РӘВЕШ Рәвеш турында төшенчә Азнакай ш әһә ре 3 нче гомуми урта белем бир ү м ә кт ә бене ң беренче категорияле татар теле һә м ә д ә бияты укытучысы татар. - презентация

1 РӘВЕШ Рәверш турында төшенчә Азнакай ш әһә ре 3 нче гомуми утра белом бир ү м ә кт ә бене ң беренче категорияле татар теле һә м ә д ә бияты укытучысы татар теле һә м ә д ә бияты укытучысы Тинбакова Римма Варис кызы

2 Рәверш турында төшенчә Сораулар: 1. Р ә верш н ә рс ә не ачиклый? 2. Р ә верш нинди сорауларга җ авап бир ә ? 3. Р ә вершне ң нинди т ө ркемч ә л ә ре бар?

3 Яз гал ә м ә тл ә ре. Харисова Д., Азнакай ш әһә ре 3 нче утра м ә кт ә бе укучысы

4 1 нче берем Сез белгән сүз төркемнәрен билгеләгез Алар нинди сорауларга җавап бирә? Кайсы сүз төкремен ачиклап килә? Якты кояш туры карий. Якты кояш туры карий. К ү чм ә кошлар озакка кайттылар. К ү чм ә кошлар озакка кайттылар. Югарыда аланы ң тавышы ишетел ә. Югарыда аланы ң тавышы ишетел ә. К ө н б ү ген җ ылытып җ иб ә ред. К ө н б ү ген җ ылытып җ иб ә ред. Т ө н к ө згед ә й салкын балды. Т ө н к ө згед ә й салкын балды. Салкын кыш ачудан китм ә ск ә тартыша. Салкын кыш ачудан китм ә ск ә тартыша.

5 Нәтиҗәдә түбәндәге схема килеп чага: Якты(сыйфат) кояш(пписем) туры(???) карий(фигыль). Якты(сыйфат) кояш(пписем) туры(???) карий(фигыль). ягъни: ягъни: сыйфат ? сыйфат ? пписем фигыль пписем фигыль

6 2 нче берем Кара белән билгеләнгән сүзләргә фигыльдән чыгып нинди сораулар кукла? Әлеге сүзләр фигыльне кассы яклап ачиклый? Якты кояш туры карий. Якты кояш туры карий. К ү чм ә кошлар озакка кайттылар. К ү чм ә кошлар озакка кайттылар. Югарыда аланы ң тавышы ишетел ә. Югарыда аланы ң тавышы ишетел ә. К ө н б ү ген җ ылытып җ иб ә ред. К ө н б ү ген җ ылытып җ иб ә ред. Т ө н к ө згед ә й салкын балды. Т ө н к ө згед ә й салкын балды. Салкын кыш ачудан китм ә ск ә тартыша. Салкын кыш ачудан китм ә ск ә тартыша.

7 Димәк: 1. Рәвершләр эш яки хәлнең билгесен белдәрә. 2. Ничек? күпме? кайчан? хайда? кая? никә? сорауларына җавап бирә. 3. Эш яки хәлнең үтәлү урынын, вакытын, күләмен,максатын яки сәбәбен, ысулын яки рәвершен белдерә.

8 Рәверш төркемчәләре: 1. Саф р ә вершл ә р(тис,салмак,тын); 1. Саф р ә вершл ә р(тис,салмак,тын); 2. К ү л ә м-чама р ә вершл ә ре(к ү п, байтах, ешьььььььььььь-ешьььььььььььь); 2. К ү л ә м-чама р ә вершл ә ре(к ү п, байтах, ешьььььььььььь-ешьььььььььььь); 3. Охшату-чагыштыру р ә вершл ә ре(кышкыдай, аюдай, кояштай); 3. Охшату-чагыштыру р ә вершл ә ре(кышкыдай, аюдай, кояштай); 4. Вакыт р ә вершл ә ре (кич ә, к ө зен, к ү пт ә н); 4. Вакыт р ә вершл ә ре (кич ә, к ө зен, к ү пт ә н); 5. Урын р ә вершл ә ре (тиракта, угарыда, ары); 5. Урын р ә вершл ә ре (тиракта, угарыда, ары); 6. С ә б ә п-максат р ә вершл ә ре (юкка, ачудан, юри); 6. С ә б ә п-максат р ә вершл ә ре (юкка, ачудан, юри);

9 Ныгыту. 1 нче берем. Бирелгән сүзләрне укыгыз, рәвершләрне генә сайлап әйтегез. Алар белән җөмләләр төзегез. Сораулар бипер караул юлы белән җавапларыгызның дөреслеген тикшерегез. Матур, яши, тис, кайталан, ян ә ш ә, купе, саргылт, ә д ә би, байтах, аюдай, унике, ешьььььььььььь-ешьььььььььььь, салмак, якында, б ү ген, кир ә кк ә, кешьььььььььььь, болытсыз, олыларча, с ө тле, акрон, ашыга-ашыга, искиткеч, акрон, балалан, ул, юкка гына. Матур, яши, тис, кайталан, ян ә ш ә, купе, саргылт, ә д ә би, байтах, аюдай, унике, ешьььььььььььь-ешьььььььььььь, салмак, якында, б ү ген, кир ә кк ә, кешьььььььььььь, болытсыз, олыларча, с ө тле, акрон, ашыга-ашыга, искиткеч, акрон, балалан, ул, юкка гына.

