МОЙ БАЯНДАЙ. ХУРАМШЫМНАЙ АРАДАЙ АМАН ЗОХЁОЛhОО СУГЛУУЛБАРИ: МАЛАСХАНОВА В.М. Проект: Загатуй, 2012
Никогда не забывайте, что Родина начинается с того именно места, где вы родились… А. Бальбуров (нар. писатель Бурятии)
МБОУ Загатуйская СОШ Март, 2012 год
У каждого человека есть Родина – край, где он родился и где всё кажется особенным, прекрасным и родным. Всё в нём до боли знакомо, некогда остановиться, оглянуться… Но бывают мгновенья, когда свой родной дом становится дороже всего на свете, и мы связываем понятие человеческого счастья с отчим домом, улицей, селом…
Воспитание чувства прекрасного Буряты испокон веков придавали большое значение развитию художественно – эстетической культуры своих детей. Не случайно у бурятского народа с незапамятных времён большим почётом и уважением пользовались сказители, улигершины, знатоки героического эпоса « Гэсэр», «Аламжа Мэргэн» и других
произведений. С ранних лет у ребёнка воспитывали чувство прекрасного, загадывали загадки, учили пословицам и поговоркам, особое внимание уделяли умению метко подбирать народные высказывания по тому или иному случаю, учили своего ребёнка языку, опираясь на опыт предков, обучали песням, ёхору.
Формированию художественно – эстетической культуры учащихся, возрождению духовности и культуры бурятского народа способствует работа по восстановлению потерянных связей с прошлым народа и по изучению родословной своей семьи, рода.
Записан Маласхановой В.М
Хададамнай – землянка Хадайдамнай весёоло Уухамбай дуураараа Ушархамбай танаа дураар Мyрэнэй уhан мYльhоор урдаба Myноохи урагууднай hонихоор зугаалба. Весёол байха Ярагал байха - ясь
1. Ялагойн ялагойн ногоондо Ямааниинь дурандаа дуралаагYй Яhалоо ябаhан Надида Дурандаа Володи дуралаагYй Дабталга: Уухамбай дураараа Ушархамбай танай дураар hанаан яагааб hаноожан Зурхэн яагааб шадуужан
2. Холбоо ялгын ногоондо Хониниинь дурандаа дуралаагYй Холостой ябаhан Володидо Нади дурандаа дуралаагYй Дабталга: Весёол байха Ярагал байха - ясь 3. Хухээн хоншоор хYмэгэрхэн ХYндэ дууниинь тYнэhэн ХYнэй хYбYYн илдамхан ХYргэн болохонь тYнэhэн. Дабталга: Весёол байха Ярагал байха - ясь
1. Тажаа тажаа шубуушаг Тарган шубуу узоогээб Тамари Мурэн хоёршог hайхан дайда узоогээб hанаан яагааб hануужан Зурхэн яагааб шадуужан 2 – дахин - ясь 2. Хадада ургаhан Харгааhан hYхирмэ Хадайда гараhан Ашанад hYхирмэ hанаан яагааб hануужан Зурхэн яагааб Yшоо шадуужан 2 – дахин - ясь
ХYрэн хYрэн моримнай ХYрээн хойно байнашгой ХYргэн басаган хоернай ХYнэй хойно hуухашгой Дабталга: hанаан яагааб hануужан ЗYрхэн яагааб Yшоо шадуужам – ясь Уhан хYхэ далаймнай Уламтай байнгой яаханби Уулайн саада Баргажан Ойрош байнгой яаханби Дабталга: Весёол байха Ярагал байха - ясь
Домбын дYYрэндэ Дохорюулаа гээ яахамнай Дуранаа байхада Зугаалан(гYй) яахамнай Дабталга: Весёол байха Ярагал байха - ясь Унаhан мориной утэлоо хада Унаган дааган hэлэгYYжэн Ушарhан бэым Yтэлоо хада Аша гуша hэлэгYYжэн Весёол байха Ярагал байха - ясь
Унаад ерэhэн мориие Уусайн дYYроор харюулая Ушараад ерэhэн ургуудаа hанан дYроор харюулая Дабталга: Весёол байха Ярагал байха - ясь Хорин хубэриг хилеэмэ Холойн хYнэhэн болобо Хоер хараан Бооголнай Хорошо худанад болобол даа. Дабталга: Весёол байха Ярагал байха - ясь
Улаагана ургаалдаа Улайхадажа ургаалдаа Ургууд манай зугаалаалдаа Урилдажа зугаалаалдаа Дабталга: Весёол байха Ярагал байха - ясь ЗYhоо нэгэдэн хубсалая ЗYрхоо нэгэдэн зугаалая hанаhан яагааб hануужан hанаhан хойноо Yшоо шадахаб – ясь
1. Захайн модо hайгшаажа Забаади тураяа харнисалаа Забаадиин Тахяанайе hайгшажа Бандит морёо хYлэргоо Дабталга: Весёол байха Ярагал байха - ясь 2. Долоон голой шаазагай Дубуун дээрээ суглаатай Дунда Шохтойн басагад Домой гэртэ суглаатай Дабталга: Весёол байха Ярагал байха - ясь
3. Суглаан соонь харахада Харша мангад кавалеэртээ Адхарhаниинь аймаштай Айлынь хYбYYд яhиимааб Шудхарhаниинь аймаштай Шохтойн хYбYYд яhиимааб. Шуугыдаа орхымаад Шоноhоо айнабдаа Шохтойдоо ошохымаад Бандидhаа айнабдаа. Дабталга: Аажансалгой хужансайлгой – hайн (2 - дахин) (Особенность этих песен)
1. Нарhан шYнэhэн хоершог Намаатай модо Yзоогээб Нагса зээхэн хоершог Инаг урагаа Yзоогээб Дабталга: Весёол байха Ярагал байха - ясь 2. Нарhатаяа шYнэhэтэео Ургахань hайхымо Нагсатаяа зээтэеэ Зугаалхань hайхымо Дабталга: Весёол байха Ярагал байха - ясь 3. Наран хаанаб - тэнгэртэ. Нагсан хаанаб – Бахайда Дабталга: Весёол байха Ярагал байха - ясь
1. Зэдхэн зэдхэн дааhаараа Зээеэ тамхи татахадаа Зээхэн хYбYYе харахадаа hYхин хYрэн зугаалхам Дабталга: Весёол байха Ярагал байха – ясь. 2. ТYмэрэй hайе бэдэржэ ТYхэреэн хажуур нальшая TYхээн hайе бэдэржэ Анда – худа оролсое. Дабталга: Весёол байха Ярагал байха - ясь