Презентация к уроку татарского языка для учащихся татарских групп 6 класса Существительные Выполнила учитель татарского языка первой квалификационной категории МАОУ « Средняя школа 48» города Набережные Челны Шарапова Резеда Мунавировна
Ялгызлык исемн ә р Исемн ә рне ң җө мл ә д ә ге функциясе Исемн ә рне ң тартым бел ә н т ө рл ә неше Исемн ә рне ң килеш бел ә н т ө рл ә неше Уртаклык исемн ә р Исемн ә рне ң берлек саны Исемн ә рне ң к ү плек саны Исем ясагыч кушымчалар Кагыйд ә Исемн ә рне ң Исемн ә рне ң ясалыш т ө рл ә ре Килешләр Тартым
ИСЕМ-предмет, затларны, к ү ренешл ә рне белдер ә һә м атый, кем? н ә рс ә ? сорауларына җ авап булып кил ә торган с ү з т ө ркеме. М ә с ә л ә н: атлар. МЕНЮ
Уртаклык исемнәр Уртаклык исемн ә р (хайван, кеше, ш әһә р ) - т ө рд ә ш предметларны ң барысы ө чен д ә уртак атамалар. МЕНЮ
Ялгызлык исемнәр Ялгызлык исемн ә р (Казан) т ө рд ә ш предметларны ң һә м затларны ң берсен ә ген ә бирел ә, баш х ә рефт ә н языла. Кеше исемн ә ре, фамилиял ә р, кушаматлар, газета- журнал, китап, авыл һә м ш әһә р исемн ә ре кер ә. МЕНЮ
Исемнәрнең берлек саны Исемн ә р берлек санда кил ә. Берлек саныны ң к ү рс ә ткече юк. М ә с ә л ә н: урман, болын. МЕНЮ
Исемнәрнең күплек саны и К ү плек саны борын авазына бетк ә н исемн ә рг ә -нар, - н ә р, башка авазларга бетк ә н исемн ә рг ә -лар, - л ә р кушымчалары ялганып ясала. Ялгызлык исемн ә р, гад ә тт ә, берлект ә ген ә куллана. МЕНЮ
Исемнәрнең җөмләдәге функциясе Баш килешт ә ге исем җө мл ә д ә ия, х ә б ә р, т ә мамлык, аергыч, х ә л булып килерг ә м ө мкин. Җө мл ә д ә иялек килешенд ә ге исем-аергыч, т ө шем килешенд ә ге исем-т ә мамлык, юн ә леш, чыгыш, урын-вакыт килешл ә ренд ә килеп, кая? кайдан? кайда? сорауларына җ авап бир ү че исемн ә р х ә л булып кил ә. МЕНЮ
Исемнәрнең ясалыш төрләре кушма тамыр ясалма ТЕЗМӘ Кыскар тылма парлы эшташэшчеташчы Бибиса ра ГӨЛҖИ МЕШ Каен агачы Сабан туе Хим фак Ата- ана БМО Бала- чага МЕНЮ
Килешләр Сорау лары Кушым чалары Мисал лары Баш килеш Кем? Нәрсә? ---Имән Каен, гөл Иялек килеш Кемнең? Нәрсәнең? -ның, -нең Имәннең Каенның Гөлнең Юнәлеш килеш Кемгә? Нәрсәгә? Кая? -га,-гә, -ка,-кә Имәнгә Каенга Гөлгә Төшем килеш Кемне? Нәрсәне? -ны,-не Имәнне Каенны Гөлне Чыгыш килеш Кемнән? Нәрсәдән? Кайдан? -дан,-дән, -тан,-тән, -нан,-нән Имәннән Каеннан Гөлдән Урын-вакыт килеше Кемдә? Нәрсәдә? Кайда? -да,-дә, -та, -тә Имәндә Каенда Гөлдә Килешләр МЕНЮ
Затлар МисалларБерлек сан кушымчала ры Күплек сан кушымчала ры I зат Әнием Өем Китабым -ем, -ым, -м-без, -быз, -ебез,-ыбыз II зат Әниең Өең китабың -ең, -ың, -ң-гез, -гыз, -егез, -ыгыз III зат Әнисе Өе Китабы -се,-сы, -ы, -е -(ләр)е, -(лар)ы Тартым МЕНЮ
Используемые источники 1.М.З.Зәкиев, Ф.А. Ганиев, Д.Г. Тумашева «Татар грамматикасы»,Казан, Н.Н. Гыймадиева, Р.Н. Галләмова «Татар теленнән кагыйдәләр җыентыгы»,Казан, Н.В. Максимов, М. З. Хамидуллина «Татар теле» 6 класс, Казан,Мәгариф нәшр., Ф.Ю. Юсупов, Д.Г. Тумашева «Татар теле» 6 класс, Казан,Мәгариф нәшр., 2005.