10 2 нче берем. Бирелгән җөмләләрдән рәвершләрне табып, түбәндәге таблицада нокталан ярдәмендә күрсәтегез. 1. Мине Сабан туе к ө не орт ү к уяттылар. (Г.Тукай) 2. Ут В ә ли байны ң кел ә те янындагы буш керосин мичк ә сен ә к ү что. Анан угары ү рм ә ли баллады. ( Һ. Такташ) 3. Борынгы бабаланыбыз аны Идел-йорт дип юкка гына ә йтм ә г ә н ә р. (Вакытлы матбугаттан) 4. Б ү лм ә д ә ә крен ген ә уйналган музыка тавышлары ишетелг ә ч, М ә рьям җ и ң ел сулап куйды. (Г. Ә пс ә л ә мов) 5. Китсен безд ә н чыгып К әҗә бел ә н Сарык, Ашап ата башка гына алан язык. (Г.Тукай) Ашап ата башка гына алан язык. (Г.Тукай) 6. Ә тиракта, к ү к читенд ә, з әң г ә рсу урман к ү рен ә. (Л.Ихсанова) 7. Бу г ү з ә л к ү ренешььььььььььььт ә н к ү сне алып булмый, карахан саен карийсы кил ә. (Л.Ихсанова) 8. Х ә зер аны берез я литер ә се иде. (И.Гази) 9. Ү л ә н ә рд ә ге чик тамчылары кояш нурларында эн җ е б ө ртекл ә ред ә й җ емелдил ә р. ( Җ.Т ә р җ иманов) 10. Ә лл ә чынлап, ә лл ә юри ген ә минем залпы яка салам кыстырырга тотына. (Г.Б ә широв) Р ә верш т ө ркемч ә л ә ре \ Р ә верш т ө ркемч ә л ә ре \ Саф р ә вершл ә р Урын р ә верше Вакыт р ә верше Охшату-чагыштыру р ә верше К ү л ә м-чама р ә верше С ә б ә п-максат р ә верше

11 Куелган нокталаны бирелгән тәртиптә урнаштырыгыз Ө ст ә н:1- 2 – 4 – 6 – 8 – 10 – 9 Ө ст ә н:1- 2 – 4 – 6 – 8 – 10 – 9 Астан: 1 – 3 – 5 – Астан: 1 – 3 – 5 –

12 Җаваплар дөрес булган очракта, түбәндәге фигура (балык) килеп чага Р ә верш т ө ркемч ә л ә ре \ Р ә верш т ө ркемч ә л ә ре \ Саф р ә вершл ә р.. Урын р ә верше.. Вакыт р ә верше.. Охшату-чагыштыру р ә верше. К ү л ә м-чама р ә верше. С ә б ә п-максат р ә верше... Р ә верш т ө ркемч ә л ә ре \ Р ә верш т ө ркемч ә л ә ре \ Саф р ә вершл ә р.. Урын р ә верше.. Вакыт р ә верше.. Охшату-чагыштыру р ә верше. К ү л ә м-чама р ә верше. С ә б ә п-максат р ә верше...

13 3 нче берем. Бирелгән сүзләрне татарчага тәрҗемә итегез. Татарча сүзләр белән рәверш + фигыль сүзтезмәләр төзеп языгыз. Мало, много, вчера, ближе, красиво, долго, Мало, много, вчера, ближе, красиво, долго, медлено, давно, по-взрослому, зря, редко, медлено, давно, по-взрослому, зря, редко, далеко. далеко.

14 Йомгаклау. Эш яки х ә лне ң билгесен белдереп, ничек? к ү пме? кайчан? хайда? кая? ник ә ? сорауларына җ авап бир ә торган м ө ст ә кыйль с ү з т ө креме р ә верш дип атака. Р ә верш к ү б р ә к фигыльг ә и я реп кил ә : ирак бардык, орт ә г ә кайту, тис с ө йл ә ш ү. Эш яки х ә лне ң билгесен белдереп, ничек? к ү пме? кайчан? хайда? кая? ник ә ? сорауларына җ авап бир ә торган м ө ст ә кыйль с ү з т ө креме р ә верш дип атака. Р ә верш к ү б р ә к фигыльг ә и я реп кил ә : ирак бардык, орт ә г ә кайту, тис с ө йл ә ш ү. Р ә верш эш яки х ә лне ң ү т ә л ү урынын, вакытын, к ү л ә мен,максатын яки с ә б ә бен, ысулын яки р ә вершен белдер ә. Р ә верш эш яки х ә лне ң ү т ә л ү урынын, вакытын, к ү л ә мен,максатын яки с ә б ә бен, ысулын яки р ә вершен белдер ә. Р ә вершне ң м ә гън ә т ө ркемч ә л ә ре: Р ә вершне ң м ә гън ә т ө ркемч ә л ә ре: 1. Саф р ә вершл ә р(тис,салмак,тын); 1. Саф р ә вершл ә р(тис,салмак,тын); 2. К ү л ә м-чама р ә вершл ә ре(к ү п, байтах, ешьььььььььььь-ешьььььььььььь); 2. К ү л ә м-чама р ә вершл ә ре(к ү п, байтах, ешьььььььььььь-ешьььььььььььь); 3. Охшату-чагыштыру р ә вершл ә ре(кышкыдай, аюдай, кояштай); 3. Охшату-чагыштыру р ә вершл ә ре(кышкыдай, аюдай, кояштай); 4. Вакыт р ә вершл ә ре (кич ә, к ө зен, к ү пт ә н); 4. Вакыт р ә вершл ә ре (кич ә, к ө зен, к ү пт ә н); 5. Урын р ә вершл ә ре (тиракта, угарыда, ары); 5. Урын р ә вершл ә ре (тиракта, угарыда, ары); 6. С ә б ә п-максат р ә вершл ә ре (юкка, ачудан, юри); 6. С ә б ә п-максат р ә вершл ә ре (юкка, ачудан, юри);