңтүстік-Қазақстан облысы жилы құрылған. Атауы екі өзеннің атынан құралған: Ақсу және Жабағлы. Әсіресе Ақсу өзені өзінің өтуге ыңғайсыз тік жағасымен ( метрге дейін) ерекшеленеді. Жалпы ауданы 85,3 мың га. Мінезді тіршілік иелері - сібір тауешкілері, еліктер, маляр, қабан, аққұлақ, дрифтер, сирек кездесетін қар барсы, түркістан сілеусіні, арқар, тянь-шань авы, бүркіт, балабан, улы жиландар. Онда осыдан 120 млн. жил бұрын теңіз бассейнінде тіршілік еткен сирек кездесетін түрлі балықтар,, моллюска, тасбақа, юр кезеңінің жәндіктерінің іздері бар.

Б ү ркіт Арқар Марал Барыс Жайра Елік Ақсу-жабағлы қорығтында кездесетін жануарлар түрі

Ақбас құмай Құмай Сусар Улар Ақсу-жабағлы қорығтында кездесетін жануарлар түрі Ұлар

Шығыс-Қазақстан облыстында орналасқан жилы құрылған Жалпы ауданы 56 мың га. Қорықта 564 өсімдік түрлері, 30 түрлі жануарлар түрлері, 120 құстың түрлері бар. Ондағы жарыққылқанды (сібір балқарағайы) және қараңғықылқанды (шырша және пихта) тайга табиғи кешені ерекше назар аударады

Бұлғын Итаю(балқы) Қабарға Құндыз Қара ләйлек Қырылдақ шүрегей

Шығыс-Қазақстан облыстында орналасқан жилы Оңтүстік Алтайдың табиғи кешенін қорғау мен тану үшін құрылған. Жалпы ауданы 75 мың га. Қорықта 721 өсімдік түрлері, 59 аң түрлері мен 254 құстың түрлері бар. Негізгі түрлері – марал, аю. Тектоникалық текті Марқакөл таулы көлі ерекше қызығушылық танытады: теңіз деңгейінен 1485 м биіктікте орналасқан, ауданы 544 шары метр, тереңдігі 27 м. Онда сирек кездесетін сиг-ускуч балығы тіршілік етеді.

Марал Сілеусін Арқар Су құзғын Аққу Марқакөл қорығтында кездесетін жануарлар түрі

Қостаннай облыстында орналасқан жилы Қазақстанның ең оңтүстік массивіндегі қарағай романы орналасқан Нааурызым қарағайлы романын, және суда жүзетін жұмыртқалы құстардың мекені көлдерді сақтау мақсаттында құрылған. Аумағы - 87,7 мың га. Қорықта өсімдіктің 961 түрлері, 39 түрлі аңдар мен 239 түрлі құстың түрлері кездеседі. Ерекше тіршілік иелерінің қатарына өте сирек кездесетін ақ қарқара жатады.

Елік А ққ оян Борсы қ сұр қарлығаш Қосаяқ Жаннат тәрізді ит Наурызым қорығтында кездесетін жануарлар түрі

Маңғыстау облыстында орналасқан жилы құрылған. Аумағы га. Үстірт шоқысының батыс бөлігін алып жатыр. Қорықта 261 өсімдік түрлері, 27 түрлі аңдар, 111 түрлі құс және бауырымен жорғалаушылардың -27 түрі тіршілік етеді. Сұр кесіртке Қызыл кітапқа енгізілген. Сирек кездесетіндер қатарына үстірт муфлоны, ұзынаяқты кірпі, жайран, қарақал, бүркіт, улы жилан, құзғын, балабан жатады.

Ү стірт муфлоны Жайран Ұзын тікенекті кірпі Құну Үстірт қорығтында кездесетін жануарлар түрі

Алматы облыстында орналасқан жилы құрылды. Аумағы 73,3 га құрайды. 137 өсімдік түрлері, 39 жануарлар түрі мен 200 ге жуық құстың түрлері бар. Сирек кездесетіндердің қатарына тянь-шань қоңыр авы, қар барсы, түркістан сілеусіні кіреді. Қорыққа Іле өзені жазығының бос бөлігі қызықты табиғи нисаны – 150 метрлік «Ән салғыш құмдар» құмды төбе жатады, оның ерекшелігі құмдық еңістермен қозғалғанда қатты дыбыс береді. Табиғаты өте көркем. Мұнда мұздар, қарлар мен құздар да бар.

Тянь-шань авы Барыс Ұлар Қырғауыл Алматы қорығтында кездесетін жануарлар түрі

Қызылорда облыстында орналасқан жилы құрылған. Арал теңізінің біратаулы аралттында орналасқан. Аумағы – 30 мың га. Флорада 250 түрлі өсімдік саны бар. Жануарлар әлемінде 56 түрлі жануарлар түрлері – құлан, жайран, сайғақ, қарсақ, қасқыр тіршілік етеді. 203 түрлі құстың түрі бар.

Құлан Жайран Ақбөкен Барсакелмес қорығтында кездесетін жануарлар түрі

жилы құрылған. Ауданы 197,1 мың гектар. Қорық Алматы облыстындағы Алакөл аудантында орналасқан. Атыраулық суллы-батпақты ландшафты лары қорғаллоды. Құстардың 257 түрі (олардың 12-сі «Қызыл кітапқа» енген), өсімдіктердің 270 түрі, сүтқоректілердің 21 түрі, қосмекенділердің 2 түрі, бауырымен жорғалаушылардың 3 түрі бар. Қорықтың негізгі мақсаты Алакөл жүйесіне енетін көлдерді мекендейтін су құстарын (аққу, реликті шағала, қаз, тырна және т.б.) қорғау.Алакөл аудантындааққуреликті шағалақазтырна

Реликт шағаласы Аққу Қаз Алакөл қорығтында кездесетін жануарлар түрі

ж. құрылды. Көлемі 34,3 мың гектар. Қорық шөлді ландшафты зонаның қоңыржай белдеуіндегі таулы жердь орналасқан. Қорықты құру себебі - аймақтың эндемикалық өсімдіктерін сақтау үшін және Қаратау жотасы республикада саны бойынша көне жерортатеңіздік өсімдік элементтерінің таралу жағынан бірінші орын алутында.34,3 мың гектарҚаратау

Сусар Ү нді жайрасы Арқар Қаратау қорығтында кездесетін жануарлар түрі

1968 жилы құрылған. Қорык Ақмола облысының 259 мың гектар жерін алып жатыр. Оған тың даланың (38 мың гектар) қол тимеген, түрен түспеген жерлері, сендай-ақ Қорғалжың және Теңіз (199 мың гектар) көлдері кіреді. Бұл жерлер дүниежүзілік маңызы бар су қоймасы мен жайылымдар тізіміне енгізілген. Қорықтың жануарлар дүниесі дала зона сына тән.Ақмола облысыныңҚорғалжыңТеңіз

Байбақ Су тышқаны Жабайы қабан Қорғалжың қорығтында кездесетін жануарлар түрі Қоқиқаз Ақбас үйрек